Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
I. Levan Dadiani (ayrıca Leon; Gürcüce: ლევან [ლეონ] I დადიანი; ö. 1572), Batı Gürcistan'daki Megrelya'nın ilk prensidir. 1533'te, Megrelya eristaviliği ("Dük") ve İmereti Krallığı'nın mandaturt-ukhutsesi ("Yüce Divan Başkanlığı")nı yapan babası III. Mamia Dadiani'nin yerine geçmiştir. Düklüğü süresince İmereti kralı ile arası bozuk olan Dadiani'nin 1546'da düklüğü düşürülmüş ve hapis cezası almıştır. Hapisten kaçmayı başaran Levan, Osmanlı'nın desteğiyle Megralya'nın İmereti'den ayrılıp bağımsızlığını ilan etmesini sağlamıştır.
Dük oluşu ve İmereti kralı ile arasının bozulması
Levan, III. Mamia Dadiani ve eşi Elisabed'in oğluydu. 1533'te babasının Çerkeslerle yapılan bir savaşta ölmesiyle dük pozisyonuna yükseldi. Kuzey Kafkasya'dan gelen Çerkes halkları Levan'a zorluklar çıkarmaya devam etti, ancak Dadiani'nin düklüğünü kaybetmesine neden olan tehdit, Gürcistan Krallığı'ndan ayrılan krallıklardan biri olan İmeriti'den geldi. Levan'ın iktidara geldiği dönemde, Dadiani hanedanı kayda değer derecede özerkti ve çağdaş İmereti kralı III. Bagrat, kendisine kafa tutan kişileri kontrol altına almakta kararlıydı. Levan, bir süre daha Megrelya'nın eristavisi ve İmereti'nin Yüce Divan Başkanı olmaya devam etti, ancak genişleyen Osmanlı İmparatorluğu'na karşı oluşturulmuş Gürcü ittifakına katılmayı reddetti. Bagrat'ın ittifaka katılma çağrısını kale almayan Levan, pozisyonunun getirdiği kurallara uymadı.
Hapsedilmesi ve kaçışı
Sohoista'da Osmanlılara yenilen Bagrat, bir yıl sonra Levan'dan intikamını aldı. Levan'ı barış görüşmesi için Honi'ye davet eden Bagrat, onu Gelati Manastırı'ndaki çan kulesine hapsetti ve vasali Rostom Gurieli'ye Megrelya'nın bir kısmını alma teklifinde bulundu. Bagrat'ın Gürcistan'ı merkezileştirme çabalarının bir sonraki hedefi olacağını düşünen Gurieli, teklifi reddetti ve krala Dadiani'yi serbest bırakmasını önerdi. 1550 yılında Bagrat'ın bir başka düşmanı olan Samtshehe Prensi II. Kaihosro Jakeli, Dadiani'nin kaçmasına yardım etmek için İmeretili asilzade Hopilandre Çheidze'ye rüşvet verdi. Dadiani kaçtıktan sonra da Rostom Gurieli'yi Levan'ın hızlı bir şekilde Megrelya'ya dönmesine yardım etmeye ikna etti.
Gurieli ile olan ilişkileri
Akabinde Levan, Rostom Gurieli'nin kendisine olan desteklerine karşılık Osmanlı ile çatışan Guria Prensliği'ne yardım etmesi için Megrelya ordusunu Guria'ya gönderdi. Bununla beraber Bagrat'ın kardeşi Vahtang, entrikalarla Dadiani-Gurieli ittifakını bozdu. Levan'ın oğlu Giorgi, amcasının karısı ve güzel bir Çerkes olan Batulia ile evlenmek için Rostom Gurieli'nin kızını reddedince, Gurieli ailesinin gururu zedelendi. Levan, kızını Rostom'un oğlu ve halefisi II Giorgi Gurieli ile evlendirerek Gurieli hanedanı ile ittifak kurmaya çalıştı. Buna karşın, II. Giorgi Gurieli, evlendikten kısa süre sonra Levan'ın kızından ayrıldı ve dul bir İmereti prensesi ile evlendi. Giorgi'nin evlendiği dul kadın, III. Bagrat'ın oğlu ve halefisi Giorgi'nin teyzesiydi.
İstanbul'a kaçışı ve geri dönmesi
Dadiani, İmeretili Prens Hosro'nun başarısız isyanını destekledikten sonra, 1568'de İmereti Kralı III. Giorgi, Gurielilerle ittifak yaparak Megrelya'ya saldırdı. Gürcü kaynaklarına göre Levan, ortak istilaya karşı kendini savunamayarak İstanbul'a kaçtı. İstanbul'da padişahın Megrelya'nın bağımsızlığını tanımasını sağlayan Levan, o günden sonra "Egemen Dadiani" (ხელმწიფე დადიანი) adıyla tanınmaya başladı. Beri Egnataşvili ve Prens Vahuşti'nin 18. yüzyılın başlarında yazdığı Gürcü kroniklerine göre, Levan, Erzurum ve Trabzon'dan gelen Osmanlı birlikleriyle Megrelya'ya geri döndü. Gurieli'yi 10.000 dirhem karşılığında barışa zorlayan Levan, saltanatını yeniden ilan etti. Dadiani ve Gurieli, Hosro'nun isyanını destekledikleri için mülklerine el konulan Chiladze'lerin mallarını kendi aralarında bölüştü.
Dadiani'nin İstanbul'a gidişi ile ilgili diğer kaynaklar
Dadiani'nin İstanbul'a gidişi çağdaş kaynaklarda da geçmektedir. Avrupa'daki diplomatik belgeler ve Levan'ın torunu II. Levan'ın yazdığı belgeler bu kaynaklara örnektir. Gürcü kaynakları, sultanın Dadiani'ye verdiği doğal destek ve Dadiani'nin misyonunda dolayı bu kaynakların yanlış olduğunu iddia etmektedir.
1560'ta, Venedikli Marino Cavalli, dört veya beş yıl önce, Megrellerin prensi veya kralı olduğunu düşündüğü Dadiani'nin ezeli düşmanlarına (Çerkeslere) karşı destek almak için padişahı ziyaret ettiğini ve Dadiani'ye altı kadırga verildiğini bildirmiştir. Daha sonra ise kendisini Osmanlılara aşırı bağlamaktansa Çerkeslerle barışmayı tercih etmiştir. Aynı zamanda Habsburg'un Konstantinopolis Büyükelçisi Ogier Ghiselin de Busbecq, Megrel Kral Dadiani'nin "İberler"e (İmeretililer) karşı savaş gemisi desteği almak için İstanbul'a geldiğini yazmıştır. Dadianiler, Osmanlı'nın yardımlarına karşılık sultana haraç vermeye istekliydi. Busbecq, ayrıca barış konferansından sonra düzenlenen içki partisinde "İberler" tarafından yakalanan Dadiani'nin hapis yattığını da not etmiştir. Hırvat-Macar diplomat Antun Vrančić, kendisinden "Tüm Megrelya'nın Kralı" olarak bahseden prensin, babasını öldüren Çerkeslere karşı Osmanlı donanmasından destek almak için Şubat 1557'de İstanbul'a geldiğini bildirmiştir. Vrančić, Megrelya hükümdarının yanında değerli bir kase getirdiğini ve daha önceden muaf tutulduğu vergileri ödemeye hazır olduğunu yazmıştır.
Levan'ın İstanbul'a gidiş, aynı adı taşıyan torunu tarafından da belgelenmiştir. 1639 ve 1657 arası bir tarihte yayınlanan belgede, ziyaretin tarihi ve amacı belirtmemekle birlikte, padişahın Kristekochi Ratia komutasındaki 9 gemiyi Dadiani'ye verdiği yazmaktadır.
Ölümü ve ailesi
Levan, avlanırken boynunun kırılması sonucu 1572'de öldü. Beri Egnatashvili'ye göre, bu "kaza"yı Megrel asilzade Jaiani düzenlemişti. Levan'ın yerine en büyük oğlu III. Giorgi Dadiani geçti.
Levan'ın iki kez evlendiği anlaşılmaktadır. Levan Dadiani'nin karısı olarak tanımlanan "Elene" isimi bir kadın, Tsalenciha İncili'ndeki kenar notunda geçmektedir. Marehi olarak bilinen diğer karısı, Levan ve kızlarının yanında, Tsalenciha Katedrali'nin şapelindeki bir freskte tasvir edilmiştir. Halefi Giorgi'nin dışında Levan'ın üç oğlu ve üç kızı vardı.
Kaynakça
- ^ a b c d e ИСТОРИЯ ЦАРСТВА ГРУЗИНСКОГО [History of the Kingdom of Georgia] (PDF) (Rusça). Tiflis: Metsniereba. 1976. ss. 133-135. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Temmuz 2020.
- ^ a b c d (Gürcüce). TITUS version by Jost Gippert. 2007 [1959]. 24 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2015.
- ^ a b c Edge of Empires: A History of Georgia. Londra: Reaktion Books. 2012. ss. 169-174. ISBN .
- ^ "ლევან I დადიანი [Levan I Dadiani]". ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6 [Georgian Soviet Encyclopaedia, Vol. 6] (Gürcüce). Tiflis: Metsniereba. 1983. s. 157.
- ^ a b c საქართველოს საგარეო პოლიტიკა და დიპლომატია, ტ. I [Foreign policy and diplomacy of Georgia, Vol. I] (Gürcüce). Tiflis: Meridiani. 2009. ss. 470-475. ISBN .
- ^ The Turkish Letters of Ogier Ghiselin de Busbecq, Imperial Ambassador at Constantinople, 1554–1562. Louisiana State University Press. 2005 [1927]. ss. 126-127. ISBN .
- ^ Tardy (1971). "Rapports d'Antal Verancsics, ambassadeur du roi de Hongrie à Stamboul sur la Géorgie (1553–1557, 1567–1568)" [Georgia in reports by Antal Verancsics, Ambassador of the king of Hungary to Istanbul]. Bedi Kartlisa. Revue de Kartvélologie (Fransızca). 27: 208-230.
- ^ Khorava (2001). "მოქვის ომოფორის დათარიღებისათვის" [For dating of the Mokvi omophorion]. saistorio dziebani (Gürcüce). 4: 111-119.
- ^ Дворянские роды Российской империи. Том 4: Князья Царства Грузинского [Noble families of the Russian Empire. Vol. 4: Princes of the Kingdom of Georgia] (Rusça). Vesti. 1993. ss. 46-47.
I. Levan Dadiani Ölümü: 1572 | ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen III. Mamia Dadiani (dük) | Megrelya prensi 1533–1572 | Sonra gelen III. Giorgi Dadiani |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
I Levan Dadiani ayrica Leon Gurcuce ლევან ლეონ I დადიანი o 1572 Bati Gurcistan daki Megrelya nin ilk prensidir 1533 te Megrelya eristaviligi Duk ve Imereti Kralligi nin mandaturt ukhutsesi Yuce Divan Baskanligi ni yapan babasi III Mamia Dadiani nin yerine gecmistir Duklugu suresince Imereti krali ile arasi bozuk olan Dadiani nin 1546 da duklugu dusurulmus ve hapis cezasi almistir Hapisten kacmayi basaran Levan Osmanli nin destegiyle Megralya nin Imereti den ayrilip bagimsizligini ilan etmesini saglamistir I Levan Dadiani nin Tsalenciha Katedrali ndeki tasviriDuk olusu ve Imereti krali ile arasinin bozulmasiLevan III Mamia Dadiani ve esi Elisabed in ogluydu 1533 te babasinin Cerkeslerle yapilan bir savasta olmesiyle duk pozisyonuna yukseldi Kuzey Kafkasya dan gelen Cerkes halklari Levan a zorluklar cikarmaya devam etti ancak Dadiani nin duklugunu kaybetmesine neden olan tehdit Gurcistan Kralligi ndan ayrilan kralliklardan biri olan Imeriti den geldi Levan in iktidara geldigi donemde Dadiani hanedani kayda deger derecede ozerkti ve cagdas Imereti krali III Bagrat kendisine kafa tutan kisileri kontrol altina almakta kararliydi Levan bir sure daha Megrelya nin eristavisi ve Imereti nin Yuce Divan Baskani olmaya devam etti ancak genisleyen Osmanli Imparatorlugu na karsi olusturulmus Gurcu ittifakina katilmayi reddetti Bagrat in ittifaka katilma cagrisini kale almayan Levan pozisyonunun getirdigi kurallara uymadi Hapsedilmesi ve kacisiSohoista da Osmanlilara yenilen Bagrat bir yil sonra Levan dan intikamini aldi Levan i baris gorusmesi icin Honi ye davet eden Bagrat onu Gelati Manastiri ndaki can kulesine hapsetti ve vasali Rostom Gurieli ye Megrelya nin bir kismini alma teklifinde bulundu Bagrat in Gurcistan i merkezilestirme cabalarinin bir sonraki hedefi olacagini dusunen Gurieli teklifi reddetti ve krala Dadiani yi serbest birakmasini onerdi 1550 yilinda Bagrat in bir baska dusmani olan Samtshehe Prensi II Kaihosro Jakeli Dadiani nin kacmasina yardim etmek icin Imeretili asilzade Hopilandre Cheidze ye rusvet verdi Dadiani kactiktan sonra da Rostom Gurieli yi Levan in hizli bir sekilde Megrelya ya donmesine yardim etmeye ikna etti Gurieli ile olan iliskileriAkabinde Levan Rostom Gurieli nin kendisine olan desteklerine karsilik Osmanli ile catisan Guria Prensligi ne yardim etmesi icin Megrelya ordusunu Guria ya gonderdi Bununla beraber Bagrat in kardesi Vahtang entrikalarla Dadiani Gurieli ittifakini bozdu Levan in oglu Giorgi amcasinin karisi ve guzel bir Cerkes olan Batulia ile evlenmek icin Rostom Gurieli nin kizini reddedince Gurieli ailesinin gururu zedelendi Levan kizini Rostom un oglu ve halefisi II Giorgi Gurieli ile evlendirerek Gurieli hanedani ile ittifak kurmaya calisti Buna karsin II Giorgi Gurieli evlendikten kisa sure sonra Levan in kizindan ayrildi ve dul bir Imereti prensesi ile evlendi Giorgi nin evlendigi dul kadin III Bagrat in oglu ve halefisi Giorgi nin teyzesiydi Istanbul a kacisi ve geri donmesiDadiani Imeretili Prens Hosro nun basarisiz isyanini destekledikten sonra 1568 de Imereti Krali III Giorgi Gurielilerle ittifak yaparak Megrelya ya saldirdi Gurcu kaynaklarina gore Levan ortak istilaya karsi kendini savunamayarak Istanbul a kacti Istanbul da padisahin Megrelya nin bagimsizligini tanimasini saglayan Levan o gunden sonra Egemen Dadiani ხელმწიფე დადიანი adiyla taninmaya basladi Beri Egnatasvili ve Prens Vahusti nin 18 yuzyilin baslarinda yazdigi Gurcu kroniklerine gore Levan Erzurum ve Trabzon dan gelen Osmanli birlikleriyle Megrelya ya geri dondu Gurieli yi 10 000 dirhem karsiliginda barisa zorlayan Levan saltanatini yeniden ilan etti Dadiani ve Gurieli Hosro nun isyanini destekledikleri icin mulklerine el konulan Chiladze lerin mallarini kendi aralarinda bolustu Dadiani nin Istanbul a gidisi ile ilgili diger kaynaklarDadiani nin Istanbul a gidisi cagdas kaynaklarda da gecmektedir Avrupa daki diplomatik belgeler ve Levan in torunu II Levan in yazdigi belgeler bu kaynaklara ornektir Gurcu kaynaklari sultanin Dadiani ye verdigi dogal destek ve Dadiani nin misyonunda dolayi bu kaynaklarin yanlis oldugunu iddia etmektedir 1560 ta Venedikli Marino Cavalli dort veya bes yil once Megrellerin prensi veya krali oldugunu dusundugu Dadiani nin ezeli dusmanlarina Cerkeslere karsi destek almak icin padisahi ziyaret ettigini ve Dadiani ye alti kadirga verildigini bildirmistir Daha sonra ise kendisini Osmanlilara asiri baglamaktansa Cerkeslerle barismayi tercih etmistir Ayni zamanda Habsburg un Konstantinopolis Buyukelcisi Ogier Ghiselin de Busbecq Megrel Kral Dadiani nin Iberler e Imeretililer karsi savas gemisi destegi almak icin Istanbul a geldigini yazmistir Dadianiler Osmanli nin yardimlarina karsilik sultana harac vermeye istekliydi Busbecq ayrica baris konferansindan sonra duzenlenen icki partisinde Iberler tarafindan yakalanan Dadiani nin hapis yattigini da not etmistir Hirvat Macar diplomat Antun Vrancic kendisinden Tum Megrelya nin Krali olarak bahseden prensin babasini olduren Cerkeslere karsi Osmanli donanmasindan destek almak icin Subat 1557 de Istanbul a geldigini bildirmistir Vrancic Megrelya hukumdarinin yaninda degerli bir kase getirdigini ve daha onceden muaf tutuldugu vergileri odemeye hazir oldugunu yazmistir Levan in Istanbul a gidis ayni adi tasiyan torunu tarafindan da belgelenmistir 1639 ve 1657 arasi bir tarihte yayinlanan belgede ziyaretin tarihi ve amaci belirtmemekle birlikte padisahin Kristekochi Ratia komutasindaki 9 gemiyi Dadiani ye verdigi yazmaktadir Olumu ve ailesiLevan avlanirken boynunun kirilmasi sonucu 1572 de oldu Beri Egnatashvili ye gore bu kaza yi Megrel asilzade Jaiani duzenlemisti Levan in yerine en buyuk oglu III Giorgi Dadiani gecti Levan in iki kez evlendigi anlasilmaktadir Levan Dadiani nin karisi olarak tanimlanan Elene isimi bir kadin Tsalenciha Incili ndeki kenar notunda gecmektedir Marehi olarak bilinen diger karisi Levan ve kizlarinin yaninda Tsalenciha Katedrali nin sapelindeki bir freskte tasvir edilmistir Halefi Giorgi nin disinda Levan in uc oglu ve uc kizi vardi Kaynakca a b c d e ISTORIYa CARSTVA GRUZINSKOGO History of the Kingdom of Georgia PDF Rusca Tiflis Metsniereba 1976 ss 133 135 22 Subat 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 8 Temmuz 2020 a b c d Gurcuce TITUS version by Jost Gippert 2007 1959 24 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Temmuz 2015 a b c Edge of Empires A History of Georgia Londra Reaktion Books 2012 ss 169 174 ISBN 1780230303 ლევან I დადიანი Levan I Dadiani ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია ტ 6 Georgian Soviet Encyclopaedia Vol 6 Gurcuce Tiflis Metsniereba 1983 s 157 a b c საქართველოს საგარეო პოლიტიკა და დიპლომატია ტ I Foreign policy and diplomacy of Georgia Vol I Gurcuce Tiflis Meridiani 2009 ss 470 475 ISBN 978 9941 0 1421 5 The Turkish Letters of Ogier Ghiselin de Busbecq Imperial Ambassador at Constantinople 1554 1562 Louisiana State University Press 2005 1927 ss 126 127 ISBN 0807130710 Tardy 1971 Rapports d Antal Verancsics ambassadeur du roi de Hongrie a Stamboul sur la Georgie 1553 1557 1567 1568 Georgia in reports by Antal Verancsics Ambassador of the king of Hungary to Istanbul Bedi Kartlisa Revue de Kartvelologie Fransizca 27 208 230 Khorava 2001 მოქვის ომოფორის დათარიღებისათვის For dating of the Mokvi omophorion saistorio dziebani Gurcuce 4 111 119 Dvoryanskie rody Rossijskoj imperii Tom 4 Knyazya Carstva Gruzinskogo Noble families of the Russian Empire Vol 4 Princes of the Kingdom of Georgia Rusca Vesti 1993 ss 46 47 I Levan DadianiDadiani hanedaniOlumu 1572Resmi unvanlarOnce gelen III Mamia Dadiani duk Megrelya prensi 1533 1572 Sonra gelen III Giorgi Dadiani