Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Amiral Sir Henry Morgan (1635 – 1688), Galli denizci ve Karayip Adalarında varlık gösteren korsan. Galler’den çıkan en tanınmış ve en başarılı korsanlardandır, bölgede İspanyol hakimiyetini İngiltere lehine zora sokmuştur.
| Amiral Sir Henry Morgan | |
|---|---|
| 1635 – 1688 (52-53 yaşlarında) | |
 Amiral Sir Henry Morgan | |
| Takma adı | Korsan Morgan |
| Tür | Korsan |
| Doğum yeri | , Galler |
| Ölüm yeri | , Jamaika |
| Bağlılığı | İngiltere Krallığı |
| Hizmet yılları | 1663-1674 |
| Rütbesi | Amiral |
| Savaşları/Çatışmaları | Cartagena, Panama |
Gençliği
Henry, Monmouthshire derebeyi olan Robert Morgan’ın en büyük oğlu olmalıdır, ancak Bristol şehir kayıtlarında Henry Morgan’ın ismi 1655 yılı için girilen kayıtlarda 3 yıl boyunca Karayiplerdeki Barbados adasındaki tarım işletmelerinde işçi olarak çalışacağı yazılıdır. Bu bilginin dışında Morgan ile ilgili 1665 yılına kadar herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Daha sonra kendisi hayatını anlatırken erken yaşta okulu bıraktığını, kalemden çok mızrağı sevdiğini söyleyecektir. Sonraları Morgan’ın Panama’daki doktoru olacak olan Richard Browne ise genç Morgan’ın İngilizler tarafından 1655 yılında fethedilen Jamaika’ya 1658 yılında geldiğini ve burada ün ve servete kavuştuğunu belirtecektir. Henry’nin amcası Edward Morgan İngiltere tahtına 2.Charles geçtikten sonra Jamaika’ya vali olacak, bunu takiben de Henry, amcasının kızı Mary ile evlenecektir. Dolayısıyla 1663 yılında Amerika kıtasındaki İspanyol toprakları olan Vildemos, Trujillo (Honduras) ve Granada (Meksika) kentlerine yapılan saldırılarda filo komutanı Christopher Myngs’in komutası altında yer aldığı bilinen Kaptan Morgan’ın o olma ihtimali yüksektir. 1665 yılında Edward Mansfield komutasındaki gemiye geçer. Gemi o yıllarda İngiltere hükûmetinin el altından desteklediği ve bölgedeki İspanyol varlığına, ticaret hatlarına yönelik saldrılarda kullanılan sayısız gemiden birisidir. Bu tür gemiler resmi olarak herhangi bir ülkenin gemisi değildir ve yasal anlamda korsanlık yapmaktadırlar. Ancak İngiltere hükûmeti bunlara korsan dememekte özel gemiler demekte ve resmi olarak kendisine bağlı göstermezken el altnıdan ödüllendirmektedir. Morgan’ın dahil olduğu geminin kaptanı İspanyollar tarafından öldürülünce mürettebat tarafından yeni kaptan olarak Morgan seçilecek ve yasal korsanlık dönemi başlayacaktır.
Vali’nin emrinde yasal korsan
1667 yılında Morgan valilik tarafından Küba’dan bazı İspanyol askerî personelin kaçırılmasıyla görevlendirilir. Bu sayede Jamaika’ya yapılmasından korkulan İspanyol saldırısına dair istihbarat elde edilebilecektir. 10 gemi ve 500 kişiyle Küba’ya inen Morgan, Puerto Principe kentine saldırır ve kenti yağmalar, daha sonra Panama’daki çok sayıda asker tarafından iyi korunan kent olan Portobelo’ya doğru yönelir. Panama valisi, bu cesur çaba karşısında şaşkına dönmüş ve işgalcileri defetmek için boşuna mücadele vermiştir. Sonunda Morgan yüklü bir fidye ödenmesi karşılığında kentten geri çekilmiştir. Bu tür maceralar ve seferler sayesinde Morgan’ın İngiltere devletiyle olan parasal anlaşmasının yenilenmesini gerektirecek kadar görkemliydi. Ancak Morgan’ın her ele geçirdiği yerin beraberinde katliam ve işkence haberleri eksik olmuyordu. Jamaika valisi ise İspanyollara her tür ve şekilde her zaman saldırmaları gereğinden hareketle bu tür haberleri örtbas ediyordu. Londra’daki Amirallik bu örtbas taktiğini onayladıktan sonra Morgan ve mürettebatı seferlerinin kutlamak için Port Royal, Jamaika’ya birer kahraman olarak dönerler. Vali bu seferden hemen sonra Morgan’a İspanyol Kübasını yağmalamak için yeniden görevlendirecektir. Londra ise Port Royal şehrine Oxford isimli bir savaş gemisini hediye edecek, vali ise gemiyi Morgan’ın filosuna dahil edecektir. Bu gemi Ocak 1669’da kazayla alev alacak ve barut yüklü gemi havaya uçacaktır. Mart ayında Venezuela sahillerini yağmalayan Morgan, Maracaibo kentindeki zenginlerin servetlerini alacaktır. Bu limanda demirli üç İspanyol gemisinden bir tanesini kendisine alacak, diğer ikisini de batıracaktır. Jamaika’ya döndüğünde ise vali tarafından sadece uyarılacaktır. İspanyollar artık saldırılara karşılık vermekte Jamaika’yı tehdit etmeye başlamaktadır. Morgan’a yeni bir görev verilir; Jamaika’nın sahip olduğu tüm gemilerle beraber İspanyol şehirlerine ve gemilerine savaş açacaktır, kazancı ise seferin ganimeti olacaktır. Böylelikle Morgan ve ekibi korsan değil ama yasal korsan olmuş olacaklardır. Küba ve sahillerini yağmaladıktan sonra Morgan gözünü Panama’ya diker.Aralık 1670'te Panama’daki San Lorenzo kalesini ele geçiri, garnizondaki 300 kişiden sadece 23 kişiyi hayatta bırakır. Sonra 1400 adamıyla beraber Panama kentine doğru ilerler...
Panama’nın yakılması ve İngiliz desteğinin sonu
Ocak 1671’de Morgan, Panama’da ancak 1500 piyade ve süvari olduğunu öğrenir. Kuvvetlerini ikiye ayırır, birisi doğrudan saldıracakken diğeri ise orman tarafından çevirme harekâtı yapacaktır. Deneyimsiz İspanyol askerleri Morgan’ın deneyimli savaşçıları karşısında tutunamaz ve çevirme harekâtı tamamlanınca Morgan ile Panama arasında bir engel kalmamıştır. Panama o zamanının İspanyol Amerikasındaki en zengin ve görkemli kenttir. Buna rağmen morgan ve adamları umduklarından çok az yağma ile karşılaşırlar. Şehre ait zenginliklerin önemli bir kısmı daha önceden donanmaya aktarılmıştır. Yağmalanacak zenginlik bulamayan Morgan Panama şehrini ateşe verir ve adamları da yakaladıkları şehir sakinlerine işkence ederek üzerlerindeki takı, ziynet eşyası vb yağmalamaya girişir. Morgan’ın saldırısından sonra şehir günümüzde bulunduğu yere, 2 km batıya taşınmış ve yeniden inşa edilmiştir. Eski şehrin olduğu yere eski Panama denmektedir ve hala Morgan’ın saldırısında yanan evler görülebilmektedir. Panama’nın yağmalanması İngiltere ile İspanya arasındaki barış antlaşmasını ihlal ettiğinden Morgan tutuklanır ve 1672 yılında İngiltere’ye götürülür. Mahkeme sürecinde Morgan, barış antlaşmasından haberi olmadığını kanıtlayınca beraat edecek ve cezalandırılmak yerine şövalye ilan edilecektir. Jamaika’ya dönmeden önce adaya sorumlu vali atanacaktır. 1681’e gelindiğinde Jamaika valisi Morgan’ın artık adanın özerkliğine karşı çıkan İngiltere kralıyla arası açılacak ve görevden alınır.
Emeklilik
1683 yılında Morgan yeni vali Lynch’in çabalarıyla kent meclisinden çıkartılır. Bu sırada aynı maksatla Morgan’ın kötü şöhreti hakkında kitaplar bastırılır. Morgan ise kitaba karşı dava açarak başarılı şekilde saldırıyı püskürtür. Kitap Morgan’ın tüm çabalarına karşın basılır ve kana susamış korsan imajı pekişir. Lynch 1684 yılında ölünce yeni vali arkadaşı olan Christopher Monck olur. Bu dönemde Morgan tekrar saygınlığını kazanacaktır. Yaşlanan Morgan muhtemelen Londra yolculuğunda kaptığı veremden 25 Ağustos 1688 günü ölür. Cenazesinin bulunduğu Palisadoes mezarlığı 1692 yılındaki depremde suların altında kalacaktır.
Başarılı korsanlık hayatı
Morgan korsanlığın altın çağında yaşamış ve İngiltere’nin İspanyollara karşı savaşını iyi kullanmış ve İngiltere’yi destekleyerek kendisi ve mürettebatı için oldukça büyük bir servet kazanmıştır. Ölümünden sonra aynı taktiği diğer korsanlar da deneyecek ama çok azı başarılı olacaktır. Korsanlıktan emekli olabilen ve yasal takibata uğramayan nadir korsanlardandır.
Popüler kültürde Morgan
Film
- 1935 yapımı Captain Blood filmi Henry Morgan'ın hayat hikâyesinden esinlenilmiştir. filmde ünlü korsanı Errol Flynn başarıyla canlandırmıştır.
- 2006 yılında, History Channel Gerçek Karayip Korsanları adlı bir dizi başlatmıştır. Burada Henry Morgan'ın hayatı ve maceraları etraflıca anlatılmıştır.
Edebiyat
- John Steinbeck'in ilk hikâyesi olan 1926 yılında yazdığı Altın Kupa, Henry Morgan'ın hayatını anlatır.
Müzik
- Kelt rock grubu Tempest Captain Morgan adlı şarkılarını ünlü korsana ithaf ederler.
- Eggs Over Easy grubunun Good 'N' Cheap albümündeki Henry Morgan adlı eser John Steinbeck'in Altın Kupa adlı hikâyesinden esinlenilerek kaleme alınmıştır.
- İskoç heavy metal grubu Alestorm ilk albümlerine Captain Morgan's Revenge adını koyarlar ve ilk parçanın adı da albümle aynıdır.
Dış bağlantılar
- Henry Morgan'ın hayatı 17 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Korsanların kralı 5 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Ayrıca bakınız
- Sir Francis Drake
- Korsan
- Treaty of Ratisbon • Piracy Act 1698 • Piracy Act 1717 • Piracy Act 1837
- Define Adasına Dönüş
- Korsanlığın Altın Çağı
- Somali’deki modern korsanlık
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Amiral Sir Henry Morgan 1635 1688 Galli denizci ve Karayip Adalarinda varlik gosteren korsan Galler den cikan en taninmis ve en basarili korsanlardandir bolgede Ispanyol hakimiyetini Ingiltere lehine zora sokmustur Amiral Sir Henry Morgan1635 1688 52 53 yaslarinda Amiral Sir Henry MorganTakma adiKorsan MorganTurKorsanDogum yeri GallerOlum yeri JamaikaBagliligiIngiltere KralligiHizmet yillari1663 1674RutbesiAmiralSavaslari CatismalariCartagena PanamaGencligiHenry Monmouthshire derebeyi olan Robert Morgan in en buyuk oglu olmalidir ancak Bristol sehir kayitlarinda Henry Morgan in ismi 1655 yili icin girilen kayitlarda 3 yil boyunca Karayiplerdeki Barbados adasindaki tarim isletmelerinde isci olarak calisacagi yazilidir Bu bilginin disinda Morgan ile ilgili 1665 yilina kadar herhangi bir bilgi bulunmamaktadir Daha sonra kendisi hayatini anlatirken erken yasta okulu biraktigini kalemden cok mizragi sevdigini soyleyecektir Sonralari Morgan in Panama daki doktoru olacak olan Richard Browne ise genc Morgan in Ingilizler tarafindan 1655 yilinda fethedilen Jamaika ya 1658 yilinda geldigini ve burada un ve servete kavustugunu belirtecektir Henry nin amcasi Edward Morgan Ingiltere tahtina 2 Charles gectikten sonra Jamaika ya vali olacak bunu takiben de Henry amcasinin kizi Mary ile evlenecektir Dolayisiyla 1663 yilinda Amerika kitasindaki Ispanyol topraklari olan Vildemos Trujillo Honduras ve Granada Meksika kentlerine yapilan saldirilarda filo komutani Christopher Myngs in komutasi altinda yer aldigi bilinen Kaptan Morgan in o olma ihtimali yuksektir 1665 yilinda Edward Mansfield komutasindaki gemiye gecer Gemi o yillarda Ingiltere hukumetinin el altindan destekledigi ve bolgedeki Ispanyol varligina ticaret hatlarina yonelik saldrilarda kullanilan sayisiz gemiden birisidir Bu tur gemiler resmi olarak herhangi bir ulkenin gemisi degildir ve yasal anlamda korsanlik yapmaktadirlar Ancak Ingiltere hukumeti bunlara korsan dememekte ozel gemiler demekte ve resmi olarak kendisine bagli gostermezken el altnidan odullendirmektedir Morgan in dahil oldugu geminin kaptani Ispanyollar tarafindan oldurulunce murettebat tarafindan yeni kaptan olarak Morgan secilecek ve yasal korsanlik donemi baslayacaktir Vali nin emrinde yasal korsan1667 yilinda Morgan valilik tarafindan Kuba dan bazi Ispanyol askeri personelin kacirilmasiyla gorevlendirilir Bu sayede Jamaika ya yapilmasindan korkulan Ispanyol saldirisina dair istihbarat elde edilebilecektir 10 gemi ve 500 kisiyle Kuba ya inen Morgan Puerto Principe kentine saldirir ve kenti yagmalar daha sonra Panama daki cok sayida asker tarafindan iyi korunan kent olan Portobelo ya dogru yonelir Panama valisi bu cesur caba karsisinda saskina donmus ve isgalcileri defetmek icin bosuna mucadele vermistir Sonunda Morgan yuklu bir fidye odenmesi karsiliginda kentten geri cekilmistir Bu tur maceralar ve seferler sayesinde Morgan in Ingiltere devletiyle olan parasal anlasmasinin yenilenmesini gerektirecek kadar gorkemliydi Ancak Morgan in her ele gecirdigi yerin beraberinde katliam ve iskence haberleri eksik olmuyordu Jamaika valisi ise Ispanyollara her tur ve sekilde her zaman saldirmalari gereginden hareketle bu tur haberleri ortbas ediyordu Londra daki Amirallik bu ortbas taktigini onayladiktan sonra Morgan ve murettebati seferlerinin kutlamak icin Port Royal Jamaika ya birer kahraman olarak donerler Vali bu seferden hemen sonra Morgan a Ispanyol Kubasini yagmalamak icin yeniden gorevlendirecektir Londra ise Port Royal sehrine Oxford isimli bir savas gemisini hediye edecek vali ise gemiyi Morgan in filosuna dahil edecektir Bu gemi Ocak 1669 da kazayla alev alacak ve barut yuklu gemi havaya ucacaktir Mart ayinda Venezuela sahillerini yagmalayan Morgan Maracaibo kentindeki zenginlerin servetlerini alacaktir Bu limanda demirli uc Ispanyol gemisinden bir tanesini kendisine alacak diger ikisini de batiracaktir Jamaika ya dondugunde ise vali tarafindan sadece uyarilacaktir Ispanyollar artik saldirilara karsilik vermekte Jamaika yi tehdit etmeye baslamaktadir Morgan a yeni bir gorev verilir Jamaika nin sahip oldugu tum gemilerle beraber Ispanyol sehirlerine ve gemilerine savas acacaktir kazanci ise seferin ganimeti olacaktir Boylelikle Morgan ve ekibi korsan degil ama yasal korsan olmus olacaklardir Kuba ve sahillerini yagmaladiktan sonra Morgan gozunu Panama ya diker Aralik 1670 te Panama daki San Lorenzo kalesini ele geciri garnizondaki 300 kisiden sadece 23 kisiyi hayatta birakir Sonra 1400 adamiyla beraber Panama kentine dogru ilerler Panama nin yakilmasi ve Ingiliz desteginin sonuOcak 1671 de Morgan Panama da ancak 1500 piyade ve suvari oldugunu ogrenir Kuvvetlerini ikiye ayirir birisi dogrudan saldiracakken digeri ise orman tarafindan cevirme harekati yapacaktir Deneyimsiz Ispanyol askerleri Morgan in deneyimli savascilari karsisinda tutunamaz ve cevirme harekati tamamlaninca Morgan ile Panama arasinda bir engel kalmamistir Panama o zamaninin Ispanyol Amerikasindaki en zengin ve gorkemli kenttir Buna ragmen morgan ve adamlari umduklarindan cok az yagma ile karsilasirlar Sehre ait zenginliklerin onemli bir kismi daha onceden donanmaya aktarilmistir Yagmalanacak zenginlik bulamayan Morgan Panama sehrini atese verir ve adamlari da yakaladiklari sehir sakinlerine iskence ederek uzerlerindeki taki ziynet esyasi vb yagmalamaya girisir Morgan in saldirisindan sonra sehir gunumuzde bulundugu yere 2 km batiya tasinmis ve yeniden insa edilmistir Eski sehrin oldugu yere eski Panama denmektedir ve hala Morgan in saldirisinda yanan evler gorulebilmektedir Panama nin yagmalanmasi Ingiltere ile Ispanya arasindaki baris antlasmasini ihlal ettiginden Morgan tutuklanir ve 1672 yilinda Ingiltere ye goturulur Mahkeme surecinde Morgan baris antlasmasindan haberi olmadigini kanitlayinca beraat edecek ve cezalandirilmak yerine sovalye ilan edilecektir Jamaika ya donmeden once adaya sorumlu vali atanacaktir 1681 e gelindiginde Jamaika valisi Morgan in artik adanin ozerkligine karsi cikan Ingiltere kraliyla arasi acilacak ve gorevden alinir Emeklilik1683 yilinda Morgan yeni vali Lynch in cabalariyla kent meclisinden cikartilir Bu sirada ayni maksatla Morgan in kotu sohreti hakkinda kitaplar bastirilir Morgan ise kitaba karsi dava acarak basarili sekilde saldiriyi puskurtur Kitap Morgan in tum cabalarina karsin basilir ve kana susamis korsan imaji pekisir Lynch 1684 yilinda olunce yeni vali arkadasi olan Christopher Monck olur Bu donemde Morgan tekrar sayginligini kazanacaktir Yaslanan Morgan muhtemelen Londra yolculugunda kaptigi veremden 25 Agustos 1688 gunu olur Cenazesinin bulundugu Palisadoes mezarligi 1692 yilindaki depremde sularin altinda kalacaktir Basarili korsanlik hayatiMorgan korsanligin altin caginda yasamis ve Ingiltere nin Ispanyollara karsi savasini iyi kullanmis ve Ingiltere yi destekleyerek kendisi ve murettebati icin oldukca buyuk bir servet kazanmistir Olumunden sonra ayni taktigi diger korsanlar da deneyecek ama cok azi basarili olacaktir Korsanliktan emekli olabilen ve yasal takibata ugramayan nadir korsanlardandir Populer kulturde MorganFilm 1935 yapimi Captain Blood filmi Henry Morgan in hayat hikayesinden esinlenilmistir filmde unlu korsani Errol Flynn basariyla canlandirmistir 2006 yilinda History Channel Gercek Karayip Korsanlari adli bir dizi baslatmistir Burada Henry Morgan in hayati ve maceralari etraflica anlatilmistir Edebiyat John Steinbeck in ilk hikayesi olan 1926 yilinda yazdigi Altin Kupa Henry Morgan in hayatini anlatir Muzik Kelt rock grubu Tempest Captain Morgan adli sarkilarini unlu korsana ithaf ederler Eggs Over Easy grubunun Good N Cheap albumundeki Henry Morgan adli eser John Steinbeck in Altin Kupa adli hikayesinden esinlenilerek kaleme alinmistir Iskoc heavy metal grubu Alestorm ilk albumlerine Captain Morgan s Revenge adini koyarlar ve ilk parcanin adi da albumle aynidir Dis baglantilarHenry Morgan in hayati 17 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Korsanlarin krali 5 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayrica bakinizSir Francis Drake Korsan Treaty of Ratisbon Piracy Act 1698 Piracy Act 1717 Piracy Act 1837 Define Adasina Donus Korsanligin Altin Cagi Somali deki modern korsanlik