Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
I. Aleksandar veya Kral I. Aleksandar Karacorceviç (Sırpça: Краљ Александар I Карађорђевић; 16 Aralık 1888 - 9 Ekim 1934), 1921-1929 arasında Sırp, Hırvat ve Slovenlerin, 1929-1934 arasında da Yugoslavya Krallığı'nın kralıdır. Etnik ve siyasi olarak bölünmüş Güney Slavların ilk olarak bütünleştiği siyasi oluşum olan Yugoslavya'yı birleştirip kuran kişi olması sebebi ile kendisine "Birleştirici Kral" unvanı verilmiştir.
| I. Aleksandar | |
|---|---|
 | |
| Yugoslavya Kralı | |
| Hüküm süresi | 16 Ağustos 1921 - 9 Ekim 1934 |
| Önce gelen | I. Petar |
| Sonra gelen | II. Petar |
| Doğum | 16 Aralık 1888 Cetinje, Karadağ |
| Ölüm | 9 Ekim 1934 (45 yaşında) Marsilya, Fransa |
| Defin | |
| Eş(ler)i | |
| Çocuk(lar)ı | II. Petar |
| Hanedan | Karađorđević Hanedanı |
| Babası | I. Petar |
| Annesi | |
| Dini | Doğu Ortodoks |
| İmza |  |
Aleksandar, Petar Karageorgeviç (I. Petar) ile Karadağlı prenses Zorka'nın ikinci oğluydu. Çocukluğunu sürgünde olan babasının yanında Cenevre'de geçirdikten sonra, 1899'da Sankt-Peterburg'a giderek Rus Çarlık Hassa Alayı'na girdi (1904). Ağabeyinin kendi hakkından vazgeçmesi üzerine, veliaht olarak Sırbistan'daki ailesinin yanına gitti.
Balkan Savaşları (1912-1913) sırasında başarılı bir komutan olduğunu kanıtlayan Aleksandar, hasta olan Kral Petar tarafından Sırbistan naipliğine atandı (24 Haziran 1914). I. Dünya Savaşı sırasında Sırbistan Silahlı Kuvvetleri'nin Başkomutanlığını yaptı ve 31 Ekim 1918'de Belgrad'a girdi. Naip prens olarak, 1 Aralık 1918'de Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı'nın kurulduğunu açıkladı.
Yeni devletin istikrarsızlığı, anayasaya bağlılık yemini ettiği gün (28 Haziran 1921) Aleksandar'a karşı düzenlenen bir suikast girişimiyle kendini gösterdi. Aleksandar gene de aynı yılın 16 Ağustos'unda babasının yerine kral oldu ve 8 Haziran 1922'de Romanya Kralı I. Ferdinand'ın kızlarından Marie ile evlendi. Ülkesindeki birbirine düşman milliyetçi gruplarla siyasi partileri aynı devlet birliği içinde toplamaya çalıştı.
1920'ler boyunca tırmanan siyasi gerginlik, hükûmetteki bakanların birçok kez değiştirilmesini zorunlu kıldı. Karadağlı bir Milletvekilinin, parlamento (Skupstina) toplantısı sırasında birkaç Hırvat Milletvekilini öldürmesiyle (20 Haziran 1928) siyasi gerginlik doruğa ulaştı. Bu olay üzerine Hırvat temsilcileri parlamentodan çekildi. Parlamentonun yeniden oluşturulması konusunda yeterli bir uzlaşma sağlayamayan ve etkili bir hükûmet kuramayan Aleksandar, parlamentoyu dağıttı. Ardından 1921 Anayasası'nı feshederek bir diktatörlük kurdu (6 Ocak 1929).
Uyruklarını birleştirme yönünde çabalarını sürdürerek ülkenin adını Yugoslavya olarak değiştirdi (3 Ekim 1929). Etnik, dinsel ya da bölgesel ayrımlara dayanan bütün siyasi partileri feshetti. Devletin yönetsel yapısını yeniden düzenledi. Ülkede standart bir yasal sistem oluşturdu; eğitim programlarında da birliği sağladı; ayrıca ulusal tatil günlerini belirledi. Köylülerin içinde bulunduğu mali güçlükleri gidermeye çalıştı. Bulgaristan'la ilişkileri yumuşattı (1933). Yugoslavya'yı hem Küçük Antant'a (Çekoslovakya ve Romanya'yla) hem de Türkiye, Yunanistan ve Romanya arasında bir ittifak olan Balkan Paktı'na soktu (1934).
Aleksandar, zamanla askeri desteğe gereksinim duyan bir polis devleti yarattı. 3 Eylül 1931'de yürürlüğe giren yeni anayasa ile aslında diktatörlüğe yasal temel sağlanmıştı. Aleksandar'ın uygulamaları başlangıçta hoşnutlukla karşılanmakla birlikte, 1932'ye gelindiğinde, Büyük Bunalım'a bağlı olarak ülkede baş gösteren ekonomik bunalıma siyasi hoşnutsuzluk da eklendiği için, demokrasiye dönme yolundaki istekler yoğunlaştı. Bunun sonucunda Aleksandar, parlamenter bir hükûmet sistemine dönmeyi ciddi biçimde düşündüyse de, bunu gerçekleştirmeye olanak bulamadan, Ekim 1933'te Türkiye ziyaretinin ardındanFransa'ya yaptığı resmi bir ziyaret sırasında Bulgar devrimci tarafından öldürüldü.
Kaynakça
- ^ Turhan Gürkan, Atatürk'ün Uşağının Gizli Defteri, Fer Yayınları, İstanbul, 1971 s.109
I. Aleksandar Doğumu: 16 Aralık 1888 Ölümü: 9 Ekim 1934 | ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen I. Petar | Sırplar, Hırvatlar ve Slovenlerin Kralı 16 Ağustos 1921 - 6 Ocak 1929 | Yugoslavya Kralı ilan edildi |
| Yeni makam | Yugoslavya Kralı 6 Ocak 1929 - 9 Ekim 1934 | Sonra gelen II. Petar |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
I Aleksandar veya Kral I Aleksandar Karacorcevic Sirpca Kraљ Aleksandar I Karaђorђeviћ 16 Aralik 1888 9 Ekim 1934 1921 1929 arasinda Sirp Hirvat ve Slovenlerin 1929 1934 arasinda da Yugoslavya Kralligi nin kralidir Etnik ve siyasi olarak bolunmus Guney Slavlarin ilk olarak butunlestigi siyasi olusum olan Yugoslavya yi birlestirip kuran kisi olmasi sebebi ile kendisine Birlestirici Kral unvani verilmistir I AleksandarYugoslavya KraliHukum suresi16 Agustos 1921 9 Ekim 1934Once gelenI PetarSonra gelenII PetarDogum16 Aralik 1888 1888 12 16 Cetinje KaradagOlum9 Ekim 1934 45 yasinda Marsilya FransaDefinEs ler iCocuk lar iII PetarHanedanKarađorđevic HanedaniBabasiI PetarAnnesiDiniDogu OrtodoksImza Aleksandar Petar Karageorgevic I Petar ile Karadagli prenses Zorka nin ikinci ogluydu Cocuklugunu surgunde olan babasinin yaninda Cenevre de gecirdikten sonra 1899 da Sankt Peterburg a giderek Rus Carlik Hassa Alayi na girdi 1904 Agabeyinin kendi hakkindan vazgecmesi uzerine veliaht olarak Sirbistan daki ailesinin yanina gitti Balkan Savaslari 1912 1913 sirasinda basarili bir komutan oldugunu kanitlayan Aleksandar hasta olan Kral Petar tarafindan Sirbistan naipligine atandi 24 Haziran 1914 I Dunya Savasi sirasinda Sirbistan Silahli Kuvvetleri nin Baskomutanligini yapti ve 31 Ekim 1918 de Belgrad a girdi Naip prens olarak 1 Aralik 1918 de Sirp Hirvat Sloven Kralligi nin kuruldugunu acikladi Yeni devletin istikrarsizligi anayasaya baglilik yemini ettigi gun 28 Haziran 1921 Aleksandar a karsi duzenlenen bir suikast girisimiyle kendini gosterdi Aleksandar gene de ayni yilin 16 Agustos unda babasinin yerine kral oldu ve 8 Haziran 1922 de Romanya Krali I Ferdinand in kizlarindan Marie ile evlendi Ulkesindeki birbirine dusman milliyetci gruplarla siyasi partileri ayni devlet birligi icinde toplamaya calisti 1920 ler boyunca tirmanan siyasi gerginlik hukumetteki bakanlarin bircok kez degistirilmesini zorunlu kildi Karadagli bir Milletvekilinin parlamento Skupstina toplantisi sirasinda birkac Hirvat Milletvekilini oldurmesiyle 20 Haziran 1928 siyasi gerginlik doruga ulasti Bu olay uzerine Hirvat temsilcileri parlamentodan cekildi Parlamentonun yeniden olusturulmasi konusunda yeterli bir uzlasma saglayamayan ve etkili bir hukumet kuramayan Aleksandar parlamentoyu dagitti Ardindan 1921 Anayasasi ni feshederek bir diktatorluk kurdu 6 Ocak 1929 Uyruklarini birlestirme yonunde cabalarini surdurerek ulkenin adini Yugoslavya olarak degistirdi 3 Ekim 1929 Etnik dinsel ya da bolgesel ayrimlara dayanan butun siyasi partileri feshetti Devletin yonetsel yapisini yeniden duzenledi Ulkede standart bir yasal sistem olusturdu egitim programlarinda da birligi sagladi ayrica ulusal tatil gunlerini belirledi Koylulerin icinde bulundugu mali guclukleri gidermeye calisti Bulgaristan la iliskileri yumusatti 1933 Yugoslavya yi hem Kucuk Antant a Cekoslovakya ve Romanya yla hem de Turkiye Yunanistan ve Romanya arasinda bir ittifak olan Balkan Pakti na soktu 1934 Aleksandar zamanla askeri destege gereksinim duyan bir polis devleti yaratti 3 Eylul 1931 de yururluge giren yeni anayasa ile aslinda diktatorluge yasal temel saglanmisti Aleksandar in uygulamalari baslangicta hosnutlukla karsilanmakla birlikte 1932 ye gelindiginde Buyuk Bunalim a bagli olarak ulkede bas gosteren ekonomik bunalima siyasi hosnutsuzluk da eklendigi icin demokrasiye donme yolundaki istekler yogunlasti Bunun sonucunda Aleksandar parlamenter bir hukumet sistemine donmeyi ciddi bicimde dusunduyse de bunu gerceklestirmeye olanak bulamadan Ekim 1933 te Turkiye ziyaretinin ardindanFransa ya yaptigi resmi bir ziyaret sirasinda Bulgar devrimci tarafindan olduruldu Kaynakca Turhan Gurkan Ataturk un Usaginin Gizli Defteri Fer Yayinlari Istanbul 1971 s 109 I AleksandarKarađorđevic HanedaniDogumu 16 Aralik 1888 Olumu 9 Ekim 1934Resmi unvanlarOnce gelen I Petar Sirplar Hirvatlar ve Slovenlerin Krali 16 Agustos 1921 6 Ocak 1929 Yugoslavya Krali ilan edildiYeni makam Yugoslavya Krali 6 Ocak 1929 9 Ekim 1934 Sonra gelen II Petar