Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hazar Gölü, diğer adıyla Gölcük Gölü, Türkiye'nin Elazığ ilinde yer alan, güneybatı-kuzeydoğu doğrultusunda uzanan tektonik bir göldür.
| Hazar Gölü | |
|---|---|
 | |
 | |
| Havza | |
| Ülke(ler) | Türkiye |
| Şehir(ler) | Elazığ |
| İlçe(ler) | Elazığ Merkez, Maden, Sivrice |
| Koordinatlar | 38°29′4″K 39°24′17″D / 38.48444°K 39.40472°D |
| Ada(lar) | Adatepe Adası, Büyük Ada, Küçük Ada, Taşlı Ada |
| Genel bilgiler | |
| Akarsu (gelen) | Kürk Çayı, Zıkkım Deresi |
| Akarsu (giden) | Dicle nehri |
| Göl türü | Tektonik göl |
| Uzunluk | 22 km (14 mi) |
| Genişlik | 6 km (3,7 mi) |
| Yüzölçümü | 81 km2 (31 sq mi) |
| En derin noktası | 213 m (699 ft) |
| Yüzey rakımı | 1.248 m (4.094 ft) |
| Özellikler | Hafif sodalı ve tuzludur |
| Wikimedia Commons | |
  Hazar Gölü (Türkiye) | |
Oluşumu
Göl dünyanın en uzun kırık hattı üzerinde bulunur. Afrika doğusundaki tektonik gölleri oluşturan, Rift sistemi üzerindedir. Kızıldeniz, Akabe Körfezi, Lüt gölü, Şeria Oluğu, üzerinden Amik Ovası'na ulaşan kırık sistemi, Doğu Anadolu Fay Hattı'na ulaşır. Doğrultu atımlı fay olan bu sistemi yatay ve düşey yönde yerkabuğu hareketlerine neden olur. Oluşan çökmeler sonucu oluşan çukurlukta Hazar Gölü oluşmuştur
Temel özellikleri
Uzunluğu 20 km, genişliği 5–6 km civarında, kabaca elips şeklindedir. Türkiye'nin en derin göllerinden biridir. En derin kısım kuzeydoğu ucunda yaklaşık 213 m'dir. Göl derinliği hakkında belirsizlik vardır. Gölde araştırma yapan E. Huntington derinliği 213 m bulmuştur. DSİ ise, 152 m bulmuştur. 1987'de yapılan araştırmada en derin yer 80 m olarak tespit edilmiştir.
Hazar Gölü, Doğu Anadolu Bölgesinde, Elâzığ'ın 20 km GD yönünde, Güneydoğu Toros Dağlarının arasına yerleşmiştir. Kuzeyinde Mastar Dağı (1724 m), Çelembik Dağı (1747 m), güneyinde Hazarbaba Dağı (2347 m) ile çevrelenmektedir. Doğusunda önemli bir yükselti olamayan gölün batısında Kuşakçı Dağı (1908 m) bulunur. Denizden 1248 m yüksekte olan gölün alanı 81 km²'dir. Gölün yağış havzası 277 km²'dir.
Göle Kürk Çayı, Zıkkım Deresi ve pek çok küçük akarsu önemli miktarda su boşaltır. 36 m³/sn'lik debiye sahip Kavak Çayı 1957 yılında göle kanalize edilmiş, göl önemli miktarda su kazanmıştır.
Yarı kurak bir sahada yer alan gölde seviye değişmeleri görülmektedir. En alçak seviye Aralık ayı, en yüksek seviyeye Haziran ayıdır. Yıllık ortalama 41 cm seviye farkı görülmektedir. Uzun yıllar farkı ise 156 cm olarak tespit edilmiştir.
Göl yüzeyinin 28 m altından açılan kanallar ile oluşturulan Hazar 1 ve Hazar 2 HES'leri de gölden önemli miktarda su çıkışına neden olmaktadır. Bu çıkışı karşılamak üzere Kavak Çayı göle yönlendirilmiştir. Ayrıca göl doğusundaki alüvyal dolgu alanından, Dicle Nehri'ne yeraltı sızıntısı mevcuttur.
Gideğeni olmayan gölün suları hafif sodalı ve tuzludur. Yağışlar ve akarsulardan göle karışan üst kısımdaki sular tarımsal sulamaya uygundur.
Doğal Yaşam
Gölde sazan, karabalık ve avlanır. Balıklar daha çok Kürk Çayı'nın göle karıştığı alanda yaşarlar. Gölde konaklayan en yaygın kuş topluluklarını batağanlar, sakarmekeler, balıkçıllar ve martılar oluşturmaktadır.
Alan Kullanımı
Hazar Gölü doğal sit alanı statüsündedir. Göl etrafında birçok kamu kurum ve kuruluşuna ait eğitim ve dinlenme tesisleri mevcuttur. Göl tabanında bulunan batık yapıların eski saray ve manastır kalıntıları olduğu sanılmaktadır. "Hazar Sulama Projesi" için santrale gölden su pompalanması nedeniyle göl seviyesinde ciddi bir düşüş yaşanmış ve kalıntıları su yüzeyine çıkmıştır. Su çekilmesinden dolayı ekosistemin bozulacağı tespit edilince su çekimine ara verildi. 2007 sezonunda kota sabit kalmıştır. Ancak geçen senelerden az olsa dahi kirlilik devam etmektedir. Aşırı ve kaçak avlanma önlenememektedir. Çevredeki otellerin kirli sularının göle bırakması binlerce balığın ölmesine sebep olmaktadır.
Gölün güney kıyısından Diyarbakır-Kurtalan demiryolu geçer.
Gölden su çeken Hazar 1 ve 2 Hesler, son yıllardaki seviye düşüklüğü nedeniyle atıl durumdadır. Bu sistemi de kullanarak Pompa depolama hidroelektrik projesi geliştirilmiştir. Bu sistemde hidroelektriğin fazla üretildiği saatlerde Keban barajından su Hazar Gölü'ne pompalanacak, elektrik ihtiyacı olduğunda göldeki fazla su Karakaya Barajı'na kanalize edilerek yeniden elektrik üretilecektir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e BİRİCİK, Prof. Dr. Ali Selçuk. . dergipark.gov.tr/. 6 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2017.
- ^ (PDF). 25 Nisan 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2013.
- ^ . turkiyesulakalanlari.com. 27 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2017.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2017.
- ^ . enerjienstitusu.com. 7 Aralık 2011. 1 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2017.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hazar Golu diger adiyla Golcuk Golu Turkiye nin Elazig ilinde yer alan guneybati kuzeydogu dogrultusunda uzanan tektonik bir goldur Hazar GoluHavzaUlke ler TurkiyeSehir ler ElazigIlce ler Elazig Merkez Maden SivriceKoordinatlar38 29 4 K 39 24 17 D 38 48444 K 39 40472 D 38 48444 39 40472Ada lar Adatepe Adasi Buyuk Ada Kucuk Ada Tasli AdaGenel bilgilerAkarsu gelen Kurk Cayi Zikkim DeresiAkarsu giden Dicle nehriGol turuTektonik golUzunluk22 km 14 mi Genislik6 km 3 7 mi Yuzolcumu81 km2 31 sq mi En derin noktasi213 m 699 ft Yuzey rakimi1 248 m 4 094 ft OzelliklerHafif sodali ve tuzludurWikimedia CommonsHazar Golu Turkiye Hazar Golu nun aksam gorunumu Kasim 2015 OlusumuGol dunyanin en uzun kirik hatti uzerinde bulunur Afrika dogusundaki tektonik golleri olusturan Rift sistemi uzerindedir Kizildeniz Akabe Korfezi Lut golu Seria Olugu uzerinden Amik Ovasi na ulasan kirik sistemi Dogu Anadolu Fay Hatti na ulasir Dogrultu atimli fay olan bu sistemi yatay ve dusey yonde yerkabugu hareketlerine neden olur Olusan cokmeler sonucu olusan cukurlukta Hazar Golu olusmusturTemel ozellikleriUzunlugu 20 km genisligi 5 6 km civarinda kabaca elips seklindedir Turkiye nin en derin gollerinden biridir En derin kisim kuzeydogu ucunda yaklasik 213 m dir Gol derinligi hakkinda belirsizlik vardir Golde arastirma yapan E Huntington derinligi 213 m bulmustur DSI ise 152 m bulmustur 1987 de yapilan arastirmada en derin yer 80 m olarak tespit edilmistir Hazar Golu Dogu Anadolu Bolgesinde Elazig in 20 km GD yonunde Guneydogu Toros Daglarinin arasina yerlesmistir Kuzeyinde Mastar Dagi 1724 m Celembik Dagi 1747 m guneyinde Hazarbaba Dagi 2347 m ile cevrelenmektedir Dogusunda onemli bir yukselti olamayan golun batisinda Kusakci Dagi 1908 m bulunur Denizden 1248 m yuksekte olan golun alani 81 km dir Golun yagis havzasi 277 km dir Gole Kurk Cayi Zikkim Deresi ve pek cok kucuk akarsu onemli miktarda su bosaltir 36 m sn lik debiye sahip Kavak Cayi 1957 yilinda gole kanalize edilmis gol onemli miktarda su kazanmistir Yari kurak bir sahada yer alan golde seviye degismeleri gorulmektedir En alcak seviye Aralik ayi en yuksek seviyeye Haziran ayidir Yillik ortalama 41 cm seviye farki gorulmektedir Uzun yillar farki ise 156 cm olarak tespit edilmistir Gol yuzeyinin 28 m altindan acilan kanallar ile olusturulan Hazar 1 ve Hazar 2 HES leri de golden onemli miktarda su cikisina neden olmaktadir Bu cikisi karsilamak uzere Kavak Cayi gole yonlendirilmistir Ayrica gol dogusundaki aluvyal dolgu alanindan Dicle Nehri ne yeralti sizintisi mevcuttur Gidegeni olmayan golun sulari hafif sodali ve tuzludur Yagislar ve akarsulardan gole karisan ust kisimdaki sular tarimsal sulamaya uygundur Dogal YasamGolde sazan karabalik ve avlanir Baliklar daha cok Kurk Cayi nin gole karistigi alanda yasarlar Golde konaklayan en yaygin kus topluluklarini bataganlar sakarmekeler balikcillar ve martilar olusturmaktadir Alan KullanimiHazar Golu dogal sit alani statusundedir Gol etrafinda bircok kamu kurum ve kurulusuna ait egitim ve dinlenme tesisleri mevcuttur Gol tabaninda bulunan batik yapilarin eski saray ve manastir kalintilari oldugu sanilmaktadir Hazar Sulama Projesi icin santrale golden su pompalanmasi nedeniyle gol seviyesinde ciddi bir dusus yasanmis ve kalintilari su yuzeyine cikmistir Su cekilmesinden dolayi ekosistemin bozulacagi tespit edilince su cekimine ara verildi 2007 sezonunda kota sabit kalmistir Ancak gecen senelerden az olsa dahi kirlilik devam etmektedir Asiri ve kacak avlanma onlenememektedir Cevredeki otellerin kirli sularinin gole birakmasi binlerce baligin olmesine sebep olmaktadir Golun guney kiyisindan Diyarbakir Kurtalan demiryolu gecer Golden su ceken Hazar 1 ve 2 Hesler son yillardaki seviye dusuklugu nedeniyle atil durumdadir Bu sistemi de kullanarak Pompa depolama hidroelektrik projesi gelistirilmistir Bu sistemde hidroelektrigin fazla uretildigi saatlerde Keban barajindan su Hazar Golu ne pompalanacak elektrik ihtiyaci oldugunda goldeki fazla su Karakaya Baraji na kanalize edilerek yeniden elektrik uretilecektir Ayrica bakinizOlusumlarina gore Turkiye nin golleri listesi Turkiye deki gollerKaynakca a b c d e BIRICIK Prof Dr Ali Selcuk dergipark gov tr 6 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Subat 2017 PDF 25 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Mayis 2013 turkiyesulakalanlari com 27 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Subat 2017 Arsivlenmis kopya 18 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2017 enerjienstitusu com 7 Aralik 2011 1 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Subat 2017 Dis baglantilar