Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
II. Dünya Savaşı'nda Finlandiya, üç büyük savaşa girdi. Bunlardan ilk ikisi Sovyetler Birliği'ne karşı yapıldı. Son savaşını ise müttefik olduğu Almanya'ya karşı yaptı.
Savaşlar sonucunda, Finlandiya bağımsızlığını savunmayı başardı ancak ikinci büyük kenti olan Viipuri dahil olmak üzere topraklarının yaklaşık %10'unu devretmek zorunda kaldı. Ayrıca Sovyetler Birliği'ne büyük miktarda savaş tazminatı ödemek zorunda kaldı. Bu toprak kaybından sonra bölgede yaşayan birçok Fin, toprağını terk etti.
Arka plan
1809 yılında, Rus İmparatorluğu Finlandiya'yı İsveç'ten aldı. Burayı aldıktan sonra Rus İmparatorluğu Finler'e geniş bir özerlik tanıdı. Rusya duraklarken burası gelişiyordu. Ancak 20. yüzyılın başlarında Finler arasında bağımsızlık istekleri arttı. Rusya'da patlak veren iç sorunlar Finlandiya'da bağımsızlık ilanını sağladı. Bağımsızlık ilanından sonra Almanlar tarafından desteklenen sağcılar ile Sovyetler Birliği tarafından desteklenen solcular arasında savaş başladı. Fin İç Savaşı olarak bilinen savaşı sağcılar kazandı.
İki Dünya savaşı arası dönemde, Finlandiya ve Sovyetler Birliği arasındaki ilişkiler gergindi. Finlandiya'da bulunan aşırı milliyeçi unsurlar "Büyük Finlandiya" hayalini kuruyordu. Bu toprakların adı Karelia olmakla beraber bu topraklar Sovyet kontrolündeki bölgelerdi. Sovyetler Birliği için en önemlisi devrimin önderi olan Lenin'in adını taşıyan ve en büyük kentlerden biri olan Leningrad'ın (şimdiki St. Petersburg) güvenliği idi.
24 Ağustos 1939 tarihinde Almanya ile Sovyetler Birliği Molotov-Ribbentrop Paktı imzalandı. Bu paktın imzalanmasıyla birlikte Finlandiya Sovyetler Birliği'ni kutladı. Daha sonra Sovyetler Birliği Leningrad'ın güvenliğini sağlamak için Finlandiya ile görüşmelere başladı. Leningrad'ın güvenliğini sağlamak için Sovyetler Finlandiya'dan , ve Hanko Yarımadası'nı istedi. Stalin’in Finlerden istediği bu topraklar 1.700 km²'dir. Bunun karşılığında, Finlandiya-Sovyetler sınırının orta kesimlerinden 3.500 km²'lik bir araziyi teklif etmektedir. Bu görüşmelerden hiçbir sonucuna varılamadı. 26 Kasım'da Mainila köy bombalandı. Sovyetler Birliği Finlandiya'yı suçladı. Bunun üzerine 4 gün sonra Finlandiya'ya savaş ilan etti. Milletler Cemiyeti saldırıyı kınadı. Bununla yetinmeyip 14 Aralık'ta Sovyetler'i cemiyetten kovdu.
Savaşlar
Kış savaşı
30 Kasım 1939'da Kızıl ordusu savaş ilan etmeksizin Finlandiya’ya saldırdı ve ertesi gün de Finlandiya'nın sınır şehri Terijoki (bugünkü Zelenogorsk)'ye girerek, orada Fin komünist Otto Ville Kuusinen'in başkanlığında bir devlet olan Fin Demokratik Cumhuriyeti'ni ilan ettirdi.
Savaş sırasında Sovyet birlikleri ilk kez düşman uçağını tespit etmek için radar kullanmıştır. Bu noktada, Kızıl Ordu'nun hücumu, Fin Körfez'inden Barents Denizi kıyılarındaki topraklarında gerçekleştirildi. Finlandiya-Sovyetler Birliği sınırının çeşitli cephelerinden giren Sovyet saldırıları kısa sürede durduruldu. Finler, Tolvajärvi (bugünkü Tolvayarvi, Rusya) ve Suomussalmi savaşlarını kazanmak suretiyle kanatlardan sarkıp ikmal hatlarını kestiler ve ikmal olanaklarından yoksun Sovyet birliklerine saldırarak onları dağıttılar.
Özellikle Fin ordusunun kayakçı birlikleri büyük başarılar kaydettiler. Ani saldırıları ve çekilişleri özellikle ormanlık bölgelerde işe yarıyor ve Ruslar henüz tepki gösteremeden operasyonlar bitiyordu. Doksan bin kadarı kadın savaşçılardan oluşan bu birlikler, Sovyetlere çok zor anlar yaşattılar. Bu yüzden Sovyetler, Karelya Yarımadası'nın doğusunda bir ilçe merkezi olan Rautu (bugünkü Sosnovo)'yu 25 Aralık'ta alabildi.
1940 yılının Şubat ayı gelindiğinde Fin orduları için Leningrad’ın hemen kuzeyindeki Mannerheim Hattı'nı devamlı takviye alan Sovyet kuvvetleri yüzünden tutma olanağı kalmadı. Nihayet hattın batı kanadında bulunan Summa (bugünkü Soldatskoye), 2 haftadan beri süren yoğun Sovyet saldırılarının karşısında 15 Şubat'ta Sovyetler'in eline geçti ve hat yarıldı. Böylece Sovyet Ordusu, Koivisto (bugünkü Primorsk)'yu almış ve Karelya Yarımadası'nın en büyük, Finlandiya'nın 2. büyük kenti olan Viipi (bugünkü Vyborg)'ye doğru ilerlemeye başladı.
6 Mart 1940'ta Fin Hükûmeti, Sovyetler Birliği ile barış görüşmeleri için masaya oturmaya razı oldu. Beklenenin üzerinde zayiat veren Sovyetler, önde bulundukları savaşı bir an önce sona erdirmeye çalıştılar. Fin Hükûmeti de savaşın sona ermesi için antlaşmaya razı olmak durumunda kaldı.
Kısa süren barış
Finler-Sovyetler Birliği ile barış yapmak zorunda kaldı. Ancak Finler kendilerini daha iyi savunabilmek için hızlıca silahlanmaya ağırlık verdi. Ayrıca müttefiklik için devletler ile görüşmelere de başlar. İlk olarak İngiltere ile görüşseler de umdukları bulamadılar. Bunun üzerine Norveç'i yeni işgal etmiş olan Almanya ile görüşmelere başlanıldı ve müttefik olundu.
Devam savaşı
Finlandiya'nın Alman tarafını seçmesi İngiltere'yi karşısında bulmasına neden oldu. Almanlar, Barbarossa Harekatı'nı başlattığında Finlandiya'nın Lapland bölgesinden de yararlandı. Ayrıca bu harekâta Fin ordusu da katıldı. Finler Leningrad Kuşatması'na katıldı. Aralık ayında İngiltere Finlandiya'ya savaş ilan etti. Bunun akabinde İngilizler Kirkenes ve Petsamo üzerine baskın düzenledi. Ancak başarılı olamadı. Leningrad Kuşatması başarılı olamadı. Zaten Aralık ayında birçok yerde savunma konumdaydı.
9 Haziran 1944 tarihinde, Kızıl Ordu Finlandiya topraklarına büyük taarruza başladı. Fin ordusu birçok yerde Sovyet taarruzu durdurdu. Salpa Hattı Kış savaşı'nda olduğu gibi Devam savaşı'nda da Sovyetler bir türlü aşamadı. Ancak, Fin kaynakları tükenmiş durumdaydı. Ve o ülkenin başka bir Sovyet taarruzuna karşı direnebileceği düşünülmüyordu. Bu yüzden Finlandiya barış masasına oturmaya karar verdi.
Moskova Barış Antlaşması
Finlandiya ve Sovyetler Birliği arasında imzalandı (nihai barış antlaşması 1947 yılında Paris'te imzalandı).
Finlandiya, Karelya, Finlandiya Körfezi Salla ve adaları bu antlaşmayla Sovyetler Birliği'ne vermek zorunda kaldı. Antlaşmanın koşulları daha önce imzalanan Moskova Barış Antlaşması ile benzerdir. Yeni ateşkes antlaşmayla Finlandiya, komünist partileri yasallaştırılması ve faşist örgütleri yasaklamasını kabul etti. Son olarak, ateşkesle Finlandiya'da bulunan Alman askerinin Finlandiya'dan çıkarılması gerekiyordu.
Laponya Savaşı
Lapland Savaşı, Finlandiya ile Almanya arasında gerçekleşmiştir. Lapland, Finlandiya'nın kuzey kesiminde bulunur. Bölgede Almanya'nın temel stratejik öneme sahip olan nikel bu alanda bulunuyordu.
Nikel Almanlar için önemliydi. Ancak bu nikel Avusturya'da vardı. Ayrıca burada nikelde azalmaktaydı. Aynı zamanda Kuzey Finlandiya'nın savunması için lojistik ve askeri zorluklar mevcuttu. Stratejik önemi daha büyük olan Norveç'in savunması Hitler için daha önemliydi. Ayrıca yapılan bu savaşların çoğunu Finler kazanması ile Alman ordusu Norveç'in kentine çekildi. Bazı savaşlarda Sovyetler Birliği yaptı.
Almanlar geri çekilirken her yeri yıkıyordu (yanmış toprak taktiği). Toplam 100.000 Fin sivil savaş sonrasında evsiz kaldı. Finlandiya bu savaşta yaklaşık 1000 asker kaybetti. Almanya ise 2000 asker kaybetti. Nisan 1945 tarihinde Almanlar tamamen geri çekildi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
II Dunya Savasi nda Finlandiya uc buyuk savasa girdi Bunlardan ilk ikisi Sovyetler Birligi ne karsi yapildi Son savasini ise muttefik oldugu Almanya ya karsi yapti Ocak 1940 yilinda Fin askerler Savaslar sonucunda Finlandiya bagimsizligini savunmayi basardi ancak ikinci buyuk kenti olan Viipuri dahil olmak uzere topraklarinin yaklasik 10 unu devretmek zorunda kaldi Ayrica Sovyetler Birligi ne buyuk miktarda savas tazminati odemek zorunda kaldi Bu toprak kaybindan sonra bolgede yasayan bircok Fin topragini terk etti Arka plan1809 yilinda Rus Imparatorlugu Finlandiya yi Isvec ten aldi Burayi aldiktan sonra Rus Imparatorlugu Finler e genis bir ozerlik tanidi Rusya duraklarken burasi gelisiyordu Ancak 20 yuzyilin baslarinda Finler arasinda bagimsizlik istekleri artti Rusya da patlak veren ic sorunlar Finlandiya da bagimsizlik ilanini sagladi Bagimsizlik ilanindan sonra Almanlar tarafindan desteklenen sagcilar ile Sovyetler Birligi tarafindan desteklenen solcular arasinda savas basladi Fin Ic Savasi olarak bilinen savasi sagcilar kazandi Iki Dunya savasi arasi donemde Finlandiya ve Sovyetler Birligi arasindaki iliskiler gergindi Finlandiya da bulunan asiri milliyeci unsurlar Buyuk Finlandiya hayalini kuruyordu Bu topraklarin adi Karelia olmakla beraber bu topraklar Sovyet kontrolundeki bolgelerdi Sovyetler Birligi icin en onemlisi devrimin onderi olan Lenin in adini tasiyan ve en buyuk kentlerden biri olan Leningrad in simdiki St Petersburg guvenligi idi 24 Agustos 1939 tarihinde Almanya ile Sovyetler Birligi Molotov Ribbentrop Pakti imzalandi Bu paktin imzalanmasiyla birlikte Finlandiya Sovyetler Birligi ni kutladi Daha sonra Sovyetler Birligi Leningrad in guvenligini saglamak icin Finlandiya ile gorusmelere basladi Leningrad in guvenligini saglamak icin Sovyetler Finlandiya dan ve Hanko Yarimadasi ni istedi Stalin in Finlerden istedigi bu topraklar 1 700 km dir Bunun karsiliginda Finlandiya Sovyetler sinirinin orta kesimlerinden 3 500 km lik bir araziyi teklif etmektedir Bu gorusmelerden hicbir sonucuna varilamadi 26 Kasim da Mainila koy bombalandi Sovyetler Birligi Finlandiya yi sucladi Bunun uzerine 4 gun sonra Finlandiya ya savas ilan etti Milletler Cemiyeti saldiriyi kinadi Bununla yetinmeyip 14 Aralik ta Sovyetler i cemiyetten kovdu SavaslarKis savasi 30 Kasim 1939 da Kizil ordusu savas ilan etmeksizin Finlandiya ya saldirdi ve ertesi gun de Finlandiya nin sinir sehri Terijoki bugunku Zelenogorsk ye girerek orada Fin komunist Otto Ville Kuusinen in baskanliginda bir devlet olan Fin Demokratik Cumhuriyeti ni ilan ettirdi Savas sirasinda Sovyet birlikleri ilk kez dusman ucagini tespit etmek icin radar kullanmistir Bu noktada Kizil Ordu nun hucumu Fin Korfez inden Barents Denizi kiyilarindaki topraklarinda gerceklestirildi Finlandiya Sovyetler Birligi sinirinin cesitli cephelerinden giren Sovyet saldirilari kisa surede durduruldu Finler Tolvajarvi bugunku Tolvayarvi Rusya ve Suomussalmi savaslarini kazanmak suretiyle kanatlardan sarkip ikmal hatlarini kestiler ve ikmal olanaklarindan yoksun Sovyet birliklerine saldirarak onlari dagittilar Ozellikle Fin ordusunun kayakci birlikleri buyuk basarilar kaydettiler Ani saldirilari ve cekilisleri ozellikle ormanlik bolgelerde ise yariyor ve Ruslar henuz tepki gosteremeden operasyonlar bitiyordu Doksan bin kadari kadin savascilardan olusan bu birlikler Sovyetlere cok zor anlar yasattilar Bu yuzden Sovyetler Karelya Yarimadasi nin dogusunda bir ilce merkezi olan Rautu bugunku Sosnovo yu 25 Aralik ta alabildi 1940 yilinin Subat ayi gelindiginde Fin ordulari icin Leningrad in hemen kuzeyindeki Mannerheim Hatti ni devamli takviye alan Sovyet kuvvetleri yuzunden tutma olanagi kalmadi Nihayet hattin bati kanadinda bulunan Summa bugunku Soldatskoye 2 haftadan beri suren yogun Sovyet saldirilarinin karsisinda 15 Subat ta Sovyetler in eline gecti ve hat yarildi Boylece Sovyet Ordusu Koivisto bugunku Primorsk yu almis ve Karelya Yarimadasi nin en buyuk Finlandiya nin 2 buyuk kenti olan Viipi bugunku Vyborg ye dogru ilerlemeye basladi 6 Mart 1940 ta Fin Hukumeti Sovyetler Birligi ile baris gorusmeleri icin masaya oturmaya razi oldu Beklenenin uzerinde zayiat veren Sovyetler onde bulunduklari savasi bir an once sona erdirmeye calistilar Fin Hukumeti de savasin sona ermesi icin antlasmaya razi olmak durumunda kaldi Kisa suren baris Finler Sovyetler Birligi ile baris yapmak zorunda kaldi Ancak Finler kendilerini daha iyi savunabilmek icin hizlica silahlanmaya agirlik verdi Ayrica muttefiklik icin devletler ile gorusmelere de baslar Ilk olarak Ingiltere ile gorusseler de umduklari bulamadilar Bunun uzerine Norvec i yeni isgal etmis olan Almanya ile gorusmelere baslanildi ve muttefik olundu Devam savasi Finlandiya nin Alman tarafini secmesi Ingiltere yi karsisinda bulmasina neden oldu Almanlar Barbarossa Harekati ni baslattiginda Finlandiya nin Lapland bolgesinden de yararlandi Ayrica bu harekata Fin ordusu da katildi Finler Leningrad Kusatmasi na katildi Aralik ayinda Ingiltere Finlandiya ya savas ilan etti Bunun akabinde Ingilizler Kirkenes ve Petsamo uzerine baskin duzenledi Ancak basarili olamadi Leningrad Kusatmasi basarili olamadi Zaten Aralik ayinda bircok yerde savunma konumdaydi 9 Haziran 1944 tarihinde Kizil Ordu Finlandiya topraklarina buyuk taarruza basladi Fin ordusu bircok yerde Sovyet taarruzu durdurdu Salpa Hatti Kis savasi nda oldugu gibi Devam savasi nda da Sovyetler bir turlu asamadi Ancak Fin kaynaklari tukenmis durumdaydi Ve o ulkenin baska bir Sovyet taarruzuna karsi direnebilecegi dusunulmuyordu Bu yuzden Finlandiya baris masasina oturmaya karar verdi Moskova Baris Antlasmasi Finlandiya ve Sovyetler Birligi arasinda imzalandi nihai baris antlasmasi 1947 yilinda Paris te imzalandi Finlandiya Karelya Finlandiya Korfezi Salla ve adalari bu antlasmayla Sovyetler Birligi ne vermek zorunda kaldi Antlasmanin kosullari daha once imzalanan Moskova Baris Antlasmasi ile benzerdir Yeni ateskes antlasmayla Finlandiya komunist partileri yasallastirilmasi ve fasist orgutleri yasaklamasini kabul etti Son olarak ateskesle Finlandiya da bulunan Alman askerinin Finlandiya dan cikarilmasi gerekiyordu Laponya Savasi Lapland Savasi Finlandiya ile Almanya arasinda gerceklesmistir Lapland Finlandiya nin kuzey kesiminde bulunur Bolgede Almanya nin temel stratejik oneme sahip olan nikel bu alanda bulunuyordu Nikel Almanlar icin onemliydi Ancak bu nikel Avusturya da vardi Ayrica burada nikelde azalmaktaydi Ayni zamanda Kuzey Finlandiya nin savunmasi icin lojistik ve askeri zorluklar mevcuttu Stratejik onemi daha buyuk olan Norvec in savunmasi Hitler icin daha onemliydi Ayrica yapilan bu savaslarin cogunu Finler kazanmasi ile Alman ordusu Norvec in kentine cekildi Bazi savaslarda Sovyetler Birligi yapti Almanlar geri cekilirken her yeri yikiyordu yanmis toprak taktigi Toplam 100 000 Fin sivil savas sonrasinda evsiz kaldi Finlandiya bu savasta yaklasik 1000 asker kaybetti Almanya ise 2000 asker kaybetti Nisan 1945 tarihinde Almanlar tamamen geri cekildi