Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ferdinand Joseph LaMothe (20 Ekim 1890 - 10 Temmuz 1941),Jelly Roll Morton takma adını kullanan, kariyerine Louisiana, New Orleans'te başlamış Amerikan besteci, grup lideri, arjantör,caz ve Ragtime piyanisti.
| Jelly Roll Morton | |
|---|---|
 Jelly Roll Morton (1918) | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | Ferdinand Joseph LaMothe 20 Ekim 1890 New Orleans, Amerika Birleşik Devletleri |
| Ölüm | 10 Temmuz 1941 (50 yaşında) Los Angeles, Amerika Birleşik Devletleri |
| Tarzlar | Ragtime, caz, , , |
| Meslekler | Piyanist, grup lideri, aranjör |
| Çalgılar | Piyano |
| Etkin yıllar | 1900-1941 |
| İlişkili hareketler | Red Hot Peppers, |
Morton, erken Cazın önemli bir figürü olarak kabul edilir ve 20. yüzyılın başında yaptığı çalışmalarla öncü bir görev üstlenmiştir. Kendisi Ragtime'dan Caz'a geçiş dönemde önemli rol oynamıştır. Onun bestelemiş olduğu Jelly Roll Blues müzik tarihinde dönüşüm sağlayacak bir yapıttır. Ayrıca Jelly Roll Blues caz tarihinde yayınlanan ilk caz bestesidir. Ragtime’ın belli bir besteye dayanan yorumundan koparak melodik malzemeyi daha özgür ve caz tarzında kullanan ilk müzisyenlerden biri olan Morton, cazın bir beste olmadığını, bir üslup olduğunu söylemiştir ve orkestradaki ilk üç sesli grubu kurmuştur. Bas, keman ve davulla ilk altyapıyı kaydetmiştir ve Grammy Hall of Fame Ödülü ve Grammy Yaşam Boyu Başarı Ödüllerini kazanmıştır.
Ağustos 1938 tarihinde Amerikan Down Beat dergisinde yayımlanan bir mektupta ''Melodileri unuttuğum için doğaçlama yapardım, caz benim icadımdır'' diyerek Kendisini cazın asıl mucidi ve her çalgıcının partisyonlarının önceden kesin bir biçimde belirlendiği düzenlemelerini caz'a uygulayan ilk müzikçi olarak ilan etmiştir. Bu sözleri caz dünyasında geniş yankı uyandırmıştır ve hakkında çeşitli eleştiriler yapılmıştır. Caz tarihçisi David Gelly'e göre Morton kendini beğenmiş ve kibirli bir kişiliktir.
Morton, Alessandro Baricco'nun yazmış olduğu Novecento kitabında karakterize edilmiştir. Bu kitapta ''Caz'ı icat eden adam'' olarak adlandırılmıştır ve kitabın ana kahramanı olan Novecento ile bir piyano düellosu yapmıştır ve kaybetmiştir. Bu kitap The Legend Of 1900 ismiyle beyaz perdeye uyarlanmıştır. Bu filmde Morton'u Clarence Williams III canlandırmıştır. Filmin düello sahnesinde çaldığı müzikler sırasıyla: Big Fat Ham, The Crave ve Finger Buster'dır.
İlk yılları
Morton, doğum ismi Ferdinand Joseph LaMothe, 20 Ekim 1890 tarihinde New Orleans, Louisiana'da ırk bakımından Kreole (bu bağlamda soyu Louisiana ABD'ye katılmadan önce bölgede bulunan Fransız sömürgecilerden gelen etnik azınlık için kullanılan bir terimdir) bir ailede doğdu. Bazı kaynaklar doğum yılının 1890 değil 1885 olduğunu iddia etmektedir. Genel olarak 1890 yılı doğum tarihi kabul edilir. Ebeveynleri Edward J. Lamothe ve Louise Monette'tir. resmi olarak evli değillerdir ve onlar ayrıldıktan sonra annesi, Mouton adında bir adam ile evlenmiştir. Ferdinand, üvey babasından adını almıştır ve bunu İngilizceleştirerek "Morton" yaptı.
Okula gittiği dönemde Garden District’te yakınlarını ziyaret etti. Bu sayede pek çok blues’cu dinledi: Buddie Canter, Josky Adamns, Game Kid, Frank Richards, Sam Henry... 8-9 yaşlarında “Alice Fields”, “Isn’t It Hard to Love”, “Make Me a Palate on the Floor” gibi blues melodilerini öğrenmiştir. Daha sonra da bunları gitarla çalmaya başladı. Piyano çalmayı 10 yaşında öğrendi.
Müzikal kariyeri
14 yaşına geldiğinde diğer birçok müzisyen gibi New Orleans kentinin ünlü eğlence mahallesi Storyville'daki genelevlerde piyano çalmaya başladı ve ''Jelly Roll'' takma adını edindi. Burada renkli kişiliği ile tanınmıştır ve büyükannesinin evinde kaldı. Fakat büyükannesi onun böyle bir ortamlarda piyano çaldığını öğrenince onu evinden attı. Kendisi bu konu hakkında şöyle söylemiştir:
"Büyükannem böyle bir ortamda caz çaldığımı öğrenince bana ailemizi rezil ettiğimi ve artık onun evinde kalmamı yasakladığını söyledi... O bana dedi ki bu şeytan müziği kesinlikle benim çöküşümü getirecekmiş."
Turne
Morton ayrıca 1904 yılı civarında Güney Amerika'da bir turne düzenledi. Bunun sayesinde çeşitli mekanlarda piyano çalmıştır ve yeni müzikler besteledi. "Jelly Roll Blues", "New Orleans Blues", "Frog-I-More Rag", "Animule Dance" ve "King Porter Stomp" gibi bestelerini bu süre zarfı içerisinde besteledi. 1910 yılında Chicago'ya ve 1911 yılında ise New York'a gitti.
1912-1914 yılları arasında kız arkadaşı Rosa Brown ile birlikte Vodvil canlandırması yapmak için 3 yıllığına Chicago'ya gitmiştir. 1914'te kompozisyonlarını yazmaya başladı. 1915 yılında ilk Caz kompozisyonu olan Jelly Roll Blues'u yayımlamıştır. Jelly Roll Blues Caz tarihinde yayımlanmış ilk caz kompozisyonu olma özelliğini taşımaktadır. 1917 yılında William Manuel Johnson ve Johnson'un kız kardeşi Anita Gonzalez ile birlikte Kaliforniya'ya gitti.
Vancouver
Morton Vancouver'de bulunan ve The Patricia diye adlandırılan bir gece kulübüne piyano çalması için davet edildi.
Chicago
Morton, Chicago'ya 1923 yılında geri döndü. İlk plaklarını 1923'te orkestrasında doldurdu. 1926 yılında Red Hot Peppers adlı orkestrasını kurdu. Kid Ory, Omer Simeon, , , , , ve gibi isimlerden oluşan bu orkestrasıyla birçok başarılı kayıt gerçekleştirmiş ve bu sayede ün kazandı. Morton'un ünlü besteleri arasında "King Porter Stomp" ve "Jelly Roll Blues vardır.
Evliliği ve ailesi
Kasım 1928 tarihinde Gary, Indiana'da Mabel Bertrand ile evlendi.
New York
Sonra karısı ile New York'a taşınmış ve Victor için kayıtlara devam etti. Onun Piyano soloları ve trio kayıtları çok beğenildi fakat 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı'ndan sonra müzik istekleri değiştiği için 1930'lu yıllarda gittikçe gözden düşmeye başladı ve 1931'de RCA Victor Morton ile yeni kayıt anlaşması imzalamadı. Morton New York'ta müzik yapmaya devam etti.
Washington D.C.
Morton, 1935 yılında Washington, DC eyaletine taşındı. Mayıs 1938'de Lomax Morton'u bir röportaj için onu davet etmiştir. 1939 tarihinde fırtınalı yaşam öyküsünü anlattığı plak Mister Jelly Roll adıyla yayımlandı.
Ölümü
Los Angeles Count General Hastanesi'nde on bir gün kaldıktan sonra 10 Temmuz 1941 tarihinde öldü.
Piyano Tarzı
Morton'un piyano tarzı erken ikincil ragtime ve ''shout''tan oluşmuştur.
Kompozisyonları
Morton'un bazı şarkıları:
|
|
|
Albümler
- The Piano Rolls (Nonesuch, 1997)
- Giants of Jazz (Collectables, 1998)
- Mr. Jelly Roll (Tomato Music, 2003)
Kaynakça
- ^ Scott Yanow (1941-07-10). "Jelly Roll Morton | Biography & History" 20 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. AllMusic. Retrieved 2015-10-05.
- ^ . 9 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2016.
- ^ . 22 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2016.
- ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mart 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Şubat 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mart 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ferdinand Joseph LaMothe 20 Ekim 1890 10 Temmuz 1941 Jelly Roll Morton takma adini kullanan kariyerine Louisiana New Orleans te baslamis Amerikan besteci grup lideri arjantor caz ve Ragtime piyanisti Jelly Roll MortonJelly Roll Morton 1918 Genel bilgilerDogumFerdinand Joseph LaMothe 20 Ekim 1890 1890 10 20 New Orleans Amerika Birlesik DevletleriOlum10 Temmuz 1941 50 yasinda Los Angeles Amerika Birlesik DevletleriTarzlarRagtime caz MesleklerPiyanist grup lideri aranjorCalgilarPiyanoEtkin yillar1900 1941Iliskili hareketlerRed Hot Peppers Morton erken Cazin onemli bir figuru olarak kabul edilir ve 20 yuzyilin basinda yaptigi calismalarla oncu bir gorev ustlenmistir Kendisi Ragtime dan Caz a gecis donemde onemli rol oynamistir Onun bestelemis oldugu Jelly Roll Blues muzik tarihinde donusum saglayacak bir yapittir Ayrica Jelly Roll Blues caz tarihinde yayinlanan ilk caz bestesidir Ragtime in belli bir besteye dayanan yorumundan koparak melodik malzemeyi daha ozgur ve caz tarzinda kullanan ilk muzisyenlerden biri olan Morton cazin bir beste olmadigini bir uslup oldugunu soylemistir ve orkestradaki ilk uc sesli grubu kurmustur Bas keman ve davulla ilk altyapiyi kaydetmistir ve Grammy Hall of Fame Odulu ve Grammy Yasam Boyu Basari Odullerini kazanmistir Agustos 1938 tarihinde Amerikan Down Beat dergisinde yayimlanan bir mektupta Melodileri unuttugum icin dogaclama yapardim caz benim icadimdir diyerek Kendisini cazin asil mucidi ve her calgicinin partisyonlarinin onceden kesin bir bicimde belirlendigi duzenlemelerini caz a uygulayan ilk muzikci olarak ilan etmistir Bu sozleri caz dunyasinda genis yanki uyandirmistir ve hakkinda cesitli elestiriler yapilmistir Caz tarihcisi David Gelly e gore Morton kendini begenmis ve kibirli bir kisiliktir Morton Alessandro Baricco nun yazmis oldugu Novecento kitabinda karakterize edilmistir Bu kitapta Caz i icat eden adam olarak adlandirilmistir ve kitabin ana kahramani olan Novecento ile bir piyano duellosu yapmistir ve kaybetmistir Bu kitap The Legend Of 1900 ismiyle beyaz perdeye uyarlanmistir Bu filmde Morton u Clarence Williams III canlandirmistir Filmin duello sahnesinde caldigi muzikler sirasiyla Big Fat Ham The Crave ve Finger Buster dir Ilk yillariMorton dogum ismi Ferdinand Joseph LaMothe 20 Ekim 1890 tarihinde New Orleans Louisiana da irk bakimindan Kreole bu baglamda soyu Louisiana ABD ye katilmadan once bolgede bulunan Fransiz somurgecilerden gelen etnik azinlik icin kullanilan bir terimdir bir ailede dogdu Bazi kaynaklar dogum yilinin 1890 degil 1885 oldugunu iddia etmektedir Genel olarak 1890 yili dogum tarihi kabul edilir Ebeveynleri Edward J Lamothe ve Louise Monette tir resmi olarak evli degillerdir ve onlar ayrildiktan sonra annesi Mouton adinda bir adam ile evlenmistir Ferdinand uvey babasindan adini almistir ve bunu Ingilizcelestirerek Morton yapti Okula gittigi donemde Garden District te yakinlarini ziyaret etti Bu sayede pek cok blues cu dinledi Buddie Canter Josky Adamns Game Kid Frank Richards Sam Henry 8 9 yaslarinda Alice Fields Isn t It Hard to Love Make Me a Palate on the Floor gibi blues melodilerini ogrenmistir Daha sonra da bunlari gitarla calmaya basladi Piyano calmayi 10 yasinda ogrendi Muzikal kariyeriMorton un 1905 yilinda yazdigini iddia ettigi Jelly Roll Blues 14 yasina geldiginde diger bircok muzisyen gibi New Orleans kentinin unlu eglence mahallesi Storyville daki genelevlerde piyano calmaya basladi ve Jelly Roll takma adini edindi Burada renkli kisiligi ile taninmistir ve buyukannesinin evinde kaldi Fakat buyukannesi onun boyle bir ortamlarda piyano caldigini ogrenince onu evinden atti Kendisi bu konu hakkinda soyle soylemistir Buyukannem boyle bir ortamda caz caldigimi ogrenince bana ailemizi rezil ettigimi ve artik onun evinde kalmami yasakladigini soyledi O bana dedi ki bu seytan muzigi kesinlikle benim cokusumu getirecekmis Turne 1917 yilinda Morton Morton ayrica 1904 yili civarinda Guney Amerika da bir turne duzenledi Bunun sayesinde cesitli mekanlarda piyano calmistir ve yeni muzikler besteledi Jelly Roll Blues New Orleans Blues Frog I More Rag Animule Dance ve King Porter Stomp gibi bestelerini bu sure zarfi icerisinde besteledi 1910 yilinda Chicago ya ve 1911 yilinda ise New York a gitti 1912 1914 yillari arasinda kiz arkadasi Rosa Brown ile birlikte Vodvil canlandirmasi yapmak icin 3 yilligina Chicago ya gitmistir 1914 te kompozisyonlarini yazmaya basladi 1915 yilinda ilk Caz kompozisyonu olan Jelly Roll Blues u yayimlamistir Jelly Roll Blues Caz tarihinde yayimlanmis ilk caz kompozisyonu olma ozelligini tasimaktadir 1917 yilinda William Manuel Johnson ve Johnson un kiz kardesi Anita Gonzalez ile birlikte Kaliforniya ya gitti Vancouver Soldan saga Common Sence Ross Albertine Pickins Ferd Jelly Roll Morton Ada Bricktop Smith Eddie Rucker Mabel Watts 1918 Morton Vancouver de bulunan ve The Patricia diye adlandirilan bir gece kulubune piyano calmasi icin davet edildi Chicago Morton Chicago ya 1923 yilinda geri dondu Ilk plaklarini 1923 te orkestrasinda doldurdu 1926 yilinda Red Hot Peppers adli orkestrasini kurdu Kid Ory Omer Simeon ve gibi isimlerden olusan bu orkestrasiyla bircok basarili kayit ger ceklestirmis ve bu sayede un kazandi Morton un unlu besteleri arasinda King Porter Stomp ve Jelly Roll Blues vardir Evliligi ve ailesiKasim 1928 tarihinde Gary Indiana da Mabel Bertrand ile evlendi New York Sonra karisi ile New York a tasinmis ve Victor icin kayitlara devam etti Onun Piyano sololari ve trio kayitlari cok begenildi fakat 1929 Dunya Ekonomik Bunalimi ndan sonra muzik istekleri degistigi icin 1930 lu yillarda gittikce gozden dusmeye basladi ve 1931 de RCA Victor Morton ile yeni kayit anlasmasi imzalamadi Morton New York ta muzik yapmaya devam etti Washington D C Morton 1935 yilinda Washington DC eyaletine tasindi Mayis 1938 de Lomax Morton u bir roportaj icin onu davet etmistir 1939 tarihinde firtinali yasam oykusunu anlattigi plak Mister Jelly Roll adiyla yayimlandi OlumuLos Angeles Count General Hastanesi nde on bir gun kaldiktan sonra 10 Temmuz 1941 tarihinde oldu Piyano TarziMorton un piyano tarzi erken ikincil ragtime ve shout tan olusmustur KompozisyonlariMorton un bazi sarkilari Big Foot Ham Ham amp Eggs olarak da bilinir Black Bottom Stomp Boogaboo Burnin the Iceberg The Crave Creepy Feelin Doctor Jazz Stomp The Dirty Dozen Fickle Fay Creep Finger Buster Freakish Frog I More Rag Ganjam Good Old New York Grandpa s Spells Jungle Blues Kansas City Stomp London Blues Mama Nita Milenberg Joys Mint Julep Murder Ballad My Home Is in a Southern Town New Orleans Bump Pacific Rag The Pearls Pep Pontchartrain Red Hot Pepper Shreveport Stomp Sidewalk Blues Stratford Hunch Sweet Substitute Tank Town Bump Turtle Twist Why Wolverine Blues AlbumlerThe Piano Rolls Nonesuch 1997 Giants of Jazz Collectables 1998 Mr Jelly Roll Tomato Music 2003 Kaynakca Scott Yanow 1941 07 10 Jelly Roll Morton Biography amp History 20 Mayis 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde AllMusic Retrieved 2015 10 05 9 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Mayis 2016 22 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Subat 2016 a b c Arsivlenmis kopya 13 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mart 2016 Arsivlenmis kopya 12 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Subat 2016 Arsivlenmis kopya 30 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2016 Arsivlenmis kopya 13 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mart 2016