Fizikte, hayat çizgisi bir objenin 4 boyutlu uzayda işlediği yola denir. Objenin geçmiş mekanını her an takip etmeye de bu ad verilir. Hayat çizgisi yörüngeden ayrı bir kavramdır. Bu kavramlar zaman boyutuyla ayrılır. Ve genelde yörüngelerden daha geniş bir alanı temsil ederler, diğerlerine oranla özel göreliliğin gerçek doğasını ortaya çıkarırlar. Bu fikir Hermann Minkowski tarafından ortaya atılmıştır.Bu terim, genelde Görelilik Teorisinde kullanılır (özel görelilik ve genel görelilik).
Dünya çizgileri olayların oluşunu temsil ederler. Bu terimin kullanılması herhangi bir teoriyle bağlı olmamasına rağmen, çoğunlukla insanların zaman ve mekan bazında yaptıklarını temsil etmekte kullanılır. İnsanların geçmişini anlatır. Bir insanın doğumundan ölümüne kadar olan zamanı konu alabilir. Bir geminin günlüğü, geminin hayat çizgisi olarak tanımlanır. Bunun için günlükte zaman ve mekan etiketlerinin olması gerekmektedir. Geminin hayat çizgisi geminin hızını hesaplamakta ve Dünya üzerinde konumunu belirlemekte kullanılabilir.
Fizikte Kullanımı
Fizikte, hayat çizgileri herhangi bir objenin uzay-zaman içerisinde objenin geçmişini tanımlamak için kullanılır. Hayat çizgileri uzay zaman içinde özel bir eğridir. Zamansal bir uzay-zaman eğrisidir. Hayat çizgisinin her bir noktası zamansal ve uzaysal düzlemde o objenin verilen zamanda nerede olduğunu temsil eder.
Örnek vermek gerekirse, Dünya'nın yörüngesi neredeyse elipstir, üç boyutlu, kapalı uzayda bir eğridir. Dünya her yıl yörüngesel bazda aynı yere gelmektedir. Ancak hayat çizgisi açısından bakılacak olursa, aynı yere farklı bir zamanda varacağı için, asla aynı noktaya dönemeyecektir.
Uzay-zaman, olay denilen noktaların birleşiminden oluşur, birlikte olayların tanımlandığı bir koordinat sistemi oluştururlar. Her bir olay dört adet numarayla tanımlanır. Zaman koordinatı ve üç ayrı mekan koordinatı. Bu yüzden uzay-zaman dört boyutlu bir uzaydır. Uzay-zamanın matematikteki karşılığı manifold'dur. Bu konsept daha yüksek boyutlara da uygulanabilir. Dört boyutun görselleştirilebilmesi için en az iki koordinat gereklidir. Olaylar Minkowski Diyagramı ile tarif edilir. Uçaklar da bunu kullanır. Zaman koordinatlarıyla, yatay ve dikey koordinatlarını söylerler.
Hayat çizgisi uzay-zamanda tek bir noktayı takip eder. ise analog halde iki boyutlu bir yüzeyde tek boyut gibi (çizgi) uzay-zaman yolculuğunu ifade eder. Bir ucu açık çizgidir. (Işın gibi.) Sabit kısım ise kütledir. Bu açıdan dünya çizgileri olayları tanımlamak için bir araçtır.
Bir tek boyutlu eğri ya da çizgi tek fonksiyonlu koordinatla tanımlanabilir. Bu parametrelerin her biri bu çizgi üzerinde belli bir zamanda olan yerini temsil eder. Matematiksel manada eğri dört koordinat fonksiyonuyla tanımlanır fakat bir parametreye dayandırılır. Uzay zamanın grafiği dört koordinatın üçünün sabit ve sürekli olduğu fonksiyonlardır.
Bazen dünya çizgileri terimi uzay zamandaki tüm eğriler için kullanılır, bu da kafa karışıklığına yol açar. Daha net anlatmak gerekirse, dünya çizgileri bir parçacığın uzay zamandaki geçmişini takip etmeye denir. Bu gözlemi yapana gözlemci denir. Gözlemci belli bir zaman için parçacığı eğimde gözler, hayat çizgisi boyunca izler.
Uzay-Zaman Eğrilerinin Örnekleri
Üç farklı hayat çizgisi sabit hızla hareket etmektedir. T zamanı, x ise mesafeyi temsil etmektedir. Yatay çizgiden oluşan eğim, bir dal olabilir ve bu normal bir hayat çizgisi tanımına uymayabilir. Parametreler dalın uzunluğunu temsil eder. Uzay koordinatında sabit dikey bir çizgi dinlenen bir objeyi temsil edebilir. Eğilmiş bir çizgi sabit hızlı bir parçacığı gösteriyor olabilir. Çizginin dikey eğimi ne kadar fazlaysa, hız o kadar yüksektir.
İki bağımsız çizginin buluşmasına “kesişme” denir. İki objenin kesişik başlayıp ayrılması, parçacıkların birleşmesi, çarpışması ya da birinin diğerini yutması anlamına gelebilir.
Hayat Çizgisinin Tanjant Vektörü
Hayat çizgisini tanımlayan dört koordinat reel fonksiyonlardır ve kalkülüste değiştirilerek kullanılabilir. Metrik sistemin olmadığı bir yerde, parametredeki değerin eğim noktasındaki farklılığından bahsedilebilir. Limitte, bu farklılık bir vektörü ifade eder. Bu vektör, bir noktanın hayat çizgisinin tanjant vektörüdür. Bu üç boyutlu objenin hızıyla ilişkilendirilmiştir. Bu bir dört boyutlu vektördür, noktayla tanımlanır.
Özel Görelilikte Hayat Çizgileri
Şu ana kadar hayat çizgisi olayların arası ilişkilendirilmeden anlatıldı. Fakat özel görelilik olası dünya çizgilerine bazı sınırlamalar koyar. Özel görelilik uzay zamanın tanımına bazı sınırlamalar getirir. Bunlar hızlanmayan özel koordinat sistemleri ile incelenir. Bunlara eylemsiz koordinat sistemleri denir. Böyle sistemlerde, ışığın hızı sabittir. Uzay zamanın yapısı belirlenir. Bu da tüm olaylar için gerçek bir sayı verir. Bu bazen uzay zaman metriği olarak tanımlanır, ama bazen ayrı olaylarda sonuç sıfır çıkar.
Sabit hızlı obje ve parçacıkların dünya çizgilerine adı verilir. Minkowski uzayında bunlar düz çizgilerdir. Çoğunlukla zaman birimleri ışığın hızının sabit olduğu çizgilerle temsil edilir. Bunlar çoğunlukla 45 derecelik sabit açılıdırlar ve zaman ekseninde bir koni oluştururlar.
Genelde uzay zamanda kullanışlı olan üç eğri vardır; -Işık benzeri eğriler: Her noktada ışık hızındadırlar. Uzay zamanda koni oluştururlar. Bunlar uzay zamanı ikiye böler. Koni uzay zamanda iki boyutludur, çizimlerde iki boyutlu görünür. Işık konisine örnek vermek gerekirse, üç boyutlu yüzeyde tüm olası ışınların uzay zamanda vardığı ve ayrıldığı ortak nokta düşünülebilir. Burada bir boyut yok sayılmıştır. -Zaman benzeri eğriler: Işık hızından az bir hıza sahip olan objelerindir bu eğimler ışık benzeri konilere düşerler. Yukarıdaki tanım gibi, dünya çizgileri uzay zamanda zaman benzeri eğrilerdir. -Uzay benzeri eğriler: Işık konisinin dışına düşer. Bu tarz eğriler, bir nesnenin uzunluğunu tarif edebilirler. Silindirin çevresi ve bir dalın uzunluğu uzay benzeri eğrilerdir.
Hayat çizgisinde olan bir olay, uzay zamanı üç parçaya ayırır (Minkowski uzayı). -Olayın geleceği, zaman benzeri eğrilerin gelecek ışık konisi içinde duranları tarafından gerçekleştirilir. -Olayın geçmişi, olayı etkileyebilecek/etkilemiş olaylardır (Geçmişte dünya çizgileri kesişmiş olabilir). -Olayın ışık konisi, olayla kesişen ışınların olayla kesiştiği noktalardır. Geceleri gökyüzüne baktığımızda tüm uzay zamanın geçmiş konisini görebilmemiz gibi.
İki ışık konisinin arasında kalan alan başka her yerdir. Gözlemci için bu yerler ulaşılmazdır. Sadece geçmişi gözlemciye geçmişten etki edebilir. Bu, Güneşe baktığımızda sekiz dakika öncesini görmemiz gibidir. Bize "şu an", Güneşe sekiz dakika öncesidir. Galileo'cu ve Newton'cu teorilerin aksine, diğer yerler kalındır ve dört boyutlu uzay zamandır. Şimdi, genelde uzay zamanda tek bir olaydır.
Simultane Hiperdüzlem
Hayat çizgisi 4 boyutlu zaman benzeri bir vektörü temsil ettiğinden, Minkowski formu bu by boş olan uzay kısmını belirler. "N" bu boş uzayı temsil eder.
Bu boş uzaya da denir. Bu düzlemin göreleliği N'ye ya da V'ye göre değişir. Hatta N ortogonaldir. İki hayat çizgisi alakalı olduğunda bunlar aynı simultane hiperdüzlemi paylaşır. Bu hiperdüzlem matematiksel olarak var olsa da, fiziksel manada, ışığın hareketine bağlıdır. Örnek olarak Coulomb'un elektrostatik gücü simultane hiperdüzlem aracılığıyla resmedilebilir, ama güç ve yükün göreli ilişkileri aptalca sonuçlara yol açabilir.
Genel Görelilikte Hayat Çizgileri
Kullanımı özel görelilikle aynıdır. Ayrıldığı nokta ise . Bir metriğin var olması Einstein'ın alan denklemleri tarafından belirlenir ve uzay zamanın kütle enerji dağılımına bağlıdır. Metriklerin ışık benzeri (boş), uzay benzeri ve zaman benzeri eğrileri vardır. Ayrıca genel görelilikte dünya çizgileri genellikle uzay zamanda zaman benzeri eğrilerdir. Buna rağmen ışık konisinin açısı 45 derece olmayabilir. Serbest düşüşteki objeler ya da parçacıkların dünya çizgilerine (Güneş etrafındaki gezegenler ya da uzaydaki astronot) jeodezik denir.
Edebiyatta Hayat Çizgileri
1884'te "Dördüncü Boyut Nedir?" adlı bir makale yazdı ve bunu romantik bilimsel bir hikâye olarak yayımladı. Hinton der ki; "Neden dördüncü boyutlu benliklerimiz, üçüncü boyuttaki benliklerimizin bilinçleriyle birleşmiyor olmasın?"
İnsani dünya çizgilerinin genel tanımı Toronto Üniversitesi'nden tarafından yapıldı. "Bir Cumartesi günü verilen bir dersi hatırlıyorum. Adı matematiksel fantezi idi ve öyleydi de! Her insanın doğumundan ölümüne uzanan, ruhsal bir aura ile bağlı olduğu bir yoldan bahsedildi. Gençlikte kurulan küçük bağlardan, hayatın ilerisinde kurulan sıkı bağlara kadar her şey anlatıldı."
Hayat çizgilerini basitleştirdikleri için, ki bu dört boyutu üç boyuta indirgemek oluyor, zaman yolculuğu içeren yazılmış tüm bilimkurgu hikâyeleri maalesef hayalden ibarettir. Normalde zaman makinaları ya da süper yetenekli bir insan zamanda sıçramalar yapar. O sıçrama sonrası hiçbir şey değişmez ama gerçekte bu gerçekleşebilseydi Güneş Sistemi hatta tüm galaksi varılan noktada bambaşka bir yerde olacaktı. Bu yüzden zamanda sıçrama yapılabilmesi için, ayrıca ışınlanmak da gereklidir. Gidilecek yerin 3 boyutlu konumu, lineer ve açısal momentumu da lazımdır.
Hayat Çizgileri, J'ın adlı çizgiromanında uzayda sihirli maceralar adlı hikâyede geçer. Bu hikâyede Patates Topates ve Şerif Pony yanlışlıkla dünyayı astroitlerle çarpışmaktan kurtaran bir hayat çizgisini siler. Hikâyeye göre, spesifik bir hayat çizgisini hesaplamak "utanç verici düzeyde" kolaydır ve silmek için yapılması gereken tek şey bir arama yapıp koordinatları girmek, ardından 3'e basmaktır.
Bir kısa hikâyesinde yazar Robert Heinlein bir insanın hayat çizgisini şöyle anlatır; -Gazetecilerden birine yaklaştı: "Hadi seni örnek alalım. Adın Rogers değil mi? Çok iyi Rogers sen 4 yönde gerçekleşen bir uzay zaman olayısın. 1.80m boy, 60cm en, zaman boyutun ve genişliğin bir hediye kadar. Bir çizgisin, bir ucunda süt emen bir bebek, bir ucunda seksenlik bir moruk! Bu uzay zaman olayını şöyle düşün. Uzun pembe bir solucan var, adı Rogers. Yıllar geçiyor ve o solucanın bir kısmı mezarda, bir kısmı ise henüz doğmamış!"
Kaynakça
- ^ George Gamow (1970) My World Line: An Informal Autobiography, ,
- ^ (1884) What is the fourth dimension, Scientific Romances, link from Internet Archive
- ^ (1979) The Mathematics Department in the University of Toronto, p. 19, University of Toronto Press
- ^ Day 6 (The Multiverse, The Pool, and Elves). . 28 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Fizikte hayat cizgisi bir objenin 4 boyutlu uzayda isledigi yola denir Objenin gecmis mekanini her an takip etmeye de bu ad verilir Hayat cizgisi yorungeden ayri bir kavramdir Bu kavramlar zaman boyutuyla ayrilir Ve genelde yorungelerden daha genis bir alani temsil ederler digerlerine oranla ozel goreliligin gercek dogasini ortaya cikarirlar Bu fikir Hermann Minkowski tarafindan ortaya atilmistir Bu terim genelde Gorelilik Teorisinde kullanilir ozel gorelilik ve genel gorelilik Dunya cizgileri olaylarin olusunu temsil ederler Bu terimin kullanilmasi herhangi bir teoriyle bagli olmamasina ragmen cogunlukla insanlarin zaman ve mekan bazinda yaptiklarini temsil etmekte kullanilir Insanlarin gecmisini anlatir Bir insanin dogumundan olumune kadar olan zamani konu alabilir Bir geminin gunlugu geminin hayat cizgisi olarak tanimlanir Bunun icin gunlukte zaman ve mekan etiketlerinin olmasi gerekmektedir Geminin hayat cizgisi geminin hizini hesaplamakta ve Dunya uzerinde konumunu belirlemekte kullanilabilir Fizikte KullanimiFizikte hayat cizgileri herhangi bir objenin uzay zaman icerisinde objenin gecmisini tanimlamak icin kullanilir Hayat cizgileri uzay zaman icinde ozel bir egridir Zamansal bir uzay zaman egrisidir Hayat cizgisinin her bir noktasi zamansal ve uzaysal duzlemde o objenin verilen zamanda nerede oldugunu temsil eder Ornek vermek gerekirse Dunya nin yorungesi neredeyse elipstir uc boyutlu kapali uzayda bir egridir Dunya her yil yorungesel bazda ayni yere gelmektedir Ancak hayat cizgisi acisindan bakilacak olursa ayni yere farkli bir zamanda varacagi icin asla ayni noktaya donemeyecektir Uzay zaman olay denilen noktalarin birlesiminden olusur birlikte olaylarin tanimlandigi bir koordinat sistemi olustururlar Her bir olay dort adet numarayla tanimlanir Zaman koordinati ve uc ayri mekan koordinati Bu yuzden uzay zaman dort boyutlu bir uzaydir Uzay zamanin matematikteki karsiligi manifold dur Bu konsept daha yuksek boyutlara da uygulanabilir Dort boyutun gorsellestirilebilmesi icin en az iki koordinat gereklidir Olaylar Minkowski Diyagrami ile tarif edilir Ucaklar da bunu kullanir Zaman koordinatlariyla yatay ve dikey koordinatlarini soylerler Hayat cizgisi uzay zamanda tek bir noktayi takip eder ise analog halde iki boyutlu bir yuzeyde tek boyut gibi cizgi uzay zaman yolculugunu ifade eder Bir ucu acik cizgidir Isin gibi Sabit kisim ise kutledir Bu acidan dunya cizgileri olaylari tanimlamak icin bir aractir Bir tek boyutlu egri ya da cizgi tek fonksiyonlu koordinatla tanimlanabilir Bu parametrelerin her biri bu cizgi uzerinde belli bir zamanda olan yerini temsil eder Matematiksel manada egri dort koordinat fonksiyonuyla tanimlanir fakat bir parametreye dayandirilir Uzay zamanin grafigi dort koordinatin ucunun sabit ve surekli oldugu fonksiyonlardir Bazen dunya cizgileri terimi uzay zamandaki tum egriler icin kullanilir bu da kafa karisikligina yol acar Daha net anlatmak gerekirse dunya cizgileri bir parcacigin uzay zamandaki gecmisini takip etmeye denir Bu gozlemi yapana gozlemci denir Gozlemci belli bir zaman icin parcacigi egimde gozler hayat cizgisi boyunca izler Uzay Zaman Egrilerinin OrnekleriUc farkli hayat cizgisi sabit hizla hareket etmektedir T zamani x ise mesafeyi temsil etmektedir Yatay cizgiden olusan egim bir dal olabilir ve bu normal bir hayat cizgisi tanimina uymayabilir Parametreler dalin uzunlugunu temsil eder Uzay koordinatinda sabit dikey bir cizgi dinlenen bir objeyi temsil edebilir Egilmis bir cizgi sabit hizli bir parcacigi gosteriyor olabilir Cizginin dikey egimi ne kadar fazlaysa hiz o kadar yuksektir Iki bagimsiz cizginin bulusmasina kesisme denir Iki objenin kesisik baslayip ayrilmasi parcaciklarin birlesmesi carpismasi ya da birinin digerini yutmasi anlamina gelebilir Hayat Cizgisinin Tanjant VektoruHayat cizgisini tanimlayan dort koordinat reel fonksiyonlardir ve kalkuluste degistirilerek kullanilabilir Metrik sistemin olmadigi bir yerde parametredeki degerin egim noktasindaki farkliligindan bahsedilebilir Limitte bu farklilik bir vektoru ifade eder Bu vektor bir noktanin hayat cizgisinin tanjant vektorudur Bu uc boyutlu objenin hiziyla iliskilendirilmistir Bu bir dort boyutlu vektordur noktayla tanimlanir Ozel Gorelilikte Hayat CizgileriSu ana kadar hayat cizgisi olaylarin arasi iliskilendirilmeden anlatildi Fakat ozel gorelilik olasi dunya cizgilerine bazi sinirlamalar koyar Ozel gorelilik uzay zamanin tanimina bazi sinirlamalar getirir Bunlar hizlanmayan ozel koordinat sistemleri ile incelenir Bunlara eylemsiz koordinat sistemleri denir Boyle sistemlerde isigin hizi sabittir Uzay zamanin yapisi belirlenir Bu da tum olaylar icin gercek bir sayi verir Bu bazen uzay zaman metrigi olarak tanimlanir ama bazen ayri olaylarda sonuc sifir cikar Sabit hizli obje ve parcaciklarin dunya cizgilerine adi verilir Minkowski uzayinda bunlar duz cizgilerdir Cogunlukla zaman birimleri isigin hizinin sabit oldugu cizgilerle temsil edilir Bunlar cogunlukla 45 derecelik sabit acilidirlar ve zaman ekseninde bir koni olustururlar Genelde uzay zamanda kullanisli olan uc egri vardir Isik benzeri egriler Her noktada isik hizindadirlar Uzay zamanda koni olustururlar Bunlar uzay zamani ikiye boler Koni uzay zamanda iki boyutludur cizimlerde iki boyutlu gorunur Isik konisine ornek vermek gerekirse uc boyutlu yuzeyde tum olasi isinlarin uzay zamanda vardigi ve ayrildigi ortak nokta dusunulebilir Burada bir boyut yok sayilmistir Zaman benzeri egriler Isik hizindan az bir hiza sahip olan objelerindir bu egimler isik benzeri konilere duserler Yukaridaki tanim gibi dunya cizgileri uzay zamanda zaman benzeri egrilerdir Uzay benzeri egriler Isik konisinin disina duser Bu tarz egriler bir nesnenin uzunlugunu tarif edebilirler Silindirin cevresi ve bir dalin uzunlugu uzay benzeri egrilerdir Hayat cizgisinde olan bir olay uzay zamani uc parcaya ayirir Minkowski uzayi Olayin gelecegi zaman benzeri egrilerin gelecek isik konisi icinde duranlari tarafindan gerceklestirilir Olayin gecmisi olayi etkileyebilecek etkilemis olaylardir Gecmiste dunya cizgileri kesismis olabilir Olayin isik konisi olayla kesisen isinlarin olayla kesistigi noktalardir Geceleri gokyuzune baktigimizda tum uzay zamanin gecmis konisini gorebilmemiz gibi Iki isik konisinin arasinda kalan alan baska her yerdir Gozlemci icin bu yerler ulasilmazdir Sadece gecmisi gozlemciye gecmisten etki edebilir Bu Gunese baktigimizda sekiz dakika oncesini gormemiz gibidir Bize su an Gunese sekiz dakika oncesidir Galileo cu ve Newton cu teorilerin aksine diger yerler kalindir ve dort boyutlu uzay zamandir Simdi genelde uzay zamanda tek bir olaydir Simultane HiperduzlemHayat cizgisi w t R4 displaystyle scriptstyle w tau in R 4 4 boyutlu v dwdt displaystyle scriptstyle v frac dw d tau zaman benzeri bir vektoru temsil ettiginden Minkowski formu h v x displaystyle scriptstyle eta v x bu R4 R displaystyle scriptstyle R 4 rightarrow R by x h v x displaystyle scriptstyle x mapsto eta v x bos olan uzay kismini belirler N bu bos uzayi temsil eder Bu bos uzaya da denir Bu duzlemin goreleligi N ye ya da V ye gore degisir Hatta N ortogonaldir Iki hayat cizgisi alakali oldugunda bunlar ayni simultane hiperduzlemi paylasir Bu hiperduzlem matematiksel olarak var olsa da fiziksel manada isigin hareketine baglidir Ornek olarak Coulomb un elektrostatik gucu simultane hiperduzlem araciligiyla resmedilebilir ama guc ve yukun goreli iliskileri aptalca sonuclara yol acabilir Genel Gorelilikte Hayat CizgileriKullanimi ozel gorelilikle aynidir Ayrildigi nokta ise Bir metrigin var olmasi Einstein in alan denklemleri tarafindan belirlenir ve uzay zamanin kutle enerji dagilimina baglidir Metriklerin isik benzeri bos uzay benzeri ve zaman benzeri egrileri vardir Ayrica genel gorelilikte dunya cizgileri genellikle uzay zamanda zaman benzeri egrilerdir Buna ragmen isik konisinin acisi 45 derece olmayabilir Serbest dususteki objeler ya da parcaciklarin dunya cizgilerine Gunes etrafindaki gezegenler ya da uzaydaki astronot jeodezik denir Edebiyatta Hayat Cizgileri1884 te Dorduncu Boyut Nedir adli bir makale yazdi ve bunu romantik bilimsel bir hikaye olarak yayimladi Hinton der ki Neden dorduncu boyutlu benliklerimiz ucuncu boyuttaki benliklerimizin bilincleriyle birlesmiyor olmasin Insani dunya cizgilerinin genel tanimi Toronto Universitesi nden tarafindan yapildi Bir Cumartesi gunu verilen bir dersi hatirliyorum Adi matematiksel fantezi idi ve oyleydi de Her insanin dogumundan olumune uzanan ruhsal bir aura ile bagli oldugu bir yoldan bahsedildi Genclikte kurulan kucuk baglardan hayatin ilerisinde kurulan siki baglara kadar her sey anlatildi Hayat cizgilerini basitlestirdikleri icin ki bu dort boyutu uc boyuta indirgemek oluyor zaman yolculugu iceren yazilmis tum bilimkurgu hikayeleri maalesef hayalden ibarettir Normalde zaman makinalari ya da super yetenekli bir insan zamanda sicramalar yapar O sicrama sonrasi hicbir sey degismez ama gercekte bu gerceklesebilseydi Gunes Sistemi hatta tum galaksi varilan noktada bambaska bir yerde olacakti Bu yuzden zamanda sicrama yapilabilmesi icin ayrica isinlanmak da gereklidir Gidilecek yerin 3 boyutlu konumu lineer ve acisal momentumu da lazimdir Hayat Cizgileri J in adli cizgiromaninda uzayda sihirli maceralar adli hikayede gecer Bu hikayede Patates Topates ve Serif Pony yanlislikla dunyayi astroitlerle carpismaktan kurtaran bir hayat cizgisini siler Hikayeye gore spesifik bir hayat cizgisini hesaplamak utanc verici duzeyde kolaydir ve silmek icin yapilmasi gereken tek sey bir arama yapip koordinatlari girmek ardindan 3 e basmaktir Bir kisa hikayesinde yazar Robert Heinlein bir insanin hayat cizgisini soyle anlatir Gazetecilerden birine yaklasti Hadi seni ornek alalim Adin Rogers degil mi Cok iyi Rogers sen 4 yonde gerceklesen bir uzay zaman olayisin 1 80m boy 60cm en zaman boyutun ve genisligin bir hediye kadar Bir cizgisin bir ucunda sut emen bir bebek bir ucunda seksenlik bir moruk Bu uzay zaman olayini soyle dusun Uzun pembe bir solucan var adi Rogers Yillar geciyor ve o solucanin bir kismi mezarda bir kismi ise henuz dogmamis Kaynakca George Gamow 1970 My World Line An Informal Autobiography ISBN 0 670 50376 2 1884 What is the fourth dimension Scientific Romances link from Internet Archive 1979 The Mathematics Department in the University of Toronto p 19 University of Toronto Press ISBN 0 7727 1600 5 Day 6 The Multiverse The Pool and Elves 28 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Ocak 2016