Hicaz Haşimi Krallığı (Arapça: المملكة الحجازية الهاشمية, Al-Mamlakah al-Ḥijāzyah Al-Hāshimīyah), Orta Doğu'da Hicaz bölgesinde Haşimi Hanedanlığı tarafından yönetilmiş bir devletti. Arap İsyanı esnasında Mekke Şerifi Hüseyin'in Osmanlı ordusunu Arabistan Yarımadası'ndan sürmek için Britanya İmparatorluğu güçleri ile ittifak içinde mücadele etmesi sonrasında Osmanlı İmparatorluğu I. Dünya Savaşı'nda Britanya İmparatorluğu'na yenilerek, bölgeyi tamamen kaybetmiş ve Hicaz millî bağımsızlığını kazanmıştır.
Hicaz Krallığı المملكة الحجازية الهاشمية Al-Mamlakah al-Ḥijāzyah Al-Hāshimīyah Hicaz Haşimi Krallığı | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1916-1925 | |||||||||||||||
(Bayrak (1917-1920)) Arma | |||||||||||||||
Hicaz Krallığı | |||||||||||||||
Başkent | Mekke (1916-1924) Cidde (1924-1925) | ||||||||||||||
Yaygın dil(ler) | Arapça | ||||||||||||||
Hükûmet | Mutlak monarşi | ||||||||||||||
Kral | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Tarihçe | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Para birimi | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Günümüzdeki durumu | Suudi Arabistan |
Yeni krallık kısa ömürlü olmuştu. 1925'te Suud Hanedanı'nın yönetimindeki komşusu Necid Sultanlığı tarafından fethedildi, sonra Hicaz ve Necid Krallığı kuruldu.
Hicaz ve Necid Krallığı 23 Eylül 1932'de birleşik Suudi Arabistan Krallığı olarak Suudi dominyonları ve Katif'e katıldı.
Tarihçe
Arkaplan
1517'de Mısır'ı ele geçiren Osmanlı sultanı I. Selim, Hicaz bölgesini Osmanlı topraklarına dahil etti. Osmanlı döneminde Hicaz'ın idaresi Mekke şeriflerine tahsis edilmiştir. 1807'de Hicaz'ın idaresi Mısır hükümdarı Kavalalı Mehmed Ali Paşa'ya teslim edildi. 1845 yılında, Osmanlı İmparatorluğu ile Mısır arasındaki anlaşma uyarınca, Hicaz yeniden Osmanlı topraklarına girdi.
Kuruluş
II. Meşrutiyet'in ilanından sonra Hicaz'a şerif tayin edilen Hüseyin bin Ali I. Dünya Savaşı'ndan önce Osmanlı hakimiyetine ve Osmanlı sultanına bağlı olarak görünse de sonradan kendi hakimiyetini sağlamlaştırmak ve bütün Arapları hakimiyeti altında almak için Osmanlılara karşı Britanya İmparatorluğu ile işbirliğine başladı. Britanya İmparatorluğu Osmanlılara karşı savaşlarda Hicaz ordusundan istifade etmek maksadıyla Şerif Hüseyin'e Osmanlılara karşı savaşacağı takdirde silah yardımında bulunacağını ve halifelerin Muhammed'in soyundan olmasını temin edeceğini bildirdi. Şerif Hüseyin'in oğulları Faysal bin Hüseyin ve Abdullah bin Hüseyin ile Mısır'daki Britanya elçisi Henry McMahon ile diplomatik alakalarını devam ettirmekle birlikte, Osmanlı İmparatorluğu'nun Filistin'de olan IV. Ordu'sunun komutanı Cemal Paşa ile de anlaşmaya varmak için yollar arıyordu. Ancak, Cemal Paşa'nın Beyrut ve Şam'da bazı Arap milliyetçilerini devlete ihanetle itham ederek idam etmesiyle münasebetler değişti.
Hüseyin bin Ali'nin 5 Haziran 1916'da krallığını ilan etmesi ile Arapların Osmanlı ordusuna karşı hücumları başladı. 16 Haziran tarihinde Cidde'yi Britanya ordusu ele geçirdi. Hüseyin bin Ali'nin hakimiyeti yalnız İngilizler tarafından tanındı. İngilizlerin desteğiyle Akabe'yi 1917'de ele geçirmesi, bütün Hicaz'ın Osmanlılardan azat edilmiş olduğu anlamına geldi. Taif'te Abdullah bin Hüseyin'e teslim olunmasına bakmayan Ömer Fahreddin Paşa, Mondros Ateşkes Antlaşması'na kadar Medine'yi savundu. 13 Ocak 1919'da Osmanlı sultanının emriyle şehri Hicazlılara teslim etti.
Yıkılış
Hicaz kralı Hüseyin bin Ali Necid emiri Abdülaziz el-Suud'a karşı Yemen imamı ve Bin Reşid ile anlaşmaya vardı. 1921'de Necid emiri Abdülaziz el-Suud Cebel Şammar Emirliği'ni işgal ettikten sonra Hicaz ordusunu da mağlup etti. Hicaz kralı Hüseyin Suudilerle 'nda (Kasım 1923-Nisan 1924) bir anlaşmaya varamadı. Filistin'de Yahudi devletinin kurulmasında tarafsız kalması üzerine Britanya Hüseyin'e olan desteğini çekti.
3 Mart 1924'te Türkiye'de halifelik lağvedildi. Bundan sonra Hüseyin kendisini halife ilan etti. Abdülaziz el-Suud Hicaz'a hücum etmeyi kararlaştırdı. Vahhabiler, 1924'ün ağustosunda Taif'e hücum ederek katliam yaptılar. Necid emiri Abdülaziz'in ordusu Hicaz'a girmemişken, 5 Ekim 1924'te Hicaz emiri Hüseyin bin Ali hakimiyeti oğlu Ali'ye bırakıp ülkeden kaçarak Ürdün kralı Abdullah bin Hüseyin'in yanına sığındı. Necid ordusunun Mekke ve Medine'yi ele geçirmesi ile Ali bin Hüseyin Cidde tarafına çekildi. Daha sonra krallıktan çekilerek Irak kralı olan kardeşi Faysal bin Hüseyin'in yanına kaçtı. Bununla da, Arabistan Yarımadası'nda Haşimilerin hakimiyetine son verildi. Hicaz Krallığı'na son veren Abdülaziz el-Suud kendisini 1926'da Hicaz Kralı ve Necid Sultanı ilan etti. Daha sonra 1932'de Necid, Şammar ve Hicaz topraklarında kendi bağımsız Suudi Arabistan Krallığı'nı kurdu. Haşimiler sülalesi ise Britanya'nın yardımıyla Mezopotamya ve Irak'ta hakimiyetlerini devam ettirdiler.
Kaynakça
- ^ Ben Chaoon. . WorldStatesmen.org. Ben M. Cahoon. 4 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
- ^ Yamani, Mai (2009), Cradle of Islam: the Hijaz and the quest for an Arabian identity (Pbk. bas.), I.B. Tauris, ISBN
- ^ Madawi Al-Rasheed. A History of Saudi Arabia. Cambridge, England, UK: Cambridge University Press, 2002.
- ^ A Brief overview of Hejaz - Hejaz history 15 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Müslüman Türk'e İhanetin Adı; Mekke Şerifi Hüseyin". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ağustos 2018.
- ^ Teitelbaum, Joshua (2001), The rise and fall of the Hashimite Kingdom of Arabia, New York University Press
- ^ Yamani, Mai (2009), Cradle of Islam : the Hijaz and the quest for an Arabian identity (Pbk. ed.), I.B. Tauris
- ^ Madawi Al-Rasheed. A History of Saudi Arabia. Cambridge, England, UK: Cambridge University Press, 2002.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hicaz Hasimi Kralligi Arapca المملكة الحجازية الهاشمية Al Mamlakah al Ḥijazyah Al Hashimiyah Orta Dogu da Hicaz bolgesinde Hasimi Hanedanligi tarafindan yonetilmis bir devletti Arap Isyani esnasinda Mekke Serifi Huseyin in Osmanli ordusunu Arabistan Yarimadasi ndan surmek icin Britanya Imparatorlugu gucleri ile ittifak icinde mucadele etmesi sonrasinda Osmanli Imparatorlugu I Dunya Savasi nda Britanya Imparatorlugu na yenilerek bolgeyi tamamen kaybetmis ve Hicaz milli bagimsizligini kazanmistir Hicaz Kralligiالمملكة الحجازية الهاشمية Al Mamlakah al Ḥijazyah Al Hashimiyah Hicaz Hasimi Kralligi1916 1925Bayrak 1917 1920 ArmaHicaz KralligiBaskentMekke 1916 1924 Cidde 1924 1925 Yaygin dil ler ArapcaHukumetMutlak monarsiKral 1916 1924Huseyin bin Ali 1924 1925Ali bin HuseyinTarihce Kurulusu1916 Kralligin kurulmasi10 Haziran 1916 Taninma10 Agustos 1920 Huseyin bin Ali nin halifeligini ilaniMart 1924 Necid Sultanligi tarafindan fethedilme19 Aralik 1925 Abdulaziz el Suud un Hicaz Krali olarak tac giymesi8 Ocak 1926 Dagilisi1925Para birimiOnculler ArdillarHicaz Vilayeti Hicaz ve Necid KralligiMavera i Urdun EmirligiGunumuzdeki durumu Suudi Arabistan Yeni krallik kisa omurlu olmustu 1925 te Suud Hanedani nin yonetimindeki komsusu Necid Sultanligi tarafindan fethedildi sonra Hicaz ve Necid Kralligi kuruldu Hicaz ve Necid Kralligi 23 Eylul 1932 de birlesik Suudi Arabistan Kralligi olarak Suudi dominyonlari ve Katif e katildi TarihceArkaplan 1517 de Misir i ele geciren Osmanli sultani I Selim Hicaz bolgesini Osmanli topraklarina dahil etti Osmanli doneminde Hicaz in idaresi Mekke seriflerine tahsis edilmistir 1807 de Hicaz in idaresi Misir hukumdari Kavalali Mehmed Ali Pasa ya teslim edildi 1845 yilinda Osmanli Imparatorlugu ile Misir arasindaki anlasma uyarinca Hicaz yeniden Osmanli topraklarina girdi Kurulus Serif Huseyin II Mesrutiyet in ilanindan sonra Hicaz a serif tayin edilen Huseyin bin Ali I Dunya Savasi ndan once Osmanli hakimiyetine ve Osmanli sultanina bagli olarak gorunse de sonradan kendi hakimiyetini saglamlastirmak ve butun Araplari hakimiyeti altinda almak icin Osmanlilara karsi Britanya Imparatorlugu ile isbirligine basladi Britanya Imparatorlugu Osmanlilara karsi savaslarda Hicaz ordusundan istifade etmek maksadiyla Serif Huseyin e Osmanlilara karsi savasacagi takdirde silah yardiminda bulunacagini ve halifelerin Muhammed in soyundan olmasini temin edecegini bildirdi Serif Huseyin in ogullari Faysal bin Huseyin ve Abdullah bin Huseyin ile Misir daki Britanya elcisi Henry McMahon ile diplomatik alakalarini devam ettirmekle birlikte Osmanli Imparatorlugu nun Filistin de olan IV Ordu sunun komutani Cemal Pasa ile de anlasmaya varmak icin yollar ariyordu Ancak Cemal Pasa nin Beyrut ve Sam da bazi Arap milliyetcilerini devlete ihanetle itham ederek idam etmesiyle munasebetler degisti Huseyin bin Ali nin 5 Haziran 1916 da kralligini ilan etmesi ile Araplarin Osmanli ordusuna karsi hucumlari basladi 16 Haziran tarihinde Cidde yi Britanya ordusu ele gecirdi Huseyin bin Ali nin hakimiyeti yalniz Ingilizler tarafindan tanindi Ingilizlerin destegiyle Akabe yi 1917 de ele gecirmesi butun Hicaz in Osmanlilardan azat edilmis oldugu anlamina geldi Taif te Abdullah bin Huseyin e teslim olunmasina bakmayan Omer Fahreddin Pasa Mondros Ateskes Antlasmasi na kadar Medine yi savundu 13 Ocak 1919 da Osmanli sultaninin emriyle sehri Hicazlilara teslim etti Yikilis Hicaz krali Huseyin bin Ali Necid emiri Abdulaziz el Suud a karsi Yemen imami ve Bin Resid ile anlasmaya vardi 1921 de Necid emiri Abdulaziz el Suud Cebel Sammar Emirligi ni isgal ettikten sonra Hicaz ordusunu da maglup etti Hicaz krali Huseyin Suudilerle nda Kasim 1923 Nisan 1924 bir anlasmaya varamadi Filistin de Yahudi devletinin kurulmasinda tarafsiz kalmasi uzerine Britanya Huseyin e olan destegini cekti 3 Mart 1924 te Turkiye de halifelik lagvedildi Bundan sonra Huseyin kendisini halife ilan etti Abdulaziz el Suud Hicaz a hucum etmeyi kararlastirdi Vahhabiler 1924 un agustosunda Taif e hucum ederek katliam yaptilar Necid emiri Abdulaziz in ordusu Hicaz a girmemisken 5 Ekim 1924 te Hicaz emiri Huseyin bin Ali hakimiyeti oglu Ali ye birakip ulkeden kacarak Urdun krali Abdullah bin Huseyin in yanina sigindi Necid ordusunun Mekke ve Medine yi ele gecirmesi ile Ali bin Huseyin Cidde tarafina cekildi Daha sonra kralliktan cekilerek Irak krali olan kardesi Faysal bin Huseyin in yanina kacti Bununla da Arabistan Yarimadasi nda Hasimilerin hakimiyetine son verildi Hicaz Kralligi na son veren Abdulaziz el Suud kendisini 1926 da Hicaz Krali ve Necid Sultani ilan etti Daha sonra 1932 de Necid Sammar ve Hicaz topraklarinda kendi bagimsiz Suudi Arabistan Kralligi ni kurdu Hasimiler sulalesi ise Britanya nin yardimiyla Mezopotamya ve Irak ta hakimiyetlerini devam ettirdiler Kaynakca Ben Chaoon WorldStatesmen org Ben M Cahoon 4 Ekim 2002 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Nisan 2021 Yamani Mai 2009 Cradle of Islam the Hijaz and the quest for an Arabian identity Pbk bas I B Tauris ISBN 978 1 84511 824 2 Madawi Al Rasheed A History of Saudi Arabia Cambridge England UK Cambridge University Press 2002 A Brief overview of Hejaz Hejaz history 15 Agustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Musluman Turk e Ihanetin Adi Mekke Serifi Huseyin 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Agustos 2018 Teitelbaum Joshua 2001 The rise and fall of the Hashimite Kingdom of Arabia New York University Press Yamani Mai 2009 Cradle of Islam the Hijaz and the quest for an Arabian identity Pbk ed I B Tauris Madawi Al Rasheed A History of Saudi Arabia Cambridge England UK Cambridge University Press 2002