Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Haballa olarak da yazılan Hapalla (Hititçe: 𒄩𒁄𒆷), M.Ö. 14. yüzyılın ortalarında Orta-Batı Anadolu'da hüküm sürmüş bir krallıktı. Nüfusunun Luvi dili konuştuğu Hapalla, Arzava devletleri arasında en doğuda olanlardan biriydi. Hapalla krallığı en azından M.Ö. 13. yüzyılın sonuna kadar varlığını sürdürdü. Hüküm sürdüğü dönemin çoğunluğu boyunca bir Hitit vasalı olarak kaldı. Bölge, M.Ö. 1180'de Deniz Halkları tarafından ele geçirildi.
Tarihi
Hitit kaynaklarında Hapalla'nın adı ilk kez, Arnuvanda'nın burada gerçekleşen yerel bir ayaklanmaya karşı yardım istemesiyle ilgili bir tablette geçer. Vasallarından Madduvata'ya bu görevi veren Arnuvanda, Madduvata kralının kendisine ihanet ettiğini ve isyanı bastırdıktan sonra bölgeyi Hititlere vermek yerine kendi hakimiyeti altına aldığını görecektir. Arnuvanda'dan gelen tehditlerden sonra Madduvata teslim olur ve Hapalla bölgesini Hititlere geri verir.
Sonraki yıllarda Hititler I.Şuppiluliuma komutasında daha önce kaybettiği toprakları geri alırken, ordusunu başkenti yakılan ve sakinleri sürgün edilen Hapalla'ya gönderir. MÖ 1340'ta Şeha Nehri Ülkesi, Mira ve Hapalla Hititler tarafından Arzava'dan ayrılmış, Arzava krallığının elinde yalnızca başkenti Apaşa ve çevresindeki topraklar kalmıştır.
Hapalla'nın bildiğimiz ilk hükümdarı . Arzava'nın son bağımsız kralı Uhha-Ziti'nin Hitit hükümdarı II. Murşili'ye karşı M.Ö. 1319'da başlattığı ayaklanma başarısız olduktan sonra Targaşnalli II. Murşili tarafından Hapalla krallığının başına geçirilmiştir. Daha sonraki Kupanta-Kurunta antlaşmasından, M.Ö. 1310 yılı civarında Targaşnalli'nin hâlâ Hapalla tahtında olduğunu öğreniyoruz.
Hapalla'nın ikinci hükümdarı, 'nun M. Ö. 1280 tarihli antlaşmasında da adı geçen 'dır. Bu antlaşmada Murşili'nin oğlu II. Muvatalli son kalan dört Arzava kralının adını sayarken Hapalla kralı olarak Ura-Hattuşa'nın adını söyler.
Bu antlaşmadan sonra Hapalla krallığına Hitit kaynaklarında bir daha atıfta bulunulmamıştır.
Hitit imparatorluğunun ömrünün sonlarına doğru (yaklaşık M.Ö.1230-1225), Deniz Halklarının işgalinden önce Hitit İmparatoru IV. Tuthaliya'nın Batı Anadolu'daki krallıkları Mira Krallığı'nın emrine verdiği, dolayısıyla Hapalla'nın bu dönemde büyük ihtimalle Mira'nın bir vasalı olduğu fikri günümüzde akademisyenler arasında yaygınlık kazanmıştır.
Coğrafya
Hapalla hakkında bildiğimiz her şey Hitit kraliyet arşivlerinden gelmektedir. Coğrafi olarak Hapalla, Batıda Mira, doğuda , güneyde Tarhuntaşşa ülkesi ile sınırlanmaktadır. Bu nedenle Hapalla'nın klasik dönemde Pisidia olarak gelen bölgeye karşılık geldiği düşünülmektedir. İmparatorluğun kalbine çok yakın olan konumu nedeniyle Hititler, Hapalla'yı anavatanları ve Arzava'daki vasalları arasında bir nevi tampon bölge olarak görmüş, bundan dolayı da bu bölgeye özel bir önem atfetmişlerdir.
Hapalla'nın Kralları
| Kral | Tarih |
|---|---|
| Targaşnalli | yaklaşık M.Ö. 1319 – 1310 arası |
| Ura-Hattuşa | yaklaşık M.Ö. 1280 |
Kaynakça
- ^ S.Heinhold-Krahmer (1977). Arzawa .
- ^ Indictment of Madduwatta, CTH 147. Paragraph 29.
- ^ See KUB xix 22, 8–11, or the , Fragment 20, at the Wayback Machine.
- ^ Bryce, Trevor (1999). The Kingdom of the Hittites. Oxford: Oxford University Press. p. 52. . OCLC 264593433.
- ^ See CTH 67. Treaty with Targasnalli, king of Hapalla, tablet concordance KBo V, 4 - CTH 67 9 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Hawkins, J.D. 2009. The Arzawa letters in recent perspective. BMSAES 14: 73–83. https://www.britishmuseum.org/pdf/Hawkins.pdf 16 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . British Museum
- ^ Bryce, Trevor (1999). The Kingdom of the Hittites. Oxford: Oxford University Press. p. 43. . OCLC 264593433.https://books.google.co.uk/books/about/The_Kingdom_of_the_Hittites.html?id=Agg5-lpVI2MC
Dış bağlantılar
- Hitit Krallığı, Trevor Bryce 9 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Hapalla kralı Targaşnalli ile antlaşma 9 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Yakın dönemde Arzava mektupları 16 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Haballa olarak da yazilan Hapalla Hititce 𒄩𒁄𒆷 M O 14 yuzyilin ortalarinda Orta Bati Anadolu da hukum surmus bir krallikti Nufusunun Luvi dili konustugu Hapalla Arzava devletleri arasinda en doguda olanlardan biriydi Hapalla kralligi en azindan M O 13 yuzyilin sonuna kadar varligini surdurdu Hukum surdugu donemin cogunlugu boyunca bir Hitit vasali olarak kaldi Bolge M O 1180 de Deniz Halklari tarafindan ele gecirildi TarihiHitit kaynaklarinda Hapalla nin adi ilk kez Arnuvanda nin burada gerceklesen yerel bir ayaklanmaya karsi yardim istemesiyle ilgili bir tablette gecer Vasallarindan Madduvata ya bu gorevi veren Arnuvanda Madduvata kralinin kendisine ihanet ettigini ve isyani bastirdiktan sonra bolgeyi Hititlere vermek yerine kendi hakimiyeti altina aldigini gorecektir Arnuvanda dan gelen tehditlerden sonra Madduvata teslim olur ve Hapalla bolgesini Hititlere geri verir Sonraki yillarda Hititler I Suppiluliuma komutasinda daha once kaybettigi topraklari geri alirken ordusunu baskenti yakilan ve sakinleri surgun edilen Hapalla ya gonderir MO 1340 ta Seha Nehri Ulkesi Mira ve Hapalla Hititler tarafindan Arzava dan ayrilmis Arzava kralliginin elinde yalnizca baskenti Apasa ve cevresindeki topraklar kalmistir Hapalla nin bildigimiz ilk hukumdari Arzava nin son bagimsiz krali Uhha Ziti nin Hitit hukumdari II Mursili ye karsi M O 1319 da baslattigi ayaklanma basarisiz olduktan sonra Targasnalli II Mursili tarafindan Hapalla kralliginin basina gecirilmistir Daha sonraki Kupanta Kurunta antlasmasindan M O 1310 yili civarinda Targasnalli nin hala Hapalla tahtinda oldugunu ogreniyoruz Hapalla nin ikinci hukumdari nun M O 1280 tarihli antlasmasinda da adi gecen dir Bu antlasmada Mursili nin oglu II Muvatalli son kalan dort Arzava kralinin adini sayarken Hapalla krali olarak Ura Hattusa nin adini soyler Bu antlasmadan sonra Hapalla kralligina Hitit kaynaklarinda bir daha atifta bulunulmamistir Hitit imparatorlugunun omrunun sonlarina dogru yaklasik M O 1230 1225 Deniz Halklarinin isgalinden once Hitit Imparatoru IV Tuthaliya nin Bati Anadolu daki kralliklari Mira Kralligi nin emrine verdigi dolayisiyla Hapalla nin bu donemde buyuk ihtimalle Mira nin bir vasali oldugu fikri gunumuzde akademisyenler arasinda yayginlik kazanmistir CografyaHapalla hakkinda bildigimiz her sey Hitit kraliyet arsivlerinden gelmektedir Cografi olarak Hapalla Batida Mira doguda guneyde Tarhuntassa ulkesi ile sinirlanmaktadir Bu nedenle Hapalla nin klasik donemde Pisidia olarak gelen bolgeye karsilik geldigi dusunulmektedir Imparatorlugun kalbine cok yakin olan konumu nedeniyle Hititler Hapalla yi anavatanlari ve Arzava daki vasallari arasinda bir nevi tampon bolge olarak gormus bundan dolayi da bu bolgeye ozel bir onem atfetmislerdir Hapalla nin KrallariKral TarihTargasnalli yaklasik M O 1319 1310 arasiUra Hattusa yaklasik M O 1280Kaynakca S Heinhold Krahmer 1977 Arzawa 3 533 02587 X Indictment of Madduwatta CTH 147 Paragraph 29 See KUB xix 22 8 11 or the Fragment 20 at the Wayback Machine Bryce Trevor 1999 The Kingdom of the Hittites Oxford Oxford University Press p 52 9780199240104 OCLC 264593433 See CTH 67 Treaty with Targasnalli king of Hapalla tablet concordance KBo V 4 CTH 67 9 Agustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hawkins J D 2009 The Arzawa letters in recent perspective BMSAES 14 73 83 https www britishmuseum org pdf Hawkins pdf 16 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde British Museum Bryce Trevor 1999 The Kingdom of the Hittites Oxford Oxford University Press p 43 9780199240104 OCLC 264593433 https books google co uk books about The Kingdom of the Hittites html id Agg5 lpVI2MCDis baglantilarHitit Kralligi Trevor Bryce 9 Agustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hapalla krali Targasnalli ile antlasma 9 Agustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yakin donemde Arzava mektuplari 16 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde