Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hasan Celalyan Hanedanı (Ermenice: Հասան-Ջալալյաններ), 1214'ten itibaren günümüzdeki aşağı Karabağ, Dağlık Karabağ ve Sünik'in küçük bir kısmını kapsayan Haçın (büyük Artsakh) bölgesini yöneten bir Ermeni hanedanıydı Adı Haçın'dan bir Ermeni feodal prens olan Hasan Celalüddevle'den (Հասան-Ջալալ Դոլա) 'dan gelmektedir. Hasan Celalyan ailesi, Selçuklu Türkleri, Persler ve Moğolların yanı sıra diğer Ermeni prensleri ve Haçın melikleri tarafından bölgedeki yabancı egemenliği boyunca birkaç yüzyıl boyunca özerkliğini koruyabilmişlerdir. Bölgede Ermeni bağımsızlığının son kalesini elinde tuttuklarını kabul edilir.
| Hasan Celalyan Hanedanı Ermenice: Հասան-Ջալալյաններ | |
|---|---|
  | |
| Ülke | Artsakh |
| Milliyet | Ermeni |
| Ana hanedan | Pakraduni Hanedanlığı |
| Kuruluş | 1214 |
| Kurucu | Hasan Celalüddevle |
| Son hükümdar | Allahverdi II Hasan Celalyan |
| Unvan(lar) | |
Hasan Celalyanlar, kiliselerin ve diğer anıtların inşasını destekleyerek, bölgede Ermeni kültürünün gelişmesine yardımcı oldular. 16. yüzyılın sonlarına gelindiğinde, Hasan Celalyan ailesi Gülistan ve Martakert'te meliklikler kurmak için dallanmıştı ve Haçın Melikliği'ndeki orijinal mülkleri, Martuni ve Dizak'ın ayrı ayrı yönetilen melikliklerinin yanı sıra, daha sonra "Karabağ meliklikleri" olarak bilinen şeyin bir parçası haline geldi.
Kökenleri
Hasan Celal Hanedanı'nın izi, bölgede Partlı Arşakların kurulmasından önce gelen bir aile olan Ermeni Aranshahik hanedanına kadar takip edilir.Rowan Üniversitesi'nde profesör ve Kafkasya tarihi konusunda uzman olan tarihçi Robert H.Hewsen'e göre Hasan-Jalal'ın soyunun "neredeyse tamamen" Ermeni olduğu şu sözlerle ifade edilir:
Hasan Celalüddevle'nin aile kökenlerinin çoğu, yeni ve eski Ermeni nakharar aileleriyle karmaşık bir dizi kraliyet evliliklerine yerleştirilir. Hasan Celal'in büyükbabası, Arşak kuzey yarısına hükmeden bir prens olan I. Hasan (Büyük Hasan olarak da bilinir) idi. 1182'de bölgenin hükümdarı olarak istifa etti ve Dadivank'taki manastır hayatına girdi ve topraklarını ikiye böldü: güney yarısı (Haçın'ın çoğunu içeren) en büyük oğlu II. Vakhtank'a (Tangik olarak da bilinir), kuzey yarısı ise en genç çocuk olan "Kara" Gregory'e bırakıldı. II. Vakhtank, kendisi de Zakarid prens soyunun atası olan Sargis Zakaryan'ın kızı olan Khorishah Zakaryan ile evlendi. Hasan Celal, Dizak-Balk Kralı Aṛanshahik'in kızı Mamkan ile evlendiğinde kayınpederinin topraklarını da miras almıştır.
1960'ların sonlarında ve 1970'lerde Hasan Celal'in kökenleri, Ermeni ve Azeri bilim adamları arasında Arşak tarihi etrafında dönen daha büyük bir tartışmanın parçası haline geldi. Neredeyse sadece Azerbaycan tarihçileri tarafından O zamanlar Arşak'ın çoğunun ağırlıkla Kafkas Albanyası etkisi altında olduğu pozisyonuna ek olarak, nüfusun ve anıtların Ermeni değil, Kafkas Albanyası kökenli olduğu da öne sürüldü (bu argüman Nahçıvan bölgesindeki Ermeni anıtlarına karşı da kullanılmıştır). Bu görüşleri açıklayan en önde gelen revizyonistler arasında Ziya Bünyadov ve Feride Memmedova da vardı. Memmedova, prens tarafından Genceser Manastırı'na oyulmuş bir yazıtın yorumuna dayanarak Hasan Celal'in Kafkasya Albanyası kökenli olduğunu iddia etti. Ermeni tarihçiler ve Hewsen gibi bölge uzmanları, Ermenilerin Kafkas Albanyası kültürünü "çaldığı" görüşünün yanı sıra, Ermenilerin Azerbaycan'daki görüşlerini de reddediyorlar.
Hasan Celalüddevle'nin hükümdarlığı
Kültür
Ani'nin 1045'te Bizans İmparatorluğu'na teslim olması ve 1064'te Kars'ın Bizans'ın ilhakı ile tarihi Ermenistan'daki son bağımsız Ermeni devleti Bagratuni Krallığı sona erdi. Ancak, Selçuklu Türklerinin 1071'de Malazgirt Meydan Muharebesi'nde Bizanslıları mağlup etmesinden sonra daha belirgin hale gelen bölgenin yabancı egemenliğine rağmen, Doğu Ermenistan'daki Ermeniler ve Lori'nin iki dağlık krallığında ve Haçın Melikliği'nde özerkliklerini koruyabildiler. 12. yüzyılın başından ortasına kadar, Birleşik Gürcü ve Ermeni Orduları Türkleri Doğu Ermenistan'dan çıkarmakta başarılı oldular, böylece 1236'da Moğolların ortaya çıkmasına kadar göreceli bir barış ve refah dönemi kurdular.
Haçın, sayısız Türk istilası onu krallığın geri kalanından ayırana kadar Sünik'in bir parçasıydı. Hasan Celalyan ailesinin hükümdarlığı Terter ve Khachenaget nehirleri çevresinde yoğunlaştı. Hasan Celal'in doğum tarihi kesin olarak bilinmez; ancak 1214'te başlayıp 1261-1262 yılları arasında Kazvin'de öldüğü zaman biten saltanatı hem Arsak'ı hem de çevresindeki Ermeni bölgelerini kapsıyordu. 1214'te babası Vakhtank öldüğünde, Hasan Celal topraklarını miras aldı ve Jababerd'deki Akana'daki bir kalede ikamet etti.Tagavor (Kral; Ermenice: թագավոր) veya inknakal (otokrat veya mutlak hükümdar; Ermenice: ինքնակալ) unvanlarıyla tanınıyordu, ancak Dizak-Balk'ın son kralının kızı ile evlendiğinde "Arsak ve Balk Kralı" resmi unvanını aldı. Orta Çağ Ermeni tarihçisi Kirakos Gandzaketsi, Ermenistan Tarihi adlı çalışmasında Hasan- Celal'i dindarlığı ve Hristiyanlığa olan bağlılığını şu sözlerle ifade eder:
Bu bağlılığın bir başka kanıtı, Hasan Celal'in Genceser Manastırı görevlendirmesini içeriyordu. Manastırın inşası 1216'da başladı ve 1238'e kadar sürdü. 22 Temmuz 1240'ta, Vartavar kutlamaları sırasında yapılan büyük kutlamaların ortasında ve Albanya Katolikosu Nerses'in de aralarında bulunduğu 700'e yakın rahibin huzurunda kilise kutsandı. Manastır, ailenin ikametgâhı ve mezarı ile katolikosun evi olmaya devam etti; 15. yüzyıldan itibaren aile, Katolikos'un kendisinin de amcadan yeğenine geçecek olan koltuğu üzerindeki kontrolü tekeline aldı. Hasan Celal'in oğlu VII. Yuhanna Katolikos olduğunda bu uygulamayı ilk kuran kişi olarak kabul edilirken, yeğeni John da ikincisi oldu.
Hristiyanlığa olan bağlılığına rağmen, bölgedeki Müslüman etkisi, özellikle Selçuklu Türklerinin Kafkasya'yı işgal etmesinden sonra Gürcistan ve Ermenistan'da yaşayan Hristiyanların kültür ve geleneklerini etkilemiştir. Örneğin, Bizans sanat bilgini Anthony Eastmond, "[Hasan-Celal'in] yönetiminin dışsal tezahürlerinin çoğu, özellikle Genceser'in temel temeli hakkındaki tasvirinde, İslami gelenekler ve unvanlar aracılığıyla sunuldu." diyerek bu durumu ifade etmektedir. Hasan Celal'in Genceser'in kubbesinin kasnağı üzerindeki görüntüsünde, bağdaş kurmuş şekilde oturmaktadır ve Eastmond bunun "Selçuklu sarayındaki gücü tasvir etmek için baskın bir araç" olduğunu ifade etmektedir. Hasan Celal'in isminde de Müslüman etkisi görülüyordu: Zamanın bir modası olarak, birçok Ermeni "orijinal Ermeni isimleriyle bağını" yitiren Arapça soyadı (künye) benimsedi. Hasan Celal'in Ermenice ismi Haykaz'dı ama ismindeki Arapça sözcükler kişiliğini tarif etmek amacıyla seçilmişti; Hasan yakışıklı; Celal, büyük; Devle, zenginlik ve yönetişim anlamına geliyordu.
Hasan Celal'ın Ermeni Sinaksaryon'u
Genceser, azizlerin kısa yaşamlarının ve önemli dini olayların anlatımlarının bir takvim koleksiyonu olan Ermenistan'ın tamamlanmış ilk Haysmavurk'una (Sinaksaryon) ev sahipliği yaptı. Yeni, daha iyi organize olmuş bir Haysmavurk fikrine sahip olma fikri, daha sonra talebini önemli bir Orta Çağ Ermeni filozofu ve Vanakan Vardapet olarak bilinen Arsak yerlisi olan Peder İsrail'e (Ter-Israel) ileten Hasan Celal'den geldi. Haysmavurk, Kirakos Gandzaketsi tarafından daha da geliştirildi. Hasan Celal'in emrettiği Haysmavurk'ün "Ter-İsrail'in Sinaksaryon'u" olarak tanındıktan sonra; 1834'te Konstantinopolis'te toplu olarak basıldı.
Moğol istilası
1236'da İlhanlı Moğol orduları Kafkasya'yı işgal etti. Haçın'a girmeden önce Hasan Celal ve halkı, İşkhanberd'e (Genceser'in hemen güneyinde yer alan; Farsça adı Khokhanaberd olarak da bilinir) sığınabildiler. Bir dağın tepesindeki müthiş konumu nedeniyle, Moğollar kaleyi kuşatmamayı seçtiler ve Hasan Celal ile müzakereler için görüşme talep ettiler: Moğol İmparatorluğu'na olan sadakatini ve askerlik hizmetini, fethettikleri Haçın'a bitişik bazı yakın topraklar karşılığında değiştirdiler. Daha sonra, 1240-1242'de Hasan Celal, Haçın'da "Karabağ" (Khokhanaberd'de) ve "Lajīn" (Havkakhaghats berd'de) darphanelerinde yaygın olarak Moğol tiplerinden sikkeler bastırmıştı.
İktidarını koruma ihtiyacı hisseden Hasan Celal, muktedir handan kendisine ve hükümdarlığı altındaki insanlara özel özerklik hakları ve ayrıcalıkları elde edebilmek amacıyla Moğol imparatorluğunun başkenti Karakurum'a iki kez gitti. Bu taleplerinin kabul edilmesine rağmen, Moğollar bölge halkının çoğunu hor gördüler ve onlara aşırı vergi uyguladılar. Dönemin bölgesel Moğol ostikanı olan Argun Han, Ermenilere o kadar çok kısıtlama getirdi ki, bu kısıtlamalar 1256'da Hasan Celal'i Katolikos Nerses'in tecavüzlerini protesto etmek için bir kez daha başkente gitmeye sevk etti. Buna yanıt olarak Batu Han, "Albanyalı Katolikos Lord Nerses'e, tüm mülkleri ve malları için özgürlüğü garanti altına alan, özgür ve vergisiz olması ve yetkisi altındaki piskoposluklarda her yere özgürce seyahat etmesine izin verilen ve hiç kimsenin söylediklerine itaatsizlik etmemesini garanti eden" bir belge düzenledi.
Hasan Celal, kızı Rhuzukan'ı bir Moğol liderinin oğlu Bora Noyan ile evlendirerek Moğollarla olan ittifaklarını güçlendirmeye de çalıştı. Ermeniler ve Moğollar arasındaki ilişkiler kötüleşmeye devam etti ve hanın verdiği belgede verdiği sözler tutulmadı.
Nihayet 1260 yılında Hasan Celal, Moğol yönetimine karşı bir ayaklanmaya önderlik eden Gürcü kralı Davit Narin'in güçleriyle ittifak kurmaya karar verdi. Moğollar tarafından defalarca yakalandı, ancak ailesi onu fidye ödeyerek kurtarabildi. Ayaklanma sonunda başarısız oldu ve Argun Han'ın emriyle Hasan Celal bir kez daha tutuklandı ve Kazvin'e (şimdi İran'da) götürüldü. Kirakos Ganzaketsi'ye göre Rhuzukan, Argun'a babasını serbest bırakması için baskı yapması için Hülâgû Han'ın karısı Dokuz Hatun'a başvurdu. Ancak Argun Han bunu öğrenince Hasan Celal'e işkence yaptı ve onu sonunda idam ettirdi. Hasan Celal'in oğlu Atabek, birkaç adamına babasının bir kuyuya atılan parçalanmış cesedini almaları için İran'a gitmelerini emretti; ceset geri getirildikten sonra, uygun bir cenaze töreni yapıldı ve Genceser Manastırı'na gömüldü.
Sonraki hükümdarlık dönemleri
Ölümünün ardından aile, Hasan Celal'in resmi unvanını daha kısa olan "Arsak Prensleri" olarak kısalttı. Atabek'e, Hülâgû tarafından babasının pozisyonunu devralması emredildi ve Atabek 1306 yılına kadar görevde kaldı. Torunları Melik Avanyan ailesi olacak olan kuzeni Vakhtank'a Dizak bölgesinin kontrolü verildi. Onun soyundan gelenler, Hasan Celal ile ilişkilerini göstermenin bir yöntemi olarak, Hasan Celal'i soyadları olarak benimsemişler ve sonuna -yan ekleyerek bir ek oluşturmuşlardır. Aile, Genceser Manastırı ve bitişiğindeki Vaftizci Yahya Kilisesi de dahil olmak üzere günümüzde ayakta kalmaya devam eden çok sayıda mimari ve kültürel projeyi finanse etti. Geç 16. yüzyılda, aile Martakert, Haçın ve Gülistan'da melikliklere dallandı.
Özgürlük hareketi
17. yüzyıl ve 18. yüzyıl Türk - İran savaşları sırasında melikler şiddetle direndiler ve her iki tarafın da yaptığı saldırılara karşı savaştılar. 18. yüzyılın son çeyreğinde, işgalci Rus ordularına karşı hem Türklerin hem de Perslerin bölgeyi temizlemesine yardım ettiler. Hasan Celalyanlarr, bölgeyi yabancıların kontrolünden kurtarma davasını üstlenen melik ailelerinin en önde gelenlerinden biriydi; Bunların başında Katolikos Yesayi Hasan Celalyan (? - 1728) gelmektedir. 1677'de Culfa Ermeni Katolikosu Hakob Karabağ'ın melikleri ile gizli bir görüşme yaptı ve bölgenin kurtuluşu için Avrupa'ya bir heyet yolculuğu yapılmasını önerdi. 1711'de İsrael Ori'ye eşlik eden Yesayi, Büyük Petro komutasındaki bir orduya destek sağlamak için Rusya'ya gitti. Ori ise yolda öldü ve kısa süre sonra hareketin baş figürü Yesayi oldu. Peter ile müzakerelere devam etti ve 1718'de kendisine gönderilen bir mektupta, 10-12.000 kişilik bir Ermeni ordusunun yanı sıra komşu Gürcü güçlerinden de destek sözü aldı. Talepleri, garip bir şekilde, Doğu Transkafkasya'daki Müslüman nüfuslu bölgeleri Rusya'ya ve Hristiyan nüfuslu batı bölgelerini Türklere veren Büyük Petro tarafından imzalanan İstanbul Antlaşması'nın (1724) imzalandığı 1724 yılına kadar devam etti. Her ikisi de Kafkasya'nın ve Doğu Anadolu'nun büyük bir bölümünü kapsayan Safevi topraklarını fethetmeyi yeni bitirmişti, Safeviler ise bir iç savaşta yok oldu. Rusya'nın Kafkasya'ya olan ilgisi, Petro'nun 1725'teki ölümünden sonra, liderlerinin güçlerini Terek Nehri'ne çekmesiyle kısa süre sonra azaldı ve Kuzey ve Güney Kafkasya'da kazanılan topraklar sırasıyla 1732 ve 1735 tarihli Reşt ve Gence antlaşmaları uyarınca İran'a (o yıllarda Nadir Şah liderliğindeydi) devredildi.
Osmanlılar, dağılmakta olan Safevilerin Hristiyan bölgelerini geçici olarak ele geçirirken, Ermenistan ordusunun bazı liderleri, Türk işgaline karşı kendilerini savunmak zorunda kaldıkları için bu başarısızlıktan Yesai'yi sorumlu tuttu.[]
17. yüzyıldan 19. yüzyılın başlarına kadar geçen süreçte Celalyan hanedanı, Jaberd beyliğinin son hükümdarları olan Melik-Atabekyan ailesi de dahil olmak üzere diğer birkaç Ermeni soylu hanesinin kurulmasıyla çoğaldı. 1813'te ölecek olan Allahverdi II Hasan Celalyan, 1804-1813 Rus-İran Savaşı sırasında 1805'te Rus İmparatorluğu bölgeye ilk girdiğinde Haçın'ın son meliğiydi. 1828'de, ikinci Rus-İran Savaşı'nın sona ermesinin ardından, Türkmençay Antlaşması ve İran'ın Güney Kafkasya'da elinde tuttuğu son toprakları zorla terk etmesiyle teyit edilen sonuçlara göre, Ruslar nihayet Katolikos makamını feshettiler.
Günümüzde Hasan Celalyanlar
Hewsen'in Revue des Études Arméniennes dergisinde ilk makalesinin yayınlandığı sırada, yazar hanedanın hayatta kalanlarının izini süremedi, ancak son iki Albanya Katolikosunun, Hovhannes XII (1763-1786) ve Sargis II'nin (1794-1815), hepsi "on dokuzuncu yüzyılın ortalarında çok sayıda çocuk" bırakan bir düzine erkek kardeşe sahipti. Ayrıca 19. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar Erivan'da yaşayan Eleanora Hasan Celalyan adlı bir kadını sanatçı olarak teşhis edebildi. Daha sonraki yıllarda Sovyet kaynakları, Rus İmparatorluğu'nda yaşayan Ermeni yazar, şair ve avukat Ruben Hasan Celalyan'ın (1840–1902) biyografisini de listeledi.Dağlık Karabağ'ın Martakert Bölgesi Drmbon'dan Stepan Hasan Celalyan adlı bir kişi, Miras Partisi üyesi olarak Ermenistan Millet Meclisi'nde milletvekili olarak görev yaptı ve Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'nda savaştı.
Hasan Celal'ın kişisel hançeri de dahil olmak üzere Hasan Celalyanların birkaç eseri, şu anda Saint Petersburg'daki Ermitaj Müzesi'nde sergilenmekte olan bir Ermeni yazıtıyla birlikte günümüze kadar gelmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b (Ermenice) . "Հասան-Ջալալյաններ" [Hasan-Jalalyans]. . Yerevan: Armenian Academy of Sciences, 1980, vol. 6, p. 246.
- ^ Islam and Christianity in Medieval Anatolia / Edited by A.C.S. Peacock, Bruno De Nicola, Sara Nur Yildiz. — Routledge, 2016. — P. 82. " Under its suzerainty, a new cadre of Armenia aristocratic houses (Dop'ean, Vachutean, Proshean, Hasan-Jalalean) rose to prominence."
- ^ Bayarsaikhan Dashdondog. The Mongols and the Armenians (1220-1335). — BRILL, 2010. — p. 34.:"The subjects of Iwanē's family were the Orbelians, Khaghbakians, Dopians, HasanJalalians, and others (see Map 4).18 The representatives of these major Armenian families entered into direct contact with the Mongols in order to retain their conquered lands, the discussion of which follows in nest chapters."
- ^ Hewsen, Robert H. "The Kingdom of Arc'ax" in Medieval Armenian Culture (University of Pennsylvania Armenian Texts and Studies). Thomas J. Samuelian and Michael E. Stone (eds.) Chico, California: Scholars Press, 1984, pp. 52-53.
- ^ Hewsen, Robert H. "The Meliks of Eastern Armenia: A Preliminary Study." 9 (1972), pp. 299-301.
- ^ Խաչենի իշխանությունը, X-XVI դարերում [The Principality of Khachen, From the Tenth to Sixteenth centuries] (Ermenice). Erivan: Armenian Academy of Sciences. 1975. ss. 56-59.
- ^ Armenia: A Historical Atlas. Chicago: University of Chicago Press. 2001. s. 162. ISBN .
- ^ (2003). Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War. New York: New York University Press. ss. 156-157. ISBN .
- ^ Hewsen. "The Kingdom of Arc'ax", p. 47.
- ^ a b c d (Ermenice) Ulubabyan, Bagrat. "Հասան-Ջալալ Դոլա" [Hasan-Jalal Dawla]. Armenian Soviet Encyclopedia. Yerevan: Armenian Academy of Sciences, 1980, vol. 6, p. 246.
- ^ Hewsen. "The Kingdom of Arc'ax", p. 49.
- ^ Highlanders: A Journey to the Caucasus in Quest of Memory. New York: Douglas & McIntyre. 2000. ss. 373-384. ISBN .
- ^ De Waal. Black Garden, pp. 152-156.
- ^ A Concise History of the Armenian People. Costa Mesa, CA: Mazda. 2006. ss. 87-88. ISBN .
- ^ Bournoutian. Armenian People, pp. 109-111.
- ^ Hewsen. "The Kingdom of Arc'ax", p. 50.
- ^ Hewsen notes that because of Hasan-Jalal's lineage, he could have "At one and the same time...legitimately style himself King of Siwnik [Syunik], King of Balk, King of Arc'ax [Artskah], and King of Albania, not to mention Prince of Gardman, Dizak, and Xac'en [Khachen] - as well as Presiding Prince of Albania - as he chose.": "The Kingdom of Arc'ax", pp. 49-50.
- ^ Kirakos Gandzaketsi. History of the Armenians 19 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Translated by Robert Bedrosian.
- ^ Hewsen (1972). "The Meliks of Eastern Armenia", p. 317.
- ^ Art and Identity in Thirteenth-Century Byzantium: Hagia Sophia and the Empire of Trebizond. Burlington, VT: Ashgate. 2004. s. 92. ISBN .
- ^ Eastmond, Art and Identity, p. 144.
- ^ Minorsky, Vladimir. "Caucasica IV," Bulletin of the School of Oriental and African Studies 3 (1953), pp. 504-505.
- ^ a b (Ermenice) Hasan-Jalalyans 23 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. The Hasan-Jalalyans, Charitable, Cultural Foundation of Country Development. Accessed December 24, 2007.
- ^ (Ermenice) Avdalbekyan, Mayis. "Հայսմավուրկ" [Haysmavurk]. Armenian Soviet Encyclopedia. Yerevan: Armenian Academy of Sciences, 1980, vol. 6, pp. 202-203.
- ^ "A. V. Akopyan. On the Earliest Coins of Khachen (Qarabagh) // Journal of Oriental Numismatic Society (Spring of 2015)". 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021.
- ^ Early Mongol Rule in Thirteenth-Century Iran: A Persian Renaissance. Londra: Routledge. 2003. s. 63. ISBN .
- ^ Lane. Early Mongol Rule, p. 259.
- ^ Kirakos Gandzaketsi. History of Armenia, Chapter 63: The death of pious prince Jalal 14 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., [g389-392]
- ^ a b Hewsen. "The Kingdom of Arc'ax", p. 53.
- ^ Hacikyan, Agop Jack; Gabriel Basmajian; Edward S. Franchuk (2005). The Heritage of Armenian Literature: From the Eighteenth Century to Modern Times, vol. 3. Detroit: Wayne State University. s. 470. ISBN .
- ^ (Ermenice) Svazyan, H. "Եսայի Հասան-Ջալալյան" [Yesayi Hasan-Jalalyan]. Armenian Soviet Encyclopedia. Yerevan: Armenian Academy of Sciences, 1977, vol. 3, pp. 523-524.
- ^ Bournoutian. Armenian People, pp. 236-237.
- ^ Uralic And Altaic Series. Routledge. 1997. s. 47. ISBN . 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021.
- ^ Bournoutian. Armenian People, pp. 237-238.
- ^ Hewsen (1972). "The Meliks of Eastern Armenia", p. 318.
- ^ Hewsen (1972). "The Meliks of Eastern Armenia", pp. 328-329.
- ^ (Ermenice) Saghyan, M. "Ռուբեն Հասան-Ջալալյան" [Ruben Hasan-Jalalyan]. Armenian Soviet Encyclopedia. Yerevan: Armenian Academy of Sciences, 1980, vol. 7, p. 246.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mart 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021.
- ^ De Waal. Black Garden, pp. 151-152.
Dış bağlantılar
- Gandzasar.com: Gandzasar Manastırı, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti 28 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- (Ermenice) .
Konuyla ilgili yayınlar
- Makaleler
- Hewsen, Robert H. "The Kingdom of Arc'ax" in Medieval Armenian Culture (University of Pennsylvania Armenian Texts and Studies). Thomas J. Samuelian and Michael E. Stone (eds.) Chico, California: Scholars Press, 1984, pp. 42–68,
- "The Meliks of Eastern Armenia: A Preliminary Study." 9 (1972), pp. 255–329.
- "The Meliks of Eastern Armenia: II." Revue des Études Arméniennes 10 (1973–1974), pp. 281–303.
- "The Meliks of Eastern Armenia: III." Revue des Études Arméniennes 11 (1975–1976), pp. 219–243.
- Birincil kaynaklar
- Esayi Hasan Jalaleants. A Brief History of the Aghuank Region, trans. by . Costa Mesa, CA: Mazda Publishers, 2009.
- Kirakos Gandzaketsi. History of Armenia 1 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Trans. Robert Bedrosian.
- İkincil ve üçüncül kaynaklar
- (Rusça) Orbeli, Joseph. Асан Жалал дoла, Kниаз Xaчeнcки [Hasan-Jalal Dawla, Lord of Khachen]. Izvestiia Imperatorskoi Akademii Nauk 3 (1909). Reprinted in Izbrannii Trudi. Yerevan, 1963.
- (Rusça) . The Melikdoms of Khamsa 19 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Yerevan: Nairi, 1991.
- (Fransızca) Toumanoff, Cyril. "Manuel de généalogie et de chronologie pour l'histoire de la Caucasie Chrétienne (Arménie-Géorgie-Albanie)." Edizioni Aquila, Roma, 1976.
- (Ermenice) . Խաչենի իշխանությունը, X-XVI դարերում [The Principality of Khachen, From the Tenth to Sixteenth centuries]. Yerevan: Armenian Academy of Sciences, 1975.
- (Ermenice) Ulubabyan, Bagrat. "Hasan-Jalal Dawla" and "Hasan-Jalalyan Family" in . vol. 6. Yerevan: Armenian Academy of Sciences, 1980.
- (Ermenice) Board of editors of the Armenian Academy of Sciences, edited by Tsatur P. Aghayan et al. "Հայ ժողովուրդը Ֆեոդալիզմի վայրԷջքի ժամանակշրջանում, XVI-XVIII դդ." [The Armenian People and the Period of Decline of Feudalism from the Fourteenth to Eighteenth Century] in History of the Armenian People. vol. 5. Yerevan: Armenian Academy of Sciences, 1976.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hasan Celalyan Hanedani Ermenice Հասան Ջալալյաններ 1214 ten itibaren gunumuzdeki asagi Karabag Daglik Karabag ve Sunik in kucuk bir kismini kapsayan Hacin buyuk Artsakh bolgesini yoneten bir Ermeni hanedaniydi Adi Hacin dan bir Ermeni feodal prens olan Hasan Celaluddevle den Հասան Ջալալ Դոլա dan gelmektedir Hasan Celalyan ailesi Selcuklu Turkleri Persler ve Mogollarin yani sira diger Ermeni prensleri ve Hacin melikleri tarafindan bolgedeki yabanci egemenligi boyunca birkac yuzyil boyunca ozerkligini koruyabilmislerdir Bolgede Ermeni bagimsizliginin son kalesini elinde tuttuklarini kabul edilir Hasan Celalyan Hanedani Ermenice Հասան ՋալալյաններUlkeArtsakhMilliyetErmeniAna hanedanPakraduni HanedanligiKurulus1214KurucuHasan CelaluddevleSon hukumdarAllahverdi II Hasan CelalyanUnvan lar Artsakh Krali Hacin Meliki Artsakh Meliki Hasan Celalyanlar kiliselerin ve diger anitlarin insasini destekleyerek bolgede Ermeni kulturunun gelismesine yardimci oldular 16 yuzyilin sonlarina gelindiginde Hasan Celalyan ailesi Gulistan ve Martakert te meliklikler kurmak icin dallanmisti ve Hacin Melikligi ndeki orijinal mulkleri Martuni ve Dizak in ayri ayri yonetilen melikliklerinin yani sira daha sonra Karabag meliklikleri olarak bilinen seyin bir parcasi haline geldi KokenleriHasan Celal Hanedani nin izi bolgede Partli Arsaklarin kurulmasindan once gelen bir aile olan Ermeni Aranshahik hanedanina kadar takip edilir Rowan Universitesi nde profesor ve Kafkasya tarihi konusunda uzman olan tarihci Robert H Hewsen e gore Hasan Jalal in soyunun neredeyse tamamen Ermeni oldugu su sozlerle ifade edilir Erkek tarafindan 1 Sunik prensleri daha sonra kral olacaklar Atalariyla evlenen cesitli prensesler araciligiyla Hasan Celal 2 Ermenistan krallarindan veya Ani merkezli Bagratuni Hanedanligi ndan 3 Van yoresinde Artsruni hanedanindan Vaspurakan in Ermeni krallari 4 Gardman in prensleri 5 Iran in Sasani hanedani ve 6 Arnavutluk un ikinci kraliyet hanedani olan Arsaklar 7 eski Part krallarinin bir kolu Hasan Celaluddevle nin aile kokenlerinin cogu yeni ve eski Ermeni nakharar aileleriyle karmasik bir dizi kraliyet evliliklerine yerlestirilir Hasan Celal in buyukbabasi Arsak kuzey yarisina hukmeden bir prens olan I Hasan Buyuk Hasan olarak da bilinir idi 1182 de bolgenin hukumdari olarak istifa etti ve Dadivank taki manastir hayatina girdi ve topraklarini ikiye boldu guney yarisi Hacin in cogunu iceren en buyuk oglu II Vakhtank a Tangik olarak da bilinir kuzey yarisi ise en genc cocuk olan Kara Gregory e birakildi II Vakhtank kendisi de Zakarid prens soyunun atasi olan Sargis Zakaryan in kizi olan Khorishah Zakaryan ile evlendi Hasan Celal Dizak Balk Krali Aṛanshahik in kizi Mamkan ile evlendiginde kayinpederinin topraklarini da miras almistir 1960 larin sonlarinda ve 1970 lerde Hasan Celal in kokenleri Ermeni ve Azeri bilim adamlari arasinda Arsak tarihi etrafinda donen daha buyuk bir tartismanin parcasi haline geldi Neredeyse sadece Azerbaycan tarihcileri tarafindan O zamanlar Arsak in cogunun agirlikla Kafkas Albanyasi etkisi altinda oldugu pozisyonuna ek olarak nufusun ve anitlarin Ermeni degil Kafkas Albanyasi kokenli oldugu da one suruldu bu arguman Nahcivan bolgesindeki Ermeni anitlarina karsi da kullanilmistir Bu gorusleri aciklayan en onde gelen revizyonistler arasinda Ziya Bunyadov ve Feride Memmedova da vardi Memmedova prens tarafindan Genceser Manastiri na oyulmus bir yazitin yorumuna dayanarak Hasan Celal in Kafkasya Albanyasi kokenli oldugunu iddia etti Ermeni tarihciler ve Hewsen gibi bolge uzmanlari Ermenilerin Kafkas Albanyasi kulturunu caldigi gorusunun yani sira Ermenilerin Azerbaycan daki goruslerini de reddediyorlar Hasan Celaluddevle nin hukumdarligiKultur Ani nin 1045 te Bizans Imparatorlugu na teslim olmasi ve 1064 te Kars in Bizans in ilhaki ile tarihi Ermenistan daki son bagimsiz Ermeni devleti Bagratuni Kralligi sona erdi Ancak Selcuklu Turklerinin 1071 de Malazgirt Meydan Muharebesi nde Bizanslilari maglup etmesinden sonra daha belirgin hale gelen bolgenin yabanci egemenligine ragmen Dogu Ermenistan daki Ermeniler ve Lori nin iki daglik kralliginda ve Hacin Melikligi nde ozerkliklerini koruyabildiler 12 yuzyilin basindan ortasina kadar Birlesik Gurcu ve Ermeni Ordulari Turkleri Dogu Ermenistan dan cikarmakta basarili oldular boylece 1236 da Mogollarin ortaya cikmasina kadar goreceli bir baris ve refah donemi kurdular Hacin sayisiz Turk istilasi onu kralligin geri kalanindan ayirana kadar Sunik in bir parcasiydi Hasan Celalyan ailesinin hukumdarligi Terter ve Khachenaget nehirleri cevresinde yogunlasti Hasan Celal in dogum tarihi kesin olarak bilinmez ancak 1214 te baslayip 1261 1262 yillari arasinda Kazvin de oldugu zaman biten saltanati hem Arsak i hem de cevresindeki Ermeni bolgelerini kapsiyordu 1214 te babasi Vakhtank oldugunde Hasan Celal topraklarini miras aldi ve Jababerd deki Akana daki bir kalede ikamet etti Tagavor Kral Ermenice թագավոր veya inknakal otokrat veya mutlak hukumdar Ermenice ինքնակալ unvanlariyla taniniyordu ancak Dizak Balk in son kralinin kizi ile evlendiginde Arsak ve Balk Krali resmi unvanini aldi Orta Cag Ermeni tarihcisi Kirakos Gandzaketsi Ermenistan Tarihiadli calismasinda Hasan Celal i dindarligi ve Hristiyanliga olan bagliligini su sozlerle ifade eder O dindar ve Tanri seven bir adam yumusak ve uysal merhametli ve fakirlerin sevgilisi colde yasayan biri gibi dua ve yalvarislarda cabalayan birisiydi Nerede olursa olsun bir kesis gibi matinleri ve vesperleri engelsiz bir sekilde gerceklestirdi ve Kurtaricimizin Dirilisinin anisina pazar gununu uyumadan ayakta bir nobette gecirdi Rahiplere bir bilgi asigina ve ilahi Incillerin okuyucusuna cok duskundu Aile mezari ve dini Episkopos makami olarak hizmet vermeye devam eden gunumuz Martakert teki Genceser Manastiri 1240 yilinda tamamlandi Bu bagliligin bir baska kaniti Hasan Celal in Genceser Manastiri gorevlendirmesini iceriyordu Manastirin insasi 1216 da basladi ve 1238 e kadar surdu 22 Temmuz 1240 ta Vartavar kutlamalari sirasinda yapilan buyuk kutlamalarin ortasinda ve Albanya Katolikosu Nerses in de aralarinda bulundugu 700 e yakin rahibin huzurunda kilise kutsandi Manastir ailenin ikametgahi ve mezari ile katolikosun evi olmaya devam etti 15 yuzyildan itibaren aile Katolikos un kendisinin de amcadan yegenine gececek olan koltugu uzerindeki kontrolu tekeline aldi Hasan Celal in oglu VII Yuhanna Katolikos oldugunda bu uygulamayi ilk kuran kisi olarak kabul edilirken yegeni John da ikincisi oldu Hristiyanliga olan bagliligina ragmen bolgedeki Musluman etkisi ozellikle Selcuklu Turklerinin Kafkasya yi isgal etmesinden sonra Gurcistan ve Ermenistan da yasayan Hristiyanlarin kultur ve geleneklerini etkilemistir Ornegin Bizans sanat bilgini Anthony Eastmond Hasan Celal in yonetiminin dissal tezahurlerinin cogu ozellikle Genceser in temel temeli hakkindaki tasvirinde Islami gelenekler ve unvanlar araciligiyla sunuldu diyerek bu durumu ifade etmektedir Hasan Celal in Genceser in kubbesinin kasnagi uzerindeki goruntusunde bagdas kurmus sekilde oturmaktadir ve Eastmond bunun Selcuklu sarayindaki gucu tasvir etmek icin baskin bir arac oldugunu ifade etmektedir Hasan Celal in isminde de Musluman etkisi goruluyordu Zamanin bir modasi olarak bircok Ermeni orijinal Ermeni isimleriyle bagini yitiren Arapca soyadi kunye benimsedi Hasan Celal in Ermenice ismi Haykaz di ama ismindeki Arapca sozcukler kisiligini tarif etmek amaciyla secilmisti Hasan yakisikli Celal buyuk Devle zenginlik ve yonetisim anlamina geliyordu Hasan Celal in Ermeni Sinaksaryon u Genceser azizlerin kisa yasamlarinin ve onemli dini olaylarin anlatimlarinin bir takvim koleksiyonu olan Ermenistan in tamamlanmis ilk Haysmavurk una Sinaksaryon ev sahipligi yapti Yeni daha iyi organize olmus bir Haysmavurk fikrine sahip olma fikri daha sonra talebini onemli bir Orta Cag Ermeni filozofu ve Vanakan Vardapet olarak bilinen Arsak yerlisi olan Peder Israil e Ter Israel ileten Hasan Celal den geldi Haysmavurk Kirakos Gandzaketsi tarafindan daha da gelistirildi Hasan Celal in emrettigi Haysmavurk un Ter Israil in Sinaksaryon u olarak tanindiktan sonra 1834 te Konstantinopolis te toplu olarak basildi Mogol istilasi Genceser den goruldugu sekliyle Hasan Celal in Khokhanaberd Kalesi nin kalintilari soldaki dagin uzerindedir 1236 da Ilhanli Mogol ordulari Kafkasya yi isgal etti Hacin a girmeden once Hasan Celal ve halki Iskhanberd e Genceser in hemen guneyinde yer alan Farsca adi Khokhanaberd olarak da bilinir siginabildiler Bir dagin tepesindeki muthis konumu nedeniyle Mogollar kaleyi kusatmamayi sectiler ve Hasan Celal ile muzakereler icin gorusme talep ettiler Mogol Imparatorlugu na olan sadakatini ve askerlik hizmetini fethettikleri Hacin a bitisik bazi yakin topraklar karsiliginda degistirdiler Daha sonra 1240 1242 de Hasan Celal Hacin da Karabag Khokhanaberd de ve Lajin Havkakhaghats berd de darphanelerinde yaygin olarak Mogol tiplerinden sikkeler bastirmisti Iktidarini koruma ihtiyaci hisseden Hasan Celal muktedir handan kendisine ve hukumdarligi altindaki insanlara ozel ozerklik haklari ve ayricaliklari elde edebilmek amaciyla Mogol imparatorlugunun baskenti Karakurum a iki kez gitti Bu taleplerinin kabul edilmesine ragmen Mogollar bolge halkinin cogunu hor gorduler ve onlara asiri vergi uyguladilar Donemin bolgesel Mogol ostikani olan Argun Han Ermenilere o kadar cok kisitlama getirdi ki bu kisitlamalar 1256 da Hasan Celal i Katolikos Nerses in tecavuzlerini protesto etmek icin bir kez daha baskente gitmeye sevk etti Buna yanit olarak Batu Han Albanyali Katolikos Lord Nerses e tum mulkleri ve mallari icin ozgurlugu garanti altina alan ozgur ve vergisiz olmasi ve yetkisi altindaki piskoposluklarda her yere ozgurce seyahat etmesine izin verilen ve hic kimsenin soylediklerine itaatsizlik etmemesini garanti eden bir belge duzenledi Buyuk Prens Hasan Celal Vahtangian 1214 1261 doneminde Hacin Melikligi Arsak Kralligi Kraliyet Bayragi Hasan Celal kizi Rhuzukan i bir Mogol liderinin oglu Bora Noyan ile evlendirerek Mogollarla olan ittifaklarini guclendirmeye de calisti Ermeniler ve Mogollar arasindaki iliskiler kotulesmeye devam etti ve hanin verdigi belgede verdigi sozler tutulmadi Nihayet 1260 yilinda Hasan Celal Mogol yonetimine karsi bir ayaklanmaya onderlik eden Gurcu krali Davit Narin in gucleriyle ittifak kurmaya karar verdi Mogollar tarafindan defalarca yakalandi ancak ailesi onu fidye odeyerek kurtarabildi Ayaklanma sonunda basarisiz oldu ve Argun Han in emriyle Hasan Celal bir kez daha tutuklandi ve Kazvin e simdi Iran da goturuldu Kirakos Ganzaketsi ye gore Rhuzukan Argun a babasini serbest birakmasi icin baski yapmasi icin Hulagu Han in karisi Dokuz Hatun a basvurdu Ancak Argun Han bunu ogrenince Hasan Celal e iskence yapti ve onu sonunda idam ettirdi Hasan Celal in oglu Atabek birkac adamina babasinin bir kuyuya atilan parcalanmis cesedini almalari icin Iran a gitmelerini emretti ceset geri getirildikten sonra uygun bir cenaze toreni yapildi ve Genceser Manastiri na gomuldu Sonraki hukumdarlik donemleriOlumunun ardindan aile Hasan Celal in resmi unvanini daha kisa olan Arsak Prensleri olarak kisaltti Atabek e Hulagu tarafindan babasinin pozisyonunu devralmasi emredildi ve Atabek 1306 yilina kadar gorevde kaldi Torunlari Melik Avanyan ailesi olacak olan kuzeni Vakhtank a Dizak bolgesinin kontrolu verildi Onun soyundan gelenler Hasan Celal ile iliskilerini gostermenin bir yontemi olarak Hasan Celal i soyadlari olarak benimsemisler ve sonuna yan ekleyerek bir ek olusturmuslardir Aile Genceser Manastiri ve bitisigindeki Vaftizci Yahya Kilisesi de dahil olmak uzere gunumuzde ayakta kalmaya devam eden cok sayida mimari ve kulturel projeyi finanse etti Gec 16 yuzyilda aile Martakert Hacin ve Gulistan da melikliklere dallandi Ozgurluk hareketi 17 yuzyil ve 18 yuzyil Turk Iran savaslari sirasinda melikler siddetle direndiler ve her iki tarafin da yaptigi saldirilara karsi savastilar 18 yuzyilin son ceyreginde isgalci Rus ordularina karsi hem Turklerin hem de Perslerin bolgeyi temizlemesine yardim ettiler Hasan Celalyanlarr bolgeyi yabancilarin kontrolunden kurtarma davasini ustlenen melik ailelerinin en onde gelenlerinden biriydi Bunlarin basinda Katolikos Yesayi Hasan Celalyan 1728 gelmektedir 1677 de Culfa Ermeni Katolikosu Hakob Karabag in melikleri ile gizli bir gorusme yapti ve bolgenin kurtulusu icin Avrupa ya bir heyet yolculugu yapilmasini onerdi 1711 de Israel Ori ye eslik eden Yesayi Buyuk Petro komutasindaki bir orduya destek saglamak icin Rusya ya gitti Ori ise yolda oldu ve kisa sure sonra hareketin bas figuru Yesayi oldu Peter ile muzakerelere devam etti ve 1718 de kendisine gonderilen bir mektupta 10 12 000 kisilik bir Ermeni ordusunun yani sira komsu Gurcu guclerinden de destek sozu aldi Talepleri garip bir sekilde Dogu Transkafkasya daki Musluman nufuslu bolgeleri Rusya ya ve Hristiyan nufuslu bati bolgelerini Turklere veren Buyuk Petro tarafindan imzalanan Istanbul Antlasmasi nin 1724 imzalandigi 1724 yilina kadar devam etti Her ikisi de Kafkasya nin ve Dogu Anadolu nun buyuk bir bolumunu kapsayan Safevi topraklarini fethetmeyi yeni bitirmisti Safeviler ise bir ic savasta yok oldu Rusya nin Kafkasya ya olan ilgisi Petro nun 1725 teki olumunden sonra liderlerinin guclerini Terek Nehri ne cekmesiyle kisa sure sonra azaldi ve Kuzey ve Guney Kafkasya da kazanilan topraklar sirasiyla 1732 ve 1735 tarihli Rest ve Gence antlasmalari uyarinca Iran a o yillarda Nadir Sah liderligindeydi devredildi Osmanlilar dagilmakta olan Safevilerin Hristiyan bolgelerini gecici olarak ele gecirirken Ermenistan ordusunun bazi liderleri Turk isgaline karsi kendilerini savunmak zorunda kaldiklari icin bu basarisizliktan Yesai yi sorumlu tuttu kaynak belirtilmeli 17 yuzyildan 19 yuzyilin baslarina kadar gecen surecte Celalyan hanedani Jaberd beyliginin son hukumdarlari olan Melik Atabekyan ailesi de dahil olmak uzere diger birkac Ermeni soylu hanesinin kurulmasiyla cogaldi 1813 te olecek olan Allahverdi II Hasan Celalyan 1804 1813 Rus Iran Savasi sirasinda 1805 te Rus Imparatorlugu bolgeye ilk girdiginde Hacin in son meligiydi 1828 de ikinci Rus Iran Savasi nin sona ermesinin ardindan Turkmencay Antlasmasi ve Iran in Guney Kafkasya da elinde tuttugu son topraklari zorla terk etmesiyle teyit edilen sonuclara gore Ruslar nihayet Katolikos makamini feshettiler Gunumuzde Hasan CelalyanlarGunumuzde Hasan Celalyan ailesinin bayragi Hewsen in Revue des Etudes Armeniennes dergisinde ilk makalesinin yayinlandigi sirada yazar hanedanin hayatta kalanlarinin izini suremedi ancak son iki Albanya Katolikosunun Hovhannes XII 1763 1786 ve Sargis II nin 1794 1815 hepsi on dokuzuncu yuzyilin ortalarinda cok sayida cocuk birakan bir duzine erkek kardese sahipti Ayrica 19 yuzyildan 20 yuzyila kadar Erivan da yasayan Eleanora Hasan Celalyan adli bir kadini sanatci olarak teshis edebildi Daha sonraki yillarda Sovyet kaynaklari Rus Imparatorlugu nda yasayan Ermeni yazar sair ve avukat Ruben Hasan Celalyan in 1840 1902 biyografisini de listeledi Daglik Karabag in Martakert Bolgesi Drmbon dan Stepan Hasan Celalyan adli bir kisi Miras Partisi uyesi olarak Ermenistan Millet Meclisi nde milletvekili olarak gorev yapti ve Birinci Daglik Karabag Savasi nda savasti Hasan Celal in kisisel hanceri de dahil olmak uzere Hasan Celalyanlarin birkac eseri su anda Saint Petersburg daki Ermitaj Muzesi nde sergilenmekte olan bir Ermeni yazitiyla birlikte gunumuze kadar gelmistir Ayrica bakinizHacin Melikligi Daglik Karabag Cumhuriyeti Artsakh Daglik KarabagKaynakca a b Ermenice Հասան Ջալալյաններ Hasan Jalalyans Yerevan Armenian Academy of Sciences 1980 vol 6 p 246 Islam and Christianity in Medieval Anatolia Edited by A C S Peacock Bruno De Nicola Sara Nur Yildiz Routledge 2016 P 82 Under its suzerainty a new cadre of Armenia aristocratic houses Dop ean Vachutean Proshean Hasan Jalalean rose to prominence Bayarsaikhan Dashdondog The Mongols and the Armenians 1220 1335 BRILL 2010 p 34 The subjects of Iwane s family were the Orbelians Khaghbakians Dopians HasanJalalians and others see Map 4 18 The representatives of these major Armenian families entered into direct contact with the Mongols in order to retain their conquered lands the discussion of which follows in nest chapters Hewsen Robert H The Kingdom of Arc ax in Medieval Armenian Culture University of Pennsylvania Armenian Texts and Studies Thomas J Samuelian and Michael E Stone eds Chico California Scholars Press 1984 pp 52 53 0 89130 642 0 Hewsen Robert H The Meliks of Eastern Armenia A Preliminary Study 9 1972 pp 299 301 Խաչենի իշխանությունը X XVI դարերում The Principality of Khachen From the Tenth to Sixteenth centuries Ermenice Erivan Armenian Academy of Sciences 1975 ss 56 59 Armenia A Historical Atlas Chicago University of Chicago Press 2001 s 162 ISBN 0 226 33228 4 2003 Black Garden Armenia and Azerbaijan Through Peace and War New York New York University Press ss 156 157 ISBN 0 8147 1945 7 Hewsen The Kingdom of Arc ax p 47 a b c d Ermenice Ulubabyan Bagrat Հասան Ջալալ Դոլա Hasan Jalal Dawla Armenian Soviet Encyclopedia Yerevan Armenian Academy of Sciences 1980 vol 6 p 246 Hewsen The Kingdom of Arc ax p 49 Highlanders A Journey to the Caucasus in Quest of Memory New York Douglas amp McIntyre 2000 ss 373 384 ISBN 0 374 52812 8 De Waal Black Garden pp 152 156 A Concise History of the Armenian People Costa Mesa CA Mazda 2006 ss 87 88 ISBN 1 56859 141 1 Bournoutian Armenian People pp 109 111 Hewsen The Kingdom of Arc ax p 50 Hewsen notes that because of Hasan Jalal s lineage he could have At one and the same time legitimately style himself King of Siwnik Syunik King of Balk King of Arc ax Artskah and King of Albania not to mention Prince of Gardman Dizak and Xac en Khachen as well as Presiding Prince of Albania as he chose The Kingdom of Arc ax pp 49 50 Kirakos Gandzaketsi History of the Armenians 19 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Translated by Robert Bedrosian Hewsen 1972 The Meliks of Eastern Armenia p 317 Art and Identity in Thirteenth Century Byzantium Hagia Sophia and the Empire of Trebizond Burlington VT Ashgate 2004 s 92 ISBN 0 7546 3575 9 Eastmond Art and Identity p 144 Minorsky Vladimir Caucasica IV Bulletin of the School of Oriental and African Studies 3 1953 pp 504 505 a b Ermenice Hasan Jalalyans 23 Aralik 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Hasan Jalalyans Charitable Cultural Foundation of Country Development Accessed December 24 2007 Ermenice Avdalbekyan Mayis Հայսմավուրկ Haysmavurk Armenian Soviet Encyclopedia Yerevan Armenian Academy of Sciences 1980 vol 6 pp 202 203 A V Akopyan On the Earliest Coins of Khachen Qarabagh Journal of Oriental Numismatic Society Spring of 2015 6 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mayis 2021 Early Mongol Rule in Thirteenth Century Iran A Persian Renaissance Londra Routledge 2003 s 63 ISBN 0 415 29750 8 Lane Early Mongol Rule p 259 Kirakos Gandzaketsi History of Armenia Chapter 63 The death of pious prince Jalal 14 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde g389 392 a b Hewsen The Kingdom of Arc ax p 53 Hacikyan Agop Jack Gabriel Basmajian Edward S Franchuk 2005 The Heritage of Armenian Literature From the Eighteenth Century to Modern Times vol 3 Detroit Wayne State University s 470 ISBN 0 8143 3221 8 Ermenice Svazyan H Եսայի Հասան Ջալալյան Yesayi Hasan Jalalyan Armenian Soviet Encyclopedia Yerevan Armenian Academy of Sciences 1977 vol 3 pp 523 524 Bournoutian Armenian People pp 236 237 Uralic And Altaic Series Routledge 1997 s 47 ISBN 0 7007 0380 2 6 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mayis 2021 Bournoutian Armenian People pp 237 238 Hewsen 1972 The Meliks of Eastern Armenia p 318 Hewsen 1972 The Meliks of Eastern Armenia pp 328 329 Ermenice Saghyan M Ռուբեն Հասան Ջալալյան Ruben Hasan Jalalyan Armenian Soviet Encyclopedia Yerevan Armenian Academy of Sciences 1980 vol 7 p 246 Arsivlenmis kopya 27 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mayis 2021 Arsivlenmis kopya 29 Mart 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mayis 2021 De Waal Black Garden pp 151 152 Dis baglantilarGandzasar com Gandzasar Manastiri Daglik Karabag Cumhuriyeti 28 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ermenice Konuyla ilgili yayinlarMakalelerHewsen Robert H The Kingdom of Arc ax in Medieval Armenian Culture University of Pennsylvania Armenian Texts and Studies Thomas J Samuelian and Michael E Stone eds Chico California Scholars Press 1984 pp 42 68 0 89130 642 0 The Meliks of Eastern Armenia A Preliminary Study 9 1972 pp 255 329 The Meliks of Eastern Armenia II Revue des Etudes Armeniennes 10 1973 1974 pp 281 303 The Meliks of Eastern Armenia III Revue des Etudes Armeniennes 11 1975 1976 pp 219 243 Birincil kaynaklarEsayi Hasan Jalaleants A Brief History of the Aghuank Region trans by Costa Mesa CA Mazda Publishers 2009 Kirakos Gandzaketsi History of Armenia 1 Agustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Trans Robert Bedrosian Ikincil ve ucuncul kaynaklar Rusca Orbeli Joseph Asan Zhalal dola Kniaz Xachencki Hasan Jalal Dawla Lord of Khachen Izvestiia Imperatorskoi Akademii Nauk 3 1909 Reprinted in Izbrannii Trudi Yerevan 1963 Rusca The Melikdoms of Khamsa 19 Aralik 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yerevan Nairi 1991 Fransizca Toumanoff Cyril Manuel de genealogie et de chronologie pour l histoire de la Caucasie Chretienne Armenie Georgie Albanie Edizioni Aquila Roma 1976 Ermenice Խաչենի իշխանությունը X XVI դարերում The Principality of Khachen From the Tenth to Sixteenth centuries Yerevan Armenian Academy of Sciences 1975 Ermenice Ulubabyan Bagrat Hasan Jalal Dawla and Hasan Jalalyan Family in vol 6 Yerevan Armenian Academy of Sciences 1980 Ermenice Board of editors of the Armenian Academy of Sciences edited by Tsatur P Aghayan et al Հայ ժողովուրդը Ֆեոդալիզմի վայրԷջքի ժամանակշրջանում XVI XVIII դդ The Armenian People and the Period of Decline of Feudalism from the Fourteenth to Eighteenth Century in History of the Armenian People vol 5 Yerevan Armenian Academy of Sciences 1976