Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kızıl tilki (Vulpes vulpes), bayağı tilki olarak da bilinir, köpekgiller (Canidae) familyasının en yaygın tilkisidir. Avrupa'nın büyük bir farkla en sık rastlanılan vahşi köpekgildir. Bu yüzden Avrupa'da "tilki" (Fox, Fuchs vs.) denildiğinde neredeyse hep bu tür kast edilir.
| Kızıl tilki | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
Vulpes vulpes (Linnaeus, 1758) | ||||||||||||||||||
 Dağılımı |
Özellikler
Kızıl tilki 75 cm uzunluğa (40 cm kuyruğu dışında), 40 cm boya ve 7–9 kg ağırlığa ulaşabilir. Üst kısmı kızıl, alt kısmı beyaz, bacaklarının alt kısımları siyah renk olur. Renklerinde yöresel olarak farklar olabilir; bazen üst kısmı kavuniçi ya da kahverengimsi kırmızı ve alt kısmı kar beyazı ya da gri renk olabilir. Sırtında siyah bir çizgisi olan kızıl tilkiler ya da tamamen gri veya siyah renk olanlarına da rastlanılabilir.
Dağılım
Kızıl tilki çok geniş bir coğrafyada yaygındır: Avrupa, Asya, Kuzey Afrika ve Kuzey Amerika. 19'uncu yüzyılda İngilizlerin av hayvanı olarak Avustralya'ya götürmüş oldukları kızıl tilkiler orada çok hızlı yayılıp günümüze kadar hala önemli bir çevresel sorun olmuş, Avustralya'nın birçok yerli küçük hayvanlarının soyunu tüketmiştir.
Yaşam alanı
Kızıl tilki çok farklı yaşam alanlarına ayak uydurabildiği için kendisine farklı alanlarda rastlanılabilir. Özellikle ormanlarda, kırlarda, tarlalarda yaşamayı tercih eder, ama kentlerin kenarlarında ve hatta kentlerin içlerinde günden güne daha sık kızıl tilkiye rastlanılmaktadır. Kızıl tilki şehirlerdeki güvercin, keme, fare ve tavşan popülasyonlarını kontrol altında tutar ve böylece insanlar için yararlı olabilir.
Yaşam şekli
Kızıl tilkiler geceleri ava çıkan hepçil hayvanlardır. Yavrusuna avlamayı öğreten dişi tilkilerin dışında genelde yalnız ava çıkarlar.
Beslenme
Hızlı bir ısırık ile çoğunlukla kemiricilerden oluşan kurbanlarını öldürürler. Birçok ayrı küçük hayvanlar, bitkisel gıda ve leş ile beslenirler. Yuvalarını yerde kuran kuşlar, tavşanlar, böcekler, balıklar ile de beslenebilirler. Çok nadir olarak geyik ya da domuz yavrularını avlarlar ve çok zor zamanlarda amfibyum ve sürüngen türleri de yiyebilirler. Tilkilerin kümeslere girip tavuk çalmaları da meşhurdur. Bazı tilkiler karayollarını takip eder ve otomobillerin ezdiği hayvanların leşleri ile beslenirler.
Kızıl tilki yılın büyük bir bölümünü yalnız geçirir. Orta Avrupa'da ocak ve şubat ayları, Güney Avrupa'da aralık ve ocak ayları üreme zamanlarıdır. Bu zaman sürecinde erkek tilki bir dişiye kur yapar ve onunla çiftleşir. Erkek hayvan dişinin yanında kalır ve yavruların bakımında yardım eder.
50 gün süren bir gebelikten sonra 3-5 yavru dünyaya gelir (nadiren sadece 1 ya da 13 yavru olabilir). Yavrular ömürlerinin ilk iki haftası boyunca kördürler ve 4-6 hafta boyunca emzirilirler. Bir ay sonra ilk kez mağaradan dışarı çıkarlar.
Eğer dişi tilki herhangi bir nedenden dolayı ölecek olursa, yavruların bakımını erkek tilki yalnız başına da yürütebilir.
Yavrular dört hafta sonra annelerinden bağımsızlığa ve 10 ay sonra üreyebilecek olgunluğa ulaşırlar. Bir yaşına varınca annelerini terk ederler. 12 yaşına kadar yaşayabilirler.
Doğal düşmanları
Doğal düşmanları vaşak, kurt, puhu ve kartal'ın yanında, en büyük düşmanları insanlardır.
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta Vulpes vulpes ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur![image]()
Vikitür'de Vulpes vulpes ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.- http://www.fuechse.info17 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Initiative Pro Fuchs23 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Bu şablon nesli tükenmiş türleri içermemektedir.
| İri kulaklı tilki | İri kulaklı tilki (O. megalotis) |
|---|---|
| Urocyon | Boz tilki (U. cinereoargenteus) • Ada boz tilkisi (U. littoralis) |
| Vulpes | Kızıl tilki (V. vulpes) • Bengal tilkisi (V. bengalensis) • Afgan tilkisi (V. cana) • Güney Afrika tilkisi (V. chama) • Karsak (V. corsac) • Tibet tilkisi (V. ferrilata) • Kutup tilkisi (V. lagopus) • Cüce tilki (V. macrotis) • Soluk tilki (V. pallida) • Kum tilkisi (V. rueppelli) • Ova tilkisi (V. velox) • Çöl tilkisi (V. zerda) |
| Kısa kulaklı tilki | Kısa kulaklı tilki (A. microtis) |
|---|---|
| Canis | Kurt (C. lupus) • Kızıl kurt (C. rufus) • Kır kurdu (C. latrans) • Altın çakal (C. aureus) • Kara sırtlı çakal (C. mesomelas) • Çizgili çakal (C. adustus) • Habeş kurdu (C. simensis) |
| Yengeç yiyen tilki | Yengeç yiyen tilki (C. thous) |
| Yeleli kurt | Yeleli kurt (C. brachyurus) |
| Asya yaban köpeği | Asya yaban köpeği (C. alpinus) |
| Falkland tilkisi | Falkland tilkisi (D. australis) |
| Afrika yaban köpeği | Afrika yaban köpeği (L. pictus) |
| Rakun köpeği | Rakun köpeği (N. procyonoides) |
| Pseudalopex | And tilkisi (P. culpaeus) • Arjantin gri tilkisi (P. griseus) • Darwin tilkisi (P. fulvipes) • Pampa tilkisi (P. gymnocercus) • Peru çöl tilkisi (P. sechurae) • Brezilya dövüş tilkisi (P. vetulus) |
| Çalı köpeği | Çalı köpeği (S. venaticus) |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kizil tilki Vulpes vulpes bayagi tilki olarak da bilinir kopekgiller Canidae familyasinin en yaygin tilkisidir Avrupa nin buyuk bir farkla en sik rastlanilan vahsi kopekgildir Bu yuzden Avrupa da tilki Fox Fuchs vs denildiginde neredeyse hep bu tur kast edilir Kizil tilkiKorunma durumuNeredeyse tehdit altinda IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem Animalia Hayvanlar Sube Chordata Kordalilar Sinif Mammalia Memeliler Takim Carnivora Etciller Alt takim Caniformia Kopegimsiler Familya Canidae Kopekgiller Oymak Vulpini Asil tilkiler Cins VulpesTur V vulpesIkili adlandirmaVulpes vulpes Linnaeus 1758 DagilimiKizil tilkiVulpes vulpes kafatasiOzelliklerKizil tilki 75 cm uzunluga 40 cm kuyrugu disinda 40 cm boya ve 7 9 kg agirliga ulasabilir Ust kismi kizil alt kismi beyaz bacaklarinin alt kisimlari siyah renk olur Renklerinde yoresel olarak farklar olabilir bazen ust kismi kavunici ya da kahverengimsi kirmizi ve alt kismi kar beyazi ya da gri renk olabilir Sirtinda siyah bir cizgisi olan kizil tilkiler ya da tamamen gri veya siyah renk olanlarina da rastlanilabilir DagilimKizil tilki cok genis bir cografyada yaygindir Avrupa Asya Kuzey Afrika ve Kuzey Amerika 19 uncu yuzyilda Ingilizlerin av hayvani olarak Avustralya ya goturmus olduklari kizil tilkiler orada cok hizli yayilip gunumuze kadar hala onemli bir cevresel sorun olmus Avustralya nin bircok yerli kucuk hayvanlarinin soyunu tuketmistir Yasam alaniKizil tilki cok farkli yasam alanlarina ayak uydurabildigi icin kendisine farkli alanlarda rastlanilabilir Ozellikle ormanlarda kirlarda tarlalarda yasamayi tercih eder ama kentlerin kenarlarinda ve hatta kentlerin iclerinde gunden gune daha sik kizil tilkiye rastlanilmaktadir Kizil tilki sehirlerdeki guvercin keme fare ve tavsan populasyonlarini kontrol altinda tutar ve boylece insanlar icin yararli olabilir Yasam sekliKizil tilkiler geceleri ava cikan hepcil hayvanlardir Yavrusuna avlamayi ogreten disi tilkilerin disinda genelde yalniz ava cikarlar BeslenmeHizli bir isirik ile cogunlukla kemiricilerden olusan kurbanlarini oldururler Bircok ayri kucuk hayvanlar bitkisel gida ve les ile beslenirler Yuvalarini yerde kuran kuslar tavsanlar bocekler baliklar ile de beslenebilirler Cok nadir olarak geyik ya da domuz yavrularini avlarlar ve cok zor zamanlarda amfibyum ve surungen turleri de yiyebilirler Tilkilerin kumeslere girip tavuk calmalari da meshurdur Bazi tilkiler karayollarini takip eder ve otomobillerin ezdigi hayvanlarin lesleri ile beslenirler Kizil tilki yavrulari Kizil tilki yilin buyuk bir bolumunu yalniz gecirir Orta Avrupa da ocak ve subat aylari Guney Avrupa da aralik ve ocak aylari ureme zamanlaridir Bu zaman surecinde erkek tilki bir disiye kur yapar ve onunla ciftlesir Erkek hayvan disinin yaninda kalir ve yavrularin bakiminda yardim eder 50 gun suren bir gebelikten sonra 3 5 yavru dunyaya gelir nadiren sadece 1 ya da 13 yavru olabilir Yavrular omurlerinin ilk iki haftasi boyunca kordurler ve 4 6 hafta boyunca emzirilirler Bir ay sonra ilk kez magaradan disari cikarlar Eger disi tilki herhangi bir nedenden dolayi olecek olursa yavrularin bakimini erkek tilki yalniz basina da yurutebilir Yavrular dort hafta sonra annelerinden bagimsizliga ve 10 ay sonra ureyebilecek olgunluga ulasirlar Bir yasina varinca annelerini terk ederler 12 yasina kadar yasayabilirler Dogal dusmanlariDogal dusmanlari vasak kurt puhu ve kartal in yaninda en buyuk dusmanlari insanlardir Dis baglantilarWikimedia Commons ta Vulpes vulpes ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Vulpes vulpes ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur http www fuechse info17 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Initiative Pro Fuchs23 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Familya Kopekgiller Canidae Bu sablon nesli tukenmis turleri icermemektedir Oymak Asil tilkiler Vulpini Iri kulakli tilki Iri kulakli tilki O megalotis Urocyon Boz tilki U cinereoargenteus Ada boz tilkisi U littoralis Vulpes Kizil tilki V vulpes Bengal tilkisi V bengalensis Afgan tilkisi V cana Guney Afrika tilkisi V chama Karsak V corsac Tibet tilkisi V ferrilata Kutup tilkisi V lagopus Cuce tilki V macrotis Soluk tilki V pallida Kum tilkisi V rueppelli Ova tilkisi V velox Col tilkisi V zerda Oymak Asil kopekler Canini Kisa kulakli tilki Kisa kulakli tilki A microtis Canis Kurt C lupus Kizil kurt C rufus Kir kurdu C latrans Altin cakal C aureus Kara sirtli cakal C mesomelas Cizgili cakal C adustus Habes kurdu C simensis Yengec yiyen tilki Yengec yiyen tilki C thous Yeleli kurt Yeleli kurt C brachyurus Asya yaban kopegi Asya yaban kopegi C alpinus Falkland tilkisi Falkland tilkisi D australis Afrika yaban kopegi Afrika yaban kopegi L pictus Rakun kopegi Rakun kopegi N procyonoides Pseudalopex And tilkisi P culpaeus Arjantin gri tilkisi P griseus Darwin tilkisi P fulvipes Pampa tilkisi P gymnocercus Peru col tilkisi P sechurae Brezilya dovus tilkisi P vetulus Cali kopegi Cali kopegi S venaticus