Hoca Sinan Paşa (d. 1440 - ö. 1486 Gelibolu), 15. yüzyıl Osmanlı kelam alimi, matematikçi ve devlet adamı.
Hoca Sinan Paşa | |
---|---|
Osmanlı Sadrazamı | |
Görev süresi 1476-1477 | |
Hükümdar | II. Mehmed |
Yerine geldiği | Gedik Ahmed Paşa |
Yerine gelen | Karamanlı Mehmed Paşa |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 1440 |
Ölüm | 1486 Gelibolu |
Fatih ve II. Bayezid dönemlerinin önemli bir bilim, din ve sanat adamıdır. Fatih'in saltanatında 1476-1477 yılları arasında sadrazamlık yapmıştır.
En ünlü eseri, kendine has bir üslupla kaleme aldığı Tazarrunâme (Yakarışlar Kitabı) adlı kitaptır.
Hayatı
1437-1441 yılları arasında Sivrihisar, Bursa veya İstanbul'da dünyaya geldi. Asıl adı Sinâeddîn Yusuf'tur. Babası İstanbul’un ilk kadısı Hızır Bey, annesi ise Osmanlı âlimlerinden Molla Yegân'ın kızıdır.
İstanbul'un fethi'nden sonra babası İstanbul kadısı olarak istanbul'da görevlendirildiğinde on üç- on dört yaşlarındaydı. İstanbul'da dedesi Molla Yegân'ın meclisine devam etti; Molla Hüsrev, Molla Gürani, Molla Kırîmî, Hocazâde Muslihuddin ve Kestelî gibi devrin büyük ulemâsı ile tanıştı. Fatih'in İstanbul'a davet ettiği Ali Kuşçu'nun da talebesi oldu.
Babasının 1459'da ölümü üzerine Fatih tarafından Edirne'ye bir medreseye müderris olarak tayin edildi; daha sonra "hace-i sultânî" lakabıyla Fatih'in hocası oldu ve Sahn-ı Semen müderrisliğine getirildi. Padişah Fatih Sultan Mehmed kendisini 1470 senesinde vezirliğe getirdi, bu tarihten sonra "Hoca Paşa" olarak anılmaya başladı
1477 yılında Gedik Ahmed Paşa'nın azledilmesi üzerine vezîr-i azamlığa getirildi. Aynı yıl bilinmeyen bir sebeple bu görevden el çektirildi ve hapsedildi. İstanbul ulemasının toplu halde padişaha başvurup Sinan Paşa hapisten çıkarılmazsa bütün kitaplarını yakarak Osmanlı topraklarını terk edeceklerini bildirmeleri üzerine hapisten çıkarılıp Sivrihisar kadılığı ve müderrisliği vazifesiyle İstanbul'dan uzaklaştırıldı.
II. Bayezid 1481'de tahta geçince yeniden vezirliğe yükseltilmiş ve Edirne Dârülhadisi müderrisliğine getirilmiştir. Riyâziye, hey’et, fıkıh ve kelâm mevzularında Arapça olarak yazdığı risâlelerinin çoğunu Fâtih Sultan Mehmed devrinde kaleme alan Sinan Paşa, II. Bayezid döneminde din, tasavvuf, ahlâk ve evliya menkıbeleri konularındaki Türkçe eserlerini verdi.
1486 yılında kimi kaynaklara göre Edirne'de, kimilerine göre İstanbul'da hayatını kaybetti. Mezari, Canakkale'nin Gelibolu ilcesinin Hamzakoy mevkisindedir.[]
Fâtih döneminin kazaskerlerinden Mollâ Mehmed'in kız kardeşiyle evlenmiş ve bu evlilikten Ahmed ve Mehmed Çelebi adında iki çocuğu olmuştur.
Ömrünün sonuna doğru birkaç ay içinde kaleme aldığı Tazarrûnâme, onun en önemli eseridir. Tazarrûnâme, gerek devrinde gerekse daha sonraki dönemlerde çok okunmuş; çeşitli edebiyat tarih ve tarihçileri tarafından sanatkârâne nesir üslûbunun en başarılı örneği olarak kayda geçirilmiştir.
Eserleri
- Tazarruname ilk ve en önemli eseridir. Türkçe mensur bir tasavvuf eseridir.
- Nasihatname, ahlaka dair nesir tarzında Türkçe bir eserdir.
- Tezkiretülevliya, Alâeddîn Attar'ın Tezkiret-ül-Evliyâ'sı örnek alınarak hazırlanmış Türkçe mensur eserdir bir eserdir
- Haşiye ala şerhül mülehhas, Kadızade Rumi'nin Çagmini Şerhi’ne yazılmış Arapça bir hâşiyedir.
- Risale minel Hendese, Ali Kuşçu'nun Fâtih’in huzûrunda tartıştığı hendeseyle ilgili bir meseleyi ele alan Arapça eserdir.
- Beydâvî Tefsirine Hâşiye, Kadı Beydavi'nin Kadı Tefsiril diye de bilinen tefsirine hâşiye
- Feth-ül-Fethiyye, Ali Kuşçu'nun Fethiyye isimli eserinin Arapça şerhidir.
- Risâle alâ Evveli Kitâb-it-Tehâreti min-el-Hidâye, Burhâneddin el-Mergīnânî’nin el-Hidâye’sinin tahâret bahsine dair Arapça risâlesi.
Kaynakça
- ^ Osmanlı Tarihi, II. Cilt, 10. baskı, sf: 534-658-659, Türk Tarih Kurumu Yayınları-2011, Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı
- ^ a b Gümüşkılıç, Mehmet. "Sinan Paşa'nın Tazarru'name'sinin Vatikan Nüshası" (PDF). www.turkishstudies.net/. Turkish Studies, Cilt 10/12, Yaz 2015. Erişim tarihi: 24 Ekim 2016.[]
- ^ a b c d e f g h i j k l Koç, Aylin. (PDF). www.islamansiklopedisi.info. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt 37, yıl 2009. 27 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2016.
- ^ a b Karagözlü, Volkan. (PDF). www.devdergisi.com. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 16, İstanbul 2016. 27 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2016.
- ^ a b Kırman, Aydın. (PDF). www.infolla.com. Muğla Üniversitesi SBE Dergisi Bahar 2005 Sayı 14. 27 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2016.
Siyasi görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen: Gedik Ahmed Paşa | Osmanlı Sadrazamı 1476 - 1477 | Sonra gelen: Karamanlı Mehmed Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hoca Sinan Pasa d 1440 o 1486 Gelibolu 15 yuzyil Osmanli kelam alimi matematikci ve devlet adami Hoca Sinan PasaOsmanli SadrazamiGorev suresi 1476 1477Hukumdar II MehmedYerine geldigi Gedik Ahmed PasaYerine gelen Karamanli Mehmed PasaKisisel bilgilerDogum 1440Olum 1486 Gelibolu Fatih ve II Bayezid donemlerinin onemli bir bilim din ve sanat adamidir Fatih in saltanatinda 1476 1477 yillari arasinda sadrazamlik yapmistir En unlu eseri kendine has bir uslupla kaleme aldigi Tazarruname Yakarislar Kitabi adli kitaptir Hayati1437 1441 yillari arasinda Sivrihisar Bursa veya Istanbul da dunyaya geldi Asil adi Sinaeddin Yusuf tur Babasi Istanbul un ilk kadisi Hizir Bey annesi ise Osmanli alimlerinden Molla Yegan in kizidir Istanbul un fethi nden sonra babasi Istanbul kadisi olarak istanbul da gorevlendirildiginde on uc on dort yaslarindaydi Istanbul da dedesi Molla Yegan in meclisine devam etti Molla Husrev Molla Gurani Molla Kirimi Hocazade Muslihuddin ve Kesteli gibi devrin buyuk ulemasi ile tanisti Fatih in Istanbul a davet ettigi Ali Kuscu nun da talebesi oldu Babasinin 1459 da olumu uzerine Fatih tarafindan Edirne ye bir medreseye muderris olarak tayin edildi daha sonra hace i sultani lakabiyla Fatih in hocasi oldu ve Sahn i Semen muderrisligine getirildi Padisah Fatih Sultan Mehmed kendisini 1470 senesinde vezirlige getirdi bu tarihten sonra Hoca Pasa olarak anilmaya basladi 1477 yilinda Gedik Ahmed Pasa nin azledilmesi uzerine vezir i azamliga getirildi Ayni yil bilinmeyen bir sebeple bu gorevden el cektirildi ve hapsedildi Istanbul ulemasinin toplu halde padisaha basvurup Sinan Pasa hapisten cikarilmazsa butun kitaplarini yakarak Osmanli topraklarini terk edeceklerini bildirmeleri uzerine hapisten cikarilip Sivrihisar kadiligi ve muderrisligi vazifesiyle Istanbul dan uzaklastirildi II Bayezid 1481 de tahta gecince yeniden vezirlige yukseltilmis ve Edirne Darulhadisi muderrisligine getirilmistir Riyaziye hey et fikih ve kelam mevzularinda Arapca olarak yazdigi risalelerinin cogunu Fatih Sultan Mehmed devrinde kaleme alan Sinan Pasa II Bayezid doneminde din tasavvuf ahlak ve evliya menkibeleri konularindaki Turkce eserlerini verdi 1486 yilinda kimi kaynaklara gore Edirne de kimilerine gore Istanbul da hayatini kaybetti Mezari Canakkale nin Gelibolu ilcesinin Hamzakoy mevkisindedir kaynak belirtilmeli Fatih doneminin kazaskerlerinden Molla Mehmed in kiz kardesiyle evlenmis ve bu evlilikten Ahmed ve Mehmed Celebi adinda iki cocugu olmustur Omrunun sonuna dogru birkac ay icinde kaleme aldigi Tazarruname onun en onemli eseridir Tazarruname gerek devrinde gerekse daha sonraki donemlerde cok okunmus cesitli edebiyat tarih ve tarihcileri tarafindan sanatkarane nesir uslubunun en basarili ornegi olarak kayda gecirilmistir EserleriTazarruname ilk ve en onemli eseridir Turkce mensur bir tasavvuf eseridir Nasihatname ahlaka dair nesir tarzinda Turkce bir eserdir Tezkiretulevliya Alaeddin Attar in Tezkiret ul Evliya si ornek alinarak hazirlanmis Turkce mensur eserdir bir eserdir Hasiye ala serhul mulehhas Kadizade Rumi nin Cagmini Serhi ne yazilmis Arapca bir hasiyedir Risale minel Hendese Ali Kuscu nun Fatih in huzurunda tartistigi hendeseyle ilgili bir meseleyi ele alan Arapca eserdir Beydavi Tefsirine Hasiye Kadi Beydavi nin Kadi Tefsiril diye de bilinen tefsirine hasiye Feth ul Fethiyye Ali Kuscu nun Fethiyye isimli eserinin Arapca serhidir Risale ala Evveli Kitab it Tehareti min el Hidaye Burhaneddin el Merginani nin el Hidaye sinin taharet bahsine dair Arapca risalesi Kaynakca Osmanli Tarihi II Cilt 10 baski sf 534 658 659 Turk Tarih Kurumu Yayinlari 2011 Ord Prof Ismail Hakki Uzuncarsili a b Gumuskilic Mehmet Sinan Pasa nin Tazarru name sinin Vatikan Nushasi PDF www turkishstudies net Turkish Studies Cilt 10 12 Yaz 2015 Erisim tarihi 24 Ekim 2016 olu kirik baglanti a b c d e f g h i j k l Koc Aylin PDF www islamansiklopedisi info Turk Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt 37 yil 2009 27 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2016 a b Karagozlu Volkan PDF www devdergisi com Divan Edebiyati Arastirmalari Dergisi 16 Istanbul 2016 27 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2016 a b Kirman Aydin PDF www infolla com Mugla Universitesi SBE Dergisi Bahar 2005 Sayi 14 27 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2016 Siyasi goreviOnce gelen Gedik Ahmed Pasa Osmanli Sadrazami 1476 1477 Sonra gelen Karamanli Mehmed Pasa