Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Halk Komiserleri Konseyi (Rusça: Совет народных коммиссаров, Soviet narodnykh kommissarov) veya Rusça isminden kısaltmayla Sovnarkom, 1917 Ekim Devrimi'nden sonra Sovyetler Birliği'nde en yüksek hükûmet organı. İlk Sovnarkom başkanı Lenin'dir. Lenin'in ölümünden sonra Stalin'in Komünist Parti Genel Sekreteri olarak iktidara gelmesiyle birlikte ülke yönetiminde en etkili makam genel sekreterlik olmuştur.
Temeli
Eylül 1917'de İşçi, Köylü ve Asker Sovyetleri askeri ve politik güce ihtiyaç duyuyordu. Kızıl Muhafızların 7 Kasım 1917'de Kışlık Sarayı ele geçirmesiyle Petrograd Sovyeti Rusya Geçici Hükûmetini devirmiş bulunmaktaydı. Bir gün sonra 2. Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi bu olayı başarılı kabul etti ve Bolşeviklerden oluşan yeni hükûmet kuruldu.
Yeni hükûmetin resmi adı Halk Komiserleri Kurulu idi. Bu ismin seçilme nedeni bakan ve kabine kelimelerinin daha çok "burjuvaziye" ait olduğunun düşünülmesidir.
Halk Komiseri (Rusça: Народный комиссар,Narodny komissar veya Narkom) bakan görevi görüyor ve bir Halk Komiserliği'nin(Rusça: Народный комиссариат, Narodny komissariat veya narkomat) başı oluyordu.
Oluşumu
Geleneksel olarak hükûmet, bakanlar kurulu ve buna başkanlık eden bir yöneticiden oluşur. Fakat Bolşevikler bunu burjuvazi kurumu olarak görüyor ve yeni bir işçi ve köylü hükûmeti oluşturmak istiyorlardı.
Sovnarkom'un yetkileri ve yapısı Rusya SFSC 1918 Anayasası ile belirlenmişti. Rusya SFSC Sovnarkom'u "devletin genel yönetim işleri" ile ilgili olarak Sovyetler Birliği Sovyetleri Kongresi'ne karşı sorumluydu. Anayasaya göre Sovnarkom, Sovyetler Kongresi toplantı halinde değil iken onun yerine kararname çıkarabilirdi. Bunlar bir sonraki toplantıda genellikle kongre tarafından onaylanırdı.
Her bir Halk Komiseri, bulunduğu Halk Komiserliği'nin başıydı ve birkaç tane yardımcısı vardı. Ayrıca kendisine tavsiye veren bir kurul vardı.
Halk Komiserleri Kurulu Başkanı Kongre tarafından seçilirdi ve görevi başbakana eşdeğerdi. İlk Sovnarkom Başkanı Vladimir Lenin'di.
İlk Halk Komiserleri Konseyi, 25 Ekim (7 Kasım) 1917 tarihinde 2. Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi ve Tüm Rusya Merkezî Yürütme Komitesi kararnamesiyle "devlet yaşamının belirli dallarını denetlemekle" görevli komisyon başkanlarından oluşan bir kurul olarak kuruldu. Benzer sovnarkomalar diğer cumhuriyetlerde de Sovyet iktidarı kurulduğunda oluşturuldu.
| “ | Yasama ve yürütme erklerinin birbirinden ayrılması Sovyet Cumhuriyeti'nin faaliyetleriyle uyuşmamaktadır. Halk Komiserleri Konseyi, yasama, yürütme ve idare gibi doğrudan bir iktidar organıdır. Yakov Sverdlov 1 Nisan 1918 tarihinde Tüm Rusya Merkez Yürütme Komitesi'ndeki konuşması | „ |
İkinci Tüm Rusya Sovyetleri Kongresi tarafından seçilen ilk konsey aşağıdaki şekilde oluşturulmuştur. İlk komiserlerin çoğu daha sonra Josef Stalintarafından örgütlenen parti çoğunluğuna karşı çıkmış ve Troçkist muhalefetle ya da başka bir muhalif grupla komplo kurdukları iddiasıyla partiden ihraç edilmiş ya da tutuklanmışlardır. Parti 1921'deki On Birinci Parti Kongresinde hizipçi muhalefet gruplarını yasaklamıştı. Yine de orijinal Halk Komiserliği Sol-Komünistleri, Troçkistleri ve diğer eski muhalifleri içeriyordu. Komplocu olduğu iddia edilenlerin çoğu Büyük Temizlik sırasında vatana ihanetten idam edildi, bazılarının cezaları hapse indirildi.
| Halk Komiserliği | Komiser | Ölümü |
|---|---|---|
| Başkan | Vladimir Lenin | 1924 Doğal yollardan |
| Sekreter | Nikolai Gorbunov | 1938 İdam edildi |
| Tarım Halk Komiserliği | Vladimir Milyutin | 1937 Hapiste öldü. |
| Savaş ve Donanma İşleri Halk Komiserleri Konseyi | Vladimir Antonov-Ovseyenko | 1939 İdam edildi 1938 İdam edildi |
| Deniz İşleri Halk Komiserliği | Pavel Dibenko | 1938 İdam edildi |
| Ticaret ve Sanayi Halk Komiserliği | Viktor Nogin | 1924 |
| Eğitim Halk Komiserliği | Anatoli Lunaçarski | 1933 |
| Gıda Halk Komiserliği | İvan Teodoroviç | 1937 İdam edildi |
| Dışişleri Halk Komiserliği | Lev Troçki | 1940 Suikast |
| İçişleri Halk Komiserliği | Aleksey Rıkov | 1938 İdam edildi |
| Adalet Halk Komiserliği | Georgi Oppokov | 1937 İdam edildi |
| Çalışma Halk Komiserliği | Aleksandr Şlyapnikov | 1937 İdam edildi |
| Milletler Halk Komiserliği | Josef Stalin | 1953 Doğal yollardan |
| Telgraf ve Posta Halk Komiserliği | Nikolay Glebov-Avilov | 1937 İdam edildi |
| Demiryolları Halk Komiserliği | Mark Yelizarov | 1919 |
| Maliye Halk Komiserliği | İvan Skvortsov-Stepanov | 1928 |
| Sosyal Refah Halk Komiserliği | Aleksandra Kollontay | 1952 |
Tüm Birlik Sovnarkom
1922'de SSCB'nin kurulmasından sonra Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti hükûmeti kuruldu. Ayrıca her Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde de ayrı birer hükûmet oluşturuldu.
Sovmin
1946'da Sovnarkom Bakanlar Kurulu ismini aldı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Сергей Земляной. Невидимая рука Учраспреда — Отечественные записки 24 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Mayıs 24, 2013 at the Wayback Machine.
- ^ Lenin, Vladimir. "Eleventh Congress Of The R.C.P.(B.) March 27–April 2, 1922". www.marxists.org. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2024.
- ^ "О преобразовании Совета Народных Комиссаров СССР в Совет Министров СССР и Советов Народных Комиссаров Союзных и Автономных республик в Советы Министров Союзных и Автономных республик" 15 марта 1946 года [On Reforming the Council of People's Commissars into the Council of Ministers, and the Councils of People's Commissars of Union and Autonomous Republics into the Councils of Ministers of Union and Autonomous Republics, 15 March 1946]. Legislation of the USSR 1946–1952 (Rusça). World and Market Economy – Collection of Articles on Economy, Igor Averin. 3 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ekim 2010.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Halk Komiserleri Konseyi Rusca Sovet narodnyh kommissarov Soviet narodnykh kommissarov veya Rusca isminden kisaltmayla Sovnarkom 1917 Ekim Devrimi nden sonra Sovyetler Birligi nde en yuksek hukumet organi Ilk Sovnarkom baskani Lenin dir Lenin in olumunden sonra Stalin in Komunist Parti Genel Sekreteri olarak iktidara gelmesiyle birlikte ulke yonetiminde en etkili makam genel sekreterlik olmustur 1919 da Halk Komiserleri Konseyi Basliginda Rusya Sovyet Cumhuriyeti nin En Yuksek Otoritesi yaziyorTemeliEylul 1917 de Isci Koylu ve Asker Sovyetleri askeri ve politik guce ihtiyac duyuyordu Kizil Muhafizlarin 7 Kasim 1917 de Kislik Sarayi ele gecirmesiyle Petrograd Sovyeti Rusya Gecici Hukumetini devirmis bulunmaktaydi Bir gun sonra 2 Tum Rusya Sovyetleri Kongresi bu olayi basarili kabul etti ve Bolseviklerden olusan yeni hukumet kuruldu Yeni hukumetin resmi adi Halk Komiserleri Kurulu idi Bu ismin secilme nedeni bakan ve kabine kelimelerinin daha cok burjuvaziye ait oldugunun dusunulmesidir Halk Komiseri Rusca Narodnyj komissar Narodny komissar veya Narkom bakan gorevi goruyor ve bir Halk Komiserligi nin Rusca Narodnyj komissariat Narodny komissariat veya narkomat basi oluyordu OlusumuGeleneksel olarak hukumet bakanlar kurulu ve buna baskanlik eden bir yoneticiden olusur Fakat Bolsevikler bunu burjuvazi kurumu olarak goruyor ve yeni bir isci ve koylu hukumeti olusturmak istiyorlardi Sovnarkom un yetkileri ve yapisi Rusya SFSC 1918 Anayasasi ile belirlenmisti Rusya SFSC Sovnarkom u devletin genel yonetim isleri ile ilgili olarak Sovyetler Birligi Sovyetleri Kongresi ne karsi sorumluydu Anayasaya gore Sovnarkom Sovyetler Kongresi toplanti halinde degil iken onun yerine kararname cikarabilirdi Bunlar bir sonraki toplantida genellikle kongre tarafindan onaylanirdi Her bir Halk Komiseri bulundugu Halk Komiserligi nin basiydi ve birkac tane yardimcisi vardi Ayrica kendisine tavsiye veren bir kurul vardi Halk Komiserleri Kurulu Baskani Kongre tarafindan secilirdi ve gorevi basbakana esdegerdi Ilk Sovnarkom Baskani Vladimir Lenin di Ilk Halk Komiserleri Konseyi 25 Ekim 7 Kasim 1917 tarihinde 2 Tum Rusya Sovyetleri Kongresi ve Tum Rusya Merkezi Yurutme Komitesi kararnamesiyle devlet yasaminin belirli dallarini denetlemekle gorevli komisyon baskanlarindan olusan bir kurul olarak kuruldu Benzer sovnarkomalar diger cumhuriyetlerde de Sovyet iktidari kuruldugunda olusturuldu Yasama ve yurutme erklerinin birbirinden ayrilmasi Sovyet Cumhuriyeti nin faaliyetleriyle uyusmamaktadir Halk Komiserleri Konseyi yasama yurutme ve idare gibi dogrudan bir iktidar organidir Yakov Sverdlov 1 Nisan 1918 tarihinde Tum Rusya Merkez Yurutme Komitesi ndeki konusmasi Ikinci Tum Rusya Sovyetleri Kongresi tarafindan secilen ilk konsey asagidaki sekilde olusturulmustur Ilk komiserlerin cogu daha sonra Josef Stalintarafindan orgutlenen parti cogunluguna karsi cikmis ve Trockist muhalefetle ya da baska bir muhalif grupla komplo kurduklari iddiasiyla partiden ihrac edilmis ya da tutuklanmislardir Parti 1921 deki On Birinci Parti Kongresinde hizipci muhalefet gruplarini yasaklamisti Yine de orijinal Halk Komiserligi Sol Komunistleri Trockistleri ve diger eski muhalifleri iceriyordu Komplocu oldugu iddia edilenlerin cogu Buyuk Temizlik sirasinda vatana ihanetten idam edildi bazilarinin cezalari hapse indirildi Halk Komiserligi Komiser OlumuBaskan Vladimir Lenin 1924 Dogal yollardanSekreter Nikolai Gorbunov 1938 Idam edildiTarim Halk Komiserligi Vladimir Milyutin 1937 Hapiste oldu Savas ve Donanma Isleri Halk Komiserleri Konseyi Vladimir Antonov Ovseyenko Nikolay Krilenko 1939 Idam edildi 1938 Idam edildiDeniz Isleri Halk Komiserligi Pavel Dibenko 1938 Idam edildiTicaret ve Sanayi Halk Komiserligi Viktor Nogin 1924Egitim Halk Komiserligi Anatoli Lunacarski 1933Gida Halk Komiserligi Ivan Teodorovic 1937 Idam edildiDisisleri Halk Komiserligi Lev Trocki 1940 SuikastIcisleri Halk Komiserligi Aleksey Rikov 1938 Idam edildiAdalet Halk Komiserligi Georgi Oppokov 1937 Idam edildiCalisma Halk Komiserligi Aleksandr Slyapnikov 1937 Idam edildiMilletler Halk Komiserligi Josef Stalin 1953 Dogal yollardanTelgraf ve Posta Halk Komiserligi Nikolay Glebov Avilov 1937 Idam edildiDemiryollari Halk Komiserligi Mark Yelizarov 1919Maliye Halk Komiserligi Ivan Skvortsov Stepanov 1928Sosyal Refah Halk Komiserligi Aleksandra Kollontay 1952Tum Birlik Sovnarkom1922 de SSCB nin kurulmasindan sonra Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti hukumeti kuruldu Ayrica her Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti nde de ayri birer hukumet olusturuldu Sovmin1946 da Sovnarkom Bakanlar Kurulu ismini aldi Ayrica bakinizBakanlar Kurulu SSCB Basbakani SSCBKaynakca Sergej Zemlyanoj Nevidimaya ruka Uchraspreda Otechestvennye zapiski 24 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mayis 24 2013 at the Wayback Machine Lenin Vladimir Eleventh Congress Of The R C P B March 27 April 2 1922 www marxists org 17 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2024 O preobrazovanii Soveta Narodnyh Komissarov SSSR v Sovet Ministrov SSSR i Sovetov Narodnyh Komissarov Soyuznyh i Avtonomnyh respublik v Sovety Ministrov Soyuznyh i Avtonomnyh respublik 15 marta 1946 goda On Reforming the Council of People s Commissars into the Council of Ministers and the Councils of People s Commissars of Union and Autonomous Republics into the Councils of Ministers of Union and Autonomous Republics 15 March 1946 Legislation of the USSR 1946 1952 Rusca World and Market Economy Collection of Articles on Economy Igor Averin 3 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Ekim 2010 ol