Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tuğra, (Osmanlıca: طغرا, Tuğra) padişahın ismi ve lakabı bulunan alâmet, imza. Tuğra, hat sanatının bir kolu halinde yüzyıllar boyunca usta hattatlar eliyle yazılmıştır.
Türkçe’de kelime olarak padişahın ismini ihtiva eden özel bir işaret, padişahın imzası gibi anlamlar ifade eder. Aslı Oğuzlehçesinde tuğrağ olup, hükümdarın basılmış imzası demektir.
Orhan Gazi tarafından kullanılan ilk tuğra Orhan bin Osman ifâdesinden ibâret olup, tuğralardan ilki 1324 diğeri 1348 tarihlidir.
Birinci Sultan Osman Gazi'ye ait bir tuğraya günümüze dek hiçbir yerde rastlanmamıştır. Bu nedenle 36 Osmanlı padişahı; ama 35 Osmanlı padişah tuğrası vardır.
Yapısı
Padişahın kendisi ve babasının isminin yazıldığı kısma, taht, kürsü veya sere adı verilir. Buradan sola doğru uzanarak aşağıdan yukarıya doğru uzayan ve iç içe iki kavisten meydana gelen kısma ise, beyze veya sancak adı verilir.
Kanuni Sultan Süleyman'ın Tuğrası:
- Halk arasında sele de denilen, sözlük anlamı Açık duran başparmağın ucundan işâret parmağının ucuna kadar olan uzaklık demek olan sere veya kürsü; tuğranın metin kısmıdır. Bunda pâdişâhın ve babasının adları ile Şah, Han, el-Muzaffer kelimeleri yazılıdır.
- Beyze: Bin ile Han kelimelerinin 'n' harflerinin kıvrılmasıyla meydana gelen ve iç içe yazılan iki kavise denir. İç beyze ve dış beyze adı verilen bu iki kavis tuğranın sol tarafındadır. Dâimâ kelimesi bunun ortasındadır.
- Tuğ veya elif: Tuğranın yukarıya uzanmış olan mızrak şeklindeki ||| çekmeye (üç elife) verilen addır. Bunların üzerine flama gibi çekilen kıvrıklara veya zülfe denmektedir.
- Tuğranın Kolları (Hançere veya kol): Beyzelerin devamı olan ve el-Muzaffer kelimesinin üzerinden geçerek tuğranın sağına doğru paralel iki çizgi halinde uzanan kısma denir.
Kullanımı
Önceleri; ahidname, menşur, name-i hümâyun, mülknâme, ferman, vakfiye, berat vb. üzerine ve ortaya yazılan tuğra, sonraları; para, defter ve kâğıtların başına bir hanedan arması halinde bayraklarda, pullarda ve resmi yapılarda da kullanıldı.
Tuğra, vesikalarda; tevki-i hümayun, nişan-ı hümâyun, nişan-ı şerif-i âlişan, misal-i meymun, alamet-i şerife, tuğra-i garra diye de isimlendirilmiştir.
Tuğra çekene; tuğrai, tevkii, nişancı, tuğrakeş ve tuğranüvis de denilirdi.
Şehzade tuğraları
Şehzadeler, isimleri ile tuğra çektirirler, emirler yazdırırlar ve bu suretle kendi idareleri altındaki bölgelerde bir padişah gibi hüküm sürerlerdi. Yalnız kendi adlarına para bastıramaz ve namlarına hutbe okutamazlardı. Bu iki yalnız padişahlara aittir.
Tuğraların kaldırılması hakkındaki kanun
15 Haziran 1927 tarihinde tuğraların kaldırılması ile ilgili bir kanun hazırlanmıştır.
| Wikimedia Commons'ta Tughra ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Vikikaynak'ta Tuğraların Kaldırılması Hakkındaki Kanun ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
Kaynakça
- İsmet Keten, "Tuğra Hat Sanatı"
- Ahmet Efe, "Osmanlı Padişahları" (1996), Konya
- Kaymaz Rıfkı, Osmanlı Padişahlarının Tuğraları, Ankara 1999.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tugra Osmanlica طغرا Tugra padisahin ismi ve lakabi bulunan alamet imza Tugra hat sanatinin bir kolu halinde yuzyillar boyunca usta hattatlar eliyle yazilmistir II Mahmud un TugrasiTopkapi sarayi nin giris kapisindaki III Mustafa ya ait tugraI Orhan ve I Murad in tugralariII Abdulhamid in tugrasi 1876 Turkce de kelime olarak padisahin ismini ihtiva eden ozel bir isaret padisahin imzasi gibi anlamlar ifade eder Asli Oguzlehcesinde tugrag olup hukumdarin basilmis imzasi demektir Orhan Gazi tarafindan kullanilan ilk tugra Orhan bin Osman ifadesinden ibaret olup tugralardan ilki 1324 digeri 1348 tarihlidir Birinci Sultan Osman Gazi ye ait bir tugraya gunumuze dek hicbir yerde rastlanmamistir Bu nedenle 36 Osmanli padisahi ama 35 Osmanli padisah tugrasi vardir YapisiTugranin cesitli kisimlarinin adlariSultan IV Mehmed in mulkname sinde kullandigi tugra 1662 III Selim in tugrasi 1789 Sultan I Mahmud un Fermaninda kullandigi tugrasi 1741 Padisahin kendisi ve babasinin isminin yazildigi kisma taht kursu veya sere adi verilir Buradan sola dogru uzanarak asagidan yukariya dogru uzayan ve ic ice iki kavisten meydana gelen kisma ise beyze veya sancak adi verilir II Bayezid in Berat inda kullanilan tugrasi 1486 Kanuni Sultan Suleyman in Tugrasi Halk arasinda sele de denilen sozluk anlami Acik duran basparmagin ucundan isaret parmaginin ucuna kadar olan uzaklik demek olan sere veya kursu tugranin metin kismidir Bunda padisahin ve babasinin adlari ile Sah Han el Muzaffer kelimeleri yazilidir Beyze Bin ile Han kelimelerinin n harflerinin kivrilmasiyla meydana gelen ve ic ice yazilan iki kavise denir Ic beyze ve dis beyze adi verilen bu iki kavis tugranin sol tarafindadir Daima kelimesi bunun ortasindadir Tug veya elif Tugranin yukariya uzanmis olan mizrak seklindeki cekmeye uc elife verilen addir Bunlarin uzerine flama gibi cekilen kivriklara veya zulfe denmektedir Tugranin Kollari Hancere veya kol Beyzelerin devami olan ve el Muzaffer kelimesinin uzerinden gecerek tugranin sagina dogru paralel iki cizgi halinde uzanan kisma denir KullanimiOnceleri ahidname mensur name i humayun mulkname ferman vakfiye berat vb uzerine ve ortaya yazilan tugra sonralari para defter ve kagitlarin basina bir hanedan armasi halinde bayraklarda pullarda ve resmi yapilarda da kullanildi Tugra vesikalarda tevki i humayun nisan i humayun nisan i serif i alisan misal i meymun alamet i serife tugra i garra diye de isimlendirilmistir Tugra cekene tugrai tevkii nisanci tugrakes ve tugranuvis de denilirdi II Abdulhamid in tugrasi ve II Wilhelm in monogrami Istanbul 1900 Sehzade tugralariSehzadeler isimleri ile tugra cektirirler emirler yazdirirlar ve bu suretle kendi idareleri altindaki bolgelerde bir padisah gibi hukum surerlerdi Yalniz kendi adlarina para bastiramaz ve namlarina hutbe okutamazlardi Bu iki yalniz padisahlara aittir Tugralarin kaldirilmasi hakkindaki kanun15 Haziran 1927 tarihinde tugralarin kaldirilmasi ile ilgili bir kanun hazirlanmistir Wikimedia Commons ta Tughra ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Vikikaynak ta Tugralarin Kaldirilmasi Hakkindaki Kanun ile ilgili metin bulabilirsiniz KaynakcaIsmet Keten Tugra Hat Sanati Ahmet Efe Osmanli Padisahlari 1996 Konya Kaymaz Rifki Osmanli Padisahlarinin Tugralari Ankara 1999