Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Kasım 2020) () |
Başkan John Fitzgerald Kennedy suikastı X, 22 Kasım 1963 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri'nin 35. başkanı olan John Fitzgerald Kennedy'ye karşı Dallas'ta Lee Harvey Oswald tarafından yapılmış ve Başkan Kennedy’nin ölümüyle sonuçlanmış suikast.
 Başkan John F. Kennedy suikasta uğramadan önce başkanlık limuzininde. | |
| Bölge | Dealey Plaza, Dallas, Teksas, ABD |
|---|---|
| Koordinatlar | 32°46′45″N 96°48′31″W / 32.77903°K 96.80867°B |
| Tarih | 22 Kasım 1963) 12:30 (CT) |
| Hedef | John F. Kennedy |
Saldırı türü | Keskin nişancı suikastı |
| Silahlar | Manlicher Carcano |
| Ölü | John F. Kennedy |
| Yaralı | John B. Conally |
| İşleyenler | Lee Harvey Oswald |
| Şüpheliler | Pentagon, FBI, CIA ve Gizli Operasyonlar birimleri (Jim Garrison'un iddiası) |
| Örgüt(ler) | Mossad (Şüpheli iddia) |
Suikastten önce
Kennedy, 1964 seçimlerindeki rakibinin Arizona'nın cumhuriyetçi senatörü Barry Goldwater olacağına ve onu ezici bir yenilgiye uğratırsa istediği reform yasalarını Kongre'den geçirecek gücü elde edeceğine inanmaktaydı. Bu planını gerçekleştirmesini engelleyecek en önemli sorun, yardımcısı Johnson'ın eyaleti Texas'ta her ikisi de Demokrat olan Vali John B. Conally ile Senatör Ralph Yarborough’un arasında sürmekte olan çekişmeleriydi. Kennedy seçmenlere karşı bir birlik görünümü yaratmak amacıyla iki siyasetçiyi yanına alarak eyalette bir gezi düzenlemeyi planlamıştı.
Suikast
22 Kasım 1963 Cuma günü, yerel saat ile 12.30'da eşiyle birlikte üstü açık bir araba içinde Dallas'ta bir konvoyun arasında ilerlerken başkan Kennedy’ye doğru Lee Harvey Oswald tarafından ateş açılmıştır. Ensesinden, boğazından ve başından üç kurşun alan Kennedy, vurulduktan hemen sonra Parkland Hastanesi'ne götürülürken yolda hayatını kaybetmiştir. Başkanın vurulmasından 30 dakika sonra öldüğü açıklanmıştır. Kennedy olay günü kasıklarından ve kaburgalarından sakatlandığı için korseyle sarmalanarak tura çıkmıştı. İlk kurşunu yedikten sonra arabanın içinde yere düşememiş ve olduğu yerde dimdik kalmıştır, bu sayede kafasını parçalayan ikinci kurşun için açık bir hedef olmuştur.
Suikastten sonra
Vali Connally ağır yaralanmasına rağmen kurtarılmıştır. Başkan Yardımcısı Johnson günün ilerleyen saatlerinde yemin etmiş ve ABD başkanlığı üstlenmiştir. Olayın gerçekleştiği gün cinayetin sorumlusu olarak yakalanan 24 yaşındaki Dallaslı Lee Harvey Oswald, iki gün sonra bir gece kulübünün sahibi olan Jack Ruby tarafından Dallas polis müdürlüğünün önünde ateş açılarak öldürülmüştür. Oswald’ı öldüren Ruby tutuklanmış ancak tutukluk kararı temyiz üzerine bozulmuştur. Ruby bir sonraki mahkeme günün beklerken hapishanede yaşamını yitirmiştir.
ABD'nin o zamanki başkan yardımcısı olan Lyndon B. Johnson, yemin ederek Kennedy'nin yerine 36. başkan olarak göreve başlamıştır.
Soruşturmalar
Olay sonrasında Dallas Polis merkezinde, polisler Oswald'ı Kennedy ve Tippit'in vurulmasıyla ilgili olarak sorgulamıştır. Oswald ifadesinde olayla ilgisinin olmadığını söyleyerek bütün suçlamaları reddetmiştir. Oswald’ın sorgusunu cinayet ve hırsızlık Bürosu'ndan Yüzbaşı J. W. Fritz gerçekleştirmiştir. Günler süren sorgu sonrasında Fritz, sorguda not aldığı ifadeleri rapor haline getirmiştir.
Suikastten hemen sonra FBI Direktörü Hoover, Başkan Johnson'a Oswald'ın tek suçlu olduğuna dair bir ön rapor göndermiştir. Ruby'nin Oswald'ı öldürmesinin ardından Johnson, Teksaslı yetkililerin yetersiz olduğuna karar vererek FBI'a eksiksiz bir soruşturma yürütme talimatını vermiştir.
29 Kasım'da Başkan Johnson yayınlanan bir kararnameyle "Başkan Kennedy Suikastı Başkan Komisyonu "nu kurmuş ve soruşturmaya başkanlık etmesi için ABD Yüksek Mahkemesi Başyargıcı Earl Warren'ı seçmiştir.
Suikastta İtalyan yapımı olan Manlicher Carcano dürbünlü tüfeğin kullanıldığı açıklanmıştır. İlk atış ile son atış arasında yaklaşık 5,6 saniye bulunmaktadır. Ancak olayı araştıran FBI ajanları deneme yapmış ve hiçbirisi nişan almaksızın bile benzer şekilde ateş edememiştir. Suikaste kullanılmış olan silahın en son 1945 yılında üretildiği ve mermilerinin tek tek hazneye sürüldüğü kollu mekanizma ile çalıştığı belirlenmiştir. Üç merminin ayrı ayrı sürülmesi ve nişan alınması bu kadar sürede başarılamamıştır. Suikast anında 5 atış olduğu da iddia edilmiştir fakat bunların yankıdan kaynaklandığı varsayılmıştır.
Söz konusu suikast Zapruder adlı bir kişi tarafından 8 mm'lik Bell&Howell kamerası ile görüntülenmiştir, tüm soruşturmaların ana inceleme dayanağı çekilen bu görüntüler olmuştur.
Kennedy'ye yapılan bu suikastın arkasında İsrail olduğuna dair iddaalar vardır. Bunun nedeni ise Kennedy'nin, İsrail'in nükleer programına karşı çıkmasıdır. Mordehay Vanunu isimli İsrailli bir nükleer tesis işçisi, yaptığı açıklamada "Amerikalı denetçiler tesislere geldiğinde silahlar özel yapım duvarlara saklanmaktaydı" demiştir. Bu açıklama üzerine büyük tehditler alan Vanunu bir daha bu konu hakkında açıklama yapmamıştır. Bununla birlikte Kennedy Suikastinin failinin bir İsrail milliyetçisi tarafından öldürülmesi bu işin arkasında Mossad'ın olabileceği şüphelerini artırmıştır. Tabii ki bütün bunlar kanıtlanamamış varsayımlardır.
Başka bir iddiada bölge savcısı Jim Garrison'un ortaya atmış olduğu şu açıklamadır; Pentagon, FBI, CIA ve Gizli Operasyonlar birimlerinin ortak bir suikast planladır. Jim Garrison suikast ile birlikte başkan yardımcısının göreve atanmasından dolayı hükûmete karşı gizli bir darbe yapıldığınıda iddia etmiştir. Ayrıca Suikastte 3 nişancının olduğunu iddia etmiş ve Clay Shaw adlı iş insanını suikastte parmağı olduğu gerekçesiyle sanık olarak göstermiştir. Fakat gerek delillerin kaybolması, gerek olay gününde görgü tanıklarının çoğunun ifadelerinin kayıt altına alınmaması ve ulusal arşivdeki delillerin ulusal güvenlik sebebi ile gösterilmemesi yüzünden Clay Shaw suçsuz bulunmuştur.
1963'te Gizli Operasyonlar Şefi olan Richard Helms, Clay Shaw'un CIA için çalıştığını 1979'da kabul etmiştir. Meclisin Suikast Araştırmaları Komitesinin dosyaları ise 2029 yılına kadar mühür altında kalacaktır.
Söz konusu suikast günümüzde halen aydınlanmamış ve kafada pek çok soru işareti bırakmıştır. Cinayetlerle uzaktan yakından ilgisi veya bilgisi olan tüm kişiler birer birer delil bırakılmadan ortadan kaldırılmıştır. Abraham Lincoln'den sonra John F. Kennedy'nin de suikastı ABD halkında derin izler bırakmıştır.
Teoriler
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "JFK Kennedy suikastı, Zapruder audiovideo". 27 Şubat 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ocak 2010.
- ^ . 15 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2010.
- ^ Dallas Police dictabell 26 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ a b "GovInfo". www.govinfo.gov (İngilizce). 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Aralık 2023.
- ^ "Assassination Archive and Research Center". ASSASSINATION ARCHIVES. 8 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Aralık 2023.
- ^ . ASSASSINATION ARCHIVES. 16 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2023.
- ^ a b Kurtz, Michael L. (1 Kasım 1982). "The Assassination of John F. Kennedy: A Historical Perspective". The Historian (İngilizce). 45 (1): 1-19. doi:10.1111/j.1540-6563.1982.tb01568.x. ISSN 0018-2370.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara John F Kennedy Suikasti haber gazete kitap akademik JSTOR Kasim 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Baskan John Fitzgerald Kennedy suikasti X 22 Kasim 1963 tarihinde Amerika Birlesik Devletleri nin 35 baskani olan John Fitzgerald Kennedy ye karsi Dallas ta Lee Harvey Oswald tarafindan yapilmis ve Baskan Kennedy nin olumuyle sonuclanmis suikast John F Kennedy suikastiBaskan John F Kennedy suikasta ugramadan once baskanlik limuzininde BolgeDealey Plaza Dallas Teksas ABDKoordinatlar32 46 45 N 96 48 31 W 32 77903 K 96 80867 B 32 77903 96 80867Tarih22 Kasim 1963 60 yil once 1963 11 22 12 30 CT HedefJohn F KennedySaldiri turuKeskin nisanci suikastiSilahlarManlicher CarcanoOluJohn F KennedyYaraliJohn B ConallyIsleyenlerLee Harvey OswaldSuphelilerPentagon FBI CIA ve Gizli Operasyonlar birimleri Jim Garrison un iddiasi Orgut ler Mossad Supheli iddia Suikastten onceKennedy Dallas ta Kennedy 1964 secimlerindeki rakibinin Arizona nin cumhuriyetci senatoru Barry Goldwater olacagina ve onu ezici bir yenilgiye ugratirsa istedigi reform yasalarini Kongre den gecirecek gucu elde edecegine inanmaktaydi Bu planini gerceklestirmesini engelleyecek en onemli sorun yardimcisi Johnson in eyaleti Texas ta her ikisi de Demokrat olan Vali John B Conally ile Senator Ralph Yarborough un arasinda surmekte olan cekismeleriydi Kennedy secmenlere karsi bir birlik gorunumu yaratmak amaciyla iki siyasetciyi yanina alarak eyalette bir gezi duzenlemeyi planlamisti SuikastBaskan Kennedy esi Jacqueline Teksas valisi John Connally ve onun esi suikastten kisa bir sure once baskanlik limuzinindeydi 22 Kasim 1963 Cuma gunu yerel saat ile 12 30 da esiyle birlikte ustu acik bir araba icinde Dallas ta bir konvoyun arasinda ilerlerken baskan Kennedy ye dogru Lee Harvey Oswald tarafindan ates acilmistir Ensesinden bogazindan ve basindan uc kursun alan Kennedy vurulduktan hemen sonra Parkland Hastanesi ne goturulurken yolda hayatini kaybetmistir Baskanin vurulmasindan 30 dakika sonra oldugu aciklanmistir Kennedy olay gunu kasiklarindan ve kaburgalarindan sakatlandigi icin korseyle sarmalanarak tura cikmisti Ilk kursunu yedikten sonra arabanin icinde yere dusememis ve oldugu yerde dimdik kalmistir bu sayede kafasini parcalayan ikinci kursun icin acik bir hedef olmustur Suikastten sonraVali Connally agir yaralanmasina ragmen kurtarilmistir Baskan Yardimcisi Johnson gunun ilerleyen saatlerinde yemin etmis ve ABD baskanligi ustlenmistir Olayin gerceklestigi gun cinayetin sorumlusu olarak yakalanan 24 yasindaki Dallasli Lee Harvey Oswald iki gun sonra bir gece kulubunun sahibi olan Jack Ruby tarafindan Dallas polis mudurlugunun onunde ates acilarak oldurulmustur Oswald i olduren Ruby tutuklanmis ancak tutukluk karari temyiz uzerine bozulmustur Ruby bir sonraki mahkeme gunun beklerken hapishanede yasamini yitirmistir Kennedy nin cenaze toreni Beyaz Saray Washington ABD nin o zamanki baskan yardimcisi olan Lyndon B Johnson yemin ederek Kennedy nin yerine 36 baskan olarak goreve baslamistir SorusturmalarOlay sonrasinda Dallas Polis merkezinde polisler Oswald i Kennedy ve Tippit in vurulmasiyla ilgili olarak sorgulamistir Oswald ifadesinde olayla ilgisinin olmadigini soyleyerek butun suclamalari reddetmistir Oswald in sorgusunu cinayet ve hirsizlik Burosu ndan Yuzbasi J W Fritz gerceklestirmistir Gunler suren sorgu sonrasinda Fritz sorguda not aldigi ifadeleri rapor haline getirmistir Osward gozaltindayken Suikastten hemen sonra FBI Direktoru Hoover Baskan Johnson a Oswald in tek suclu olduguna dair bir on rapor gondermistir Ruby nin Oswald i oldurmesinin ardindan Johnson Teksasli yetkililerin yetersiz olduguna karar vererek FBI a eksiksiz bir sorusturma yurutme talimatini vermistir Warren Komisyonun hazirlamis oldugu raporu Baskan Johnson a sunarken 29 Kasim da Baskan Johnson yayinlanan bir kararnameyle Baskan Kennedy Suikasti Baskan Komisyonu nu kurmus ve sorusturmaya baskanlik etmesi icin ABD Yuksek Mahkemesi Basyargici Earl Warren i secmistir Suikastta Italyan yapimi olan Manlicher Carcano durbunlu tufegin kullanildigi aciklanmistir Ilk atis ile son atis arasinda yaklasik 5 6 saniye bulunmaktadir Ancak olayi arastiran FBI ajanlari deneme yapmis ve hicbirisi nisan almaksizin bile benzer sekilde ates edememistir Suikaste kullanilmis olan silahin en son 1945 yilinda uretildigi ve mermilerinin tek tek hazneye suruldugu kollu mekanizma ile calistigi belirlenmistir Uc merminin ayri ayri surulmesi ve nisan alinmasi bu kadar surede basarilamamistir Suikast aninda 5 atis oldugu da iddia edilmistir fakat bunlarin yankidan kaynaklandigi varsayilmistir Oswald in ABD Ulusal Arsivleri ndeki 29 95 dolarlik ikinci el Carcano tufegi Soz konusu suikast Zapruder adli bir kisi tarafindan 8 mm lik Bell amp Howell kamerasi ile goruntulenmistir tum sorusturmalarin ana inceleme dayanagi cekilen bu goruntuler olmustur Kennedy ye yapilan bu suikastin arkasinda Israil olduguna dair iddaalar vardir Bunun nedeni ise Kennedy nin Israil in nukleer programina karsi cikmasidir Mordehay Vanunu isimli Israilli bir nukleer tesis iscisi yaptigi aciklamada Amerikali denetciler tesislere geldiginde silahlar ozel yapim duvarlara saklanmaktaydi demistir Bu aciklama uzerine buyuk tehditler alan Vanunu bir daha bu konu hakkinda aciklama yapmamistir Bununla birlikte Kennedy Suikastinin failinin bir Israil milliyetcisi tarafindan oldurulmesi bu isin arkasinda Mossad in olabilecegi suphelerini artirmistir Tabii ki butun bunlar kanitlanamamis varsayimlardir Baska bir iddiada bolge savcisi Jim Garrison un ortaya atmis oldugu su aciklamadir Pentagon FBI CIA ve Gizli Operasyonlar birimlerinin ortak bir suikast planladir Jim Garrison suikast ile birlikte baskan yardimcisinin goreve atanmasindan dolayi hukumete karsi gizli bir darbe yapildiginida iddia etmistir Ayrica Suikastte 3 nisancinin oldugunu iddia etmis ve Clay Shaw adli is insanini suikastte parmagi oldugu gerekcesiyle sanik olarak gostermistir Fakat gerek delillerin kaybolmasi gerek olay gununde gorgu taniklarinin cogunun ifadelerinin kayit altina alinmamasi ve ulusal arsivdeki delillerin ulusal guvenlik sebebi ile gosterilmemesi yuzunden Clay Shaw sucsuz bulunmustur Olay aninda arabanin icine dusen mermi parcasi 1963 te Gizli Operasyonlar Sefi olan Richard Helms Clay Shaw un CIA icin calistigini 1979 da kabul etmistir Meclisin Suikast Arastirmalari Komitesinin dosyalari ise 2029 yilina kadar muhur altinda kalacaktir Soz konusu suikast gunumuzde halen aydinlanmamis ve kafada pek cok soru isareti birakmistir Cinayetlerle uzaktan yakindan ilgisi veya bilgisi olan tum kisiler birer birer delil birakilmadan ortadan kaldirilmistir Abraham Lincoln den sonra John F Kennedy nin de suikasti ABD halkinda derin izler birakmistir TeorilerAyrica bakinizZapruder filmi Babushka LadyKaynakca JFK Kennedy suikasti Zapruder audiovideo 27 Subat 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ocak 2010 15 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ocak 2010 Dallas Police dictabell 26 Kasim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b GovInfo www govinfo gov Ingilizce 4 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Aralik 2023 Assassination Archive and Research Center ASSASSINATION ARCHIVES 8 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Aralik 2023 ASSASSINATION ARCHIVES 16 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Aralik 2023 a b Kurtz Michael L 1 Kasim 1982 The Assassination of John F Kennedy A Historical Perspective The Historian Ingilizce 45 1 1 19 doi 10 1111 j 1540 6563 1982 tb01568 x ISSN 0018 2370