Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hanım Olan Hizmetçi (La Serva Padrona) Napolili İtalyan besteci Giovanni Battista Pergolesi tarafından bestelenmiş olan 2 sahnelik buffo janrında bir operadır. Librettosu "Gennaro Antonio Federico" tarafından "Jacopo Angello Nelli"'nin bir oyunundan uyarlanarak hazırlanmıştır. Opera sadece tek bir perdelik eser gibi 45 dakika sürmekte ve bir başka opera eserinin temsili sırasında oynanmak üzere, yani intermezzo olarak bestelenmiştir.
 | |
| Özgün isim | La Serva Padrona |
|---|---|
| Müzik | Giovanni Battista Pergolesi |
| Libretto | Gennaro Antonio Federico |
| Gala | 28 Ağustos 1733 |
| İlk gösterim yeri | Teatro San Bartolomeo, Napoli |
| Oyuncular | |
Prömiyeri 28 Ağustos 1733'te yine Pergolesi’nin Il Prigioniere Superbo (Mağrur Tutuklu) adlı opera seria janrindaki operasının perde arasında "Teatro San Bartolomeo", Napoli de sahnelenmiştir. Avrupa'da ilk temsili 1746'da Fransa'da yapılmış ve çok popüler olmuştur.
Eserin konusu, her yerde ve her zaman rastlanan beceriksiz ve rahatına düşkün ama yaşı ilerlemekte olan bekar bir erkek ile güzel ve kurnaz ama aşağı sınıftan bir genç kadın arasında geçenlerin serüvenidir.
Eserin hazırlanması ve temsili
La Serva Padrona yine Pergolesi’nin Il Prigioniere Superbo (Mağrur Tutuklu) adlı opera seria janrındaki eserinın perde arasında oynanmak için bestelenmiştir. 18. yüzyıl opera eserlerinin gösterisi sırasında uzun ve ağır operaların aralığında intermezzo denen kısa müzikli komediler oynanmakta idi. Bu iki opera eserinin 5 Eylül 1733'te Napoli'de prömiyer temsili yapılmıştır. Bu tarihten hemen önce Napoli büyük bir deprem geçirmiş ve bütün tiyatrolar bundan sonra kapanmıştı Bu temsil tarihi hem tiyatroların yeniden açılmasını hem de Hapsburg hanedanın imparatoriçesinin doğum gününü kutlamak üzere seçilmiştir.
Il Prigioniere Superbo (Mağrur Tutuklu) operası zamanında da sevilmedi ve günümüzde hiç yapımlanamaktadır. La Serva Padrona’nın ilk temsilinde henüz 23 yaşında bulunan besteci bu kısa oyunuyla belki müzik tarihinde elde edeceği yerin farkında bile değildi. La Serva Padrona İtalya dışında ilk defa yeni bir final konulup revize edilerek 1746’da Paris’te temsil edilmiş, büyük bir ilgi ile karşılanmıştır. Avrupa'da temsiller için bu iki eser birbirinden ayrılmış ve La Serva Padrona kendi başına temsil edilen bir opera eseri olarak sahnelenmiştir.
Roller
| Rol | Ses tipi | 1733 Prömiyeri Roller (Orkestra şefi: -) |
|---|---|---|
| Uberto Pandolfo, doktor ev sahibi | Bas | |
| Serpina, hizmetçisi | Soprano | |
| Vespone, uşağı | Konuşma rolü |
Konu özeti
Zaman:1730lu yillar Mekân:Uberto Pandolfo’nun evinde bir salon.
1. Sahne
Zengin ve bekar olan Uberto Pandolfo kahvaltı masası önünde oturup durumundan şikayet etmektedir. Hayati renksiz, nesesiz ve zevksizdir. Hizmetcisi Serpina yine ortadan kaybolmuş ve sabah kahvaltıda içtiği sıcak kakoasını getirmemiştir. Serpina çok alımlı bir güzel kızdır ama inatçıdır ve hizmetçilik görevine odaklanmamaktadır. Çok kere sanki evin sahibesiymis tavırları takinmakta; Uberto'ya hizmetten kaçınmakta ve onu kızdırmaktadır. Çok gecmeden Serpina yanında uşak Vespino ile sahneye girer. Uberto'nun kakoasının gelmemesinden şikayete başlayacağını anlayıp hemen hücuma geçer. Eğer efendisi kokaosunu istemekteyse bunun için beklemesi gerektiğini söyler. Uberto buna cok sinirlenir; hizmetçisini kendi başına buyruk olmaklıkla suçlar ve hemen odasına çekilerek sabah yürüyüşüne hazırlanacağını bildirir. Serpina bundan hoşlanmamıştır. Kendisinin bu evde ne isterse yapması hakkı olduğunu ve neden boyle hakları olduğunu sıralayıp dökerek sinirlerini yatıştırmaya çalışır. Uberto tekrar odaya geri gelir ve Serpina'ya bu durumun doğru olmadığını ve evin sahibi olarak kendinin kim olursa olsun bir kadın eş bulup evlenip onu evin efendisi yapacağını bildirir. Buna inat olarak Serpina da asıl evlenecek kişinin kendisi olacağını söyler. Uberto sinirleri bozuk olarak evden çıkar gider.
2. Sahne
Serpina doktorla evlenmeye kesinlikle kararlıdır. Bunu basarmak için bir plan yapar. Önce ona kendisini açındırmakla başlar. Doktor evlenip de fakir hizmetçisi yanından ayrılırsa onu unutmaması için yalvarır. Sonra Serpina sanki kendine bir yeni eş seçmiş gibi davranır ve işten ayrılmak için hazırlıklara başladığını açıklar. Kendine seçtiği eş adayı bir subaydır; ama Serpina bu subay nişanlısını sevip sevmediğini iyi bilmemektedir. Bu sırada (önceden yapılan bir düzenle) bir subay gelir ve Serpina onu Pandolfo'ya tanıştırır. Doktor birden Serpina'yi nişanlısından kıskanmaya başlar; onu sevdiğini anlar ve Serpina'ya evlenme teklif ederek kendisinin yanından ayrılmamasını istediğini açıklar. Bu da Serpina’nın istediğidir. O zaman Serpina Uberto'yu kandırdıını itirafa başlar. Ona tanıştırdığı kişi nişanlısı değil, subay kıyafetine girmiş uşak Vespone'dir. Eser çok neşeli ve kıvrak bir ikili ile sona erer. Hizmetçi arzusuna erişmiş ve evin hanımı olmuştur.
Değerlendirme
Bu intermezzo olarak hazırlanmış eserin opera tarihinde çok büyük yeri vardır. Karakterleri ve konusu her yerde her zaman bulunabilen incsancıl bir gerçeği ele almaktadır. Müziği de çekicidir. 1746da Fransa, "Querelle des Bouffons" tiyatrosunda Paris'te revize edilip bir final eklenmiş ilk temsili ve 1752’deki ikinci sahnelenmesi opera tarihinde önemli bir çağ açtığı bildirilir. La serva padrona çok opera kritikleri tarafından Barok dönemi operası ile Klasik opera dönemi arasında bir sınır taşı olarak görülmektedir.
18. yüzyılın başından itibaren Fransa’da yaygın olarak yapımlanan "İtalyan Operası" bazı Fransız muzikseverleri tarafından yabancı olmakla itham edilmekte ve bir Fransiz seyircisi için bu yabancı etkilerin elenmesi istenmekte idi. La Serva Padrona’nın başarısı "İtalyan Operası"'nın üstünlüğunu göstermiş ve egemenliğinin sürmesine neden olmuştur.
Çağın bazı tanınmış bestecileri da bu eserin etkisinde kalmışlardır. Fransız düşünür Jean Jacques Rousseau aynı zamanda bir müzisyen olarak yeni İtalyan "opera buffa" janrı yolunda deneme yapmış ve hazırladığı "Le Devin du Village" adlı eser ile Fransız için bir örnek vermiştir. La Serva Padrona’nın etkileri yalnız Fransa’da değil, tüm batı Avrupa’da hissedilmiştir. Bu eserin izleri Mozart’ın ilk opera eserlerinde de açıkça görülür.
Basit, zarif ve melodik müziği, her çağa uyan konusu ile La Serva Padrona, "opera bufa" janrının ilk onemli örneği oldugu ve Pergolesi'nin de bu janri ortaya koyan ilk bestecisi olduğu kabul edilir. Zamanla, resitatifler türlü değişimlere uğramış ve bu opera için klavsen ve yaylı sazlardan kurulmuş bir orkestra kullanılmıştır.
Seçilmiş ses ve video kayıtları
| Yıl | Roller: (Uberto Pandolfo, Serpina) | Orkestra şefi Orkestra | Marka |
|---|---|---|---|
| 1960 | Sesto Bruscantini, Renata Scotto | Renato Fasano I Virtuosi di Roma | Fonit Cetra |
| 1973 | Maria del Carmen Bustamente, Renato Capecchien | Antonio Ros-Marba Engels oda orkestrasi | Ensayo ENYCD 9707. |
| 1986 | József Gregor Katalin Farkas | Pál Németh, Capella Sayaria | Hungaroton HCD 12846 |
| 1990 | Petteri Salomaa, Jeanne Marie Bima | Has Ludwig Hirsch Orchestra Musica Poetica, Freiburg | Arts Pilz |
| 1992 | Patrick Donnelly Chistine Bunning | David Mason Combattimento ensemble | Meridian CDE 84327. |
| 1995 | Philippe Cantor, Isabelle Poulenard | Gilbert Bezzina Barok ensemble, Nice | Pierre Verany PV 795111. |
| 1996 | Donato di Stefano Patricia Biccire | Sigiswald Kuyken, La petite bande | Accent ACC 96123D. |
| Reiner Süss Olivera Miljakovic | Helmut Koch Berlijnse Staatskapel | 2 CD: Berlin Classics BC 9114. | |
| 1997 | Bruno De Simone Elisabetta Scano | Marcello Panni Orchestra Filarmonica Marchigiana | |
| 1997 | Bruno de Simone, Elisabetta Scano e | Marcello Panni, Marchigiana Filarmonik Orkestrasi | 2 CD: Bongiovanni GB 2221/2 |
| 1998 | Donato di Stefano, Paola Antonucci | Gustav Kuhn Marchigiana Filharmonisch Orkestrasi | Arte Nova 74321-65420-2 |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Bu madde kısmen İngilizce Wikipedia "La serva padrona" maddesi kaynaklıdır. Online:[1] 2 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişim:13.2.2010)
Dış bağlantılar
- IMSLP Petrucci Music Library websitesi "La_serva_padrona_(Pergolesi,_Giovanni_Battista)" maddesinde liberetto ve partitür notaları Online:[2] 1 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Erişim:12.2.2010)
- (Erişim:13.2.2010)
- Libretto online 21 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İtalyanca) (Erişim:13.2.2010)
- Fransızca libretto pdf[](Fransızca) (Erişim:12.2.2010)
- Tüm partisyon notaları - Werner Icking Müzik Arşivi (Erişim:13.2.2010)
- YouTube websitesinde "Giovanni Battista Pergolesi: La Serva Padrona (with English subtitles) " maddesinde bu opera eserinin Brüksel "Luna Theatre" 'da verilen 1996 temsilinin tümünün video görüntü kaydı (Online:[3]) (Erişim:31.5.2017)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hanim Olan Hizmetci La Serva Padrona Napolili Italyan besteci Giovanni Battista Pergolesi tarafindan bestelenmis olan 2 sahnelik buffo janrinda bir operadir Librettosu Gennaro Antonio Federico tarafindan Jacopo Angello Nelli nin bir oyunundan uyarlanarak hazirlanmistir Opera sadece tek bir perdelik eser gibi 45 dakika surmekte ve bir baska opera eserinin temsili sirasinda oynanmak uzere yani intermezzo olarak bestelenmistir Hanim olan hizmetciOzgun isimLa Serva PadronaMuzikGiovanni Battista PergolesiLibrettoGennaro Antonio FedericoGala28 Agustos 1733Ilk gosterim yeriTeatro San Bartolomeo NapoliOyuncularUberto Pandolfo ev sahibi doktor bas Serpina hizmetcisi soprano Vespone usagi konusma rolu Promiyeri 28 Agustos 1733 te yine Pergolesi nin Il Prigioniere Superbo Magrur Tutuklu adli opera seria janrindaki operasinin perde arasinda Teatro San Bartolomeo Napoli de sahnelenmistir Avrupa da ilk temsili 1746 da Fransa da yapilmis ve cok populer olmustur Eserin konusu her yerde ve her zaman rastlanan beceriksiz ve rahatina duskun ama yasi ilerlemekte olan bekar bir erkek ile guzel ve kurnaz ama asagi siniftan bir genc kadin arasinda gecenlerin seruvenidir Eserin hazirlanmasi ve temsiliLa Serva Padrona yine Pergolesi nin Il Prigioniere Superbo Magrur Tutuklu adli opera seria janrindaki eserinin perde arasinda oynanmak icin bestelenmistir 18 yuzyil opera eserlerinin gosterisi sirasinda uzun ve agir operalarin araliginda intermezzo denen kisa muzikli komediler oynanmakta idi Bu iki opera eserinin 5 Eylul 1733 te Napoli de promiyer temsili yapilmistir Bu tarihten hemen once Napoli buyuk bir deprem gecirmis ve butun tiyatrolar bundan sonra kapanmisti Bu temsil tarihi hem tiyatrolarin yeniden acilmasini hem de Hapsburg hanedanin imparatoricesinin dogum gununu kutlamak uzere secilmistir Il Prigioniere Superbo Magrur Tutuklu operasi zamaninda da sevilmedi ve gunumuzde hic yapimlanamaktadir La Serva Padrona nin ilk temsilinde henuz 23 yasinda bulunan besteci bu kisa oyunuyla belki muzik tarihinde elde edecegi yerin farkinda bile degildi La Serva Padrona Italya disinda ilk defa yeni bir final konulup revize edilerek 1746 da Paris te temsil edilmis buyuk bir ilgi ile karsilanmistir Avrupa da temsiller icin bu iki eser birbirinden ayrilmis ve La Serva Padrona kendi basina temsil edilen bir opera eseri olarak sahnelenmistir RollerRol Ses tipi 1733 Promiyeri Roller Orkestra sefi Uberto Pandolfo doktor ev sahibi BasSerpina hizmetcisi SopranoVespone usagi Konusma roluKonu ozetiZaman 1730lu yillar Mekan Uberto Pandolfo nun evinde bir salon 1 Sahne Zengin ve bekar olan Uberto Pandolfo kahvalti masasi onunde oturup durumundan sikayet etmektedir Hayati renksiz nesesiz ve zevksizdir Hizmetcisi Serpina yine ortadan kaybolmus ve sabah kahvaltida ictigi sicak kakoasini getirmemistir Serpina cok alimli bir guzel kizdir ama inatcidir ve hizmetcilik gorevine odaklanmamaktadir Cok kere sanki evin sahibesiymis tavirlari takinmakta Uberto ya hizmetten kacinmakta ve onu kizdirmaktadir Cok gecmeden Serpina yaninda usak Vespino ile sahneye girer Uberto nun kakoasinin gelmemesinden sikayete baslayacagini anlayip hemen hucuma gecer Eger efendisi kokaosunu istemekteyse bunun icin beklemesi gerektigini soyler Uberto buna cok sinirlenir hizmetcisini kendi basina buyruk olmaklikla suclar ve hemen odasina cekilerek sabah yuruyusune hazirlanacagini bildirir Serpina bundan hoslanmamistir Kendisinin bu evde ne isterse yapmasi hakki oldugunu ve neden boyle haklari oldugunu siralayip dokerek sinirlerini yatistirmaya calisir Uberto tekrar odaya geri gelir ve Serpina ya bu durumun dogru olmadigini ve evin sahibi olarak kendinin kim olursa olsun bir kadin es bulup evlenip onu evin efendisi yapacagini bildirir Buna inat olarak Serpina da asil evlenecek kisinin kendisi olacagini soyler Uberto sinirleri bozuk olarak evden cikar gider 2 Sahne Serpina doktorla evlenmeye kesinlikle kararlidir Bunu basarmak icin bir plan yapar Once ona kendisini acindirmakla baslar Doktor evlenip de fakir hizmetcisi yanindan ayrilirsa onu unutmamasi icin yalvarir Sonra Serpina sanki kendine bir yeni es secmis gibi davranir ve isten ayrilmak icin hazirliklara basladigini aciklar Kendine sectigi es adayi bir subaydir ama Serpina bu subay nisanlisini sevip sevmedigini iyi bilmemektedir Bu sirada onceden yapilan bir duzenle bir subay gelir ve Serpina onu Pandolfo ya tanistirir Doktor birden Serpina yi nisanlisindan kiskanmaya baslar onu sevdigini anlar ve Serpina ya evlenme teklif ederek kendisinin yanindan ayrilmamasini istedigini aciklar Bu da Serpina nin istedigidir O zaman Serpina Uberto yu kandirdiini itirafa baslar Ona tanistirdigi kisi nisanlisi degil subay kiyafetine girmis usak Vespone dir Eser cok neseli ve kivrak bir ikili ile sona erer Hizmetci arzusuna erismis ve evin hanimi olmustur DegerlendirmeBu intermezzo olarak hazirlanmis eserin opera tarihinde cok buyuk yeri vardir Karakterleri ve konusu her yerde her zaman bulunabilen incsancil bir gercegi ele almaktadir Muzigi de cekicidir 1746da Fransa Querelle des Bouffons tiyatrosunda Paris te revize edilip bir final eklenmis ilk temsili ve 1752 deki ikinci sahnelenmesi opera tarihinde onemli bir cag actigi bildirilir La serva padrona cok opera kritikleri tarafindan Barok donemi operasi ile Klasik opera donemi arasinda bir sinir tasi olarak gorulmektedir 18 yuzyilin basindan itibaren Fransa da yaygin olarak yapimlanan Italyan Operasi bazi Fransiz muzikseverleri tarafindan yabanci olmakla itham edilmekte ve bir Fransiz seyircisi icin bu yabanci etkilerin elenmesi istenmekte idi La Serva Padrona nin basarisi Italyan Operasi nin ustunlugunu gostermis ve egemenliginin surmesine neden olmustur Cagin bazi taninmis bestecileri da bu eserin etkisinde kalmislardir Fransiz dusunur Jean Jacques Rousseau ayni zamanda bir muzisyen olarak yeni Italyan opera buffa janri yolunda deneme yapmis ve hazirladigi Le Devin du Village adli eser ile Fransiz icin bir ornek vermistir La Serva Padrona nin etkileri yalniz Fransa da degil tum bati Avrupa da hissedilmistir Bu eserin izleri Mozart in ilk opera eserlerinde de acikca gorulur Basit zarif ve melodik muzigi her caga uyan konusu ile La Serva Padrona opera bufa janrinin ilk onemli ornegi oldugu ve Pergolesi nin de bu janri ortaya koyan ilk bestecisi oldugu kabul edilir Zamanla resitatifler turlu degisimlere ugramis ve bu opera icin klavsen ve yayli sazlardan kurulmus bir orkestra kullanilmistir Secilmis ses ve video kayitlariYil Roller Uberto Pandolfo Serpina Orkestra sefi Orkestra Marka1960 Sesto Bruscantini Renata Scotto Renato Fasano I Virtuosi di Roma Fonit Cetra1973 Maria del Carmen Bustamente Renato Capecchien Antonio Ros Marba Engels oda orkestrasi Ensayo ENYCD 9707 1986 Jozsef Gregor Katalin Farkas Pal Nemeth Capella Sayaria Hungaroton HCD 128461990 Petteri Salomaa Jeanne Marie Bima Has Ludwig Hirsch Orchestra Musica Poetica Freiburg Arts Pilz1992 Patrick Donnelly Chistine Bunning David Mason Combattimento ensemble Meridian CDE 84327 1995 Philippe Cantor Isabelle Poulenard Gilbert Bezzina Barok ensemble Nice Pierre Verany PV 795111 1996 Donato di Stefano Patricia Biccire Sigiswald Kuyken La petite bande Accent ACC 96123D Reiner Suss Olivera Miljakovic Helmut Koch Berlijnse Staatskapel 2 CD Berlin Classics BC 9114 1997 Bruno De Simone Elisabetta Scano Marcello Panni Orchestra Filarmonica Marchigiana1997 Bruno de Simone Elisabetta Scano e Marcello Panni Marchigiana Filarmonik Orkestrasi 2 CD Bongiovanni GB 2221 21998 Donato di Stefano Paola Antonucci Gustav Kuhn Marchigiana Filharmonisch Orkestrasi Arte Nova 74321 65420 2Ayrica bakinizOpera Giovanni Battista PergolesiKaynakcaBu madde kismen Ingilizce Wikipedia La serva padrona maddesi kaynaklidir Online 1 2 Kasim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Erisim 13 2 2010 Dis baglantilarIMSLP Petrucci Music Library websitesi La serva padrona Pergolesi Giovanni Battista maddesinde liberetto ve partitur notalari Online 2 1 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 12 2 2010 Erisim 13 2 2010 Libretto online 21 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Italyanca Erisim 13 2 2010 Fransizca libretto pdf olu kirik baglanti Fransizca Erisim 12 2 2010 Tum partisyon notalari Werner Icking Muzik Arsivi Erisim 13 2 2010 YouTube websitesinde Giovanni Battista Pergolesi La Serva Padrona with English subtitles maddesinde bu opera eserinin Bruksel Luna Theatre da verilen 1996 temsilinin tumunun video goruntu kaydi Online 3 Erisim 31 5 2017