Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Jako ya da Gri Afrika papağanı, Türkiye'deki adıyla gri papağan (Psittacus erithacus), papağangiller (Psittacidae) familyasından orta büyüklükte bir papağan türü.
| Jako | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||||
 Tehlikede (IUCN 3.1) | |||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Psittacus erithacus Linnaeus, 1758 | |||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||||||||
| Psittacus cinereus Gmelin, 1788 | |||||||||||||||||
Orta büyüklükte papağandır. 30–35 cm boyutlarında gri ve siyah tonlardadır. Kuyruğu kırmızı veya bordodur.
Papağan türleri içinde en çok bilinenidir. Uzmanlar tarafından da en zeki tür olarak nitelenir. Romalıların sıkça beslediği söylenir . Psittacus cinsinin günümüzdeki tek temsilcisidir.
Konuşma yeteneği oldukça gelişmiş olan jakoların iyi bir bakımla bin kelimeye kadar ezberleyebildiği ve sorulan sorulara mantıklı cevaplarla karşılık verebildiği bilinmektedir.
Batı ve Orta Afrika'nın birincil ve ikincil yağmur ormanlarının endemik türlerinden olan jako, doğada, palmiye cevizi, tohum, meyve, hatta salyangoz ile beslenir.
Esarette 80-90 yıla kadar yaşadıkları bilinmektedir. Papağan türleri arasında en taklitçi tür olarak bilinir. Bu taklitçiliği (kimi uzmanlar bunu "zeka" belirtisi olarak sunarlar), onun sevilen bir kafes kuşu olmasını kolaylaştırmış ve yaygın biçimde yetiştilmesine yol açmıştır. Ancak Jako'larda en sık görülen davranış bozukluğu olan tüy yolma eksik ilgi nedeniyle oluşmaktadır.
Alex adındaki jako, insan dışında varoluşsal soru soran ilk ve tek hayvandır.
Alt türleri
- Kongo jakosu (Psittacus erithacus erithacus) : Nominat olan bu alt tür, Timneh alt türünden daha büyüktür. Yaklaşık 33 cm dir. Parlak gri tüylü, kiraz kırmızısı kuyruklu ve kara gagalıdır. Fildişi Sahili'nin güneydoğusundan batı Kenya, kuzeybatı Tanzanya, güney Zaire ve kuzey Angola'ya uzanan coğrafyada yayılım gösterir.
- Timneh jakosu (Psittacus erithacus timneh) : Diğer alt türden daha küçüktür. Koyu kömürsü gri renkte, kestane rengi kuyruklu, alt çeneye kadarki olan bölümü parlak boynuz renklidir. Batı Afrika'da yukarı Gine ormanlarında, Sierra Leone, güney Mali'den Fildişi Sahili'ne uzanan coğrafyada yayılım gösterir. Diğer alt türe göre daha kolay "konuşturulabilir".
Gri Afrika Papağanı popülasyonu
Jako türü 2007 yılında Tehdit Altındaki Türler Listesi'ne girmiştir. Evcil hayvan ticareti başta olmak üzere bir dizi nedenle yabani yaşamdaki Gri Papağan türlerinin nüfusunda ciddi azalmalar görülmüştür.
Gri Afrika Papağanı'nın yaşadığı bölge Batı ve Orta Afrika'daki yağmur ormanlarıdır. Gri Papağanlar, barınmak için yağmur ormanlarındaki yaşlı dev ağaçlara gereksinim duymaktadır. Bu bölgelerdeki ormanların insan eliyle azaltılmasıyla, Jako'ların yaşam alanları da azaltılmaktadır.
Gri Afrika Papağanı, Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin İkinci Ek Sözleşmesi'nde yer alan alan listede bulunmaktadır. Bu sözleşme, uluslararası ticaretin vahşi yaşamı etkilememesi üzerine alınan önlemleri içermektedir. 1994-2003 yılları arasında gerçekleşen 350 binden fazla ihracat işlemi ile Gri Papağan en çok ihraç edilen vahşi hayvan türlerinden birisidir.
ABD'de, 1992 yılında çıkan Kuş Koruma Yasası'yla, vahşi ortamda yakalanan Gri Afrika Papağanlarının ticareti yasaklanmıştır. Avrupa Birliği de, 2007'de çıkarttığı bir yönergeyle vahşi kuş ticaretini önemli ölçüde engellemiştir.
Kaynakça
- ^ BirdLife International (2018). "Psittacus erithacus". The IUCN Red List of Threatened Species 2018: e.T22724813A129879439. doi:10.2305/IUCN.UK.2018-2.RLTS.T22724813A129879439.en. 4 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Jako ya da Gri Afrika papagani Turkiye deki adiyla gri papagan Psittacus erithacus papagangiller Psittacidae familyasindan orta buyuklukte bir papagan turu JakoKorunma durumuTehlikede IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif AvesTakim PsittaciformesFamilya PsittacidaeAlt familya PsittacinaeCins PsittacusTur P erithacusIkili adlandirmaPsittacus erithacusLinnaeus 1758DagilimiSinonimlerPsittacus cinereus Gmelin 1788Psittacus erithacus Orta buyuklukte papagandir 30 35 cm boyutlarinda gri ve siyah tonlardadir Kuyrugu kirmizi veya bordodur Papagan turleri icinde en cok bilinenidir Uzmanlar tarafindan da en zeki tur olarak nitelenir Romalilarin sikca besledigi soylenir Psittacus cinsinin gunumuzdeki tek temsilcisidir Konusma yetenegi oldukca gelismis olan jakolarin iyi bir bakimla bin kelimeye kadar ezberleyebildigi ve sorulan sorulara mantikli cevaplarla karsilik verebildigi bilinmektedir Bati ve Orta Afrika nin birincil ve ikincil yagmur ormanlarinin endemik turlerinden olan jako dogada palmiye cevizi tohum meyve hatta salyangoz ile beslenir Esarette 80 90 yila kadar yasadiklari bilinmektedir Papagan turleri arasinda en taklitci tur olarak bilinir Bu taklitciligi kimi uzmanlar bunu zeka belirtisi olarak sunarlar onun sevilen bir kafes kusu olmasini kolaylastirmis ve yaygin bicimde yetistilmesine yol acmistir Ancak Jako larda en sik gorulen davranis bozuklugu olan tuy yolma eksik ilgi nedeniyle olusmaktadir Alex adindaki jako insan disinda varolussal soru soran ilk ve tek hayvandir Alt turleriKongo jakosu Psittacus erithacus erithacus Nominat olan bu alt tur Timneh alt turunden daha buyuktur Yaklasik 33 cm dir Parlak gri tuylu kiraz kirmizisi kuyruklu ve kara gagalidir Fildisi Sahili nin guneydogusundan bati Kenya kuzeybati Tanzanya guney Zaire ve kuzey Angola ya uzanan cografyada yayilim gosterir Timneh jakosu Psittacus erithacus timneh Diger alt turden daha kucuktur Koyu komursu gri renkte kestane rengi kuyruklu alt ceneye kadarki olan bolumu parlak boynuz renklidir Bati Afrika da yukari Gine ormanlarinda Sierra Leone guney Mali den Fildisi Sahili ne uzanan cografyada yayilim gosterir Diger alt ture gore daha kolay konusturulabilir Gri Afrika Papagani populasyonuJako turu 2007 yilinda Tehdit Altindaki Turler Listesi ne girmistir Evcil hayvan ticareti basta olmak uzere bir dizi nedenle yabani yasamdaki Gri Papagan turlerinin nufusunda ciddi azalmalar gorulmustur Gri Afrika Papagani nin yasadigi bolge Bati ve Orta Afrika daki yagmur ormanlaridir Gri Papaganlar barinmak icin yagmur ormanlarindaki yasli dev agaclara gereksinim duymaktadir Bu bolgelerdeki ormanlarin insan eliyle azaltilmasiyla Jako larin yasam alanlari da azaltilmaktadir Gri Afrika Papagani Nesli Tehlike Altinda Olan Yabani Hayvan ve Bitki Turlerinin Uluslararasi Ticaretine Iliskin Ikinci Ek Sozlesmesi nde yer alan alan listede bulunmaktadir Bu sozlesme uluslararasi ticaretin vahsi yasami etkilememesi uzerine alinan onlemleri icermektedir 1994 2003 yillari arasinda gerceklesen 350 binden fazla ihracat islemi ile Gri Papagan en cok ihrac edilen vahsi hayvan turlerinden birisidir ABD de 1992 yilinda cikan Kus Koruma Yasasi yla vahsi ortamda yakalanan Gri Afrika Papaganlarinin ticareti yasaklanmistir Avrupa Birligi de 2007 de cikarttigi bir yonergeyle vahsi kus ticaretini onemli olcude engellemistir Kaynakca BirdLife International 2018 Psittacus erithacus The IUCN Red List of Threatened Species 2018 e T22724813A129879439 doi 10 2305 IUCN UK 2018 2 RLTS T22724813A129879439 en 4 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Temmuz 2020