Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kız Kulesi, İstanbul Boğazı'nın Marmara Denizi'ne yakın kısmında, Salacak açıklarında yer alan küçük adacık üzerinde inşa edilmiş yapıdır.
 | |
 | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Tamamlandı |
| Tür | Kule |
| Mimari tarz | Osmanlı ve Bizans tarzı |
| Konum | Boğaziçi, İstanbul, Türkiye |
| Şehir | İstanbul |
| Ülke | Türkiye |
| Koordinatlar | 41°01′16″K 29°00′15″D / 41.02111°K 29.00417°D |
| Tamamlanma | 1725 |
| Yenileme | 2023 |
| Sahip | Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı |
| Yükseklik | 25 (metre) |
| Resmî site | |
kizkulesi.gov.tr | |
Tarihçe
Kyzikos'taki deniz zaferinden sonra, MÖ 408'de Atinalı general Alkibiadis, muhtemelen Karadeniz'den gelen gemiler için Üsküdar'ın önündeki küçük bir kaya üzerine özel bir istasyon inşa etti.
Üsküdar'ın sembolü hâline gelen kule, Üsküdar’da Bizans devrinden kalan tek eserdir. MÖ 24 yıllarına kadar uzanan bir geçmişe sahiptir.
1110'da Bizans İmparatoru I. Aleksios, taş duvarla korunan ahşap bir kule inşa etti. Kuleden Konstantinopolis'teki Mangana semtinde (tarihî yarımadada bir mahalle) dikilmiş başka bir kuleye uzanan bir demir zincir gerildi. Adacık daha sonra su altı kalıntıları hâlâ görülebilen bir savunma duvarı ile Asya kıyısına bağlandı. 1453'te İstanbul'un Osmanlılar tarafından fethi sırasında, kulede Venedikli Gabriele Trevisano tarafından yönetilen bir Bizans garnizonu bulunuyordu. Daha sonra yapı, Fatih Sultan Mehmed döneminde Osmanlı Türkleri tarafından gözetleme kulesi olarak kullanılmıştır.
İlk olarak Yunan döneminde bir mezara ev sahipliği yapan bu ada, Bizans döneminde inşa edilen ek bina ile gümrük istasyonu olarak kullanılmıştır. Osmanlı döneminde ise gösteri platformundan savunma kalesine, sürgün istasyonundan karantina odasına kadar birçok işlev yüklenmiştir. Asli görevi olan ve yüzyıllardan beri varlığı ile insanlara, geceleri ise geçen gemilere göz kırpan feneri ile yol gösterme işlevini hiç kaybetmemiştir.
Bazı Avrupalı tarihçiler buraya Leander Kulesi derler. Kule hakkında pek çok rivayet bulunmaktadır. Antik Çağ'da arkla (küçük kale) ve damialis (dana yavrusu) adları ile anılan kule, bir ara da "Tour de Leandros" (Leandros'un Kulesi) ismi ile ünlenmiştir. Şimdi ise Kız Kulesi ismi ile bütünleşmiştir ve bu ismi ile anılmaktadır.
Çok eski geçmişi olan Kız Kulesi, bir zamanlar Boğaz'dan geçen gemilerden vergi alınmak maksadı ile kullanılmıştır. Kule ile Avrupa yakası boyunca büyük bir zincir çekilmiş ve gemilerin Anadolu yakası ile Kız Kulesi arasından geçişine (O zamanlar gemi boyutları küçük olduğu için geçebilmekteydi.) izin verilmiştir. Bir süre sonra kule, zinciri taşıyamamış ve Avrupa yakasına doğru yıkılmıştır. Kuleden suyun içine bakıldığında yıkıntıları görülmektedir.
Kule 1509 depreminde yıkılmış, yeniden inşa edilmiş ve 1721'de yanmıştır. Sadrazam Damat İbrahim Paşa tarafından imar emri verilmiş ve yeni bina deniz feneri olarak kullanılmış; çevre surlar 1731 ve 1734 yıllarında onarılmıştır. Sonunda 1763'te kule daha dayanıklı taştan yeniden inşa edildi. 1829'dan itibaren karantina istasyonu olarak kullanılmış ve 1832'de Sultan II. Mahmud tarafından yeniden restore edilmiştir. 1945'te, kuleyi yamama sırası liman yönetimine geldi. Daha sonra 1998'de tekrar restore edildi, kısa bir süre önce James Bond filmi Dünya Yetmez'de yer aldı.
Restorasyon çalışmaları
17 Ağustos 1999 depremi ve Marmara Denizi'ndeki tsunamiden sonra kuleyi güçlendirmek için çelik destekler eklendi. Sarayburnu'ndaki eski Roma, Bizans ve Osmanlı başkentinin manzarasına sahip iç mekân bir kafe ve restorana dönüştürülmüştür. Özel tekneler gün boyunca kule ile kıyı arasında gidip gelmektedir.
Kız Kulesi 2000 yılında restore edilerek restoran hâline dönüştürülmüştür. 2021 yılındaTürkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından başlatılan restorasyon çalışmaları Mayıs 2023'te sona ermiştir. Restore edilen kule, 11 Mayıs 2023 tarihinde lazer gösterisiyle birlikte açıldı.
Mimarisi
Bugün görülen kulenin temelleri ve alt katın önemli kısımları, II. Mehmed devri yapısıdır. Kulenin etrafındaki sahanlık geniş kaplanmıştır. Üstündeki madalyon hâlindeki bir mermer levhada, kuleye şimdiki şeklini veren Sultan II. Mahmud'un, hattat Rasim’in kaleminden çıkmış 1832 tarihli bir tuğrası vardır. Kulenin Eminönü tarafı daha genişçe olup burada bir de sarnıç vardır.
Evliya Çelebi kuleyi "Deniz içinde karadan bir ok atımı uzak, dört köşe, sanatkârane yapılmış bir yüksek kuledir. Yüksekliği tam 80 (seksen) arşındır. Sath-ı mesehası iki yüz adımdır. İki taraftan kapısı vardır." sözleriyle tarif etmiştir.
Konumu
Karadeniz'in Marmara ile birleştiği yerde, Salacak açıklarında küçük bir ada üzerinde kurulmuştur. Kız Kulesi'ne ulaşım, Salacak ve Ortaköy'den sandallarla yapılmaktadır.
Kültürel etkileri
1966-1981 yılları arasında tedavülde kalan 10 Türk lirası banknotlarının arka yüzünde, Kız Kulesi'nin bir tasviri yer alıyordu. Kulenin 1/25 ölçülerindeki maketi, Miniatürk'te sergilenmektedir.
Galeri
-
![image]()
-
![image]()
T. Allom tarafından çizilmiş Kız Kulesi, 1840 -
![image]()
Rus ressam Ivan Aivazovsky tarafından yapılmış bir Kız Kulesi çalışması, 1848 -
![image]()
II. Abdülhamid'in fotoğraf albümünden Kız Kulesi -
![image]()
Gece görünümü -
![image]()
Arka planda Sarayburnu ile Boğaz'ın güney girişinde Kız Kulesi -
![image]()
Kız Kulesi ve Sarayburnu -
![image]()
Türkiye Cumhuriyeti'nin Yüzüncü Yılı için ışıklandırılmış Kız Kulesi
Kaynakça
- Özel
- ^ "Kız Kulesi'nin açılış tarihi belli oldu". Dünya Gazetesi. 5 Ağustos 2023. 17 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mayıs 2023.
- ^ a b c d e f g h i j Müller-Wiener (1976), p. 334
- ^ . 4 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 4 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 4 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . TRT Haber. 4 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2023.
- ^ . Cumhuriyet. 4 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2023.
- ^ . Habertürk. 15 Nisan 2023. 15 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2023.
- ^ DHA. . CNN Türk. 11 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2023.
- ^ . NTV. 11 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2023.
- ^ "Kız Kulesi". Miniatürk. 4 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Eylül 2022.
- Genel
- Müller-Wiener, Wolfgang (1977). Bildlexikon zur Topographie Istanbuls: Byzantion, Konstantinupolis, Istanbul bis zum Beginn d. 17 Jh (Almanca). Tübingen: Wasmuth. ISBN .
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Kız Kulesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Uzaydan Kız Kulesi10 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
![image]()
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kiz Kulesi Istanbul Bogazi nin Marmara Denizi ne yakin kisminda Salacak aciklarinda yer alan kucuk adacik uzerinde insa edilmis yapidir Kiz KulesiGenel bilgilerDurumTamamlandiTurKuleMimari tarzOsmanli ve Bizans tarziKonumBogazici Istanbul TurkiyeSehirIstanbulUlkeTurkiyeKoordinatlar41 01 16 K 29 00 15 D 41 02111 K 29 00417 D 41 02111 29 00417Tamamlanma1725Yenileme2023SahipTurkiye Cumhuriyeti Kultur ve Turizm BakanligiYukseklik25 metre Resmi sitekizkulesi gov trTarihceFloransali haritaci Cristoforo Buondelmonti nin Istanbul Bogazi nin Asya yakasinda Uskudar aciklarinda Halic in kuzeyinde Pera yi guneyinde Konstantinopolis i ve sagda Kiz Kulesi ni denizde gosteren Konstantinopolis 1422 haritasi Kyzikos taki deniz zaferinden sonra MO 408 de Atinali general Alkibiadis muhtemelen Karadeniz den gelen gemiler icin Uskudar in onundeki kucuk bir kaya uzerine ozel bir istasyon insa etti Uskudar in sembolu haline gelen kule Uskudar da Bizans devrinden kalan tek eserdir MO 24 yillarina kadar uzanan bir gecmise sahiptir 1110 da Bizans Imparatoru I Aleksios tas duvarla korunan ahsap bir kule insa etti Kuleden Konstantinopolis teki Mangana semtinde tarihi yarimadada bir mahalle dikilmis baska bir kuleye uzanan bir demir zincir gerildi Adacik daha sonra su alti kalintilari hala gorulebilen bir savunma duvari ile Asya kiyisina baglandi 1453 te Istanbul un Osmanlilar tarafindan fethi sirasinda kulede Venedikli Gabriele Trevisano tarafindan yonetilen bir Bizans garnizonu bulunuyordu Daha sonra yapi Fatih Sultan Mehmed doneminde Osmanli Turkleri tarafindan gozetleme kulesi olarak kullanilmistir Ilk olarak Yunan doneminde bir mezara ev sahipligi yapan bu ada Bizans doneminde insa edilen ek bina ile gumruk istasyonu olarak kullanilmistir Osmanli doneminde ise gosteri platformundan savunma kalesine surgun istasyonundan karantina odasina kadar bircok islev yuklenmistir Asli gorevi olan ve yuzyillardan beri varligi ile insanlara geceleri ise gecen gemilere goz kirpan feneri ile yol gosterme islevini hic kaybetmemistir Bazi Avrupali tarihciler buraya Leander Kulesi derler Kule hakkinda pek cok rivayet bulunmaktadir Antik Cag da arkla kucuk kale ve damialis dana yavrusu adlari ile anilan kule bir ara da Tour de Leandros Leandros un Kulesi ismi ile unlenmistir Simdi ise Kiz Kulesi ismi ile butunlesmistir ve bu ismi ile anilmaktadir Cok eski gecmisi olan Kiz Kulesi bir zamanlar Bogaz dan gecen gemilerden vergi alinmak maksadi ile kullanilmistir Kule ile Avrupa yakasi boyunca buyuk bir zincir cekilmis ve gemilerin Anadolu yakasi ile Kiz Kulesi arasindan gecisine O zamanlar gemi boyutlari kucuk oldugu icin gecebilmekteydi izin verilmistir Bir sure sonra kule zinciri tasiyamamis ve Avrupa yakasina dogru yikilmistir Kuleden suyun icine bakildiginda yikintilari gorulmektedir Kule 1509 depreminde yikilmis yeniden insa edilmis ve 1721 de yanmistir Sadrazam Damat Ibrahim Pasa tarafindan imar emri verilmis ve yeni bina deniz feneri olarak kullanilmis cevre surlar 1731 ve 1734 yillarinda onarilmistir Sonunda 1763 te kule daha dayanikli tastan yeniden insa edildi 1829 dan itibaren karantina istasyonu olarak kullanilmis ve 1832 de Sultan II Mahmud tarafindan yeniden restore edilmistir 1945 te kuleyi yamama sirasi liman yonetimine geldi Daha sonra 1998 de tekrar restore edildi kisa bir sure once James Bond filmi Dunya Yetmez de yer aldi Restorasyon calismalari Kulenin 2022 yilina ait bir restorasyon halindeki goruntusu 17 Agustos 1999 depremi ve Marmara Denizi ndeki tsunamiden sonra kuleyi guclendirmek icin celik destekler eklendi Sarayburnu ndaki eski Roma Bizans ve Osmanli baskentinin manzarasina sahip ic mekan bir kafe ve restorana donusturulmustur Ozel tekneler gun boyunca kule ile kiyi arasinda gidip gelmektedir Kiz Kulesi 2000 yilinda restore edilerek restoran haline donusturulmustur 2021 yilindaTurkiye Cumhuriyeti Kultur ve Turizm Bakanligi tarafindan baslatilan restorasyon calismalari Mayis 2023 te sona ermistir Restore edilen kule 11 Mayis 2023 tarihinde lazer gosterisiyle birlikte acildi MimarisiBugun gorulen kulenin temelleri ve alt katin onemli kisimlari II Mehmed devri yapisidir Kulenin etrafindaki sahanlik genis kaplanmistir Ustundeki madalyon halindeki bir mermer levhada kuleye simdiki seklini veren Sultan II Mahmud un hattat Rasim in kaleminden cikmis 1832 tarihli bir tugrasi vardir Kulenin Eminonu tarafi daha genisce olup burada bir de sarnic vardir Evliya Celebi kuleyi Deniz icinde karadan bir ok atimi uzak dort kose sanatkarane yapilmis bir yuksek kuledir Yuksekligi tam 80 seksen arsindir Sath i mesehasi iki yuz adimdir Iki taraftan kapisi vardir sozleriyle tarif etmistir KonumuKaradeniz in Marmara ile birlestigi yerde Salacak aciklarinda kucuk bir ada uzerinde kurulmustur Kiz Kulesi ne ulasim Salacak ve Ortakoy den sandallarla yapilmaktadir Kulturel etkileri10 liralik banknotun arka yuzundeki Kiz Kulesi 1966 1981 1966 1981 yillari arasinda tedavulde kalan 10 Turk lirasi banknotlarinin arka yuzunde Kiz Kulesi nin bir tasviri yer aliyordu Kulenin 1 25 olculerindeki maketi Miniaturk te sergilenmektedir GaleriT Allom tarafindan cizilmis Kiz Kulesi 1840 Rus ressam Ivan Aivazovsky tarafindan yapilmis bir Kiz Kulesi calismasi 1848 II Abdulhamid in fotograf albumunden Kiz Kulesi Gece gorunumu Arka planda Sarayburnu ile Bogaz in guney girisinde Kiz Kulesi Kiz Kulesi ve Sarayburnu Turkiye Cumhuriyeti nin Yuzuncu Yili icin isiklandirilmis Kiz KulesiKaynakcaOzel Kiz Kulesi nin acilis tarihi belli oldu Dunya Gazetesi 5 Agustos 2023 17 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mayis 2023 a b c d e f g h i j Muller Wiener 1976 p 334 4 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi 4 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi 4 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi TRT Haber 4 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mayis 2023 Cumhuriyet 4 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mayis 2023 Haberturk 15 Nisan 2023 15 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mayis 2023 DHA CNN Turk 11 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Mayis 2023 NTV 11 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Mayis 2023 Kiz Kulesi Miniaturk 4 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Eylul 2022 GenelMuller Wiener Wolfgang 1977 Bildlexikon zur Topographie Istanbuls Byzantion Konstantinupolis Istanbul bis zum Beginn d 17 Jh Almanca Tubingen Wasmuth ISBN 9783803010223 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Kiz Kulesi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Uzaydan Kiz Kulesi10 Agustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde