Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Harabati Baba Tekkesi veya Sersem Ali Baba Dergâhı, (Makedonca: Арабати Баба Теќе) MS 1538 yılında inşa edilmiş, günümüzde Makedonya'nın Kalkandelen şehrinde bulunan Osmanlı-Türk dini eserlerinden biridir.
 Tekke bahçesi | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Kalkandelen, Makedonya |
| Koordinatlar | 42°00′07″K 20°57′20″D / 42.00194°K 20.95556°D |
| İnanç | Şii İslam (Alevi-Bektaşi) |
| Durum | Faal |
| Mimari | |
| Mimar(lar) | Harabati Baba |
| Mimari tür | Tekke |
| Mimari biçim | Osmanlı |
| Tamamlanma | 1538 |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Doğal taş, ahşap |
Özellikler
Harabati Baba Tekkesi, Makedonya'nın kuzeybatısında bulunan Kalkandelen şehrinde yer alır. Şehrin bir kenarında konumlanan bu dinî külliyenin içinde birçok yapı, bahçe bulunur. Duvarlarla çevrili tekke külliyesinin büyük ve gösterişli bir giriş kapısı vardır. Kapısı üzerinde kule bulunur.
Tarih
Tekke, 1538 yılında Sersem Ali Baba veya Server Ali Baba adlarıyla anılan Bektaşi babası tarafından kurulmuştur. 1799 yılında Kosova Valisi Recep Paşa'nın kuruculuğunda bir vakıf, tekkenin içinde oluşturulmuştur. Dergâhın içindeki Mavi Konak adlı yapıyı Recep Paşa'nın veremli kızı Fatma Hanım'ın yüksekte daha temiz hava alması için yaptırdığı düşünülür.
Tekkenin kurucusu olan Server Ali Baba, Kalkandelen'e gelmeden önce Bektaşilik'te “dedebabalık” makamını kuran ve 1520'de ilk dedebaba olarak Hacıbektaş'taki dergâhta bu posta oturan kişidir. Ayrıca, Kanuni Sultan Süleyman'ın ilk eşi olan Mahidevran Sultan'ın ağabeyi olması nedeniyle Osmanlı sarayı ile yakın ilişki içinde bulunmuş, Hacı Bektaş Dergâhına yerleşmeden önce devlet kademesinde mîr-i miran (beylerbeyi) rütbesine kadar yüksemiş bir devlet adamıdır. “Sersem” lakabını alışı ile ilgili rivayet şöyledir: Ali Baba gördüğü bir rüya üzerine devlet işlerini bırakıp Hacı Bektaş Veli dergâhında dinî hayata geçmek için padişahtan izin istemişti. Bu kararına şaşıran Sultan Süleyman “Sen sersem mi oldun? Vezîrlik bırakılır da orada Dervîşlik mi yapılır” deyince “Kabûlümdür Sultânım, varsın bana Sersem Alî desinler. Fakir müsaadenizi ricâ ederim”, diye cevap vermiş ve padişah da izin vermiştir.
Mahidevran Sultan'ın Hürrem Sultan'ın entrikaları ile saraydan sürülmesinden sonra ağabeyi Sersem Ali Baba'nın Hacı Bektaş Veli dergâhından uzaklaştırıldığı ve Kalkandelen'e geldiği düşünülür. Ali Baba, Kalkandelen'e gidişinden bir süre sonra Anadolu'da çıkan Celali isyanları nedeniyle Kanuni tarafından geri çağrıldı. Kalender Çelebi İsyanı'ndan sonra Anadolu'daki faaliyetlerine son verilen ve postnişinsiz kalan Hacıbektaş Veli Dergâhı'nda ikinci kez dedebaba unvanı ile posta oturdu ve orada öldü. Kalkandelen'deki Harabati Baba Dergâhının bahçesinde Sersem Ali Baba'nın makamı bulunur.
Kalkandelen'deki tekke adını, Sersem Ali Baba'nın ölümünden sonra yerine geçen dedelerden birisi olan Harabati Baba'dan alıyor. 16. yüzyılda Malatya'dan Kalkandelen'e gelen Harabati Baba tekkeyi dergâh haline sokmuştur. Yüzyıllar boyu dergâhın geniş bahçesinde tarım ve hayvancılık yapılmıştır.
Dergâh, Kosova Valisi Recep Paşa döneminde gelişip önem kazanmıştır. Recep Paşa, dergâha 50 hektarlık arazi vakfedip yeniden yaptıran kişidir. Mezarı, dergâhın bahçesindedir.
1945 yılında kapatılan dergâh, 1948 yılında eşkıyalar tarafından yakıldı. Ayrıca, Yugoslavya döneminde, yapılar turistik bir tesise dönüştürüldü; içinde otel, lokanta, disko işletilmiştir.
Yugoslavya'nın dağılması ile 1992'de dergâhın Kış Evi ve Meydan Evi gibi bazı bölümleri yeniden açılarak dergâh canlandırıldı. 2001'deki Ohri Çerçeve Antlaşması'ndan sonra otel, restoran olarak kullanılan bölümler kapatıldı. 2003 yılında dergâhın kullanımı konusu Sünni Birliği ve Bektaşi Birliği arasında dava konusu oldu. İddialara göre, 2010'da bazı bölümleri sünniler tarafından şiddet yoluyla ele geçirildi.
Galeri
-
![image]()
Tekke külliyesinde bir kısım -
![image]()
Tekkeden ayrıntı
Kaynakça
- ^ a b Balkan Travellers - Tito, Teto and Some Troubled Tourism Await You in Tetovo, Macedonia, Erişim tarihi:23.11.2012 2 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ Džemal Ćehajić, Društveno-politički religiozni, književni i drugi aspekti derviških redova u jugoslavenskim zemljama, Prilozi za orijentalnu filologiju, Orijentalni institut u Sarajevu, Saraybosna 2000 22 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Boşnakça)
- ^ "Demet Sevimli, Merhaba Rumeli yazı dizisi 4, Milliyet gazetesi, 24.09.2009". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.
- ^ a b "Dedebabalık ve Sersem Ali Baba, Düşünce Denizi bloğu 26.11.2006". 15 Eylül 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2012.
- ^ a b Yaşar Kalafat, Bedri Noyan Dedebaba ve Balkanlarda Bektaşilik, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, Sayı 6, Yıl 1998[]
- ^ a b c d "Devrim Sevimay, Merhaba Rumeli Yazı Dizisi 4, Milliyet Gazetesi, 24.09.2009". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2012.
- ^ . 20 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2012.
- ^ "Makedonya Harabati Baba Bektaşi Dergâhı Kundaklandı, Cemvakfi.org.tr sitesi, 21.12.2010". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2012.
| Wikimedia Commons'ta Harabati Baba Tekkesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Harabati Baba Tekkesi veya Sersem Ali Baba Dergahi Makedonca Arabati Baba Teќe MS 1538 yilinda insa edilmis gunumuzde Makedonya nin Kalkandelen sehrinde bulunan Osmanli Turk dini eserlerinden biridir Harabati Baba TekkesiTekke bahcesiTemel bilgilerKonumKalkandelen MakedonyaKoordinatlar42 00 07 K 20 57 20 D 42 00194 K 20 95556 D 42 00194 20 95556InancSii Islam Alevi Bektasi DurumFaalMimariMimar lar Harabati BabaMimari turTekkeMimari bicimOsmanliTamamlanma1538OzelliklerMalzemelerDogal tas ahsapRecep Pasa nin kizi Fatma Hanim icin yapilmis Mavi Konak adli yapiAslanli Cesme sekli Aslan figurune benzer OzelliklerHarabati Baba Tekkesi Makedonya nin kuzeybatisinda bulunan Kalkandelen sehrinde yer alir Sehrin bir kenarinda konumlanan bu dini kulliyenin icinde bircok yapi bahce bulunur Duvarlarla cevrili tekke kulliyesinin buyuk ve gosterisli bir giris kapisi vardir Kapisi uzerinde kule bulunur TarihTekke 1538 yilinda Sersem Ali Baba veya Server Ali Baba adlariyla anilan Bektasi babasi tarafindan kurulmustur 1799 yilinda Kosova Valisi Recep Pasa nin kuruculugunda bir vakif tekkenin icinde olusturulmustur Dergahin icindeki Mavi Konak adli yapiyi Recep Pasa nin veremli kizi Fatma Hanim in yuksekte daha temiz hava almasi icin yaptirdigi dusunulur Tekkenin kurucusu olan Server Ali Baba Kalkandelen e gelmeden once Bektasilik te dedebabalik makamini kuran ve 1520 de ilk dedebaba olarak Hacibektas taki dergahta bu posta oturan kisidir Ayrica Kanuni Sultan Suleyman in ilk esi olan Mahidevran Sultan in agabeyi olmasi nedeniyle Osmanli sarayi ile yakin iliski icinde bulunmus Haci Bektas Dergahina yerlesmeden once devlet kademesinde mir i miran beylerbeyi rutbesine kadar yuksemis bir devlet adamidir Sersem lakabini alisi ile ilgili rivayet soyledir Ali Baba gordugu bir ruya uzerine devlet islerini birakip Haci Bektas Veli dergahinda dini hayata gecmek icin padisahtan izin istemisti Bu kararina sasiran Sultan Suleyman Sen sersem mi oldun Vezirlik birakilir da orada Dervislik mi yapilir deyince Kabulumdur Sultanim varsin bana Sersem Ali desinler Fakir musaadenizi rica ederim diye cevap vermis ve padisah da izin vermistir Mahidevran Sultan in Hurrem Sultan in entrikalari ile saraydan surulmesinden sonra agabeyi Sersem Ali Baba nin Haci Bektas Veli dergahindan uzaklastirildigi ve Kalkandelen e geldigi dusunulur Ali Baba Kalkandelen e gidisinden bir sure sonra Anadolu da cikan Celali isyanlari nedeniyle Kanuni tarafindan geri cagrildi Kalender Celebi Isyani ndan sonra Anadolu daki faaliyetlerine son verilen ve postnisinsiz kalan Hacibektas Veli Dergahi nda ikinci kez dedebaba unvani ile posta oturdu ve orada oldu Kalkandelen deki Harabati Baba Dergahinin bahcesinde Sersem Ali Baba nin makami bulunur Kalkandelen deki tekke adini Sersem Ali Baba nin olumunden sonra yerine gecen dedelerden birisi olan Harabati Baba dan aliyor 16 yuzyilda Malatya dan Kalkandelen e gelen Harabati Baba tekkeyi dergah haline sokmustur Yuzyillar boyu dergahin genis bahcesinde tarim ve hayvancilik yapilmistir Dergah Kosova Valisi Recep Pasa doneminde gelisip onem kazanmistir Recep Pasa dergaha 50 hektarlik arazi vakfedip yeniden yaptiran kisidir Mezari dergahin bahcesindedir 1945 yilinda kapatilan dergah 1948 yilinda eskiyalar tarafindan yakildi Ayrica Yugoslavya doneminde yapilar turistik bir tesise donusturuldu icinde otel lokanta disko isletilmistir Yugoslavya nin dagilmasi ile 1992 de dergahin Kis Evi ve Meydan Evi gibi bazi bolumleri yeniden acilarak dergah canlandirildi 2001 deki Ohri Cerceve Antlasmasi ndan sonra otel restoran olarak kullanilan bolumler kapatildi 2003 yilinda dergahin kullanimi konusu Sunni Birligi ve Bektasi Birligi arasinda dava konusu oldu Iddialara gore 2010 da bazi bolumleri sunniler tarafindan siddet yoluyla ele gecirildi GaleriTekke kulliyesinde bir kisim Tekkeden ayrintiKaynakca a b Balkan Travellers Tito Teto and Some Troubled Tourism Await You in Tetovo Macedonia Erisim tarihi 23 11 2012 2 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Dzemal Cehajic Drustveno politicki religiozni knjizevni i drugi aspekti derviskih redova u jugoslavenskim zemljama Prilozi za orijentalnu filologiju Orijentalni institut u Sarajevu Saraybosna 2000 22 Mayis 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bosnakca Demet Sevimli Merhaba Rumeli yazi dizisi 4 Milliyet gazetesi 24 09 2009 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2015 a b Dedebabalik ve Sersem Ali Baba Dusunce Denizi blogu 26 11 2006 15 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2012 a b Yasar Kalafat Bedri Noyan Dedebaba ve Balkanlarda Bektasilik Turk Kulturu ve Haci Bektas Veli Arastirma Dergisi Sayi 6 Yil 1998 olu kirik baglanti a b c d Devrim Sevimay Merhaba Rumeli Yazi Dizisi 4 Milliyet Gazetesi 24 09 2009 8 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2012 20 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Kasim 2012 Makedonya Harabati Baba Bektasi Dergahi Kundaklandi Cemvakfi org tr sitesi 21 12 2010 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2012 Wikimedia Commons ta Harabati Baba Tekkesi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir