Herat (Farsça: هرات, Eski Türkçe: Heri), Afganistan'ın batısında Herat Vilayeti'nin merkezi olan kent. 2016 tahminine göre 1,762,157 kişi nüfusu ile Herat Afganistan'ın nüfus itibarıyla ikinci büyük şehridir. Münbit Hari Nehri vadisinde konumlanmıştır. Kandehar ve Mezar-ı Şerif kentlerine 1. No.lu devlet yolu ile veya dış çevre yolu bağlıdır. Şehir İran içinde bulunan Meşhed şehrine sınır şehri dolayısıyla bağlıdır.
Herat (Farsça: هرات) | |
---|---|
Şehir | |
Herat Herat'ın Afganistan'daki konumu | |
Ülke | Afganistan |
Vilayet | Herat Vilayeti |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 143 km² |
Rakım | 920 m |
Nüfus (2013) | |
• Toplam | 1.436.300 |
• Yoğunluk | oto/km² |
Zaman dilimi | () |
Tarihçe
Herat'ın tarihi antik çağlara dayanmaktadır. Yunan tarihçi Herodot, Herat'ın Orta Asya'nın buğday ambarı olduğunu yazmıştır. MÖ 330 yılı civarında kent Büyük İskender tarafından alındı. Daha sonra ise kent Selevkoslar'ın eline geçti. MÖ 167 yılında da kente Partlar egemen oldu. Sasaniler (226-652) döneminde Ak Hun İmparatorluğu ile Sasaniler arasında geçen savaşlarda Herat stratejik bir öneme sahipti. 786-809 yılları arasında kent Abbasiler tarafından yönetildi. Herat, 1000 yılında Gaznelilerin 1040 yılında ise Selçukluların eline geçti. Daha sonra Harzemşahların bir parçası oldu.
1221 yılında Herat Cengiz Han tarafından yerle bir edildi. 1381 yılında da Timur tarafından tekrar imha edildi. 15. yüzyılda kent bir süre Karakoyunlular tarafından yönetildi. 1507 yılında Özbekler'in eline geçen kent 1510 yılında Şah İsmail tarafından Safevi Devleti'ne katıldı. 1750 yılında Herat, 'nin eline geçti. Herat 1860 yılında Dost Muhammed Han tarafından Afgan Devleti'nin bir parçası haline getirildi. 19. yüzyıl boyunca kent İngilizler, İranlılar ve Afganlar arasında birçok savaşlara sahne oldu.
Sovyet-Afgan Savaşı sırasında Herat, Sovyetler Birliği tarafından işgal edildi. 10-20 Mart 1979 tarihleri arasında kentte Sovyetler'e karşı çıkan isyanı bastırmak üzere Sovyetler kenti bombalayarak 20.000 kişinin ölümüne neden oldular. Kent 1995 yılında Taliban'ın eline geçti. 2001 yılında ABD'nin Afganistan'a yaptığı müdahale sonucu Taliban kenti terk etmek zorunda kaldı. Taliban sonrası yeni kurulan Afgan hükûmetinin kontrolüne geçen şehir, 12 Ağustos'ta yeniden Taliban'ın kontrolüne geçmiştir. Günümüzde Taliban'ın kontrolündeki Afganistan'ın yönetimi altındadır.
İklim
Herāt iklimi | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
En yüksek sıcaklık (°C) | 24,4 | 27,6 | 31,0 | 37,8 | 39,7 | 44,6 | 50,0 | 42,7 | 39,3 | 37,0 | 30,0 | 26,5 | 50,0 |
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 9,1 | 11,9 | 17,9 | 24,0 | 29,6 | 35,0 | 36,7 | 35,1 | 31,4 | 25,0 | 17,8 | 12,0 | 23,8 |
Ortalama sıcaklık (°C) | 2,9 | 5,5 | 10,2 | 16,3 | 22,1 | 27,2 | 29,8 | 28,0 | 22,9 | 16,1 | 8,8 | 4,7 | 16,2 |
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −2,9 | −0,6 | 3,8 | 9,1 | 13,3 | 18,2 | 21,2 | 19,2 | 13,2 | 7,4 | 1,0 | −1,4 | 8,5 |
En düşük sıcaklık (°C) | −26,7 | −20,5 | −13,3 | −2,3 | 0,8 | 9,7 | 13,3 | 8,4 | 1,3 | −5,6 | −12,8 | −22,7 | −26,7 |
Ortalama yağış (mm) | 51,6 | 44,8 | 55,1 | 29,2 | 9,8 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 1,7 | 10,9 | 35,8 | 238,9 |
Kaynak: Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi |
Önemli yerler
Havaalanları
- Herat Havaalanı
Kentin semtleri
- Şar Noe (Kent merkezi)
- Vilayet (Vilayet binası)
- Kolordu (Ordu karargahı)
- Farka (Ordu karargahı)
- Durvaza Kuş
- Çar-suk
- Pul-rangina
- Sufi-abad
- Noe-abad
- Pul-malaan
- Tak-ta Sefer
- Havza-Karbas
- Baraman
- Darvaza Kandahar
- Darvaza Irak
Anıtlar
- Herat Kalesi (İskender Kalesi)
- Musalla Kompleksi
Müzeler
- Herat Milli Müzesi
- Cihat Müzesi
Türbeler
- Kraliçe Türbesi
- Mirveys Sadık Türbesi
- Jami Türbesi
- Kaca Kaltan Türbesi
- Ali Şir Nevai Türbesi
Camiler
- Cuma Camii
- Kazirgah Şerif
- Kalga Şerif
- Şah Zahdaha
Parklar
- Park-ı Terakki
- Park-ı Millet
- Kana-i Cihat Parkı
Stadyumlar
- Herat Stadyumu
Oteller
- Serena Hotel
- Diamond Hotel
- Marcopolo Hotel
Üniversiteler
Kaynakça
- İngilizce Wikipedia "Herat" maddesi [1] (İngilizce)
Dış bağlantılar
(İngilizce)
- Heratonline.com: Herat hakkinda enformasyon ve haberler 25 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Herat Şehri ayrıntılı haritası
- 1942'de yapılan bir haritaya göre Herat şehri ve civarı8 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.,
- W. J. Vogelsang (2003 son ek:1012) "Herat ii. History, Pre-Islamic Period". Encyclopedia Iranica Cilt:XII/2 Sayfa: 205-206, On-line:[2] 1 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Editor, (Son rev.:2013)) "Herat, Afganistan" Encyclopedia Britannica 2016 On-line: [3] 10 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Herat Farsca هرات Eski Turkce Heri 2 Afganistan in batisinda Herat Vilayeti nin merkezi olan kent 1 2016 tahminine gore 1 762 157 kisi nufusu ile Herat Afganistan in nufus itibariyla ikinci buyuk sehridir 1 Munbit Hari Nehri vadisinde konumlanmistir Kandehar ve Mezar i Serif kentlerine 1 No lu devlet yolu ile veya dis cevre yolu baglidir 1 Sehir Iran icinde bulunan Meshed sehrine Islam Kale sinir sehri dolayisiyla baglidir 1 Herat Farsca هرات SehirHeratHerat in Afganistan daki konumuUlkeAfganistanVilayetHerat VilayetiYuzolcumu Toplam143 km Rakim920 mNufus 2013 1 Toplam1 436 300 Yogunlukoto km Zaman dilimiUTC 04 30 ASZ Icindekiler 1 Tarihce 2 Iklim 3 Onemli yerler 3 1 Havaalanlari 3 2 Kentin semtleri 3 3 Anitlar 3 4 Muzeler 3 5 Turbeler 3 6 Camiler 3 7 Parklar 3 8 Stadyumlar 3 9 Oteller 3 10 Universiteler 4 Kaynakca 5 Dis baglantilarTarihcedegistirHerat in tarihi antik caglara dayanmaktadir Yunan tarihci Herodot Herat in Orta Asya nin bugday ambari oldugunu yazmistir MO 330 yili civarinda kent Buyuk Iskender tarafindan alindi Daha sonra ise kent Selevkoslar in eline gecti MO 167 yilinda da kente Partlar egemen oldu Sasaniler 226 652 doneminde Ak Hun Imparatorlugu ile Sasaniler arasinda gecen savaslarda Herat stratejik bir oneme sahipti 786 809 yillari arasinda kent Abbasiler tarafindan yonetildi Herat 1000 yilinda Gaznelilerin 1040 yilinda ise Selcuklularin eline gecti Daha sonra Harzemsahlarin bir parcasi oldu 1221 yilinda Herat Cengiz Han tarafindan yerle bir edildi 1381 yilinda da Timur tarafindan tekrar imha edildi 15 yuzyilda kent bir sure Karakoyunlular tarafindan yonetildi 1507 yilinda Ozbekler in eline gecen kent 1510 yilinda Sah Ismail tarafindan Safevi Devleti ne katildi 1750 yilinda Herat Ahmet Sah Durani nin eline gecti Herat 1860 yilinda Dost Muhammed Han tarafindan Afgan Devleti nin bir parcasi haline getirildi 19 yuzyil boyunca kent Ingilizler Iranlilar ve Afganlar arasinda bircok savaslara sahne oldu Sovyet Afgan Savasi sirasinda Herat Sovyetler Birligi tarafindan isgal edildi 10 20 Mart 1979 tarihleri arasinda kentte Sovyetler e karsi cikan isyani bastirmak uzere Sovyetler kenti bombalayarak 20 000 kisinin olumune neden oldular Kent 1995 yilinda Taliban in eline gecti 2001 yilinda ABD nin Afganistan a yaptigi mudahale sonucu Taliban kenti terk etmek zorunda kaldi Taliban sonrasi yeni kurulan Afgan hukumetinin kontrolune gecen sehir 12 Agustos ta yeniden Taliban in kontrolune gecmistir Gunumuzde Taliban in kontrolundeki Afganistan in yonetimi altindadir Iklimdegistir nbsp Herat iklimi nbsp Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara Yil En yuksek sicaklik C 24 4 27 6 31 0 37 8 39 7 44 6 50 0 42 7 39 3 37 0 30 0 26 5 50 0 Ortalama en yuksek sicaklik C 9 1 11 9 17 9 24 0 29 6 35 0 36 7 35 1 31 4 25 0 17 8 12 0 23 8 Ortalama sicaklik C 2 9 5 5 10 2 16 3 22 1 27 2 29 8 28 0 22 9 16 1 8 8 4 7 16 2 Ortalama en dusuk sicaklik C 2 9 0 6 3 8 9 1 13 3 18 2 21 2 19 2 13 2 7 4 1 0 1 4 8 5 En dusuk sicaklik C 26 7 20 5 13 3 2 3 0 8 9 7 13 3 8 4 1 3 5 6 12 8 22 7 26 7 Ortalama yagis mm 51 6 44 8 55 1 29 2 9 8 0 0 0 0 0 0 0 0 1 7 10 9 35 8 238 9 Kaynak Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi 3 Onemli yerlerdegistirHavaalanlaridegistir Herat Havaalani nbsp Herat Havaalani nbsp Herat Kalesi Iskender Kalesi nbsp Musalla Kompleksi Kentin semtleridegistir Sar Noe Kent merkezi Vilayet Vilayet binasi Kolordu Ordu karargahi Farka Ordu karargahi Durvaza Kus Car suk Pul rangina Sufi abad Noe abad Pul malaan Tak ta Sefer Havza Karbas Baraman Darvaza Kandahar Darvaza Irak Anitlardegistir Herat Kalesi Iskender Kalesi Musalla Kompleksi Muzelerdegistir Herat Milli Muzesi Cihat Muzesi Turbelerdegistir Kralice Turbesi Gevher sad begum Mirveys Sadik Turbesi Jami Turbesi Kaca Kaltan Turbesi Ali Sir Nevai Turbesi Camilerdegistir Cuma Camii Kazirgah Serif Kalga Serif Sah Zahdaha Cuma Camii nbsp nbsp nbsp nbsp nbsp Parklardegistir Park i Terakki Park i Millet Kana i Cihat Parki Stadyumlardegistir Herat Stadyumu Otellerdegistir Serena Hotel Diamond Hotel Marcopolo Hotel Universitelerdegistir Herat UniversitesiKaynakcadegistir a b c d e Nijman Jan 2020 Geography Realms Regions and Concepts 20 bas Wiley ISBN 978 1119607410 Drevnetyurkskij slovar Leningrad 1969 g s 197 Herat Iklim Verileri 1959 1983 Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi Erisim tarihi 25 Aralik 2012 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Ingilizce Wikipedia Herat maddesi 1 Ingilizce Dis baglantilardegistir nbsp Wikimedia Commons ta Herat ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir nbsp Vikigezgin de Herat ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadir Ingilizce Heratonline com Herat hakkinda enformasyon ve haberler 25 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Herat Sehri ayrintili haritasi 1942 de yapilan bir haritaya gore Herat sehri ve civari8 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi W J Vogelsang 2003 son ek 1012 Herat ii History Pre Islamic Period Encyclopedia Iranica Cilt XII 2 Sayfa 205 206 On line 2 1 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Editor Son rev 2013 Herat Afganistan Encyclopedia Britannica 2016 On line 3 10 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce https tr wikipedia org w index php title Herat amp oldid 33594324 sayfasindan alinmistir