Hemşince (Ermenice: Հոմշեցի Homşetsi ya da kendi dilinde Homşetsi lizu "Hemşin Dili"), arkaik bir Ermenice lehçesi olup Batı Ermenice (Anadolu ağzı) içerisinde sınıflandırılır. Doğu Karadeniz'de kendilerini Hemşinliler olarak adlandıran kişilerce konuşulur.
Hemşince | |
---|---|
Հոմշեցի Homşetsi | |
Ana dili olanlar | Türkiye'de (Artvin), Gürcistan, Rusya |
Konuşan sayısı | 39.000- 44.000
|
Dil ailesi | |
Yazı sistemi | Ermeni alfabesi ve değiştirilmiş Türk alfabesi |
Dil kodları | |
ISO 639-1 | hy |
ISO 639-2 | arm (B) hye (T) |
ISO 639-3 | – |
Hemşin lehçesi, Türkiye'de başta Artvin'in Hopa ilçesindeki Laz köyleri içinde kalan bazı köylerde yoğun olmak üzere Borçka ilçesi ve bazı muhacirlerce Batı Marmara'da dil adaları şeklinde konuşulur. Bunun dışında Ermeni Soykırımı'ndan sonra sürgüne giden Hristiyan Hemşinlilerce; Gürcistan'ın özellikle Gagra kentinde, Rusya'nın da Stravropol oblastında yaşayan halk tarafından konuşulur. Tahminî konuşucu sayısı birkaç yüz bindir. Türkiye'de 40 bin kadar insan tarafından konuşulur. Batı Hemşin veya Rize Hemşin olarak adlandırılan coğrafi bölgede yaşayan Hemşinliler tarafından da 19. yüzyıl başlarına kadar konuşulduğu, günümüzde ise Hemşince alıntı sözcükler sadece Türkçe konuşma içerisinde varlığını sürdürmektedir. Yazımı için Türkiye'de Latin alfabesi, Rusya'da Kiril alfabesi ve Ermenistan'da araştırma mahiyetinde Ermeni alfabesi kullanılmaktadır. Hemşince, UNESCO'nun dil atlasında yok olma tehlikesi olan diller listesindedir.
Dış bağlantılar
- "Müslüman Hemşinli Ermeniler Hakkında Materyaller" 11 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Hemşince örnekleri
- Grup Vova - Yar Yar (Hemşince) Şarkı Youtube 3 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ 1975 yılı köy nüfusu kayıtlarına göre anadili Ermenice 24.000, Türkçe olan 15-20.000 müslüman Hemşinli bulunmaktadır. P. A. Andrews, Ethnic Groups in the Republic of Turkey, Reichert, Wiesbaden, 1989, s. 130
- ^ http://www.yerkir.am/eng/?sub=news_arm&day=18&month=10&year=2005&id=19852[]
- ^ Bert Vaux, "Homshetsma, The language of the Armenians of Hamshen", Hemşin'de 2007'de H. Simonian tarafından düzenlendi
- ^ Uwe Blaesing, "Armenian in the Vocabulary and Culture of the Turkish Hemshinli", Hemşin'de 2007'de H. Simonian tarafından düzenlendi
- ^ Türkiye’de 15 dil tehlikede! - Haber Türk 27 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .(21 Şubat 2012) 28 Haziran 2012 tarihinde erişildi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hemsince Ermenice Հոմշեցի Homsetsi ya da kendi dilinde Homsetsi lizu Hemsin Dili arkaik bir Ermenice lehcesi olup Bati Ermenice Anadolu agzi icerisinde siniflandirilir Dogu Karadeniz de kendilerini Hemsinliler olarak adlandiran kisilerce konusulur HemsinceՀոմշեցի HomsetsiAna dili olanlarTurkiye de Artvin Gurcistan RusyaKonusan sayisi39 000 44 000 Ermenistan Gurcistan Rusya ve Orta Asya da yasayan Hristiyan Hemsinlilerin sayisinin 200 000 civarinda oldugu iddia edilmektedir tarih gerekli Dil ailesiHint Avrupa Dilleri ErmeniceBati ErmeniceHemsince dd dd HemsinceYazi sistemiErmeni alfabesi ve degistirilmis Turk alfabesiDil kodlariISO 639 1hyISO 639 2arm B hye T ISO 639 3 Ermeni Kirimi ndan once konusulan Bati Ermenicesi lehcelerinden geriye bir tek 8 numarali lehce turunc Hamsen kaldi Hemsin lehcesi Turkiye de basta Artvin in Hopa ilcesindeki Laz koyleri icinde kalan bazi koylerde yogun olmak uzere Borcka ilcesi ve bazi muhacirlerce Bati Marmara da dil adalari seklinde konusulur Bunun disinda Ermeni Soykirimi ndan sonra surgune giden Hristiyan Hemsinlilerce Gurcistan in ozellikle Gagra kentinde Rusya nin da Stravropol oblastinda yasayan halk tarafindan konusulur Tahmini konusucu sayisi birkac yuz bindir Turkiye de 40 bin kadar insan tarafindan konusulur Bati Hemsin veya Rize Hemsin olarak adlandirilan cografi bolgede yasayan Hemsinliler tarafindan da 19 yuzyil baslarina kadar konusuldugu gunumuzde ise Hemsince alinti sozcukler sadece Turkce konusma icerisinde varligini surdurmektedir Yazimi icin Turkiye de Latin alfabesi Rusya da Kiril alfabesi ve Ermenistan da arastirma mahiyetinde Ermeni alfabesi kullanilmaktadir Hemsince UNESCO nun dil atlasinda yok olma tehlikesi olan diller listesindedir Dis baglantilar Musluman Hemsinli Ermeniler Hakkinda Materyaller 11 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hemsince ornekleri Grup Vova Yar Yar Hemsince Sarki Youtube 3 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca 1975 yili koy nufusu kayitlarina gore anadili Ermenice 24 000 Turkce olan 15 20 000 musluman Hemsinli bulunmaktadir P A Andrews Ethnic Groups in the Republic of Turkey Reichert Wiesbaden 1989 s 130 http www yerkir am eng sub news arm amp day 18 amp month 10 amp year 2005 amp id 19852 olu kirik baglanti Bert Vaux Homshetsma The language of the Armenians of Hamshen Hemsin de 2007 de H Simonian tarafindan duzenlendi Uwe Blaesing Armenian in the Vocabulary and Culture of the Turkish Hemshinli Hemsin de 2007 de H Simonian tarafindan duzenlendi Turkiye de 15 dil tehlikede Haber Turk 27 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde 21 Subat 2012 28 Haziran 2012 tarihinde erisildi