Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Jani Vreto (14 Ocak 1822 – 9 Temmuz 1900) Arnavut yazar, matbaacı, yayıncı ve Arnavut millî uyanışının önemli isimlerinden biridir. 1886'da Bükreş'teki ilk Arnavut matbaasını kurmaktan ve denetlemekten sorumluydu.
| Jani Vreto | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 14 Ocak 1822 , Görice  Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 09 Temmuz 1900 (78 yaşında) Atina, Yunanistan |
| Meslek | yazar, matbaacı, yayıncı |
| Edebî akım | Arnavut millî uyanışı |
| Önemli eser | Histori e Skënderbeut, Apologia etc |
| İmza |  |
Hayatı
Jani Vreto, 1820'de Arnavutluk'un güneyindeki Leşkovik yakınlarındaki bir köy olan 'da doğdu. Yerel okula gitti ve ilk derslerini ona hem Yunanca hem de Arnavutça öğretecek olan Nikolla Ikonomi'den aldı.
Büyük Doğu Buhranı sırasında Prizren İttifakı'nın kurulmasından birkaç yıl önce, Vreto alfabe sorunuyla ilgili altı Arnavut aydınla bir araya geldi ve Pelasg teorisi nedeniyle Arnavutça yazmak için Yunan alfabesinin kullanılmasını destekledi. Vreto, Fraşirili Abdül Bey önderliğinde diğer bazı Arnavut milletvekilleriyle birlikte, İstanbul'da Arnavut elit üyeleri tarafından 1877 yılında kurulan Arnavut Halkının Haklarını Savunma Merkez Komitesi'ne (Arnavutça: Komiteti Qendror për Mbrojten e të Drejtave të Kombësisë Shqiptare) üye oldu. Arnavut Haklarını Savunma Komitesi, Vreto'yu Şemseddin Sâmi, Vasa Paşa ve Hoca Tahsin Efendi ile birlikte bir Arnavut alfabesi oluşturmak üzere görevlendirdi. Arnavut alfabesi hakkında tartışmalar sırasında Şemseddin Sâmi ve Vreto, Arnavutların ve Yunanların aynı Pelasg atadan geldikleri varsayımıyla bir Yunan alfabesi karakterinin dahil edilmesini istediler.. 19 Mart 1879'a kadar grup, Şemseddin Sâmi'nin çoğunlukla Latin karakterlerinden oluşan 36 harfli alfabesini onayladı. 1878'de Berlin Kongresi'nde Fraşirili Abdül Bey ile birlikte Osmanlı İmparatorluğu'nun Arnavut nüfusunu temsil etti.
1879'da Arnavutça Yazıların Yayımlanması Cemiyeti'nin (Arnavutça: Shoqëri e të shtypurit shkronjavet shqip) kurucularından biri oldu, Arnavut ders kitaplarını yayınlamaktan ve Arnavut okulları açmaktan sorumlu bir organizasyondu. Vreto, örgütün Osmanlı makamları tarafından yasaklanmasının ardından merkezini İstanbul'dan Bükreş'e taşıdı. Bu derneğin bir üyesi olarak Vreto, Arnavut hareketinin ilerlemesinde önemli bir rol oynayan Bükreş'teki Arnavut matbaasını kurdu ve işletti.
Aynı zamanda, kendisini "Arnavut sorunu yaratmak" nedeniyle sapkınlık yapmakla suçlayan Ortodoks Ergiri metropoliti tarafından aforoz edildi. Arnavutluk'un milli şairi Naim Fraşiri'nin birçok eseri bu kuruluş tarafından yayınlanmıştır. 1882'de Vreto, Arnavut diasporası arasında milliyetçi içerik geliştirmek için Bükreş'ten ayrılarak Mısır'a gitti.
Çalışmaları
Jani Vreto'nun en bilinen eseri, Arnavutluk'un ulusal kahramanı İskender Bey'e adanmış İskender Bey'in Tarihi (Arnavutça: Histori e Skënderbeut) başlıklı epik bir şiirdir. 1888'de Muhamet Kyçyku'nun Erveheja şiirini, Kyçyku'nun kullandığı tüm Türkçe veya Arapça kelimeleri tamamen kaldırarak Latin alfabesine çevirerek düzenleyip yayınladı. Vreto'nun kendi eserinin bir kısmı, 'nin Arnavut tarihi ve edebiyatı koleksiyonu olan Denizdeki Dalgalar (Arnavutça: Valët e Detit) adlı eserinde yayınlandı.
Mirası
13 Ocak 2012'de Arnavutluk Cumhurbaşkanı Bamir Topi, ölümünden sonra Jani Vreto'yu Arnavutluk Ulus Nişanı'na layık gördü.
Leşkovik kasabasında bir heykeli vardır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d Cornis-Pope, Marcel; John Neubauer (2004). History of the literary cultures of East-Central Europe: junctures and disjunctures in the 19th and 20th centuries. History of the Literary Cultures of East-central Europe. 2. John Benjamins Publishing Company. ss. 44,290,337. ISBN . 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2021.
- ^ Shuteriqi, Dhimitër S. (1978). Shkrimet shqipe në vitet 1332-1850 [Albanian writings in the years 1332-1850]. Rilindja. s. 216. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2010.
- ^ Skendi 1967, s. 139.
- ^ Gawrych 2006, s. 44.
- ^ Elsie, Robert, Centre for Albanian Studies (London, England) (29 Temmuz 2005). Albanian literature: a short history. s. 76. ISBN . 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2010.
- ^ a b Gawrych, George (2006). The Crescent and the Eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874–1913 (İngilizce). Londra: IB Tauris. s. 59. ISBN . 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2021.
- ^ Michael Kreutz. Modernismus und Europaidee in der Östlichen Mittelmeerwelt, 1821-1939 19 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. p. 166. "Der bekannte intellektuelle Vordenker Sami Frashëri setzte sich wie Jan Vreto (Ioannis Vretos) für das Griechisch e ein, mit der Begründung, dass Albaner wie Griechen beidermassen Abkömmlinge der Pelasger seien."
- ^ Glenny, Misha. The Balkans. Page 142.
- ^ Skendi 1967, s. 145.
- ^ Skendi, Stavro (1967). The Albanian national awakening (İngilizce). Princeton: Princeton University Press. s. 152. ISBN . 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2021.
- ^ Norris, H.T (1993). Islam in the Balkans: religion and society between Europe and the Arab world (İngilizce). . s. 80. ISBN . 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2021.
- ^ Presidenti Topi dekoron Jani Vreton (pas vdekjes) me Urdhrin “Nderi i Kombit” 11 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., president.al, 2012-01-13 (in Albanian)
- ^ Jance, Anesti. "Archived copy". Panoramio. 21 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2017.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Jani Vreto 14 Ocak 1822 9 Temmuz 1900 Arnavut yazar matbaaci yayinci ve Arnavut milli uyanisinin onemli isimlerinden biridir 1886 da Bukres teki ilk Arnavut matbaasini kurmaktan ve denetlemekten sorumluydu Jani VretoDogum14 Ocak 1822 1822 01 14 Gorice Osmanli ImparatorluguOlum09 Temmuz 1900 78 yasinda Atina YunanistanMeslekyazar matbaaci yayinciEdebi akimArnavut milli uyanisiOnemli eserHistori e Skenderbeut Apologia etcImzaHayatiJani Vreto 1820 de Arnavutluk un guneyindeki Leskovik yakinlarindaki bir koy olan da dogdu Yerel okula gitti ve ilk derslerini ona hem Yunanca hem de Arnavutca ogretecek olan Nikolla Ikonomi den aldi Buyuk Dogu Buhrani sirasinda Prizren Ittifaki nin kurulmasindan birkac yil once Vreto alfabe sorunuyla ilgili alti Arnavut aydinla bir araya geldi ve Pelasg teorisi nedeniyle Arnavutca yazmak icin Yunan alfabesinin kullanilmasini destekledi Vreto Frasirili Abdul Bey onderliginde diger bazi Arnavut milletvekilleriyle birlikte Istanbul da Arnavut elit uyeleri tarafindan 1877 yilinda kurulan Arnavut Halkinin Haklarini Savunma Merkez Komitesi ne Arnavutca Komiteti Qendror per Mbrojten e te Drejtave te Kombesise Shqiptare uye oldu Arnavut Haklarini Savunma Komitesi Vreto yu Semseddin Sami Vasa Pasa ve Hoca Tahsin Efendi ile birlikte bir Arnavut alfabesi olusturmak uzere gorevlendirdi Arnavut alfabesi hakkinda tartismalar sirasinda Semseddin Sami ve Vreto Arnavutlarin ve Yunanlarin ayni Pelasg atadan geldikleri varsayimiyla bir Yunan alfabesi karakterinin dahil edilmesini istediler 19 Mart 1879 a kadar grup Semseddin Sami nin cogunlukla Latin karakterlerinden olusan 36 harfli alfabesini onayladi 1878 de Berlin Kongresi nde Frasirili Abdul Bey ile birlikte Osmanli Imparatorlugu nun Arnavut nufusunu temsil etti 1879 da Arnavutca Yazilarin Yayimlanmasi Cemiyeti nin Arnavutca Shoqeri e te shtypurit shkronjavet shqip kurucularindan biri oldu Arnavut ders kitaplarini yayinlamaktan ve Arnavut okullari acmaktan sorumlu bir organizasyondu Vreto orgutun Osmanli makamlari tarafindan yasaklanmasinin ardindan merkezini Istanbul dan Bukres e tasidi Bu dernegin bir uyesi olarak Vreto Arnavut hareketinin ilerlemesinde onemli bir rol oynayan Bukres teki Arnavut matbaasini kurdu ve isletti Ayni zamanda kendisini Arnavut sorunu yaratmak nedeniyle sapkinlik yapmakla suclayan Ortodoks Ergiri metropoliti tarafindan aforoz edildi Arnavutluk un milli sairi Naim Frasiri nin bircok eseri bu kurulus tarafindan yayinlanmistir 1882 de Vreto Arnavut diasporasi arasinda milliyetci icerik gelistirmek icin Bukres ten ayrilarak Misir a gitti CalismalariJani Vreto nun en bilinen eseri Arnavutluk un ulusal kahramani Iskender Bey e adanmis Iskender Bey in Tarihi Arnavutca Histori e Skenderbeut baslikli epik bir siirdir 1888 de Muhamet Kycyku nun Erveheja siirini Kycyku nun kullandigi tum Turkce veya Arapca kelimeleri tamamen kaldirarak Latin alfabesine cevirerek duzenleyip yayinladi Vreto nun kendi eserinin bir kismi nin Arnavut tarihi ve edebiyati koleksiyonu olan Denizdeki Dalgalar Arnavutca Valet e Detit adli eserinde yayinlandi Mirasi13 Ocak 2012 de Arnavutluk Cumhurbaskani Bamir Topi olumunden sonra Jani Vreto yu Arnavutluk Ulus Nisani na layik gordu Leskovik kasabasinda bir heykeli vardir Ayrica bakinizSemseddin SamiKaynakca a b c d Cornis Pope Marcel John Neubauer 2004 History of the literary cultures of East Central Europe junctures and disjunctures in the 19th and 20th centuries History of the Literary Cultures of East central Europe 2 John Benjamins Publishing Company ss 44 290 337 ISBN 90 272 3453 1 14 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Aralik 2021 Shuteriqi Dhimiter S 1978 Shkrimet shqipe ne vitet 1332 1850 Albanian writings in the years 1332 1850 Rilindja s 216 14 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Haziran 2010 Skendi 1967 s 139 Gawrych 2006 s 44 Elsie Robert Centre for Albanian Studies London England 29 Temmuz 2005 Albanian literature a short history s 76 ISBN 9781845110314 3 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Nisan 2010 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b Gawrych George 2006 The Crescent and the Eagle Ottoman rule Islam and the Albanians 1874 1913 Ingilizce Londra IB Tauris s 59 ISBN 9781845112875 14 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Aralik 2021 Michael Kreutz Modernismus und Europaidee in der Ostlichen Mittelmeerwelt 1821 1939 19 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde p 166 Der bekannte intellektuelle Vordenker Sami Frasheri setzte sich wie Jan Vreto Ioannis Vretos fur das Griechisch e ein mit der Begrundung dass Albaner wie Griechen beidermassen Abkommlinge der Pelasger seien Glenny Misha The Balkans Page 142 Skendi 1967 s 145 Skendi Stavro 1967 The Albanian national awakening Ingilizce Princeton Princeton University Press s 152 ISBN 9781400847761 14 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Aralik 2021 Norris H T 1993 Islam in the Balkans religion and society between Europe and the Arab world Ingilizce s 80 ISBN 0 87249 977 4 14 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Aralik 2021 Presidenti Topi dekoron Jani Vreton pas vdekjes me Urdhrin Nderi i Kombit 11 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde president al 2012 01 13 in Albanian Jance Anesti Archived copy Panoramio 21 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Aralik 2017