James David Forbes FRS FRSE (1809–1868) ısı iletimi ve sismoloji üzerinde yoğun olarak çalışan bir İskoç fizikçi ve buzulbilimci. Forbes, 1833'ten 1859'a kadar United College of St Andrews'un müdürü olana kadarsonra hayatının büyük bir bölümünü üniversiteyi bitirdiği ve profesörlük yaptığı Edinburgh'da geçirdi.
James David Forbes | |
---|---|
Doğum | 20 Nisan 1809 Edinburgh, İskoçya |
Ölüm | 31 Aralık 1868 (59 yaşında) , İngiltere |
Mezun olduğu okul(lar) | Edinburgh Üniversitesi |
Ödüller | Kraliyet Cemiyeti'nin (1833-5, 1841–3, 1863–5) Rumford Madalyası Kraliyet Cemiyeti (1838) Kraliyet Derneği Altın Madalyası (1843) |
Kariyeri | |
Dalı | Fizik Buzul bilimi |
Çalıştığı kurumlar | , Edinburgh Üniversitesi(1833–60) United College, St Andrews (1860–) Profesörü 8) |
İmza | |
İskoçya Kraliyet Yaylası ve Tarım Topluluğu(1836) üyesi Defin yeri: Dean Mezarlığı, Edinburgh |
1842'de ters sarkaçlı bir sismometre icat etti.
Hayatı ve çalışmaları
Forbes, 20 Nisan 1809'da Edinburgh'daki 86 George Caddesi'nde, Monymusk ve Pitsligo'dan (1773-1828) 7. Baronet Sir William Forbes ve Invermay'dan Williamina Belches'in dördüncü oğlu olarak dünyaya geldi. Kardeşleri, Fettercairn ve Pitsligo'dan avukat ve tarımcı Sir John Stuart Hepburn Forbes ve bankacı Charles Forbes'dir.
1825'te Edinburgh Üniversitesi'ne girdi ve kısa süre sonra Edinburgh Philosophical Journal'a "Δ" imzası altında isimsiz olarak yayınladığı makalelerle katkıda bulunmaya başladı. On dokuz yaşında Royal Society of Edinburgh üyesi oldu ve 1832'de Royal Society of London'a seçildi. Bu sırada, onu bilimde orijinal bir araştırma yapmaya teşvik eden Sir David Brewster ile yazışmalarına devam ederk bir yıl sonra, Sir John Leslie'nin ardından Edinburgh Üniversitesi'nde doğa felsefesi profesörü olarak atandı. 1860 yılına kadar vazgeçmediği bu görev süresi boyunca, yalnızca aktif ve verimli bir öğretmen olmasının haricinde üniversitenin iç koşullarını iyileştirmek için çok şey yaptı. 1859'da Birleşik St Andrews Koleji'nde müdür Brewster'ın halefi olarak atandı ve 1868'de Clifton'da ölene kadar bu pozisyonda kaldı.
Forbes, Bilimsel bir araştırmacı olarak, ısı ve buzullar üzerine yaptığı araştırmalarıyla tanınmaktadır. 1836 ile 1844 arasında Turmalinin kızılötesi termal radyasyonu, iletilen ışına eğimli bir ince mika plaka demetinden geçirerek ve bir yığının çoğalan yüzeylerinden yansıtarak polarize ettiğini gösterdiği dört "Isı Üzerine Araştırmalar" serisi polarizasyon açısına yerleştirilmiş mika plakaları ve ayrıca kaya tuzu eşkenar dörtgenlerindeki iki iç yansıma ile dairesel polarizasyonu Trans' Roy. Sos. Ed.'da yayınlandı . Çalışmaları ona 1838'de Kraliyet Cemiyeti'nin Rumford Madalyasını kazandırdı ve 1843'te "Atmosferin Şeffaflığı ve İçinden Geçen Güneş Işınlarının Sönme Yasaları" konulu bir makalesiyle Kraliyet Madalyası'na.sahip oldu.
1839 yılında İskoçya'da Comrie yakınlarındaki bir dizi depreme yanıt olarak, depremler için daha iyi tespit yöntemleri üretmek amacıyla Birleşik Krallık'ta bir komite kuruldu. Bunun komtenin sonucunda ilk olarak 1842 senesinde David Milne-Home tarafından bir raporda sunulan Forbes tarafından ilk modern sismometrelerden birisinin üretilmesi sağlandı. Bu sismometre, sarkacın üzerindeki kağıda yerleştirilmiş bir kalem kullanılarak sismik aktivite ölçümlerini kaydeden ters bir sarkaçtı. Milne'nin raporlarına göre sağlanan tasarımlar etkili olmamıştır.
Forbes, 1846 yılında, Edinburgh yakınlarındaki farklı derinliklerde ve farklı topraklarda dünyanın sıcaklığı üzerine deneyler yapmaya başladı. Ömrünün sonuna doğru, demir çubuklarda ısı iletimi yasalarına ilişkin deneysel araştırmalarla uğraşmış ve demirin ısıl iletkenliğinin sıcaklık artışıyla azaldığını göstermek son çalışması olmuştur.
1840'ta British Association'ın Glasgow toplantısında Louis Agassiz ile tanıştığında dikkatini buzulların akışı sorununa yöneltti ve sonraki yıllarda Bernhard Studer'ın teorilerinden özellikle etkilendiği İsviçre'ye ve daha doğru veri elde etmek amacıyla Norveç'e de bazı ziyaretlerde bulundu.. Gözlemleri onu, bir buzulun kusurlu bir sıvı veya parçalarının karşılıklı basıncıyla belirli bir eğimdeki yokuşlardan aşağı itilen viskoz bir cisim olduğu görüşüne götürdü ve Tyndall ve diğerleriyle hem öncelik hem de diğerleriyle bazı tartışmalara girmesine sebep oldu. Bu tartışmada Forbes'un kayda değer bir savunucusu John Ruskin'di ve tesadüfen 1844'te Alpler'de yaptıkları bir çalışma gezisi sırasında tanışmışlardı.
Bu keşif gezileri sırasında çeşitli yüksekliklerde suyun kaynama noktasının birçok ölçümünü yaptı. 1857'de yayınlanan bu veri seti, istatistiklerde genellikle Forbes'in verileri olarak bilinir ve faydası şu şekildedir:
- Bağımlı ve bağımsız bir değişken arasındaki eğrisel bir ilişkinin, gözlemlenen fiziksel fenomenin bilgisi ile nasıl doğrusal bir modele dönüştürülebileceğini gösterir.
- Artıklar, ham verilerin görsel incelemesinde belirgin olmayan bir aykırı değer gösterdiğinden, doğrusal regresyonda kalıntı analizinin önemini vurgular.
Forbes ayrıca jeolojiyle de ilgilenirdi ve Pirenelerin kaplıcaları, Vivarais'in (Ardèche ) sönmüş volkanları, Cuchullin ve Eildon tepelerinin jeolojisi vb. hakkında anılar yayınladı. Yaklaşık 150 bilimsel makaleye ek olarak, Savoy Alpleri ve Pennine Zincirinin Diğer Parçaları, Buzulların Olayları Üzerine Gözlemler (1843); Norveç ve Buzulları (1853); Buzullar Teorisi Üzerine Ara sıra Makaleler (1859); Mont Blanc ve Monte Rosa Turu (1855) ve aynı zamanda Encyclopædia Britannica'nın sekizinci baskısında yayınlanan "Matematik ve Fizik Biliminin İlerlemesi Üzerine Tez" in yazarıydı (1852).
Yeni Zelanda'daki Forbes Nehri ve Mont Blanc masifindeki Glacier de Saleina ve Glacier du Tour arasındaki Aiguille Forbes gibi onun adını almıştır.
James David Forbes, John Campbell Shairp ve Forbes'un öğrencisi Peter Guthrie Tait'in ortak yazdığı Forbes tarafından yazılan kişisel mektupların bir derlemesi olan " James David Forbes'in Yaşamı ve Mektupları" (1873) çalışmasında görüldüğü üzere dindanr bir Hristiyandır.
31 Aralık 1868'de öldü ve Edinburgh'daki Dean Mezarlığı'na defnedilmiştir. Mezar, basit ama büyük gri granit bir Kelt haçı ile işaretlenmiştir ve yuvarlaklığın hemen batısındaki ana yolun güney tarafında yer almaktadır. Eşi Alicia Wauchope (1824–1885) aynı yere defnedilmiştir. Kuzenleri, İskoç Piskoposluk Kilisesi liderleri Alexander Penrose Forbes ve George Hay Forbes idi. Oğlu George Forbes da bilim insanı olmuştur.
Seçilmiş Yayınlar
- Travels through the Alps of Savoy and Other Parts of the Pennine Chain, with Observations on the Phenomena of Glaciers. Profr. Forbes's travels through the Alps. A. and C. Black ; Longman, Brown, Green, and Longmans. 1843. 1 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ağustos 2023.
- Norway and its Glaciers. A. and C. Black. 1853. 1 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ağustos 2023.
- A Tour of Mont Blanc and Monte Rosa. Travels in the Alps of Savoy. A. and C. Black. 1855. 1 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ağustos 2023.
- Occasional Papers on the Theory of Glaciers. A. and C. Black. 1859. 1 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ağustos 2023.
Kaynakça
- ^ (PDF). I. Edinburgh: . July 2006. ISBN . 4 Ekim 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2011.
- ^ a b c Oldroyd, David (2007). . Researchgate. Earth sciences history: journal of the History of the Earth Sciences Society. 26 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2022.
- ^ Proceedings of the Royal Society of London, vol. XIX, p ii
- ^ Letters from Forbes in the Whewell papers 1 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., to William Whewell. Forbes wrote that '[Studer's] merit has not been sufficiently recognized elsewhere partly owing to the jealousy of the French'.
- ^ E.T. Cook (1911). The Life of John Ruskin, Volume I. 1st. ss. 164-165.
- ^ Discover New Zealand:A Wises Guide. 9th. 1994. s. 377.
- ^ "Review of Travels through the Alps of Savoy, and other Parts of the Pennine Chain; with Observations on the Phenomena of Glaciers by James D. Forbes". The Quarterly Review. 74: 39-70. June 1844. 1 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ağustos 2023.
Daha fazla okuma
- Shairp, John Campbell; Tait, Peter Guthrie; Adams-Reilly, Anthony (1874). Life and Letters of James David Forbes. Londra: Macmillan and Company. Yazar eksik
|soyadı2=
() - Professor Forbes and his Biographers, by John Tyndall (1873)
Dış bağlantılar
- Açık Kütüphane'de James David Forbes çalışmaları
- .
- Papers of James David Forbes[] , University of St Andrews.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
James David Forbes FRS FRSE 1809 1868 isi iletimi ve sismoloji uzerinde yogun olarak calisan bir Iskoc fizikci ve buzulbilimci Forbes 1833 ten 1859 a kadar United College of St Andrews un muduru olana kadarsonra hayatinin buyuk bir bolumunu universiteyi bitirdigi ve profesorluk yaptigi Edinburgh da gecirdi FRS FRSE James David ForbesDogum20 Nisan 1809 1809 04 20 Edinburgh IskocyaOlum31 Aralik 1868 59 yasinda IngiltereMezun oldugu okul lar Edinburgh UniversitesiOdullerKraliyet Cemiyeti nin 1833 5 1841 3 1863 5 Rumford Madalyasi Kraliyet Cemiyeti 1838 Kraliyet Dernegi Altin Madalyasi 1843 KariyeriDaliFizik Buzul bilimiCalistigi kurumlar Edinburgh Universitesi 1833 60 United College St Andrews 1860 Profesoru 8 ImzaIskocya Kraliyet Yaylasi ve Tarim Toplulugu 1836 uyesi Defin yeri Dean Mezarligi EdinburghJames David Forbes in mezari Dean MezarligiJames David Forbes un mezarinin uzerindeki yazit 1842 de ters sarkacli bir sismometre icat etti Hayati ve calismalariForbes 20 Nisan 1809 da Edinburgh daki 86 George Caddesi nde Monymusk ve Pitsligo dan 1773 1828 7 Baronet Sir William Forbes ve Invermay dan Williamina Belches in dorduncu oglu olarak dunyaya geldi Kardesleri Fettercairn ve Pitsligo dan avukat ve tarimci Sir John Stuart Hepburn Forbes ve bankaci Charles Forbes dir 1825 te Edinburgh Universitesi ne girdi ve kisa sure sonra Edinburgh Philosophical Journal a D imzasi altinda isimsiz olarak yayinladigi makalelerle katkida bulunmaya basladi On dokuz yasinda Royal Society of Edinburgh uyesi oldu ve 1832 de Royal Society of London a secildi Bu sirada onu bilimde orijinal bir arastirma yapmaya tesvik eden Sir David Brewster ile yazismalarina devam ederk bir yil sonra Sir John Leslie nin ardindan Edinburgh Universitesi nde doga felsefesi profesoru olarak atandi 1860 yilina kadar vazgecmedigi bu gorev suresi boyunca yalnizca aktif ve verimli bir ogretmen olmasinin haricinde universitenin ic kosullarini iyilestirmek icin cok sey yapti 1859 da Birlesik St Andrews Koleji nde mudur Brewster in halefi olarak atandi ve 1868 de Clifton da olene kadar bu pozisyonda kaldi Forbes Bilimsel bir arastirmaci olarak isi ve buzullar uzerine yaptigi arastirmalariyla taninmaktadir 1836 ile 1844 arasinda Turmalinin kizilotesi termal radyasyonu iletilen isina egimli bir ince mika plaka demetinden gecirerek ve bir yiginin cogalan yuzeylerinden yansitarak polarize ettigini gosterdigi dort Isi Uzerine Arastirmalar serisi polarizasyon acisina yerlestirilmis mika plakalari ve ayrica kaya tuzu eskenar dortgenlerindeki iki ic yansima ile dairesel polarizasyonu Trans Roy Sos Ed da yayinlandi Calismalari ona 1838 de Kraliyet Cemiyeti nin Rumford Madalyasini kazandirdi ve 1843 te Atmosferin Seffafligi ve Icinden Gecen Gunes Isinlarinin Sonme Yasalari konulu bir makalesiyle Kraliyet Madalyasi na sahip oldu 1839 yilinda Iskocya da Comrie yakinlarindaki bir dizi depreme yanit olarak depremler icin daha iyi tespit yontemleri uretmek amaciyla Birlesik Krallik ta bir komite kuruldu Bunun komtenin sonucunda ilk olarak 1842 senesinde David Milne Home tarafindan bir raporda sunulan Forbes tarafindan ilk modern sismometrelerden birisinin uretilmesi saglandi Bu sismometre sarkacin uzerindeki kagida yerlestirilmis bir kalem kullanilarak sismik aktivite olcumlerini kaydeden ters bir sarkacti Milne nin raporlarina gore saglanan tasarimlar etkili olmamistir Forbes 1846 yilinda Edinburgh yakinlarindaki farkli derinliklerde ve farkli topraklarda dunyanin sicakligi uzerine deneyler yapmaya basladi Omrunun sonuna dogru demir cubuklarda isi iletimi yasalarina iliskin deneysel arastirmalarla ugrasmis ve demirin isil iletkenliginin sicaklik artisiyla azaldigini gostermek son calismasi olmustur 1840 ta British Association in Glasgow toplantisinda Louis Agassiz ile tanistiginda dikkatini buzullarin akisi sorununa yoneltti ve sonraki yillarda Bernhard Studer in teorilerinden ozellikle etkilendigi Isvicre ye ve daha dogru veri elde etmek amaciyla Norvec e de bazi ziyaretlerde bulundu Gozlemleri onu bir buzulun kusurlu bir sivi veya parcalarinin karsilikli basinciyla belirli bir egimdeki yokuslardan asagi itilen viskoz bir cisim oldugu gorusune goturdu ve Tyndall ve digerleriyle hem oncelik hem de digerleriyle bazi tartismalara girmesine sebep oldu Bu tartismada Forbes un kayda deger bir savunucusu John Ruskin di ve tesadufen 1844 te Alpler de yaptiklari bir calisma gezisi sirasinda tanismislardi Bu kesif gezileri sirasinda cesitli yuksekliklerde suyun kaynama noktasinin bircok olcumunu yapti 1857 de yayinlanan bu veri seti istatistiklerde genellikle Forbes in verileri olarak bilinir ve faydasi su sekildedir Bagimli ve bagimsiz bir degisken arasindaki egrisel bir iliskinin gozlemlenen fiziksel fenomenin bilgisi ile nasil dogrusal bir modele donusturulebilecegini gosterir Artiklar ham verilerin gorsel incelemesinde belirgin olmayan bir aykiri deger gosterdiginden dogrusal regresyonda kalinti analizinin onemini vurgular Forbes ayrica jeolojiyle de ilgilenirdi ve Pirenelerin kaplicalari Vivarais in Ardeche sonmus volkanlari Cuchullin ve Eildon tepelerinin jeolojisi vb hakkinda anilar yayinladi Yaklasik 150 bilimsel makaleye ek olarak Savoy Alpleri ve Pennine Zincirinin Diger Parcalari Buzullarin Olaylari Uzerine Gozlemler 1843 Norvec ve Buzullari 1853 Buzullar Teorisi Uzerine Ara sira Makaleler 1859 Mont Blanc ve Monte Rosa Turu 1855 ve ayni zamanda Encyclopaedia Britannica nin sekizinci baskisinda yayinlanan Matematik ve Fizik Biliminin Ilerlemesi Uzerine Tez in yazariydi 1852 Yeni Zelanda daki Forbes Nehri ve Mont Blanc masifindeki Glacier de Saleina ve Glacier du Tour arasindaki Aiguille Forbes gibi onun adini almistir James David Forbes John Campbell Shairp ve Forbes un ogrencisi Peter Guthrie Tait in ortak yazdigi Forbes tarafindan yazilan kisisel mektuplarin bir derlemesi olan James David Forbes in Yasami ve Mektuplari 1873 calismasinda goruldugu uzere dindanr bir Hristiyandir 31 Aralik 1868 de oldu ve Edinburgh daki Dean Mezarligi na defnedilmistir Mezar basit ama buyuk gri granit bir Kelt haci ile isaretlenmistir ve yuvarlakligin hemen batisindaki ana yolun guney tarafinda yer almaktadir Esi Alicia Wauchope 1824 1885 ayni yere defnedilmistir Kuzenleri Iskoc Piskoposluk Kilisesi liderleri Alexander Penrose Forbes ve George Hay Forbes idi Oglu George Forbes da bilim insani olmustur Secilmis YayinlarTravels through the Alps of Savoy and Other Parts of the Pennine Chain with Observations on the Phenomena of Glaciers Profr Forbes s travels through the Alps A and C Black Longman Brown Green and Longmans 1843 1 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Agustos 2023 Norway and its Glaciers A and C Black 1853 1 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Agustos 2023 A Tour of Mont Blanc and Monte Rosa Travels in the Alps of Savoy A and C Black 1855 1 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Agustos 2023 Occasional Papers on the Theory of Glaciers A and C Black 1859 1 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Agustos 2023 Kaynakca PDF I Edinburgh July 2006 ISBN 978 0 902198 84 5 4 Ekim 2006 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Ocak 2011 a b c Oldroyd David 2007 Researchgate Earth sciences history journal of the History of the Earth Sciences Society 26 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Ekim 2022 Proceedings of the Royal Society of London vol XIX p ii Letters from Forbes in the Whewell papers 1 Agustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde to William Whewell Forbes wrote that Studer s merit has not been sufficiently recognized elsewhere partly owing to the jealousy of the French E T Cook 1911 The Life of John Ruskin Volume I 1st ss 164 165 Discover New Zealand A Wises Guide 9th 1994 s 377 Review of Travels through the Alps of Savoy and other Parts of the Pennine Chain with Observations on the Phenomena of Glaciers by James D Forbes The Quarterly Review 74 39 70 June 1844 1 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Agustos 2023 Daha fazla okumaShairp John Campbell Tait Peter Guthrie Adams Reilly Anthony 1874 Life and Letters of James David Forbes Londra Macmillan and Company Yazar eksik soyadi2 yardim Professor Forbes and his Biographers by John Tyndall 1873 Dis baglantilarAcik Kutuphane de James David Forbes calismalari Papers of James David Forbes olu kirik baglanti University of St Andrews