Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hospio (Gürcüce: ხოსპიო; okunuşu: "h'osp'io"), Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahalkalaki Belediyesi'nde bir köydür. Ahalkalaki Platosu'nda, deniz seviyesinden 1.720 metre yükseklikte yer alır. Ahalkalaki kasabasına 5 km uzaklıktadır.
Bazı Gürcüce kaynaklarda Hospia olarak da geçen Hospio, Bavra, Martuni ve Horenia köyleriyle birlikte Hospio temini oluşturmaktadır ve bu teminin merkezidir.
Tarihçe
Hospio'da 10. yüzyılda inşa edilmiş olan kilise buranın eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Bu yüzyılda köy Gürcü Krallığı sınırları içinde yer alıyordu. Daha sonra birleşik Gürcü Krallığı'nın bir parçası olan Hospio, bu krallığın zayıflaması üzerine bağımsız devlete dönüşen Samtshe-Saatabago'nun (1268-1625) idaresi altındayken, 1578 yılında Osmanlıların eline geçti. 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine Hospiye / Hospiya (خوسپیە) olarak kaydedilmiş olan Hospio, Ahalkalak livasının Akşehir nahiyesine bağlıydı. Bu tarihte Hospiye-i Süfla (Aşağı Hospiye) ve Hospiye-i Ulya (Yukarı Hospiye) adlaıyla iki ayrı köy olarak kaydedilmişti. Bu tarihte Aşağı Hospio'da 16, Yukarı Hospio'da 9 hane yaşıyordu. Her hane, Osmanlı idaresinin Hristiyan köylülerden alınan ispenç vergisi vermekle yükümlü kılınmıştı. Bu hanelerin reisleri Meraba, Basila, Gogiça, Hosik, Grigol, Sahak, Kadam, Datuna, Nikola gibi adlar taşıyordu. İki yerleşmede de buğday, arpa, çavdar, keten tohumu tarımı ve arıcılık yapılıyor, koyun ve domuz besleniyordu.
Hospio, yaklaşık 250 yıl Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından imzalanan Edirne Antlaşması’yla Çarlık Rusyası’na bırakıldı. Böylece bu imparatorluğun bir parçası olan Gürcistan’a yeniden katılmış oldu. Rus idaresi sırasında Paravani Deresi'nin sol kıyısındaki Aşağı Hospio köyüne Büyük Hospio, aynı derenin sağ kıyısındaki Yukarı Hospio köyüne de Küçük Hospio adı verildi. Küçük Hospio'nun adı Sovyet döneminde Marduni olarak değiştirildi. Büyük Hospio da Hospio olarak kaldı. Gürcü tarihçi Aleksandre Proneli, 20. yüzyılın başında, köyün nüfusunun Palavandişvili gibi Müslüman Gürcülerden oluştuğunu, ancak köy halkının Gürcüce konuşamadığını yazmıştır.
Hospio köyünde, ikisi kilise ve biri cami olmak üzere üç adet tarihsel yapı bulunmaktadır. 10. yüzyıla tarihlenen eski Hospio Kilisesi'den kabartma haçlar kalmıştır. İçi boyandığı için eski yazılardan sadece bazı bölümler günümüze ulaşmıştır. Kilise Sovyet döneminde başka amaçla kullanışmıştır. Eski Hospio Kilisesi, 2006 yılında Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine alınmıştır.
Köydeki ikinci kilise, 14-15. yüzyılda inşa edilmiştir. Tek nefli bir yapı olan yeni Hospio Kilisesi, köyün ucunda, Paravani Deresi'in sağ kıyısındadır. Yapı değişik renklerde kesme bazalt taşlardan inşa edilmiştir. Doğu duvarı toprağa yaslanan kilisenin giriş kapısı güney duvarında yer alır. Doğu, güney ve batı duvarlarında birer adet pencere bulunmaktadır. Yeni Hospio Kilisesi, 2018 yılında Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine alınmıştır.
Hospio köyündeki cami ise, köyün Osmanlı döneminde ortaya çıkmış Müslümanları tarafından, Rus idaresi sırasında, 1905 yılında inşa edilmiştir. Dikdörtgen planlı (8,85 x 11,10 m) bir yapı olan caminin yapımında, köşelerde kesme ve diğer yerlerde moloz taş kullanılmıştır. Günümüzde kullanılmayan yapının çatı örtüsü ahşaptır. Camiye 2012 yılında kültürel miras anıtı statüsü verilmiştir.
Nüfus
2014 yılı verilerine göre köyde 385 kişi yaşıyordu. Nüfusun yaklaşık yarısı Gürcülerden, diğer yarısı da Ermenilerden oluşuyordu.
| Sayım tarihi | Nüfus | Erkek | Kadın |
|---|---|---|---|
| 2002 | 471 | 224 | 247 |
| 2014 | 385 | 186 | 199 |
Kaynakça
- ^ "Ahalkalaki Belediyesi". 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 221, 237, II. cilt (1941), s. 218, 233". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1947), s. 311". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ "Aleksandre Proneli, Görkemli Mesheti (Gürcüce), Gori, 1914, s. 167" (PDF). 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021.
- ^ a b Samshe-Cavaheti (სამცხე-ჯავახეთი), Yazarlar (Dali Nikolaişvili, Davit Sartania, Avtandil Ucmacuridze, Lamzira Lağidze, Vaja Trapaidze, Tinatin Nanobaşvili), Tiflis, 2016, s. 289 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ]
- ^ ""Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları Hakkında"". 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Şubat 2021.
- ^ ""Hospio Kilisesi" (Gürcüce) - Gürcistan Ulusal Kültürel Mirası Korunma Ajansı". 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Şubat 2021.
- ^ Nebi Gümüş - Nicole Kancal-Ferrari, Ahıska Bölgesindeki Türk İslam Mimarı Yadigarları, İstanbul, 2019, s. 488, .
- ^ "Camilere Kültürel Miras Anıtı Statüsü Verildi" (Gürcüce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hospio Gurcuce ხოსპიო okunusu h osp io Gurcistan in Samtshe Cavaheti bolgesinde Ahalkalaki Belediyesi nde bir koydur Ahalkalaki Platosu nda deniz seviyesinden 1 720 metre yukseklikte yer alir Ahalkalaki kasabasina 5 km uzakliktadir Bazi Gurcuce kaynaklarda Hospia olarak da gecen Hospio Bavra Martuni ve Horenia koyleriyle birlikte Hospio temini olusturmaktadir ve bu teminin merkezidir TarihceHospio da 10 yuzyilda insa edilmis olan kilise buranin eski bir yerlesme oldugunu gostermektedir Bu yuzyilda koy Gurcu Kralligi sinirlari icinde yer aliyordu Daha sonra birlesik Gurcu Kralligi nin bir parcasi olan Hospio bu kralligin zayiflamasi uzerine bagimsiz devlete donusen Samtshe Saatabago nun 1268 1625 idaresi altindayken 1578 yilinda Osmanlilarin eline gecti 1595 tarihli Osmanli mufassal defterine Hospiye Hospiya خوسپیە olarak kaydedilmis olan Hospio Ahalkalak livasinin Aksehir nahiyesine bagliydi Bu tarihte Hospiye i Sufla Asagi Hospiye ve Hospiye i Ulya Yukari Hospiye adlaiyla iki ayri koy olarak kaydedilmisti Bu tarihte Asagi Hospio da 16 Yukari Hospio da 9 hane yasiyordu Her hane Osmanli idaresinin Hristiyan koylulerden alinan ispenc vergisi vermekle yukumlu kilinmisti Bu hanelerin reisleri Meraba Basila Gogica Hosik Grigol Sahak Kadam Datuna Nikola gibi adlar tasiyordu Iki yerlesmede de bugday arpa cavdar keten tohumu tarimi ve aricilik yapiliyor koyun ve domuz besleniyordu Hospio yaklasik 250 yil Osmanli egemenliginde kaldiktan sonra 1828 1829 Osmanli Rus Savasi nin ardindan imzalanan Edirne Antlasmasi yla Carlik Rusyasi na birakildi Boylece bu imparatorlugun bir parcasi olan Gurcistan a yeniden katilmis oldu Rus idaresi sirasinda Paravani Deresi nin sol kiyisindaki Asagi Hospio koyune Buyuk Hospio ayni derenin sag kiyisindaki Yukari Hospio koyune de Kucuk Hospio adi verildi Kucuk Hospio nun adi Sovyet doneminde Marduni olarak degistirildi Buyuk Hospio da Hospio olarak kaldi Gurcu tarihci Aleksandre Proneli 20 yuzyilin basinda koyun nufusunun Palavandisvili gibi Musluman Gurculerden olustugunu ancak koy halkinin Gurcuce konusamadigini yazmistir Hospio koyunde ikisi kilise ve biri cami olmak uzere uc adet tarihsel yapi bulunmaktadir 10 yuzyila tarihlenen eski Hospio Kilisesi den kabartma haclar kalmistir Ici boyandigi icin eski yazilardan sadece bazi bolumler gunumuze ulasmistir Kilise Sovyet doneminde baska amacla kullanismistir Eski Hospio Kilisesi 2006 yilinda Gurcistan in Ulusal Oneme Sahip Tasinmaz Kultur Anitlari listesine alinmistir Koydeki ikinci kilise 14 15 yuzyilda insa edilmistir Tek nefli bir yapi olan yeni Hospio Kilisesi koyun ucunda Paravani Deresi in sag kiyisindadir Yapi degisik renklerde kesme bazalt taslardan insa edilmistir Dogu duvari topraga yaslanan kilisenin giris kapisi guney duvarinda yer alir Dogu guney ve bati duvarlarinda birer adet pencere bulunmaktadir Yeni Hospio Kilisesi 2018 yilinda Gurcistan in Ulusal Oneme Sahip Tasinmaz Kultur Anitlari listesine alinmistir Hospio koyundeki cami ise koyun Osmanli doneminde ortaya cikmis Muslumanlari tarafindan Rus idaresi sirasinda 1905 yilinda insa edilmistir Dikdortgen planli 8 85 x 11 10 m bir yapi olan caminin yapiminda koselerde kesme ve diger yerlerde moloz tas kullanilmistir Gunumuzde kullanilmayan yapinin cati ortusu ahsaptir Camiye 2012 yilinda kulturel miras aniti statusu verilmistir Nufus2014 yili verilerine gore koyde 385 kisi yasiyordu Nufusun yaklasik yarisi Gurculerden diger yarisi da Ermenilerden olusuyordu Sayim tarihi Nufus Erkek Kadin2002 471 224 2472014 385 186 199Kaynakca Ahalkalaki Belediyesi 15 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2021 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt I cilt 1947 s 221 237 II cilt 1941 s 218 233 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2021 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1947 s 311 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2021 Aleksandre Proneli Gorkemli Mesheti Gurcuce Gori 1914 s 167 PDF 25 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Mayis 2021 a b Samshe Cavaheti სამცხე ჯავახეთი Yazarlar Dali Nikolaisvili Davit Sartania Avtandil Ucmacuridze Lamzira Lagidze Vaja Trapaidze Tinatin Nanobasvili Tiflis 2016 s 289 26 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 8626 7 Ulusal Oneme Sahip Tasinmaz Kultur Anitlari Hakkinda 30 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Subat 2021 Hospio Kilisesi Gurcuce Gurcistan Ulusal Kulturel Mirasi Korunma Ajansi 12 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Subat 2021 Nebi Gumus Nicole Kancal Ferrari Ahiska Bolgesindeki Turk Islam Mimari Yadigarlari Istanbul 2019 s 488 ISBN 978 975 17 4362 6 Camilere Kulturel Miras Aniti Statusu Verildi Gurcuce