Kılıçzade Hakkı ya da gerçek adıyla İsmâil Hakkı, pozitifist ve materyalist düşünceleriyle bilinen Türk düşünür ve yazar. dergisinde yayımlanan "Pek Uyanık Bir Uyku" isimli yazısıyla bilinir. Makalesinde, ileride Atatürk Devrimleri olarak hayata geçecek, siyaset, eğitim, kadın, din, dil, hukuk ve kılık kıyafet gibi meselelerde batıcı ve ilerici radikal önerilerini adeta bir ütopya şeklinde sunmuştur.
Kılıçzade Hakkı | |
---|---|
Doğum | İsmâil Hakkı 1872 Niş, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 1960 |
Defin yeri | Sahrayıcedid Mezarlığı, İstanbul, Türkiye |
Milliyet | Türk |
Meslek | Filozof, yazar |
Hayatı
Erken dönemleri
1872'de Niş'te doğdu. Osmanlı-Rus Savaşı sırasında ailesiyle birlikte Manastır'a taşındı, burada babasını kaybetti. Manastır'da kaldığı 13 yıl içerisinde iptidai, rüştiye ve idadi eğitimini tamamladı. Bu yıllarını "Babasız, yurtsuz ve servetsiz bir muhacir çocuğuydum" ifadeleriyle tanımıştır. 1890'de Mühendishane-i Berri Hümayun'a kaydoldu. Bu dönemde entelektüel çevrelerde hâkim olan biyolojik materyalizmden ve Ömer Hayyam'ın fikirlerinden etkilendi ve 1894’te topçu üsteğmen rütbesiyle okuldan mezun oldu.
Eğitiminin ardından kronolojik sırayla Selanik, Manastır, Bağdat, Yemen, Edirne, Selanik, İstanbul ve yine Selanik'teki kolordularda görev yaptı. Yüzbaşı iken Bağdat Askeri İdadisi’nde Kitabet öğretmenliği vazifesinde bulundu. Yemen’de isyancılarla mücadele etti. Aynı yıl İstanbul'daki Sütlüce Mâmûlât Ambarı müdürlüğüne ve 1912’de önce İstanbul Merkez Kumandanlığı Efrâd divanı harp başkanlığına, ardından muhafızlık maiyetindeki divanı harp üyeliğine atandı. Bu görevi sırasında binbaşılığa kadar yükseldi. Henüz faaliyetlerini gizli sürdüren İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne katılması 1899’da Selanik Kolordusundaki görevi döneminde oldu.
Mustafa Kemal'le tanışması ve fikirlerinin gelişimi
1908'de 2. Meşrutiyet'in ilanından sonra Selanik’te Mustafa Kemal'le tanıştı. 1911’de Mustafa Kemal'in Erkân-ı Harbiyye seyahatinde yer aldı. Ardından sağlık sorunlarından dolayı, aynı yıl Sütlüce'deki silah deposunda müdür olarak göreve başladı. Ertesi yıl İstanbul Merkez Kumandanlığı Efrâd Divân-ı Harp riyasetine, akabinde Divân-ı Harp üyeliğine atandı ve binbaşı rütbesine yükseldi. Askerî görevlerinin yanında eğitimci yönü de olan Kılıçzade, Çanakkale Muallim Mektebi ve İzmit Orta Mektebi'nde idarecilik ve öğretmenlik yaptı.
Kılıçzâde, Osmanlı Devleti'nin Balkan Savaşı'ndaki durumuna ve çöküşüne neden olarak dinî kesimlerdeki "softalık, dervişlik ve batıl inançları" gösterdi. Aynı zamanda dergideki "Batıcı Türk Aydınlarının toplum ve devlet yapısında radikal değişiklikler içeren programı" hazırladı. Kılıçzâde, faaliyetleri, kaleme aldığı Batı taraftarı yazıları nedeniyle binbaşı rütbesindeyken emekli edildi. Ona göre emekli edilmesinin sebebi "Softalara ve saraycılara karşı vermiş olduğu mücadele"ydi.
Bu dönemde Celal Nuri (İleri) ve Abdullah Cevdet arasında gerçekleşen tartışma, Celal Nuri’yi yeni bir dergi çıkarmaya teşvik etti. Emekli edilmiş olan Kılıçzâde, “Tamamen Hallolmadıkça Bitmeyen Bir Mesele” adlı son yazısının ardından İctihad’tan ayrıldı. Celal Nuri ile 16 Şubat 1914’te Hürriyet-i Fikriyye adlı dergiyi kurdu. Yeni dergi, yayın politikası olarak Abdullah Cevdet’e sert eleştiriler yöneltmesine rağmen Kılıçzâde’nin yazılarında böyle bir eleştiri yer almadı. Aksine Celâl Nuri’yi eleştiren yazıları mevcuttu. Kılıçzâde, bu çerçevede Batıcı-Türkçü bir çizgideydi. Dergideki tesettür karşıtı, Türkçe hutbe taraftarı, pozitivist ve materyalist yazıları nedeniyle birkaç kez derginin yayını durduruldu. Latin harfleriyle makale yayımlanması sonucundaysa dergi, Mayıs 1914'te kapatıldı. Ardından sırasıyla yerine açılan Serbest Fikir ve Uhuvvet-i Fikriyye dergileri de kapatıldı.
Kılıçzâde, İctihad'taki makalelerinden oluşan İ'tikādât-ı Bâtılaya İ'lân-ı Harb kitabından dolayı suçlandı. Suçlamanın sebebi hükûmet değişikliği istemesiydi. Kısa süre önce yollarını ayırdığı Abdullah Cevde'le birlikte tutuklanarak yargılandı. Fakat Dîvân-ı Harb-i Örfî kararıyla yaklaşık bir ay sonra serbest kaldı. Bu kararın ardından İstanbul'dan ayrıldı. Haziran 1914’te Çanakkale göçmen kâtipliğine ve 1917’de ise İzmit Göçmen Müdürlüğü’ne tayin edildi.
Siyasi hayatı ve hayatının son dönemleri
Mustafa Kemal'in tavsiyesi üzerine siyasete girdi. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 3. döneminde Kocaeli, 4. ve 7. dönemlerinde de Muş milletvekilliği yaptı. Vekilliği döneminde sanayiden öğretmenlere, milli savunmadan şehitlere kadar birçok farklı alandaki sorunların TBMM’de görüşülmesi teklifinde bulundu. Milletvekilliğinin getirdiği yoğun çalışma temposundan dolayı Hür Fikir gazetesini kapattı. Uzun yıllar TBMM Milli Eğitim Komisyonunda görev yaptı. 1945’te Necip Fazıl Kısakürek'le yazılı basın üzerinden üç ay süren tartışmaya girdi. 1946’da milletvekilliğinin sona ermesiyle siyasî hayatına son verdi.
Evli ve sekiz çocuğu olan Kılıçoğlu, 1960’ta öldü. İstanbul Sahrayıcedid Mezarlığı'na defnedildi.
Eserleri
Kitapları
- İtikadat-ı Bâtılaya İlan-ı Harp, Şems Matbaası, İstanbul 1329. (İctihad’taki yazılarının derlemesi)
- Son Cevab, Yeni Osmanlı Matbaa ve Kütüphanesi, İstanbul 1331.
- Akvemü’s-siyer Münasebetiyle Yusuf Suad Efendi’ye Tahsîsan, Softa Efendilere Tâmîmen Son Cevab, Yeni Osmanlı Matbaa ve Kütüphanesi, İstanbul 1331.
- Peygamberler Dedesi İbrahim, Kocaeli Vilayet Matbaası, Kocaeli 1926.
- Masallar-Efsaneler, (Yayınlanmamış Eser)
Makaleleri
- İctihad: “Pek Uyanık Bir Uyku”, Sayı: 55, 21 Şubat 1328; “Neden Mağlub Olduk?”, Sayı: 56, 28 Şubat 1328; “Neden Mağlub Olduk?”, Sayı: 59, 21 Mart 1328; “Tamamen Hall Olunmadıkça Bitmeyen Bir Mesele”, Sayı: 92-93, 6 Şubat 1329; “Sahte Softalığa ve Dervişliğe İlân-ı Harb”, Sayı: 58, 14 Mart 1829; “Kadınlar ve Mekatib-i İbtidaiyye Muallimleri”, Sayı: 60, 4 Nisan 1329; “Dinsizler”, Sayı: 65, 9 Mayıs 1329; “Akvemü’s-Siyer”, Sayı: 66, 16 Mayıs 1329; “Zabit”, Sayı: 67, 23 Mayıs 1329; “Müslümanlık ve Hristiyanlık”, Sayı: 67, 30 Mayıs 1329; “Kadınlara Nasıl Hürmet Ediyoruz”, Sayı: 69, 27 Haziran 1329; “Azadamard Gazetesi Sermuharrirliğine”, Sayı: 70, 4 Temmuz 1329; “Kafessiz Ev”, Sayı: 71, 11 Temmuz 1329; “Zenbilli Ali Efendi Meselesi”, Sayı : 75, 8 Ağustos 1329; “Yunus Hoca Talebe”, Sayı: 77, 22 Ağustos 1329; “İzmir İktisad Kongresinde Harfler Meselesi”, Sayı: 154, 1 Haziran 1923; “Harflerimiz ve İmlâmız”, Sayı: 157, 1 Eylül 1923; “Adaletsizliğe Karşı Mücadelede İzmit’de Vebâ-yı Adlî”, Sayı: 160, 1 Kanun-1 evvel 1923; “(Vakit)in Anketi”, Sayı: 161, 1 Kânun-i sâni 1924; “Sivas Mahkeme-i Temyîzî’nin Zihniyeti”, Sayı: 162, 1 Şubat 1924; “Dervişlik Softalık Meselesi”, Sayı yok, 18 Nisan 1926.
- Hürriyet-i Fikriyye: “İ’man”, Sayı: 1, 3 Şubat 1329; “Ordumuzun Gençleştirilmesi”, Sayı: 2, 10 Şubat 1329; “Zifaf”, Sayı: 3, 17 Şubat 1329; “Erkek Kına Gecesi”, Sayı: 5, 3 Mart 1330; “Son Gece”, Sayı : 6, 13 Mart 1330; “Hatemü’l-Enbiyâ ve Celal Nuri Bey (1)”, Sayı: 7, 20 Mart 1330; “Hatemü’l-Enbiyâ ve Celal Nuri Bey (2)”, Sayı: 8, 27 Mart 1330; “Taaddüd-i Nikah-Ta’addüd-i Zevcat”, Sayı : 9, 3 Nisan 1330; “Yunus Hoca’nın Kavgalarından”, Sayı: 10, 10 Nisan 1330; “Bir Hatıra-yı Muhabbet”, Sayı: 11, 17 Nisan 1330; “Bir Hatıra-yı Muhabbet”, Sayı: 12, 24 Nisan 1330.
- Serbest Fikir: “Bir Hatıra-yı Muhabbet”, Sayı: 1-13, 1 Mayıs 1330; “Bir Hatıra-yı Muhabbet”, Sayı: 2-14, 8 Mayıs 1330; “Bir Hatıra-yı Muhabbet”, Sayı: 3-15, 15 Mayıs 1330; “Bir Hatıra-yı Muhabbet”, Sayı: 4-16, 22 Mayıs 1330; “Darbe-i Necât”, Sayı: 4-15, 22 Mayıs 1330.
- Hür Fikir: “Süleyman Nazif Bey’in Mektubu”, Sayı: 15, 18 Nisan 1924; “Allah….. ve Cebrâil Şâhid, Sayı: 41, 3 Teşrin-i sani 1924; “Türkçeyi Hakim Kılmak”, Sayı: 66, Mayıs 1925; “Hür Fikir Seyahatde”, Sayı: 75, 3 Tesrin-i sani 1924; “Hür Fikir Seyahatde”, Sayı: 77, 13 Temmuz 1925; “Hüseyin Cahid Bey’e Mektab”, Sayı: 132, 1 Eylül 1926; “Medeniyyet”, Sayı: 134, 15 Eylül 1926; “Hür Fikir Seyahatde”, Sayı: 134, 15 Eylül 1926; “Kılıç Ali Bey’le Bir Küçük Mülakat”, Sayı: 135, 22 Eylül 1926; “Bozkurt-Lotus”, Sayı: 135, 22 Eylül 1926; “Adlî Bir Mesele”, Sayı: 136, 29 Eylül 1926; “Musa”, Sayı: 136, 29 Eylül 1926; “Dr. Abdullah Cevdet’e”, Sayı: 136, 29 Eylül 1926; “Musa”, Sayı: 137, 6 Tesrin-i evvel 1926; “Irtidad ve Mürtedd”, Sayı: 137, 6 Teşrin-i evvel 1926; “Musa”, Sayı: 138, 13 Teşrin-i evvel 1926; “İmlasız Edibler”, Sayı: 138, 13 Teşrin-i evvel 1926; “Musa”, Sayı: 139, 20 Teşrin-i evvel 1926; “İzmit’de”, Sayı: 139, 20 Teşrin-i evvel 1926; “Cevab Yerine Dayak”, Sayı: 139, 20 Teşrin-i evvel 1926; “Büyük Gazi’nin Sikthu”, Sayı: 141, 3 Teşrin-i sani 1926; “İzmit’de”, Sayı: 141, 3 Teşrin-i sani 1926; “Birkaç Gün”, Sayı: 144, 24 Teşrin-i sani 1926; “Birkaç Gün”, Sayı 148, 22 Kanun-ı evvel 1926; “Türk İnkılabı”, Sayı: 199, 9 Kanun-ı sani 1928.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kiliczade Hakki ya da gercek adiyla Ismail Hakki pozitifist ve materyalist dusunceleriyle bilinen Turk dusunur ve yazar dergisinde yayimlanan Pek Uyanik Bir Uyku isimli yazisiyla bilinir Makalesinde ileride Ataturk Devrimleri olarak hayata gececek siyaset egitim kadin din dil hukuk ve kilik kiyafet gibi meselelerde batici ve ilerici radikal onerilerini adeta bir utopya seklinde sunmustur Kiliczade HakkiDogumIsmail Hakki 1872 Nis Osmanli ImparatorluguOlum1960Defin yeriSahrayicedid Mezarligi Istanbul TurkiyeMilliyetTurkMeslekFilozof yazarHayatiErken donemleri 1872 de Nis te dogdu Osmanli Rus Savasi sirasinda ailesiyle birlikte Manastir a tasindi burada babasini kaybetti Manastir da kaldigi 13 yil icerisinde iptidai rustiye ve idadi egitimini tamamladi Bu yillarini Babasiz yurtsuz ve servetsiz bir muhacir cocuguydum ifadeleriyle tanimistir 1890 de Muhendishane i Berri Humayun a kaydoldu Bu donemde entelektuel cevrelerde hakim olan biyolojik materyalizmden ve Omer Hayyam in fikirlerinden etkilendi ve 1894 te topcu ustegmen rutbesiyle okuldan mezun oldu Egitiminin ardindan kronolojik sirayla Selanik Manastir Bagdat Yemen Edirne Selanik Istanbul ve yine Selanik teki kolordularda gorev yapti Yuzbasi iken Bagdat Askeri Idadisi nde Kitabet ogretmenligi vazifesinde bulundu Yemen de isyancilarla mucadele etti Ayni yil Istanbul daki Sutluce Mamulat Ambari mudurlugune ve 1912 de once Istanbul Merkez Kumandanligi Efrad divani harp baskanligina ardindan muhafizlik maiyetindeki divani harp uyeligine atandi Bu gorevi sirasinda binbasiliga kadar yukseldi Henuz faaliyetlerini gizli surduren Ittihat ve Terakki Cemiyeti ne katilmasi 1899 da Selanik Kolordusundaki gorevi doneminde oldu Mustafa Kemal le tanismasi ve fikirlerinin gelisimi 1908 de 2 Mesrutiyet in ilanindan sonra Selanik te Mustafa Kemal le tanisti 1911 de Mustafa Kemal in Erkan i Harbiyye seyahatinde yer aldi Ardindan saglik sorunlarindan dolayi ayni yil Sutluce deki silah deposunda mudur olarak goreve basladi Ertesi yil Istanbul Merkez Kumandanligi Efrad Divan i Harp riyasetine akabinde Divan i Harp uyeligine atandi ve binbasi rutbesine yukseldi Askeri gorevlerinin yaninda egitimci yonu de olan Kiliczade Canakkale Muallim Mektebi ve Izmit Orta Mektebi nde idarecilik ve ogretmenlik yapti Kiliczade Osmanli Devleti nin Balkan Savasi ndaki durumuna ve cokusune neden olarak dini kesimlerdeki softalik dervislik ve batil inanclari gosterdi Ayni zamanda dergideki Batici Turk Aydinlarinin toplum ve devlet yapisinda radikal degisiklikler iceren programi hazirladi Kiliczade faaliyetleri kaleme aldigi Bati taraftari yazilari nedeniyle binbasi rutbesindeyken emekli edildi Ona gore emekli edilmesinin sebebi Softalara ve saraycilara karsi vermis oldugu mucadele ydi Bu donemde Celal Nuri Ileri ve Abdullah Cevdet arasinda gerceklesen tartisma Celal Nuri yi yeni bir dergi cikarmaya tesvik etti Emekli edilmis olan Kiliczade Tamamen Hallolmadikca Bitmeyen Bir Mesele adli son yazisinin ardindan Ictihad tan ayrildi Celal Nuri ile 16 Subat 1914 te Hurriyet i Fikriyye adli dergiyi kurdu Yeni dergi yayin politikasi olarak Abdullah Cevdet e sert elestiriler yoneltmesine ragmen Kiliczade nin yazilarinda boyle bir elestiri yer almadi Aksine Celal Nuri yi elestiren yazilari mevcuttu Kiliczade bu cercevede Batici Turkcu bir cizgideydi Dergideki tesettur karsiti Turkce hutbe taraftari pozitivist ve materyalist yazilari nedeniyle birkac kez derginin yayini durduruldu Latin harfleriyle makale yayimlanmasi sonucundaysa dergi Mayis 1914 te kapatildi Ardindan sirasiyla yerine acilan Serbest Fikir ve Uhuvvet i Fikriyye dergileri de kapatildi Kiliczade Ictihad taki makalelerinden olusan I tikadat i Batilaya I lan i Harb kitabindan dolayi suclandi Suclamanin sebebi hukumet degisikligi istemesiydi Kisa sure once yollarini ayirdigi Abdullah Cevde le birlikte tutuklanarak yargilandi Fakat Divan i Harb i Orfi karariyla yaklasik bir ay sonra serbest kaldi Bu kararin ardindan Istanbul dan ayrildi Haziran 1914 te Canakkale gocmen katipligine ve 1917 de ise Izmit Gocmen Mudurlugu ne tayin edildi Siyasi hayati ve hayatinin son donemleri Mustafa Kemal in tavsiyesi uzerine siyasete girdi Turkiye Buyuk Millet Meclisi nin 3 doneminde Kocaeli 4 ve 7 donemlerinde de Mus milletvekilligi yapti Vekilligi doneminde sanayiden ogretmenlere milli savunmadan sehitlere kadar bircok farkli alandaki sorunlarin TBMM de gorusulmesi teklifinde bulundu Milletvekilliginin getirdigi yogun calisma temposundan dolayi Hur Fikir gazetesini kapatti Uzun yillar TBMM Milli Egitim Komisyonunda gorev yapti 1945 te Necip Fazil Kisakurek le yazili basin uzerinden uc ay suren tartismaya girdi 1946 da milletvekilliginin sona ermesiyle siyasi hayatina son verdi Evli ve sekiz cocugu olan Kilicoglu 1960 ta oldu Istanbul Sahrayicedid Mezarligi na defnedildi EserleriKitaplari Itikadat i Batilaya Ilan i Harp Sems Matbaasi Istanbul 1329 Ictihad taki yazilarinin derlemesi Son Cevab Yeni Osmanli Matbaa ve Kutuphanesi Istanbul 1331 Akvemu s siyer Munasebetiyle Yusuf Suad Efendi ye Tahsisan Softa Efendilere Tamimen Son Cevab Yeni Osmanli Matbaa ve Kutuphanesi Istanbul 1331 Peygamberler Dedesi Ibrahim Kocaeli Vilayet Matbaasi Kocaeli 1926 Masallar Efsaneler Yayinlanmamis Eser Makaleleri Ictihad Pek Uyanik Bir Uyku Sayi 55 21 Subat 1328 Neden Maglub Olduk Sayi 56 28 Subat 1328 Neden Maglub Olduk Sayi 59 21 Mart 1328 Tamamen Hall Olunmadikca Bitmeyen Bir Mesele Sayi 92 93 6 Subat 1329 Sahte Softaliga ve Dervislige Ilan i Harb Sayi 58 14 Mart 1829 Kadinlar ve Mekatib i Ibtidaiyye Muallimleri Sayi 60 4 Nisan 1329 Dinsizler Sayi 65 9 Mayis 1329 Akvemu s Siyer Sayi 66 16 Mayis 1329 Zabit Sayi 67 23 Mayis 1329 Muslumanlik ve Hristiyanlik Sayi 67 30 Mayis 1329 Kadinlara Nasil Hurmet Ediyoruz Sayi 69 27 Haziran 1329 Azadamard Gazetesi Sermuharrirligine Sayi 70 4 Temmuz 1329 Kafessiz Ev Sayi 71 11 Temmuz 1329 Zenbilli Ali Efendi Meselesi Sayi 75 8 Agustos 1329 Yunus Hoca Talebe Sayi 77 22 Agustos 1329 Izmir Iktisad Kongresinde Harfler Meselesi Sayi 154 1 Haziran 1923 Harflerimiz ve Imlamiz Sayi 157 1 Eylul 1923 Adaletsizlige Karsi Mucadelede Izmit de Veba yi Adli Sayi 160 1 Kanun 1 evvel 1923 Vakit in Anketi Sayi 161 1 Kanun i sani 1924 Sivas Mahkeme i Temyizi nin Zihniyeti Sayi 162 1 Subat 1924 Dervislik Softalik Meselesi Sayi yok 18 Nisan 1926 Hurriyet i Fikriyye I man Sayi 1 3 Subat 1329 Ordumuzun Genclestirilmesi Sayi 2 10 Subat 1329 Zifaf Sayi 3 17 Subat 1329 Erkek Kina Gecesi Sayi 5 3 Mart 1330 Son Gece Sayi 6 13 Mart 1330 Hatemu l Enbiya ve Celal Nuri Bey 1 Sayi 7 20 Mart 1330 Hatemu l Enbiya ve Celal Nuri Bey 2 Sayi 8 27 Mart 1330 Taaddud i Nikah Ta addud i Zevcat Sayi 9 3 Nisan 1330 Yunus Hoca nin Kavgalarindan Sayi 10 10 Nisan 1330 Bir Hatira yi Muhabbet Sayi 11 17 Nisan 1330 Bir Hatira yi Muhabbet Sayi 12 24 Nisan 1330 Serbest Fikir Bir Hatira yi Muhabbet Sayi 1 13 1 Mayis 1330 Bir Hatira yi Muhabbet Sayi 2 14 8 Mayis 1330 Bir Hatira yi Muhabbet Sayi 3 15 15 Mayis 1330 Bir Hatira yi Muhabbet Sayi 4 16 22 Mayis 1330 Darbe i Necat Sayi 4 15 22 Mayis 1330 Hur Fikir Suleyman Nazif Bey in Mektubu Sayi 15 18 Nisan 1924 Allah ve Cebrail Sahid Sayi 41 3 Tesrin i sani 1924 Turkceyi Hakim Kilmak Sayi 66 Mayis 1925 Hur Fikir Seyahatde Sayi 75 3 Tesrin i sani 1924 Hur Fikir Seyahatde Sayi 77 13 Temmuz 1925 Huseyin Cahid Bey e Mektab Sayi 132 1 Eylul 1926 Medeniyyet Sayi 134 15 Eylul 1926 Hur Fikir Seyahatde Sayi 134 15 Eylul 1926 Kilic Ali Bey le Bir Kucuk Mulakat Sayi 135 22 Eylul 1926 Bozkurt Lotus Sayi 135 22 Eylul 1926 Adli Bir Mesele Sayi 136 29 Eylul 1926 Musa Sayi 136 29 Eylul 1926 Dr Abdullah Cevdet e Sayi 136 29 Eylul 1926 Musa Sayi 137 6 Tesrin i evvel 1926 Irtidad ve Murtedd Sayi 137 6 Tesrin i evvel 1926 Musa Sayi 138 13 Tesrin i evvel 1926 Imlasiz Edibler Sayi 138 13 Tesrin i evvel 1926 Musa Sayi 139 20 Tesrin i evvel 1926 Izmit de Sayi 139 20 Tesrin i evvel 1926 Cevab Yerine Dayak Sayi 139 20 Tesrin i evvel 1926 Buyuk Gazi nin Sikthu Sayi 141 3 Tesrin i sani 1926 Izmit de Sayi 141 3 Tesrin i sani 1926 Birkac Gun Sayi 144 24 Tesrin i sani 1926 Birkac Gun Sayi 148 22 Kanun i evvel 1926 Turk Inkilabi Sayi 199 9 Kanun i sani 1928 Kaynakca a b c d e f g h i j k l Kiliczade Hakki 1872 1960 8 Eylul 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ataturk Ansiklopedisi 8 Eylul 2021 de erisildi a b c d TDV Islam Ansiklopedisi 25 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Eylul 2021 Bu madde bir taslaktir Bu maddeyi gelistirerek veya ozellestirilmis taslak sablonlarindan birini koyarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz