Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Galler (İngilizce: Wales, (
Galler | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Arma | |||||||||
 | |||||||||
| Başkent ve en büyük şehir | Cardiff | ||||||||
| Resmî dil(ler) | Galce İngilizce | ||||||||
| Demonim | Galli | ||||||||
| Hükûmet | Parlamenter Meşrutiyet sistemi içinde devredilmiş parlamenter sistem | ||||||||
| |||||||||
| Yasama organı | Senedd | ||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Nüfus | |||||||||
• 2019 tahminî |  3.153.000 | ||||||||
• 2011 sayımı | 3.063.456 | ||||||||
• Yoğunluk | 148/km2 | ||||||||
| GSYİH (SAGP) | 2018 tahminî | ||||||||
• Toplam | 75 milyar £ | ||||||||
• Kişi başına | 23.900 £ | ||||||||
| İGE | 0.883 çok yüksek | ||||||||
| Para birimi | Sterlin (GBP) | ||||||||
| Zaman dilimi | UTC±00:00 (Greenwich Ortalama Zamanı) | ||||||||
• Yaz (YSU) | UTC+01:00 (BST) | ||||||||
| Trafik akışı | sol | ||||||||
| Telefon kodu | 44 | ||||||||
| ISO 3166 kodu | GB | ||||||||
| İnternet alan adı | .wales .cymru | ||||||||
Galler ulusal kimliği, 5. yüzyılda Roma'nın Britanya'dan çekilmesinden sonra Britonlar arasında gelişti. Günümüzde modern Kelt uluslarından biri olarak kabul edilen Galler, 'un 1282'deki ölümü ve İngiltere Kralı I. Edward'ın Galler'i fethiyle İngiliz hakimiyetine girdi. Galler bağımsızlığını 15. yüzyılda kısa bir süre boyunca tarafından kazansa da, Galler'in tamamı İngiltere tarafından ilhak edildi. 1535 ve 1542 tarihli Galler Kanunları uyarınca İngiliz hukuk sistemine dahil edilen Galler, yine de 19. yüzyılda kendine özgü Galler siyaseti kültürüne sahipti.David Lloyd George ile ilişkilendirilen bu siyasi kültür, 20. yüzyılın başlarında sosyalizmin ve İşçi Partisi'nin büyümesiyle sona erdi. Galli ulusal duygu yüzyıl boyunca büyüdü; milliyetçi bir parti, Plaid Cymru 1925'te ve 1962'de kuruldu. uyarınca kurulan Senedd (veya daha önce Galler Ulusal Meclisi olarak bilinen Parlamento), bir dizi devredilmiş politikadan sorumludur.
Sanayi Devrimi ile beraber Galler, tarım toplumundan bir sanayi ülkesine dönüştürdü. Bu dönemde Galler'in nüfusu hızla arttı. Günümüzde Galler'in nüfusun üçte ikisi Cardiff, Swansea, Newport ve yakındaki vadiler de dahil olmak üzere 'de yaşamaktadır. Ülkenin geleneksel maden çıkarma ve ağır sanayileri bittiği ya da düşüşte olduğu için, ekonomi kamu sektörüne, hafif ve hizmet sanayilerine ve turizme dayanmaktadır. Galler, süt hayvancılığı da dahil olmak üzere hayvancılıkta, ulusal tarımsal alanda kendi kendine yeterliliğe sahip olan net bir ihracatçıdır.
Galler, siyasi ve sosyal tarihini Büyük Britanya'nın geri kalanıyla yakından paylaşıyor ve çoğu bölgedeki nüfusun çoğunluğu İngilizceyi ana dil olarak konuşuyor, ancak ülke farklı bir kültürel kimliği korudu. Hem Galce hem de İngilizce resmî dillerdir; Galler'de 560.000'den fazla insan Galce konuşur ve dil, kuzey ve batı bölgelerinde nüfusun çoğunluğu tarafından konuşulur. 19. yüzyılın sonlarından itibaren Galler, kısmen geleneği nedeniyle popüler imajını "şarkı ülkesi" olarak aldı.FIFA Dünya Kupası, Ragbi Dünya Kupası ve İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları gibi birçok uluslararası spor etkinliğinde Galler'in kendi millî takımı vardır. Olimpiyat Oyunlarında, Galli sporcular Büyük Britanya takımının bir parçası olarak Birleşik Krallık için yarışırlar. Ragbi birliği, Galli kimliğinin bir sembolü ve ulusal bilincin bir ifadesi olarak görülmektedir.
Etimoloji
Galler için kullanılan "Wales" terimi Proto-Cermencede "yabancı" anlamına gelen "Walhaz" kelimesinden ileri gelmektedir.Galcede ise ülke için eski Galcede "hemşehri" anlamına geldiği düşünülen Cymru (Kımrii) sözcüğü kullanılmaktadır. Bu terimin bir Orta Çağ efsanesindeki Cymru Kralı Brutus'un oğlu Camber'den geldiği de ileri sürülmektedir.
İngiltere'nin kuzeyindeki veya Cumbria terimleri de aynı kelimeden türemiştir.
Tarihçe
Günümüzdeki Galler bölgesindeki ilk yerleşimciler bölgeye Buzul Çağı'nın sonuna doğru gelmişlerdir. İlk tarihi kayıt Britanya'nın Roma istilası döneminden kalmadır. O dönemde modern Galler bölgesi pek çok kabileye bölünmüştü. Romalılar bölgenin daha çok kuzeyinde bulunmuşlardır. Eski bir efsanede son Roma imparatorlarından Magnus Maximus'un Gal şeflerinden birinin kızı olan Elen veya Helen ile evlendiği geçmektedir. Roma istilası döneminde 4. yüzyılda Gal halkı Hristiyanlıkla tanışmıştır.
Britanya'da Roma İmparatorluğu'nun 410 yılındaki düşüşünden sonra Galler birkaç krallığa bölünmüştür. Anglosakson kabilelerin bu krallıkları istila girişimleri yöre halkının direnişi karşısında başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Anglosaksonlar bölgeyi "yabancı" anlamına gelen ve günümüz İngilizcesindeki Wales kelimesinin kökeni olan "Walha" ile isimlendirmişlerdir. Galler kendilerini Cymry veya Cymro teriminin dışında Brythoniaid (Britonlar) olarak da adlandırmışlardır.
Normanların 1066'daki İngiltere'yi istilasını takiben Galler'in bağımsızlığı gün geçtikçe azalmıştır. 1282'de İngiltere Kralı I. Edward Gallerin son bağımsız prensi Llywelyn the Last'ı yenilgiye uğratmıştır. Edward bölgeyi kontrol altında tutmak için bir seri büyük taş şato inşa ettirmiştir. Şatoların en tanınanları Beaumaris, , ve 'dedir. 1746 yılında imzalanan "The Wales and Berwick Act" anlaşması ile İngiltere'de uygulanan tüm yasalar otomatik olarak Galler bölgesinde de geçerli olmuştur.
Coğrafya
Galler kuzey ılıman bölge içinde yer alır. Değişken bir okyanusal iklime sahiptir ve Avrupa'nın en yağışlı ülkelerinden biridir. Galler havası genellikle bulutlu, yağışlı ve rüzgarlıdır; yazlar ılık ve kışlar ılıktır. Uzun yaz günleri ve kısa kış günleri, Galler'in kuzey enlemlerinden (53° 43' K ve 51° 38' K arasında) kaynaklanır. Ülkenin batı kıyısının orta noktasında bulunan Aberystwyth, yaz gündönümünde yaklaşık 17 saat gün ışığına sahiptir. Kış ortasında gün ışığı yedi buçuk saatin biraz üzerine düşer. Ülkenin geniş coğrafi farklılıkları, güneş ışığı, yağış ve sıcaklıkta yerel farklılıklara neden olur. Ortalama yıllık kıyı sıcaklıkları 10,5 °C'ye ulaşır ve alçak iç kesimlerde 1 °C daha düşüktür. Daha yüksek irtifalarda daha serin olur; yıllık sıcaklıklar, her 100 metre yükseklikte ortalama olarak yaklaşık 0,5 °C düşer. Sonuç olarak, Snowdonia'nın yüksek kesimlerinde yıllık ortalama 5 °C sıcaklık görülür. Galler'deki sıcaklıklar, Körfez Akıntısı'nın bir kolu olan Kuzey Atlantik Akıntısı nedeniyle enleminde beklenenden daha yüksek olmaya devam ediyor. Kuzey enlemlerine daha sıcak su getiren okyanus akıntısı, kuzeybatı Avrupa'nın çoğu üzerinde benzer bir etkiye sahiptir. Körfez Akıntısı tarafından ısıtılan hava, Galler'in kıyı bölgeleri üzerindeki etkisinin yanı sıra, hakim rüzgarlarla iç kesimlere doğru eser.
Alçak rakımlarda yazlar ılık ve güneşli geçer. Ortalama maksimum sıcaklıklar 19 ve 22 °C arasındadır. Kışlar oldukça ıslak olma eğilimindedir, ancak yağış nadiren aşırıdır ve sıcaklık genellikle donma noktasının üzerinde kalır. İlkbahar ve sonbahar oldukça benzerdir ve sıcaklıklar 14 °C'nin üzerinde kalma eğilimindedir – aynı zamanda yıllık ortalama gündüz sıcaklığı. En güneşli aylar mayıs ve ağustos arasıdır. Güneybatı sahili, en güneşli kasabası , Pembrokeshire ile birlikte yılda ortalama 1700 saatin üzerinde güneş ışığı alan Galler'in en güneşli bölgesidir. En az güneşli alanlar, bazı kısımlarının yıllık ortalama 1200 saatten az güneş ışığı aldığı dağlardır. Hakim rüzgar yönü güneybatıdır. Kıyı bölgeleri en rüzgarlı bölgelerdir, fırtınalar en sık kış aylarında, konuma bağlı olarak yılda ortalama 15 ila 30 gün arasında meydana gelir. İç kesimlerde, fırtınalar yılda ortalama altı günden az sürer.
Yağış modelleri önemli farklılıklar göstermektedir. Daha batıda, beklenen yağış miktarı artar; yüzde 40'a kadar daha fazla. Düşük rakımlarda, yağışlar yaz aylarında daha kısa olma eğiliminde olsa da, yılın herhangi bir zamanında yağmur tahmin edilemez. Galler'in yüksek bölgelerinde en fazla yağmur vardır, normalde kış aylarında (Aralık-Şubat) 50 günden fazla yağmur yağar ve yaz aylarında (Haziran-Ağustos) 35 yağmurlu güne düşer. Snowdonia'daki yıllık yağış miktarı ortalama 3.000 milimetre () ile 5.000 milimetre (Snowdon'un zirvesi) arasındadır. Sıcaklık 5 °C'nin altına düştüğünde karla karışık yağmur veya kar olarak yağacak ve kar yılda ortalama 30 gün orada yerde yatacak. Kar, iç kesimlerde her kış birkaç kez yağar, ancak kıyılarda nispeten nadirdir. Bu bölgelerde yıllık ortalama yağış miktarı 1.000 milimetreden daha az olabilir.
Yönetim
Tüm Britanya adasında hükümran Birleşik Krallık'tır. Tüm ülke Meşrutiyetle yönetilir. Buna göre Galler dahil tüm adada Kral: III. Charles, Başbakan: Rishi Sunak, Hükûmet Sekreteri David Davies'tir. Galler Ülkesi Başkanı ise Mark Drakeford'tur. İngiliz Kralının atadığı Galler Prensi ise Prens William'dır.
Galler'in siyasal durumu
Galler, Birleşik Krallığı oluşturan dört ülkeden biridir (constituent countries). Birleşik Krallık'ın sınırlı olarak tanıdığı hakla, 1999'da yapılan halk oylamasıyla kendi meclisini kurma kararı vermiştir. Buna bağlı olarak 1999 yılında Galler Ulusal Meclisi kurulmuştur.
Anayasal olarak tüm adada Birleşik Krallık, egemen (de jure) üniter devlettir. Tüm adadaki hükümranlık hakları Birleşik Krallık'a aittir. Tüm Krallığı temsil eden, tek bir hükûmet ve parlamento bulunmaktadır.
Galler dahil tüm adada yürütme gücü Kraliyet ailesinin elindedir ve yürütme gücü Westminster'daki Birleşik Krallık Parlamentosu tarafından uygulanmaktadır. 1999 yılıyla birlikte Birleşik Krallık Parlamentosu yetkilerinin bir kısmı Cardiff'teki Galler Ulusal Meclisi'ne devredilmiştir. Ancak Birleşik Krallık Parlamentosu Galler üzerinde, birinci derecede yasa yapma sorumluluğunu yitirmemiştir. Galler Meclisi belirli çerçeve içinde ikinci derecede yasa yapma kabiliyeti ile yetkilendirilmiştir. Ancak Galler Meclisi'nin yasama gücü Galler ülkesini ilgilendiren konuları kapsamaktadır. Galler Meclisi, hükûmet kurma ve ülke üzerinde hükümran olma hakkına sahip değildir. Bu hak Birleşik Krallığı'ndır.
Birleşik Krallık Parlamentosunca Galler Meclisinin ikinci dereceden yasa yapma yetkisi kaldırılabilir ya da yaptığı yasalar reddedilebilir.
Galler Meclisinin tarihçesi
İlk Ulusal Meclisi "Galler Hükümet Hareketi" adı altında 1998 yılında kuruldu. Daha sonra merkezi hükûmet (İngiltere) tarafından birtakım kısıtlı yetkilerle donatılmıştır. Meclis'in 60 üyesi vardır. Meclis üyelerinin 40'ı "First Past the Post", kalan 20'si "Additional Member System" modeliyle seçilir. Mecliste çoğunluğu kazanan parti, Galler Meclisinin ve Hükûmetinin Başkanı olur. "Meclis hükûmeti" şeklinde ifade edilebilecek bir yapıdır. Galler Meclis Hükûmeti yürütme organıdır. Meclis Hükûmeti, Meclis'e karşı sorumludur.
Yeni Hükûmet Binası 2006 yılında Kraliçe tarafından açılmıştır.
Birleşik Krallık Parlamentosunda Galler
Birleşik Krallık Parlamentosu alt birimi 646 sandalyeli House of Commons'da Galler 41 sandalye ile temsil edilmektedir.
Asıl İngiltere ile Galler İlişkileri
Birleşik Krallık'ın lider ülkesi olan İngiltere ile Galler pek çok konuda birbirine geçmiştir. Örneğin, Galler ile İngiltere'nin hukuk sistemi ortaktır. Aynı kanunlar geçerlidir. Kuzey İrlanda ve İskoçya'nın ise Galler'in aksine, kendi hukuk sistemleri vardır.
Yasal sistem dışında kalan diğer konular oldukça karışıktır. Bazı konularda Galler ve İngiltere ortak kurallara sahipken, bazılarında farklılaşmaktadır. Örneğin, Kriket sporunda Galler ve İngiltere ortak ulusal takım çıkarırlar. Bazı dini mezhepler İngiltere-Galler'i bir sayarak örgütlenmelerini yapmışlardır. Bazı partiler İngiltere ve Galler'de ayrı olarak değil tek bir ülke sayarak örgütlenmişlerdir. Galler ile İngiltere birbiri içerisine geçmiş iki ülkedir.
Yerel yönetimler
Galler Ülkesi yerel yönetimi 22 tane tek-katlı yerel idareye bölünmüştür. Bunlardan 9'una county, 10'una county beldesi ve 3'üne şehir adı verilmektedir.
Galler milliyetçiliği
19. yüzyılın sonlarıyla birlikte Galler'de İngiltere'nin siyasi hegemonyasından kurtulma-bağımsız veya geniş yetkilerle donatılmış bir statüye kavuşma arzusu gelişmiştir. Yapılan seçimlerde ülke nüfusunun %12'si bu arzuyu taşıyan partilere oy vermiştir. Gal ulusalcılığı, İngiliz baskısından kurtulmak, kültürel kimliğini ve İngiliz kültüründen farklı kodlarını korumak fikrine sahiptir. Galler'in İngiliz kimliği altında farksızlaştırılmasına karşıdırlar.
Avrupa Birliği Mevzuatı içinde geliştirilen "Subsidiarite ilkesi" bu akımın en büyük yardımcısıdır. 1992’de Maastricht’te imzalanan ABA’nın 3-b maddesinde (yeni 5. maddesi) şu şekildedir:
“Topluluk bu Antlaşmayla kendisine tanınan yetkilerin ve verilen amaçların sınırları içinde tasarrufta bulunacaktır. Münhasır yetkisine girmeyen alanlarda Topluluk subsidiarite ilkesine göre, yalnızca önerilen tasarrufun (eylemin) amaçları üye ülkeler tarafından yeterince gerçekleştirilemediği ve dolayısıyla önerilen tasarruf boyut ve etkileri bakımından Topluluk tarafından daha iyi gerçekleştirilebildiği takdirde ve bu oranda tasarrufta bulunur. Topluluğun hiçbir tasarrufu, işbu Antlaşmanın amaçlarını gerçekleştirmek için gerekli olanı aşmayacaktır.”
Bu madde AB'ye üye ülkelerde ademi merkeziyetçiliğin ön plana çıkarılması anlamına gelmektedir. Subsidiarite ilkesi bölgesel farklılıkların, çeşitliliğin ve Avrupa mozaiğinin korunmasına yönelik bir ilkedir. AB coğrafyası içinde yer alan Galler, İskoçya, Kuzey İrlanda, Katalonya, Güney Tirol, Korsika gibi bölgeler subsidiarite ilkesini bu işleve dayandırarak farklı algılamaktadırlar. Bu bölgeler ilkenin daha fazla yetki elde etme olanağı sunduğunu belirtmektedirler. Bu anlayış, Birleşik Krallık’a bağlı Galler bölgesinde ilkeyi ön plana çıkaran bir siyasi partinin seçim bildirgesinde açıkça yer almaktadır.
Demografi
2001 verilerine göre Galler ülkesinde 2,903,085, kişi yaşamaktadır. Ülkeler sıralamasında 132. sıradadır. Tüm ada nüfusunun %5'idir. Yapılan araştırmalarda ülke nüfusunun %71'i kendini ulusal kimlik olarak tamamen Gallerli (Gal, Welsh) olarak nitelendirmektedir. %7'si İngiliz-Gal olarak nitelendirmektedir.
Gal halkının kökeni Keltlere dayanmaktadır. İskoçlarla, Man Adası sakinleriyle, İrlandalılarla ve Cornwall bölgesi halkıyla akrabadırlar. Son zamanlarda yapılan bir araştırmaya göre, Gallerli insanların %35'i Galce kökenli soyad taşıdığı tespit edilmiştir.
2011 verilerine göre halkın %57,6'sı kendini Hristiyan olarak tanımlamaktadır. Galler Presbiteryenlik ülkedeki en yaygın mezheptir. Anglikan Galler Kilisesi ise 2. büyük kilisedir. İslam, çoğunluğu göçmen olan 24 bin insan (nüfusun %0,8'i) tarafından benimsenmektedir. Toplumun y. %32'si kendisini dini yok olarak tanımlamaktadır.
Dil
Ülkede baskın ve neredeyse herkes tarafından konuşulan dil İngilizce olmakla birlikteGalce konuşan kişi sayısı 2011 itibarıyla yaklaşık 560 bin kadardır. Bu sayı Galler nüfusunun %19'unu teşkil etmektedir. Ülkede hayat boyu sadece Galce konuşan kişi yoktur. Ada dışında Galce konuşan kişi sayısı yaklaşık 35 bin kadardır. Bu kişiler Galler ülkesinden ABD, Kanada, Arjantin, Avustralya ve Yeni Zelanda'ya göçmüş kişilerdir.
Din
Galler'de Din (2021)
Hristiyanlık, Galler bölgesinde 1.400 yıldan fazla bir süredir dini yaşama egemen olmuştur. Günümüzde Galler'deki en büyük din, yüzde 43,6 ile Anglikan Hristiyanlıktır. Galler'in koruyucu azizi 'tur (Galce: Dewi Sant). Aziz Davut Günü (Galce: Dydd Gŵyl Dewi Sant) her yıl 1 Mart'ta kutlanır. Galler'deki Kilise 56.000 taraftarıyla mezheplerin en büyük katılımına sahiptir. [267] Anglikan Komünyonu'nun bir parçası olan Galler Kilisesi, 1914 tarihli Galler Kilisesi Yasası uyarınca 1920'de kaldırılıncaya kadar İngiltere Kilisesi'nin bir parçasıydı.
2021 nüfus sayımında nüfusun yüzde 46,5'i kendini dinsiz olarak tanımlamaktadır. Hristiyan olmayan dinler Galler'de küçüktür ve nüfusun yaklaşık yüzde 2,7'sini oluşturur.İslam, 2011 nüfus sayımında 24.000 (yüzde 0,8)ile en büyük azınlık dinidir. Hindu ve Sih toplulukları da çoğunlukla güney Galler'deki Newport, Cardiff ve Swansea şehirlerinde bulunurken, Budistlerin en büyük yoğunluğu batıdaki kırsal Ceredigion ilçesinde bulunmaktadır.
Eğitim
Galler'de eğitim sistemi Birleşik Krallık'taki eğitim sisteminden farklı olarak gelişmiştir. 18. yüzyıldan önce örgün eğitim seçkinlerin malıdır. İlk gramer okulları , Brecon ve Cowbridge gibi Galler kasabalarında kuruldu. İlk başarılı eğitim sistemlerinden biri, 1730'larda dolaşan okulları tanıtan tarafından başlatıldı; bunların ülke nüfusunun yarısına okumayı öğrettiğine inanılıyor. 19. yüzyılda, devletin eğitime katılımının artmasıyla Galler, güneydeki ekonomik genişleme nedeniyle ülke ağırlıklı olarak konformist olmayan, Galce konuşan ve demografik olarak düzensiz olmasına rağmen, ethos'ta İngilizce olan bir eğitim sistemini benimsemeye zorlandı. Bazı okullarda, Galli çocukların okulda İngilizce konuşmasını sağlamak için, düzeltici ceza olarak kullanıldı; buna çok içerlendi, ancak kullanımının kapsamını belirlemek zor. Eyalet ve yerel hükûmet fermanları, 'dan (Mavi Kitapların İhaneti) sonra İngilizce dilinde eğitim verilmesiyle sonuçlandı, bu da çocuklar için daha akademik ve değerli olarak görüldü.
1872'de Aberystwyth'de açıldı. Bunu Cardiff Üniversitesi ve izledi ve üç kolej 1893'te 'ni oluşturmak için bir araya geldi. 1889 Gal Orta Öğretim Yasası 95 ortaokul oluşturdu. Bunu 1907'de Galler Eğitim Kurulu Başkanlığı izledi ve Galler'e ilk önemli eğitim yetki devrini verdi. 20. yüzyılın ikinci yarısında anaokulu ve ilkokul düzeyinde Galce okullarında bir canlanma, Galce ortamında öğretime yönelik tutumların değiştiğini gördü. Galce, 5-16 yaş arası öğrenciler için Galler'deki tüm devlet okullarında zorunlu bir derstir. Hiçbir zaman yalnızca Galce dilinde eğitim veren bir kolej bulunmamakla birlikte, Galce dilindeki yüksek öğretim bireysel üniversiteler aracılığıyla verilmektedir ve 2011'den beri yerelleştirilmiş bir federal kurum olarak (Gal Ulusal Koleji) tarafından desteklenmektedir. 2018-2019'da Galler'de 1.494 bakımlı okul vardı. 2018-2019'da, ülkede 23.593 tam zamanlı eşdeğer öğretmen tarafından ders verilen 468.398 öğrenci vardı.
Kültür
Ülke sanayileşmiş olsa da özellikle kuzey bölgelerde geleneksel hayat korunmuştur. Galler bölgesi geleneksel müzik açısından oldukça zengin bir bölgedir. Bölgenin arpçıları ünlüdür.
Semboller
Galler bayrağı ülkenin resmî bayrağıdır ve ülke kırmızı ejderha ile özdeştirilmiştir. da bölgede değer gören bir bayraktır. Gal ulusu açısından kırmızı ejdarhalı bayrakla eşdeğer öneme sahiptir. da oldukça önemlidir. Galler Prensliği'nin kuş tüylü rozeti de kültürel öneme sahiptir. Ülkenin millî marşı "" (İngilizce: Land of My Fathers) olmaktadır.
Galler'in önemli sembollerinden biri pırasadır. Tüm adada Galler pırasası ün yapmıştır. Bu sembol 16. yüzyılda gelişmiştir. Bölgede çok bulunan nergis çiçeği de 19. yüzyıldan beri ulusal sembollerden biridir. cinsi meşe ağacı bölgede oldukça sık rastlanır. da bölgede yaşayan nadir türlerden biridir.
Mutfak
Dağlık olması sebebiyle bölgede süt ve süt ürünleri faaliyetleri gelişmiştir. Büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık gelişmiştir. Yerel bazı tatlara örnek olarak deniz börülcesinden yapılan "", meyvelerdan yapılan "", pırasadan yapılan pırasa çorbası "", bölgede sık yapılan tatlı "", bölgeye has tostlarda kullanılan peynir "" gösterilebilir. Galler mutfağı İngiliz mutfağından önemli ölçüde etkilenmiştir. Ayrıca Hint, Asya ve Amerikan mutfakları da ülkede popülerdir.
Galeri
-
![image]()
Caernarfon Kalesi -
![image]()
Nantclwyd-y-dre, , Galler'in en eski şehri olduğu düşünülüyor. -
![image]()
deniz feneri ve Gwynedd. -
![image]()
-
![image]()
- çelik fabrikası -
![image]()
Millî "Eisteddfod" - Yıllık yapılan Galler'in millî folklor toplantı ve etkinliği -
![image]()
"Brecon Beacons" zirvesi - Galler'de en yüksek noktalardan biri. -
![image]()
Pembrokeshire kıyısı. -
![image]()
Snowdon - Galler'in en yüksek dağı -
![image]()
"Brecon Beacons"'da bir yarı vahşi midilli. -
![image]()
Galler'in en büyük ikinci şehri olan Swansea'nin marinası -
![image]()
Wrexham - Saint Giles (Aziz Cayls) Kilisesi. -
![image]()
Newport Transporter Köprüsü, 1906'da yapıldı. -
![image]()
Galler'de bir yerleşim yeri -
![image]()
Ülkenin başkenti olan Cardiff'te saat kulesi -
![image]()
Cardiff'in ünlü kültür merkezi Roald Dahl Plass
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Statute of Rhuddlan". Oxford Reference. 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Temmuz 2014.
- ^ . legislation.gov.uk. 12 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2014.
- ^ . legislation.gov.uk. 7 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2014.
- ^ . gov.wales. 31 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020.
- ^ . www.ons.gov.uk. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Office for National Statistics. 12 Aralık 2018. 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2019.
- ^ . hdi.globaldatalab.org (İngilizce). 22 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ a b c d Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN .
- ^ Giraldus, Cambrensis (2018). The journey through Wales. Harmondsworth: Penguin. ISBN .
- ^ a b c d e f Davies, John (2007). A history of Wales (2 bas.). Londra: Penguin. ISBN .
- ^ a b c d e Davies, Janet (2014). The Welsh language: a history (2. bas.). Cardiff: University of Wales Press. ISBN .
- ^ Jenkins, Geraint H. (2007). A concise history of Wales. Cambridge, Birleşik Krallık: Cambridge University Press. ISBN .
- ^ Gower, Jon (2012). Story of Wales. Londra: BBC. ISBN .
- ^ Charles-Edwards, T. M. (2013). Wales and the Britons 350-1064 (1 bas.). Oxford. ISBN .
- ^ Thomas, Owen John (2020). Welsh language: a history of survival (1. bas.). Y Lofla. ISBN .
- ^ Jenkins, Geraint (2015). 'Let's do our best for the ancient tongue' : the Welsh language in the twentieth century (2. bas.). Cardiff: University of Wales Press. ISBN .
- ^ a b c d e f . Met Office website. Met Office. 2010. 15 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2010.
- ^ a b c d e Davies 2008, ss. 148-150.
- ^ Davies 2008, s. 148.
- ^ Davies 2008, s. 149.
- ^ Davies 2008, ss. 149-150.
- ^ a b Davies 2008, s. 150.
- ^ a b c "Statistical bulletin: 2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011". Office for National Statistics. 11 Aralık 2012. 18 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Aralık 2012.
- ^ Davies (2008) p. 262
- ^ "2011 Census, Key Statistics for Unitary Authorities in Wales". Office for National Statistics. 11 Aralık 2012. 5 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Aralık 2012.
- ^ Davies (2008) p. 940
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;ks2021isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ L. Alcock, Kings and Warriors, Craftsmen and Priests in Northern Britain AD 550–850 (Edinburgh: Society of Antiquaries of Scotland), , p. 63.
- ^ Lucas Quensel von Kalben, "The British Church and the Emergence of the Anglo-Saxon Kingdom", in T. Dickinson and D. Griffiths, eds, Anglo-Saxon Studies in Archaeology and History, 10: Papers for the 47th Sachsensymposium, York, September 1996 (Oxford: Oxford University Press, 1999), , p. 93.
- ^ a b "Ethnic group, national identity, language and religion in Wales (Census 2021)". GOV.WALES (İngilizce). 29 Kasım 2022. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Kasım 2022.
- ^ "Catholic Encyclopedia: St. David". Newadvent.org. 21 Nisan 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015.
- ^ (PDF). 2008. s. 21. 24 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2010.
- ^ "Statistical bulletin: 2011 Census: Key Statistics for Wales, March 2011". Office for National Statistics. 11 Aralık 2012. 18 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Aralık 2012.
- ^ . diversiton.com. 24 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2010.
- ^ a b Davies 2008, s. 238.
- ^ a b c d Davies 2008, s. 239.
- ^ . BBC Cymru Wales history website. BBC Cymru Wales. 2010. 25 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2010.
- ^ Nash, Roy (1980). Schooling in rural societies. Londra: Methuen & Co. Ltd. s. 90. ISBN . 15 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2010.
- ^ Baker, Colin (1992). Attitudes and language. Multilingual Matters. 83. Clevedon: Multilingual Matters. s. 99. ISBN . 15 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2010.
- ^ Fitz, John (2001). Shimahara, N. Ken; Holowinsky, Ivan Z.; Tomlinson-Clarke, Saundra (Ed.). Local identity and national systems: the case of Wales. Ethnicity, race, and nationality in education: a global perspective. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc. s. 248. ISBN . 23 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2010.
- ^ Davies 2008, ss. 378-381.
- ^ Davies 2008, s. 240.
- ^ Jones, Megan. (PDF). National Assembly for Wales. 24 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2018.
- ^ . statswales.gov.wales. 24 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2018.
- ^ . statswales.gov.wales. 20 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2020.
- ^ . 24 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2018.
- ^ . BBC Cymru Wales website. BBC. 2010. 28 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2010.
- ^ . website. . 2010. 1 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2010.
- ^ Davies (2008) p. 189
- ^ Ross, Cai. . BBC Good Food. BBC. 1 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2020.
- ^ Davies, John; ; Baines, Menna; , (Ed.) (2008). . Cardiff: University of Wales Press. ISBN . s 293
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Galler ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Curlie'de Galler (DMOZ tabanlı) (İngilizce)
- "VisitWales.com" Uluslararası resmî Galler turizm rehberi 2 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Wales World Nation 13 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Galler – resmî bilgiler kılavuzu 29 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Galler Ingilizce Wales weɪlz dinle Galce Cymru ˈkem rɨ dinle Buyuk Britanya da Birlesik Krallik a bagli dort ulkeden biri Doguda Ingiltere nin Cheshire Shropshire Herefordshire ve Gloucestershire kontluklari guneyde Bristol Kanali batida ve kuzeyde Irlanda Denizi ile cevrilidir 1 680 milden 2 700 km fazla kiyi seridine sahip olan Galler ozellikle kuzeyinde buyuk olcude dagliktir Ulkenin en yuksek zirvesi Yr Wyddfa dir Ulke kuzey iliman kusaginda yer alir ve degisken bir deniz iklimine sahiptir GallerCymru Galce Wales Ingilizce Bayrak ArmaSlogan Cymru am byth Galce Wales forever Ingilizce Sonsuza kadar Galler Turkce Milli mars Galce Ingilizce Land of my fathers Turkce Atalarimin topragi Baskent ve en buyuk sehirCardiffResmi dil ler Galce IngilizceDemonimGalliHukumetParlamenter Mesrutiyet sistemi icinde devredilmis parlamenter sistem KralIII Charles BasbakanVaughan Gething Birlesik Krallik BasbakaniRishi Sunak Birlesik Krallik Disisleri BakaniYasama organiSeneddTarihce le Galler in birlesmesi1057 3 Mart 1284 1543 31 Temmuz 1998Nufus 2019 tahmini3 153 000 2011 sayimi3 063 456 Yogunluk148 km2GSYIH SAGP 2018 tahmini Toplam75 milyar Kisi basina23 900 IGE0 883 cok yuksekPara birimiSterlin GBP Zaman dilimiUTC 00 00 Greenwich Ortalama Zamani Yaz YSU UTC 01 00 BST Trafik akisisolTelefon kodu44ISO 3166 koduGBInternet alan adi wales cymru Galler ulusal kimligi 5 yuzyilda Roma nin Britanya dan cekilmesinden sonra Britonlar arasinda gelisti Gunumuzde modern Kelt uluslarindan biri olarak kabul edilen Galler un 1282 deki olumu ve Ingiltere Krali I Edward in Galler i fethiyle Ingiliz hakimiyetine girdi Galler bagimsizligini 15 yuzyilda kisa bir sure boyunca tarafindan kazansa da Galler in tamami Ingiltere tarafindan ilhak edildi 1535 ve 1542 tarihli Galler Kanunlari uyarinca Ingiliz hukuk sistemine dahil edilen Galler yine de 19 yuzyilda kendine ozgu Galler siyaseti kulturune sahipti David Lloyd George ile iliskilendirilen bu siyasi kultur 20 yuzyilin baslarinda sosyalizmin ve Isci Partisi nin buyumesiyle sona erdi Galli ulusal duygu yuzyil boyunca buyudu milliyetci bir parti Plaid Cymru 1925 te ve 1962 de kuruldu uyarinca kurulan Senedd veya daha once Galler Ulusal Meclisi olarak bilinen Parlamento bir dizi devredilmis politikadan sorumludur Sanayi Devrimi ile beraber Galler tarim toplumundan bir sanayi ulkesine donusturdu Bu donemde Galler in nufusu hizla artti Gunumuzde Galler in nufusun ucte ikisi Cardiff Swansea Newport ve yakindaki vadiler de dahil olmak uzere de yasamaktadir Ulkenin geleneksel maden cikarma ve agir sanayileri bittigi ya da dususte oldugu icin ekonomi kamu sektorune hafif ve hizmet sanayilerine ve turizme dayanmaktadir Galler sut hayvanciligi da dahil olmak uzere hayvancilikta ulusal tarimsal alanda kendi kendine yeterlilige sahip olan net bir ihracatcidir Galler siyasi ve sosyal tarihini Buyuk Britanya nin geri kalaniyla yakindan paylasiyor ve cogu bolgedeki nufusun cogunlugu Ingilizceyi ana dil olarak konusuyor ancak ulke farkli bir kulturel kimligi korudu Hem Galce hem de Ingilizce resmi dillerdir Galler de 560 000 den fazla insan Galce konusur ve dil kuzey ve bati bolgelerinde nufusun cogunlugu tarafindan konusulur 19 yuzyilin sonlarindan itibaren Galler kismen gelenegi nedeniyle populer imajini sarki ulkesi olarak aldi FIFA Dunya Kupasi Ragbi Dunya Kupasi ve Ingiliz Milletler Toplulugu Oyunlari gibi bircok uluslararasi spor etkinliginde Galler in kendi milli takimi vardir Olimpiyat Oyunlarinda Galli sporcular Buyuk Britanya takiminin bir parcasi olarak Birlesik Krallik icin yarisirlar Ragbi birligi Galli kimliginin bir sembolu ve ulusal bilincin bir ifadesi olarak gorulmektedir EtimolojiGaller icin kullanilan Wales terimi Proto Cermencede yabanci anlamina gelen Walhaz kelimesinden ileri gelmektedir Galcede ise ulke icin eski Galcede hemsehri anlamina geldigi dusunulen Cymru Kimrii sozcugu kullanilmaktadir Bu terimin bir Orta Cag efsanesindeki Cymru Krali Brutus un oglu Camber den geldigi de ileri surulmektedir Ingiltere nin kuzeyindeki veya Cumbria terimleri de ayni kelimeden turemistir TarihceGunumuzdeki Galler bolgesindeki ilk yerlesimciler bolgeye Buzul Cagi nin sonuna dogru gelmislerdir Ilk tarihi kayit Britanya nin Roma istilasi doneminden kalmadir O donemde modern Galler bolgesi pek cok kabileye bolunmustu Romalilar bolgenin daha cok kuzeyinde bulunmuslardir Eski bir efsanede son Roma imparatorlarindan Magnus Maximus un Gal seflerinden birinin kizi olan Elen veya Helen ile evlendigi gecmektedir Roma istilasi doneminde 4 yuzyilda Gal halki Hristiyanlikla tanismistir Britanya da Roma Imparatorlugu nun 410 yilindaki dususunden sonra Galler birkac kralliga bolunmustur Anglosakson kabilelerin bu kralliklari istila girisimleri yore halkinin direnisi karsisinda basarisizlikla sonuclanmistir Anglosaksonlar bolgeyi yabanci anlamina gelen ve gunumuz Ingilizcesindeki Wales kelimesinin kokeni olan Walha ile isimlendirmislerdir Galler kendilerini Cymry veya Cymro teriminin disinda Brythoniaid Britonlar olarak da adlandirmislardir Normanlarin 1066 daki Ingiltere yi istilasini takiben Galler in bagimsizligi gun gectikce azalmistir 1282 de Ingiltere Krali I Edward Gallerin son bagimsiz prensi Llywelyn the Last i yenilgiye ugratmistir Edward bolgeyi kontrol altinda tutmak icin bir seri buyuk tas sato insa ettirmistir Satolarin en taninanlari Beaumaris ve dedir 1746 yilinda imzalanan The Wales and Berwick Act anlasmasi ile Ingiltere de uygulanan tum yasalar otomatik olarak Galler bolgesinde de gecerli olmustur CografyaGaller in Uluslararasi Uzay Istasyonu ndan gorunumuGaller in en yuksek dagi Yr Wyddfa Galler kuzey iliman bolge icinde yer alir Degisken bir okyanusal iklime sahiptir ve Avrupa nin en yagisli ulkelerinden biridir Galler havasi genellikle bulutlu yagisli ve ruzgarlidir yazlar ilik ve kislar iliktir Uzun yaz gunleri ve kisa kis gunleri Galler in kuzey enlemlerinden 53 43 K ve 51 38 K arasinda kaynaklanir Ulkenin bati kiyisinin orta noktasinda bulunan Aberystwyth yaz gundonumunde yaklasik 17 saat gun isigina sahiptir Kis ortasinda gun isigi yedi bucuk saatin biraz uzerine duser Ulkenin genis cografi farkliliklari gunes isigi yagis ve sicaklikta yerel farkliliklara neden olur Ortalama yillik kiyi sicakliklari 10 5 C ye ulasir ve alcak ic kesimlerde 1 C daha dusuktur Daha yuksek irtifalarda daha serin olur yillik sicakliklar her 100 metre yukseklikte ortalama olarak yaklasik 0 5 C duser Sonuc olarak Snowdonia nin yuksek kesimlerinde yillik ortalama 5 C sicaklik gorulur Galler deki sicakliklar Korfez Akintisi nin bir kolu olan Kuzey Atlantik Akintisi nedeniyle enleminde beklenenden daha yuksek olmaya devam ediyor Kuzey enlemlerine daha sicak su getiren okyanus akintisi kuzeybati Avrupa nin cogu uzerinde benzer bir etkiye sahiptir Korfez Akintisi tarafindan isitilan hava Galler in kiyi bolgeleri uzerindeki etkisinin yani sira hakim ruzgarlarla ic kesimlere dogru eser Alcak rakimlarda yazlar ilik ve gunesli gecer Ortalama maksimum sicakliklar 19 ve 22 C arasindadir Kislar oldukca islak olma egilimindedir ancak yagis nadiren asiridir ve sicaklik genellikle donma noktasinin uzerinde kalir Ilkbahar ve sonbahar oldukca benzerdir ve sicakliklar 14 C nin uzerinde kalma egilimindedir ayni zamanda yillik ortalama gunduz sicakligi En gunesli aylar mayis ve agustos arasidir Guneybati sahili en gunesli kasabasi Pembrokeshire ile birlikte yilda ortalama 1700 saatin uzerinde gunes isigi alan Galler in en gunesli bolgesidir En az gunesli alanlar bazi kisimlarinin yillik ortalama 1200 saatten az gunes isigi aldigi daglardir Hakim ruzgar yonu guneybatidir Kiyi bolgeleri en ruzgarli bolgelerdir firtinalar en sik kis aylarinda konuma bagli olarak yilda ortalama 15 ila 30 gun arasinda meydana gelir Ic kesimlerde firtinalar yilda ortalama alti gunden az surer Yagis modelleri onemli farkliliklar gostermektedir Daha batida beklenen yagis miktari artar yuzde 40 a kadar daha fazla Dusuk rakimlarda yagislar yaz aylarinda daha kisa olma egiliminde olsa da yilin herhangi bir zamaninda yagmur tahmin edilemez Galler in yuksek bolgelerinde en fazla yagmur vardir normalde kis aylarinda Aralik Subat 50 gunden fazla yagmur yagar ve yaz aylarinda Haziran Agustos 35 yagmurlu gune duser Snowdonia daki yillik yagis miktari ortalama 3 000 milimetre ile 5 000 milimetre Snowdon un zirvesi arasindadir Sicaklik 5 C nin altina dustugunde karla karisik yagmur veya kar olarak yagacak ve kar yilda ortalama 30 gun orada yerde yatacak Kar ic kesimlerde her kis birkac kez yagar ancak kiyilarda nispeten nadirdir Bu bolgelerde yillik ortalama yagis miktari 1 000 milimetreden daha az olabilir YonetimTum Britanya adasinda hukumran Birlesik Krallik tir Tum ulke Mesrutiyetle yonetilir Buna gore Galler dahil tum adada Kral III Charles Basbakan Rishi Sunak Hukumet Sekreteri David Davies tir Galler Ulkesi Baskani ise Mark Drakeford tur Ingiliz Kralinin atadigi Galler Prensi ise Prens William dir Galler in siyasal durumuGaller Birinci Bakani Mark Drakeford Galler Birlesik Kralligi olusturan dort ulkeden biridir constituent countries Birlesik Krallik in sinirli olarak tanidigi hakla 1999 da yapilan halk oylamasiyla kendi meclisini kurma karari vermistir Buna bagli olarak 1999 yilinda Galler Ulusal Meclisi kurulmustur Anayasal olarak tum adada Birlesik Krallik egemen de jure uniter devlettir Tum adadaki hukumranlik haklari Birlesik Krallik a aittir Tum Kralligi temsil eden tek bir hukumet ve parlamento bulunmaktadir Galler dahil tum adada yurutme gucu Kraliyet ailesinin elindedir ve yurutme gucu Westminster daki Birlesik Krallik Parlamentosu tarafindan uygulanmaktadir 1999 yiliyla birlikte Birlesik Krallik Parlamentosu yetkilerinin bir kismi Cardiff teki Galler Ulusal Meclisi ne devredilmistir Ancak Birlesik Krallik Parlamentosu Galler uzerinde birinci derecede yasa yapma sorumlulugunu yitirmemistir Galler Meclisi belirli cerceve icinde ikinci derecede yasa yapma kabiliyeti ile yetkilendirilmistir Ancak Galler Meclisi nin yasama gucu Galler ulkesini ilgilendiren konulari kapsamaktadir Galler Meclisi hukumet kurma ve ulke uzerinde hukumran olma hakkina sahip degildir Bu hak Birlesik Kralligi ndir Birlesik Krallik Parlamentosunca Galler Meclisinin ikinci dereceden yasa yapma yetkisi kaldirilabilir ya da yaptigi yasalar reddedilebilir Galler Meclisinin tarihcesi Galler Ulusal Meclisi binasi Ilk Ulusal Meclisi Galler Hukumet Hareketi adi altinda 1998 yilinda kuruldu Daha sonra merkezi hukumet Ingiltere tarafindan birtakim kisitli yetkilerle donatilmistir Meclis in 60 uyesi vardir Meclis uyelerinin 40 i First Past the Post kalan 20 si Additional Member System modeliyle secilir Mecliste cogunlugu kazanan parti Galler Meclisinin ve Hukumetinin Baskani olur Meclis hukumeti seklinde ifade edilebilecek bir yapidir Galler Meclis Hukumeti yurutme organidir Meclis Hukumeti Meclis e karsi sorumludur Yeni Hukumet Binasi 2006 yilinda Kralice tarafindan acilmistir Birlesik Krallik Parlamentosunda Galler Birlesik Krallik Parlamentosu alt birimi 646 sandalyeli House of Commons da Galler 41 sandalye ile temsil edilmektedir Asil Ingiltere ile Galler Iliskileri Birlesik Krallik in lider ulkesi olan Ingiltere ile Galler pek cok konuda birbirine gecmistir Ornegin Galler ile Ingiltere nin hukuk sistemi ortaktir Ayni kanunlar gecerlidir Kuzey Irlanda ve Iskocya nin ise Galler in aksine kendi hukuk sistemleri vardir Yasal sistem disinda kalan diger konular oldukca karisiktir Bazi konularda Galler ve Ingiltere ortak kurallara sahipken bazilarinda farklilasmaktadir Ornegin Kriket sporunda Galler ve Ingiltere ortak ulusal takim cikarirlar Bazi dini mezhepler Ingiltere Galler i bir sayarak orgutlenmelerini yapmislardir Bazi partiler Ingiltere ve Galler de ayri olarak degil tek bir ulke sayarak orgutlenmislerdir Galler ile Ingiltere birbiri icerisine gecmis iki ulkedir Yerel yonetimler Galler Ulkesi yerel yonetimi 22 tane tek katli yerel idareye bolunmustur Bunlardan 9 una county 10 una county beldesi ve 3 une sehir adi verilmektedir Galler milliyetciligi 2019 yilinda baskent Cardiff te bagimsizlik yanlisi gostericilerin yuruyusu 19 yuzyilin sonlariyla birlikte Galler de Ingiltere nin siyasi hegemonyasindan kurtulma bagimsiz veya genis yetkilerle donatilmis bir statuye kavusma arzusu gelismistir Yapilan secimlerde ulke nufusunun 12 si bu arzuyu tasiyan partilere oy vermistir Gal ulusalciligi Ingiliz baskisindan kurtulmak kulturel kimligini ve Ingiliz kulturunden farkli kodlarini korumak fikrine sahiptir Galler in Ingiliz kimligi altinda farksizlastirilmasina karsidirlar Avrupa Birligi Mevzuati icinde gelistirilen Subsidiarite ilkesi bu akimin en buyuk yardimcisidir 1992 de Maastricht te imzalanan ABA nin 3 b maddesinde yeni 5 maddesi su sekildedir Topluluk bu Antlasmayla kendisine taninan yetkilerin ve verilen amaclarin sinirlari icinde tasarrufta bulunacaktir Munhasir yetkisine girmeyen alanlarda Topluluk subsidiarite ilkesine gore yalnizca onerilen tasarrufun eylemin amaclari uye ulkeler tarafindan yeterince gerceklestirilemedigi ve dolayisiyla onerilen tasarruf boyut ve etkileri bakimindan Topluluk tarafindan daha iyi gerceklestirilebildigi takdirde ve bu oranda tasarrufta bulunur Toplulugun hicbir tasarrufu isbu Antlasmanin amaclarini gerceklestirmek icin gerekli olani asmayacaktir Bu madde AB ye uye ulkelerde ademi merkeziyetciligin on plana cikarilmasi anlamina gelmektedir Subsidiarite ilkesi bolgesel farkliliklarin cesitliligin ve Avrupa mozaiginin korunmasina yonelik bir ilkedir AB cografyasi icinde yer alan Galler Iskocya Kuzey Irlanda Katalonya Guney Tirol Korsika gibi bolgeler subsidiarite ilkesini bu isleve dayandirarak farkli algilamaktadirlar Bu bolgeler ilkenin daha fazla yetki elde etme olanagi sundugunu belirtmektedirler Bu anlayis Birlesik Krallik a bagli Galler bolgesinde ilkeyi on plana cikaran bir siyasi partinin secim bildirgesinde acikca yer almaktadir DemografiGalce konusanlarin ulke icinde dagilimi 2011 2001 verilerine gore Galler ulkesinde 2 903 085 kisi yasamaktadir Ulkeler siralamasinda 132 siradadir Tum ada nufusunun 5 idir Yapilan arastirmalarda ulke nufusunun 71 i kendini ulusal kimlik olarak tamamen Gallerli Gal Welsh olarak nitelendirmektedir 7 si Ingiliz Gal olarak nitelendirmektedir Gal halkinin kokeni Keltlere dayanmaktadir Iskoclarla Man Adasi sakinleriyle Irlandalilarla ve Cornwall bolgesi halkiyla akrabadirlar Son zamanlarda yapilan bir arastirmaya gore Gallerli insanlarin 35 i Galce kokenli soyad tasidigi tespit edilmistir 2011 verilerine gore halkin 57 6 si kendini Hristiyan olarak tanimlamaktadir Galler Presbiteryenlik ulkedeki en yaygin mezheptir Anglikan Galler Kilisesi ise 2 buyuk kilisedir Islam cogunlugu gocmen olan 24 bin insan nufusun 0 8 i tarafindan benimsenmektedir Toplumun y 32 si kendisini dini yok olarak tanimlamaktadir Dil Ulkede baskin ve neredeyse herkes tarafindan konusulan dil Ingilizce olmakla birlikteGalce konusan kisi sayisi 2011 itibariyla yaklasik 560 bin kadardir Bu sayi Galler nufusunun 19 unu teskil etmektedir Ulkede hayat boyu sadece Galce konusan kisi yoktur Ada disinda Galce konusan kisi sayisi yaklasik 35 bin kadardir Bu kisiler Galler ulkesinden ABD Kanada Arjantin Avustralya ve Yeni Zelanda ya gocmus kisilerdir Din Galler de Din 2021 Dinsizlik 46 5 Hristiyanlik 43 6 Islam 2 2 Hinduizm 0 4 Budizm 0 3 Diger dinler 0 7 Belirtmeyenler 6 3 Hristiyanlik Galler bolgesinde 1 400 yildan fazla bir suredir dini yasama egemen olmustur Gunumuzde Galler deki en buyuk din yuzde 43 6 ile Anglikan Hristiyanliktir Galler in koruyucu azizi tur Galce Dewi Sant Aziz Davut Gunu Galce Dydd Gŵyl Dewi Sant her yil 1 Mart ta kutlanir Galler deki Kilise 56 000 taraftariyla mezheplerin en buyuk katilimina sahiptir 267 Anglikan Komunyonu nun bir parcasi olan Galler Kilisesi 1914 tarihli Galler Kilisesi Yasasi uyarinca 1920 de kaldirilincaya kadar Ingiltere Kilisesi nin bir parcasiydi 2021 nufus sayiminda nufusun yuzde 46 5 i kendini dinsiz olarak tanimlamaktadir Hristiyan olmayan dinler Galler de kucuktur ve nufusun yaklasik yuzde 2 7 sini olusturur Islam 2011 nufus sayiminda 24 000 yuzde 0 8 ile en buyuk azinlik dinidir Hindu ve Sih topluluklari da cogunlukla guney Galler deki Newport Cardiff ve Swansea sehirlerinde bulunurken Budistlerin en buyuk yogunlugu batidaki kirsal Ceredigion ilcesinde bulunmaktadir EgitimCardiff Universitesi ana binasiAberystwyth Universitesi Galler de egitim sistemi Birlesik Krallik taki egitim sisteminden farkli olarak gelismistir 18 yuzyildan once orgun egitim seckinlerin malidir Ilk gramer okullari Brecon ve Cowbridge gibi Galler kasabalarinda kuruldu Ilk basarili egitim sistemlerinden biri 1730 larda dolasan okullari tanitan tarafindan baslatildi bunlarin ulke nufusunun yarisina okumayi ogrettigine inaniliyor 19 yuzyilda devletin egitime katiliminin artmasiyla Galler guneydeki ekonomik genisleme nedeniyle ulke agirlikli olarak konformist olmayan Galce konusan ve demografik olarak duzensiz olmasina ragmen ethos ta Ingilizce olan bir egitim sistemini benimsemeye zorlandi Bazi okullarda Galli cocuklarin okulda Ingilizce konusmasini saglamak icin duzeltici ceza olarak kullanildi buna cok icerlendi ancak kullaniminin kapsamini belirlemek zor Eyalet ve yerel hukumet fermanlari dan Mavi Kitaplarin Ihaneti sonra Ingilizce dilinde egitim verilmesiyle sonuclandi bu da cocuklar icin daha akademik ve degerli olarak goruldu 1872 de Aberystwyth de acildi Bunu Cardiff Universitesi ve izledi ve uc kolej 1893 te ni olusturmak icin bir araya geldi 1889 Gal Orta Ogretim Yasasi 95 ortaokul olusturdu Bunu 1907 de Galler Egitim Kurulu Baskanligi izledi ve Galler e ilk onemli egitim yetki devrini verdi 20 yuzyilin ikinci yarisinda anaokulu ve ilkokul duzeyinde Galce okullarinda bir canlanma Galce ortaminda ogretime yonelik tutumlarin degistigini gordu Galce 5 16 yas arasi ogrenciler icin Galler deki tum devlet okullarinda zorunlu bir derstir Hicbir zaman yalnizca Galce dilinde egitim veren bir kolej bulunmamakla birlikte Galce dilindeki yuksek ogretim bireysel universiteler araciligiyla verilmektedir ve 2011 den beri yerellestirilmis bir federal kurum olarak Gal Ulusal Koleji tarafindan desteklenmektedir 2018 2019 da Galler de 1 494 bakimli okul vardi 2018 2019 da ulkede 23 593 tam zamanli esdeger ogretmen tarafindan ders verilen 468 398 ogrenci vardi KulturGaller ejderi Galler e ozgu kuzu eti ve sebze iceren bir yahnidir Ulke sanayilesmis olsa da ozellikle kuzey bolgelerde geleneksel hayat korunmustur Galler bolgesi geleneksel muzik acisindan oldukca zengin bir bolgedir Bolgenin arpcilari unludur Semboller Galler bayragi ulkenin resmi bayragidir ve ulke kirmizi ejderha ile ozdestirilmistir da bolgede deger goren bir bayraktir Gal ulusu acisindan kirmizi ejdarhali bayrakla esdeger oneme sahiptir da oldukca onemlidir Galler Prensligi nin kus tuylu rozeti de kulturel oneme sahiptir Ulkenin milli marsi Ingilizce Land of My Fathers olmaktadir Galler in onemli sembollerinden biri pirasadir Tum adada Galler pirasasi un yapmistir Bu sembol 16 yuzyilda gelismistir Bolgede cok bulunan nergis cicegi de 19 yuzyildan beri ulusal sembollerden biridir cinsi mese agaci bolgede oldukca sik rastlanir da bolgede yasayan nadir turlerden biridir Mutfak Daglik olmasi sebebiyle bolgede sut ve sut urunleri faaliyetleri gelismistir Buyukbas ve kucukbas hayvancilik gelismistir Yerel bazi tatlara ornek olarak deniz borulcesinden yapilan meyvelerdan yapilan pirasadan yapilan pirasa corbasi bolgede sik yapilan tatli bolgeye has tostlarda kullanilan peynir gosterilebilir Galler mutfagi Ingiliz mutfagindan onemli olcude etkilenmistir Ayrica Hint Asya ve Amerikan mutfaklari da ulkede populerdir GaleriCaernarfon Kalesi Nantclwyd y dre Galler in en eski sehri oldugu dusunuluyor deniz feneri ve Gwynedd Cardiff Milenyum Stadyumu celik fabrikasi Milli Eisteddfod Yillik yapilan Galler in milli folklor toplanti ve etkinligi Brecon Beacons zirvesi Galler de en yuksek noktalardan biri Pembrokeshire kiyisi Snowdon Galler in en yuksek dagi Brecon Beacons da bir yari vahsi midilli Galler in en buyuk ikinci sehri olan Swansea nin marinasi Wrexham Saint Giles Aziz Cayls Kilisesi Newport Transporter Koprusu 1906 da yapildi Galler de bir yerlesim yeri Ulkenin baskenti olan Cardiff te saat kulesi Cardiff in unlu kultur merkezi Roald Dahl PlassAyrica bakinizBritanya Adalari Keltler Y WladfaKaynakca Statute of Rhuddlan Oxford Reference 26 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Temmuz 2014 legislation gov uk 12 Ekim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Temmuz 2014 legislation gov uk 7 Ekim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Temmuz 2014 gov wales 31 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Haziran 2020 www ons gov uk 13 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Office for National Statistics 12 Aralik 2018 24 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2019 hdi globaldatalab org Ingilizce 22 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2020 a b c d Nijman Jan 2020 Geography Realms Regions and Concepts 20 bas Wiley ISBN 978 1119607410 Giraldus Cambrensis 2018 The journey through Wales Harmondsworth Penguin ISBN 978 0140443394 a b c d e f Davies John 2007 A history of Wales 2 bas Londra Penguin ISBN 978 0140284751 a b c d e Davies Janet 2014 The Welsh language a history 2 bas Cardiff University of Wales Press ISBN 978 1783160198 Jenkins Geraint H 2007 A concise history of Wales Cambridge Birlesik Krallik Cambridge University Press ISBN 978 0521823678 Gower Jon 2012 Story of Wales Londra BBC ISBN 978 1849903738 Charles Edwards T M 2013 Wales and the Britons 350 1064 1 bas Oxford ISBN 978 0198704911 Thomas Owen John 2020 Welsh language a history of survival 1 bas Y Lofla ISBN 978 1784618827 Jenkins Geraint 2015 Let s do our best for the ancient tongue the Welsh language in the twentieth century 2 bas Cardiff University of Wales Press ISBN 978 1783161782 a b c d e f Met Office website Met Office 2010 15 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Eylul 2010 a b c d e Davies 2008 ss 148 150 Davies 2008 s 148 Davies 2008 s 149 Davies 2008 ss 149 150 a b Davies 2008 s 150 a b c Statistical bulletin 2011 Census Key Statistics for Wales March 2011 Office for National Statistics 11 Aralik 2012 18 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Aralik 2012 Davies 2008 p 262 2011 Census Key Statistics for Unitary Authorities in Wales Office for National Statistics 11 Aralik 2012 5 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Aralik 2012 Davies 2008 p 940 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi ks2021 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme L Alcock Kings and Warriors Craftsmen and Priests in Northern Britain AD 550 850 Edinburgh Society of Antiquaries of Scotland 0 903903 24 5 p 63 Lucas Quensel von Kalben The British Church and the Emergence of the Anglo Saxon Kingdom in T Dickinson and D Griffiths eds Anglo Saxon Studies in Archaeology and History 10 Papers for the 47th Sachsensymposium York September 1996 Oxford Oxford University Press 1999 086054138X p 93 a b Ethnic group national identity language and religion in Wales Census 2021 GOV WALES Ingilizce 29 Kasim 2022 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Kasim 2022 Catholic Encyclopedia St David Newadvent org 21 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2015 PDF 2008 s 21 24 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 6 Eylul 2010 Statistical bulletin 2011 Census Key Statistics for Wales March 2011 Office for National Statistics 11 Aralik 2012 18 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Aralik 2012 diversiton com 24 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Eylul 2010 a b Davies 2008 s 238 a b c d Davies 2008 s 239 BBC Cymru Wales history website BBC Cymru Wales 2010 25 Subat 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Kasim 2010 Nash Roy 1980 Schooling in rural societies Londra Methuen amp Co Ltd s 90 ISBN 978 0 416 73300 6 15 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2010 Baker Colin 1992 Attitudes and language Multilingual Matters 83 Clevedon Multilingual Matters s 99 ISBN 978 1 85359 142 6 15 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2010 Fitz John 2001 Shimahara N Ken Holowinsky Ivan Z Tomlinson Clarke Saundra Ed Local identity and national systems the case of Wales Ethnicity race and nationality in education a global perspective Mahwah New Jersey Lawrence Erlbaum Associates Inc s 248 ISBN 978 0 8058 3837 4 23 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2010 Davies 2008 ss 378 381 Davies 2008 s 240 Jones Megan PDF National Assembly for Wales 24 Subat 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 26 Subat 2018 statswales gov wales 24 Subat 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2018 statswales gov wales 20 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Mayis 2020 24 Subat 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2018 BBC Cymru Wales website BBC 2010 28 Ocak 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ekim 2010 website 2010 1 Ocak 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ekim 2010 Davies 2008 p 189 Ross Cai BBC Good Food BBC 1 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Agustos 2020 Davies John Baines Menna Ed 2008 Cardiff University of Wales Press ISBN 978 0 7083 1953 6 s 293Dis baglantilarWikimedia Commons ta Galler ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Curlie de Galler DMOZ tabanli Ingilizce VisitWales com Uluslararasi resmi Galler turizm rehberi 2 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Wales World Nation 13 Agustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Galler resmi bilgiler kilavuzu 29 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Ingilizce