Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
I. Isabel, Kastilyalı Isabella veya Katolik Isabel (İspanyolca: Isabel I; 22 Nisan 1451 - 26 Kasım 1504), Kastilya (1474-1504) ve Aragon (1479-1504) Kraliçesi. Bu iki Krallığı 1479'dan sonra kocası Aragon Kralı II. Fernando ile birlikte yönetmiştir. Hükümdarlığı sırasında İspanya'nın birliğini sağlamış ve Kristof Kolomb'un Yeni Dünya'yı keşfiyle güçlü bir sömürge imparatorluğunun temelleri atılmıştır.
| Kastilya Kraliçesi I. Isabella | |
|---|---|
 Portresi (1490) | |
| Kastilya ve León Kraliçesi | |
| Hüküm süresi | 11 Aralık 1474 – 26 Kasım 1504 |
| Taç giymesi | 13 Aralık 1474 |
| Önce gelen | IV. Henry |
| Sonra gelen | Joanna |
| Ortak hükümdar | II. Ferdinand |
| Aragon Kraliçesi | |
| Hüküm süresi | 20 Ocak 1479 – 26 Kasım 1504 |
| Doğum | 1 Nisan 1451 Madrigal de las Altas Torres |
| Ölüm | 26 Kasım 1504 (53 yaşında) Medina del Campo |
| Defin | Granada Kraliyet Şapeli |
| Eş(ler)i | Aragon Kralı II. Ferdinand (e. 1469) |
| Çocuk(lar)ı |
|
| Hanedan | Trastámara |
| Babası | Kastilya Kralı II. John |
| Annesi | Portekiz Prensesi Isabella |
| Dini | Katoliklik |
| İmza |  |
Hayatı
Kastilya kralı ile Portekizli Isabel'in kızı, sonradan babasının yerine tahta çıkan 'nin ise üvey kardeşiydi. On üç yaşındayken kralın gözetimi altında yetişmesi için saraya getirildi. Kardeşi Alfonso'nun çevresinde toplanmış olan Enrique'nin muhalifleri, onun Temmuz 1468'de ölümü üzerine Isabel'e yöneldiler. Ama Isabel muhalefetin sözcüsü olmayı kabul etmedi ve Toros de Guisando Antlaşması'yla (19 Eylül 1468) tarafından tahtın varisi ilan edildi.
Tahtın varisi olması nedeniyle, Isabel'in yapacağı evlilik İspanya'da ve dış ülkelerde yoğun tartışmalara yol açtı. Portekiz, Fransa ve Aragon değişik önerilerde bulundular. Enrique, Isabel'in Portekiz kralı , Fransızlar ise Guienne dükü ile evlenmesini istiyordu. Ama Isabel, danışmanlarının da etkisiyle Aragon tahtının varisi Fernando ile evlenmeye karar verdi ve Enrique'nin onayı olmadan Ekim 1469'da Valladolid'deki Juan de Vivero Sarayı'nda onunla evlendi. Bu evliliğe karşı çıkan bir grup Kastilya soylusu, tahtın gerçek varisinin Isabel değil Enrique'nin la Beltraneja olarak bilinen kızı Juana olduğunu öne sürdüler. Kral da, Isabel'in kendisinin onayını almadan Fernando'yla evlenmekle tahta itaatsizlik ettiğini, böylece 1468 anlaşmasını çiğnediğini ileri sürerek bu grubu destekledi ve Juana'nın tahta çıkabilmesi için Guienne dükünün desteğinin sağlamaya çalıştı. Isabel ve Enrique daha sonra uzlaşmaya vardılarsa da, uzun yıllardan beri süren taht mücadelesi, kralın ölümünün (1474) hemen ardından bir iç savaşa dönüştü.
Taht savaşı
Savaş çıktığında kendini Segovia'da kraliçe ilan etmiş olan Isabel, aralarında Kardinal Mendoza ile Kastilya kraliyet ordusu başkomutanı Velasco'nın da bulunduğu bir grup Kastilya soylusunun desteğini almıştı. Juana'yı destekleyen grubun içinde ise Toledo başpiskoposu, Calatrava tarikatının önderi ve Villene markisi yer alıyordu. Bu arada Juana'yla nişanlanan Portekiz kralı da Isabel'e karşı savaşa girişmişti. Isabel'in hükümdarlığının ilk dört yılı boyunca süren iç savaş, Juana'yı destekleyen Kastilyalı soyluların ve Portekiz kralının yenilgisiyle sonuçlandı (24 Şubat 1479). Aynı yıl Aragon kralı II. Juan'ın ölümü üzerine Kastilya ve Aragon krallıkları Isabel ve Fernando'nun yönetimi altında birleşti.
Böylece modern İspanya'nın temelleri atılmış oldu. Ama kişisel plandaki bu birliğin etkili bir siyasi birliğe dönüşmesi için uzun zaman geçmesi gerekecekti. Fernando ilk vasiyetnamesinde (1475), Isabel'i Aragon tahtının varisi olarak belirlemiş ve uyruklarının Kastilya ile kurulacak bir birlikten büyük yararlar sağlayacaklarını açıkça ilan etmişti. Bununla birlikte, her iki krallık uzun yıllar kendi kurumları ve yasaları uyarınca yönetildi. Isabel ve Fernando İber Yarımadası'ndaki son Müslüman kalesi olan Gırnata Emirliği'ni ele geçirerek uzun yıllardan beri süren Reconquista (İspanya'nın yeniden fethi) mücadelesini sona erdirmeye karar verdiler. Ama 1482'de Gırnata'ya karşı başlatılan ve güçlükle sürdürülen sefer Kastilya'nın mali olanaklarını tüketti. Savaşın yönetimiyle yakından ilgilenen Isabel, 1491'de Fernando'yla birlikte Gırnata yakınlarındaki Santa Fe'de karargâh kurdu ve 2 Ocak 1492'de Gırnata'nın düşmesine değin orada kaldı.
Isabel'i Santa Fe'de ziyaret eden Kristof Kolomb, Avrupalıların Amerika kıtasına yerleşmesiyle sonuçlanacak yolculuğa çıkmak için onun desteğini istedi. Isabel'in bu seferin masraflarını karşılamak amacıyla mücevherlerini verdiği ileri sürüldüyse de, Kolomb'a yalnızca sınırlı bir mali destek sağladığı bilinmektedir. Bu yolculuğun sonunda keşfedilen Yenidünya, daha önceki keşif seferlerinde de olduğu gibi papalığın onayıyla Kastilya tahtına bırakıldı.
Isabel'in hükümdarlığı sırasında Andalucia'da Engizisyon kuruldu (1478) ve Hıristiyanlığı benimsemeyen Yahudiler ülkeden sürüldü. Öte yandan 15. yüzyılın başlarında uygulanmaya konmuş olan kilise reformları bu dönemde hız kazandı. Isabel son derece dindar bir kişi olmasına ve Papa IV. Alexander tarafından Fernando'yla kendisine verilmiş olan onursal Katolik unvanını taşımasına karşın, papalığa karşı kararlı bir politika izledi. Bu doğrultuda papanın İspanya'daki arpalıklara kendisinin onayını almadan atama yapmasına ve Kastilya tahtının kilise üzerindeki geleneksel haklarının çiğnenmesine karşı çıktı. Gene bu siyasetin bir parçası olarak boş Cuenca piskoposluğuna bir İtalyan kardinalin getirilmesini reddederek, dört yıl sonra bu göreve bir İspanyolun atanmasını sağladı. Ayrıca, papanın yeğeninin Sevilla piskoposu olmasını önledi.
Isabel, dinsel konular kadar eğitimle de ilgilendi; 30 yaşındayken Latince öğrenmeye başladı, saraydaki bilginlere destek oldu ve bunlardan Pietro Martire d'Anghiera'yı soyluların çocuklarını eğitmek için kurulan yeni bir saray okulunun başına getirdi. İspanyol ve Flaman ressamların da koruyuculuğunu üstlenen Isabel'in geniş resim koleksiyonunun bir bölümü günümüze ulaşmıştır.
Görünüş ve kişilik
Isabella kısa boyluydu, tıknazdı, çok açık tenliydi ve çilek-sarı ile kumral arası bir saç rengine sahipti . Bununla birlikte, diğer açıklamalar saçını altın (sarı) olarak tanımlar. Bazı portreler onu esmer olarak gösteriyor. Bunun nedeni, eski portrelerde meydana gelen ve genellikle saç pigmentlerinin koyu kahverengiye dönmesine neden olan bir olgudur. 15. ve 16. yüzyıllardan kalma birçok portre bunun kanıttı. Bununla birlikte, Burgonyalı heykeltıraş Philippe de Vigarny'nin (şu anda Fransa olan Langres'te doğmuş) Granada Katedrali'ndeki heykeli de onu koyu saçlı bir esmer olarak gösteriyor.
Kızları Joanna ve Catherine'in görünüş olarak ona en çok benzediği düşünülüyordu. Isabella sade, ılımlı bir yaşam tarzı sürdürdü ve hayatında en çok dindar ruhu onu etkiledi, Endülüs'teki Müslümanlara karşı düşmanlığına rağmen.Isabella'nın çağdaşları onu şu şekilde tanımladı:
- Gonzalo Fernández de Oviedo y Valdés : "Onun konuşmasını görmek ilahiydi."
- Andrés Bernáldez: "Çalışkan bir kadındı, çok güçlü, çok ihtiyatlı, bilge, çok dürüst, iffetli, dindar, sağduyulu, doğru sözlü, açık, hilesiz. Bu çok Katolik ve mutlu Kraliçe'nin mükemmelliklerini kim sayabilir ki, her zaman övgüye çok layık."
- Hernando del Pulgar : "Adalete çok meyilliydi, o kadar ki merhametten çok katılık yolunu izlemesiyle ünlendi ve bunu, başarılı olduğunda krallıkta bulduğu büyük suç yolsuzluğunu düzeltmek için yaptı."
Son yılları
Isabel'in hükümdarlığının son yıllarında önce tek oğlu ve varisi Juan (1497), ardından da kızı Portekiz kraliçesi Isabel (1498), daha sonra da kendisinden İspanya ile Portekiz'i birleştirmesi beklenen torunu Miguel (1500) öldü. Bunun üzerine sonradan Deli lakabıyla anılan öteki kızı Juana Kastilya tahtının varisi ilan edildi. Isabel'in son yıllarında kazandığı en büyük başarılardan biri askeri amaçla kurulmuş olan Alcantara, Calatrava ve Santiago tarikatlarına ait geniş toprakların krallığa bağlanması oldu.
Isabel'in yaşamına ve hükümdarlık yıllarına ilişkin başlıca kaynak vasiyetnamesidir. İber Yarımadasında siyasi birliğin sağlanması, Cebelitarık üzerinde denetim kurulması, Kuzey Afrika'daki yayılma politikası, Yenidünya yerlilerine karşı izlenen siyaset ve kilise reformları gibi önemli siyasi konulardaki değerlendirmelerinin yer aldığı bu vasiyetname, İspanya tarihine ışık tutan önemli bir belge niteliğindedir.
Kaynakça
- ^ a b Palos, Joan-Lluís (28 Mart 2019). "To seize power in Spain, Queen Isabella had to play it smart: Bold, strategic, and steady, Isabella of Castile navigated an unlikely rise to the throne and ushered in a golden age for Spain". National Geographic History Magazine. 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Nisan 2019.
- ^ Prescott, William. History of the Reign of Ferdinand and Isabella, The Catholic. J.B Lippincott & CO., 1860, p. 83
- ^ Plunkett,Ierne. Isabel of Castile. The Knickerbocker Press, 1915, p. 96
- ^ Bakersfield, Katherine. "Katherine's Reviews > Isabel: Jewel of Castilla, Spain, 1466". Good Reads. 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mayıs 2019.
- ^ Meyer, Carolyn (2000). Isabel: Jewel of Castilla. Scholastic. ISBN .
- ^ . web.archive.org. 30 Mart 2019. 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.
- ^ . www.goodreads.com. 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.
- ^ De Aragon, Ray John (2012). Hidden history of Spanish New Mexico. Charleston, SC. ISBN . OCLC 801928951.
- ^ Vollendorf, Lisa; Boruchoff, David A. (1 Aralık 2006). "Isabel la Católica, Queen of Castile: Critical Essays". Hispania. 89 (4): 871. doi:10.2307/20063395. ISSN 0018-2133.
- ^ "The Oxford History of Mexico". 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
I Isabel Kastilyali Isabella veya Katolik Isabel Ispanyolca Isabel I 22 Nisan 1451 26 Kasim 1504 Kastilya 1474 1504 ve Aragon 1479 1504 Kralicesi Bu iki Kralligi 1479 dan sonra kocasi Aragon Krali II Fernando ile birlikte yonetmistir Hukumdarligi sirasinda Ispanya nin birligini saglamis ve Kristof Kolomb un Yeni Dunya yi kesfiyle guclu bir somurge imparatorlugunun temelleri atilmistir Kastilya Kralicesi I IsabellaPortresi 1490 Kastilya ve Leon KralicesiHukum suresi11 Aralik 1474 26 Kasim 1504Tac giymesi13 Aralik 1474Once gelenIV HenrySonra gelenJoannaOrtak hukumdarII FerdinandAragon KralicesiHukum suresi20 Ocak 1479 26 Kasim 1504Dogum1 Nisan 1451 Madrigal de las Altas TorresOlum26 Kasim 1504 53 yasinda Medina del CampoDefinGranada Kraliyet SapeliEs ler iAragon Krali II Ferdinand e 1469 Cocuk lar iPortekiz Kralicesi Isabella Asturias Prensi John Kastilya ve Aragon Kralicesi Joanna Portekiz Kralicesi Maria Ingiltere Kralicesi CatherineHanedanTrastamaraBabasiKastilya Krali II JohnAnnesiPortekiz Prensesi IsabellaDiniKatoliklikImzaKristof Kolomb u 1492 yilinda Hindistan seferine ugurlarkenKristof Kolomb un donusu Kral Ferdinand ve Kralice Isabella nin huzurunda HayatiKastilya krali ile Portekizli Isabel in kizi sonradan babasinin yerine tahta cikan nin ise uvey kardesiydi On uc yasindayken kralin gozetimi altinda yetismesi icin saraya getirildi Kardesi Alfonso nun cevresinde toplanmis olan Enrique nin muhalifleri onun Temmuz 1468 de olumu uzerine Isabel e yoneldiler Ama Isabel muhalefetin sozcusu olmayi kabul etmedi ve Toros de Guisando Antlasmasi yla 19 Eylul 1468 tarafindan tahtin varisi ilan edildi Ferdinand ve Isabella y 1469 Tahtin varisi olmasi nedeniyle Isabel in yapacagi evlilik Ispanya da ve dis ulkelerde yogun tartismalara yol acti Portekiz Fransa ve Aragon degisik onerilerde bulundular Enrique Isabel in Portekiz krali Fransizlar ise Guienne duku ile evlenmesini istiyordu Ama Isabel danismanlarinin da etkisiyle Aragon tahtinin varisi Fernando ile evlenmeye karar verdi ve Enrique nin onayi olmadan Ekim 1469 da Valladolid deki Juan de Vivero Sarayi nda onunla evlendi Bu evlilige karsi cikan bir grup Kastilya soylusu tahtin gercek varisinin Isabel degil Enrique nin la Beltraneja olarak bilinen kizi Juana oldugunu one surduler Kral da Isabel in kendisinin onayini almadan Fernando yla evlenmekle tahta itaatsizlik ettigini boylece 1468 anlasmasini cignedigini ileri surerek bu grubu destekledi ve Juana nin tahta cikabilmesi icin Guienne dukunun desteginin saglamaya calisti Isabel ve Enrique daha sonra uzlasmaya vardilarsa da uzun yillardan beri suren taht mucadelesi kralin olumunun 1474 hemen ardindan bir ic savasa donustu Taht savasiSavas ciktiginda kendini Segovia da kralice ilan etmis olan Isabel aralarinda Kardinal Mendoza ile Kastilya kraliyet ordusu baskomutani Velasco nin da bulundugu bir grup Kastilya soylusunun destegini almisti Juana yi destekleyen grubun icinde ise Toledo baspiskoposu Calatrava tarikatinin onderi ve Villene markisi yer aliyordu Bu arada Juana yla nisanlanan Portekiz krali da Isabel e karsi savasa girismisti Isabel in hukumdarliginin ilk dort yili boyunca suren ic savas Juana yi destekleyen Kastilyali soylularin ve Portekiz kralinin yenilgisiyle sonuclandi 24 Subat 1479 Ayni yil Aragon krali II Juan in olumu uzerine Kastilya ve Aragon kralliklari Isabel ve Fernando nun yonetimi altinda birlesti Boylece modern Ispanya nin temelleri atilmis oldu Ama kisisel plandaki bu birligin etkili bir siyasi birlige donusmesi icin uzun zaman gecmesi gerekecekti Fernando ilk vasiyetnamesinde 1475 Isabel i Aragon tahtinin varisi olarak belirlemis ve uyruklarinin Kastilya ile kurulacak bir birlikten buyuk yararlar saglayacaklarini acikca ilan etmisti Bununla birlikte her iki krallik uzun yillar kendi kurumlari ve yasalari uyarinca yonetildi Isabel ve Fernando Iber Yarimadasi ndaki son Musluman kalesi olan Girnata Emirligi ni ele gecirerek uzun yillardan beri suren Reconquista Ispanya nin yeniden fethi mucadelesini sona erdirmeye karar verdiler Ama 1482 de Girnata ya karsi baslatilan ve guclukle surdurulen sefer Kastilya nin mali olanaklarini tuketti Savasin yonetimiyle yakindan ilgilenen Isabel 1491 de Fernando yla birlikte Girnata yakinlarindaki Santa Fe de karargah kurdu ve 2 Ocak 1492 de Girnata nin dusmesine degin orada kaldi Isabel i Santa Fe de ziyaret eden Kristof Kolomb Avrupalilarin Amerika kitasina yerlesmesiyle sonuclanacak yolculuga cikmak icin onun destegini istedi Isabel in bu seferin masraflarini karsilamak amaciyla mucevherlerini verdigi ileri surulduyse de Kolomb a yalnizca sinirli bir mali destek sagladigi bilinmektedir Bu yolculugun sonunda kesfedilen Yenidunya daha onceki kesif seferlerinde de oldugu gibi papaligin onayiyla Kastilya tahtina birakildi Isabel in hukumdarligi sirasinda Andalucia da Engizisyon kuruldu 1478 ve Hiristiyanligi benimsemeyen Yahudiler ulkeden suruldu Ote yandan 15 yuzyilin baslarinda uygulanmaya konmus olan kilise reformlari bu donemde hiz kazandi Isabel son derece dindar bir kisi olmasina ve Papa IV Alexander tarafindan Fernando yla kendisine verilmis olan onursal Katolik unvanini tasimasina karsin papaliga karsi kararli bir politika izledi Bu dogrultuda papanin Ispanya daki arpaliklara kendisinin onayini almadan atama yapmasina ve Kastilya tahtinin kilise uzerindeki geleneksel haklarinin cignenmesine karsi cikti Gene bu siyasetin bir parcasi olarak bos Cuenca piskoposluguna bir Italyan kardinalin getirilmesini reddederek dort yil sonra bu goreve bir Ispanyolun atanmasini sagladi Ayrica papanin yegeninin Sevilla piskoposu olmasini onledi Isabel dinsel konular kadar egitimle de ilgilendi 30 yasindayken Latince ogrenmeye basladi saraydaki bilginlere destek oldu ve bunlardan Pietro Martire d Anghiera yi soylularin cocuklarini egitmek icin kurulan yeni bir saray okulunun basina getirdi Ispanyol ve Flaman ressamlarin da koruyuculugunu ustlenen Isabel in genis resim koleksiyonunun bir bolumu gunumuze ulasmistir Gorunus ve kisilikIsabella kisa boyluydu tiknazdi cok acik tenliydi ve cilek sari ile kumral arasi bir sac rengine sahipti Bununla birlikte diger aciklamalar sacini altin sari olarak tanimlar Bazi portreler onu esmer olarak gosteriyor Bunun nedeni eski portrelerde meydana gelen ve genellikle sac pigmentlerinin koyu kahverengiye donmesine neden olan bir olgudur 15 ve 16 yuzyillardan kalma bircok portre bunun kanitti Bununla birlikte Burgonyali heykeltiras Philippe de Vigarny nin su anda Fransa olan Langres te dogmus Granada Katedrali ndeki heykeli de onu koyu sacli bir esmer olarak gosteriyor Isabella Heykeli Kizlari Joanna ve Catherine in gorunus olarak ona en cok benzedigi dusunuluyordu Isabella sade ilimli bir yasam tarzi surdurdu ve hayatinda en cok dindar ruhu onu etkiledi Endulus teki Muslumanlara karsi dusmanligina ragmen Isabella nin cagdaslari onu su sekilde tanimladi Gonzalo Fernandez de Oviedo y Valdes Onun konusmasini gormek ilahiydi Andres Bernaldez Caliskan bir kadindi cok guclu cok ihtiyatli bilge cok durust iffetli dindar sagduyulu dogru sozlu acik hilesiz Bu cok Katolik ve mutlu Kralice nin mukemmelliklerini kim sayabilir ki her zaman ovguye cok layik Hernando del Pulgar Adalete cok meyilliydi o kadar ki merhametten cok katilik yolunu izlemesiyle unlendi ve bunu basarili oldugunda krallikta buldugu buyuk suc yolsuzlugunu duzeltmek icin yapti Son yillariJuan de Flandes tarafindan Kastilyali I Isabella c 1500 1504 Isabel in hukumdarliginin son yillarinda once tek oglu ve varisi Juan 1497 ardindan da kizi Portekiz kralicesi Isabel 1498 daha sonra da kendisinden Ispanya ile Portekiz i birlestirmesi beklenen torunu Miguel 1500 oldu Bunun uzerine sonradan Deli lakabiyla anilan oteki kizi Juana Kastilya tahtinin varisi ilan edildi Isabel in son yillarinda kazandigi en buyuk basarilardan biri askeri amacla kurulmus olan Alcantara Calatrava ve Santiago tarikatlarina ait genis topraklarin kralliga baglanmasi oldu Isabel in yasamina ve hukumdarlik yillarina iliskin baslica kaynak vasiyetnamesidir Iber Yarimadasinda siyasi birligin saglanmasi Cebelitarik uzerinde denetim kurulmasi Kuzey Afrika daki yayilma politikasi Yenidunya yerlilerine karsi izlenen siyaset ve kilise reformlari gibi onemli siyasi konulardaki degerlendirmelerinin yer aldigi bu vasiyetname Ispanya tarihine isik tutan onemli bir belge niteligindedir Kaynakca a b Palos Joan Lluis 28 Mart 2019 To seize power in Spain Queen Isabella had to play it smart Bold strategic and steady Isabella of Castile navigated an unlikely rise to the throne and ushered in a golden age for Spain National Geographic History Magazine 20 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Nisan 2019 Prescott William History of the Reign of Ferdinand and Isabella The Catholic J B Lippincott amp CO 1860 p 83 Plunkett Ierne Isabel of Castile The Knickerbocker Press 1915 p 96 Bakersfield Katherine Katherine s Reviews gt Isabel Jewel of Castilla Spain 1466 Good Reads 22 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mayis 2019 Meyer Carolyn 2000 Isabel Jewel of Castilla Scholastic ISBN 9780439078054 web archive org 30 Mart 2019 30 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Mart 2023 www goodreads com 22 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Mart 2023 De Aragon Ray John 2012 Hidden history of Spanish New Mexico Charleston SC ISBN 978 1 60949 760 6 OCLC 801928951 Vollendorf Lisa Boruchoff David A 1 Aralik 2006 Isabel la Catolica Queen of Castile Critical Essays Hispania 89 4 871 doi 10 2307 20063395 ISSN 0018 2133 The Oxford History of Mexico 29 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2020