Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lysistrata, Aristofanes tarafından MÖ 411 yılında yazılmış, tek perdelik, seyirlik bir oyundur.
| Lysistrata | |
|---|---|
 1896 tarihli Aubrey Beardsley illüstrasyonu | |
| İlk gösterim | MÖ 411 |
| İlk gösterildiği yer | Atina |
| Ülke | Antik Yunanistan |
İlk defa MÖ 411 baharında sahnelendiği düşünülen oyun, tiyatro tarihinin ilk savaş karşıtı oyunlarından birisi kabul edilir. Erkeklerinin savaştan dönmelerini beklemekten usanan kadınların savaşa son vermek için savaş bitene kadar erkeklerle yataklarını paylaşmama kararı almaları ile gelişen olayları konu alır.
Aristophanes'in üçüncü oyunudur. Yazarın en iyi kurulmuş, en insani komedyası olarak bilinen oyun, dünyanın birçok ülkesinde yüzlerce tiyatro topluluğu tarafından sahnelenmiştir.
Oyunun konusu
Erkekler savaşa son vermeyi başaramayınca Lysistrata’nın aklına işi kadınların ele alıp barışı zorlamaları gerektiği düşüncesi gelir. Önce erkeklerle sevişmeyi reddedecekler, sonra Akropolis’i, Parthenon’da saklanan devlet yedek akçesini ele geçirecekler ve Atina’nın savaş gücünü çökerteceklerdir. Lysistrata kadınları bir araya toplar, Spartalı Lampito ile diğer düşman devletlerden gelen kadınlar bunlar arasındadır. Kadınlar önce gönülsüz davransalar da Lysistrata’nın planını benimser, onu gerçekleştirmeye ant içerler.
Yabancı kadınlar kendi yurtlarına dönerler, Lysistrata ise Atinalı kadınlarla birlikte daha önce yaşlı kadınların ele geçirdiği Akropolis’i işgal eder. Yaşlı adamlardan oluşan bir grup Akropolis’i geri almaya çalışır, ama yaşlı kadınlardan oluşan ikinci bir grup, üzerine kovalarla su atarak onları geri püskürtür. Parabasis yerine iki grup karşılıklı birbirlerine söverler. Sonra Lysistrata’nın usulcacık sıvışmaya çalışan kadınları yüreklendirmesi gerekir.
Karısı Myrrhine'nin özlemiyle dolu Kinesias adında bir adam onu alıp götürmeye gelir. Myrrhine ise kocasının cinselliğini iştahlandırır, sonra Akropolis’e dönerek onu oyuna getirir.
Erkeklerin benzer sıkıntılar çektiği Sparta‘dan gelen bir ulak, ülkesinin barış istediğini bildirir, bunu iki taraf arasında bir barış görüşmesi izler. Lysistrata onların hepsini paylar, uzlaşmaları için üsteler. Barış yapılır. Atinalılar ve Spartalılar Akropolis'e şölen yapmaya giderler.
Zamanın siyasi olayları
İlk defa MÖ 411 baharında (büyük olasılıkla Dionysia değil Lenaia şenliğinde) sahnelenmiştir (birincilik ödülü alıp almadığı belli değildir).
Atina ve Sparta, MÖ 490-478 arasındaki Yunan-Pers Savaşları’ndan Yunanistan’ın iki büyük gücü olarak çıkmışlardı. Güçlü bir donanmaya sahip Atina’nın gerek siyasal, gerekse ekonomik alanda fazla güçlenmesi, Yunanistan’ın en büyük kara gücüne sahip olan Sparta’yı korkutmuştu. Atina ve müttefiki şehir devletleri ile Sparta ve Sparta müttefiki şehir devletleri arasında artan gerilim, MÖ 411’de savaşa yol açtı. Her ne kadar, Atinalı devlet adamı Perikles Atina’ya kısa sürede zafer vadettiyse de savaş 27 yıl sürmüş, MÖ 404 yılında Atina’nın donanmasını, devletini ve hatta bir süreliğine de olsa demokrasisini kaybetmesiyle son bulmuştur.
Sparta ve Atina arasındaki savaş sırasında MÖ 415’te Sicilya’yı işgal etme ümidiyle denize açılan büyük Atina donanması MÖ 413’te büyük bir bozguna uğramıştır. Atina önemli toprakların kontrolünü kaybetmiş ve birçok müttefiği tarafından terk edilmiştir. Fakat MÖ 412 yılının sonunda, Atinalılar bir şekilde bazı önemli yerleri tekrar ele geçirerek ve etkili bir donanma kurarak yıkımı önlemiştir. Radikal demokratların izledikleri politikanın iflasından sonra Atina anayasında bir değişiklik yapılmış, meclislerde acele kararlar alınmaması için 10 kişilik danışmanlar (probulos’lar) kurulu meydana getirilmiştir. Sonsuz bir zaman için seçilen bu danışmanlar şehir ve halk meclislerine getirilecek maddelerin ön görüşmelerini yapacak ve bunları olgunlaştıracaktı. Bu nedenle meclisin yetkileri daraltılmış ve Atina oligarşiye doğru bir adım atmış oluyordu. Oyunun yazılışı Atina’nın tehlikenin eşiğinde bulunduğu bir döneme rastlar.
Atinalılar tekrar Sparta ordusu tarafından kuşatılmışlardı ve ekonomik bakımdan sıkıntıdaydılar. Aynı zamanda hatiplere ve demogoglara güvenleri kalmamıştı. Lysistrata’yı izleyen seyirciler henüz en kötüsünü bilmiyordu: Sisam’da bulunan Atinalı subaylar, sürgün Atinalı aristokrat Alkibiades’le görüşmüşlerdi. Alkibiades onlara Atina’da oligarşik bir hükümet kurdukları ve kendisini çağırdıkları takdirde Atinalılarla Persler arasında bir ittifak sağlayacağını bildirdi. O zamana kadar sürekli olarak demokratları tutmuş olan Alkibiades’in bu görüşmesi, kısa ömürlü olacağını bildiği oligarşik hükümeti devirmek ve demokrasinin kurucusu olarak tekrar Atina'ya dönmek içindi. Nitekim olaylar bu şekilde gelişecekti. Aristophanes, işte böyle bir zamanda vatandaşlarını “Akharnailılar” ve “Barış” adlı komedyalarından sonra üçüncü kez barışa davet eder.
MÖ 411’de oynanan Lysistrata, Atina’nın acıklı durumuna, şairin ülkesine doğru yolu göstermek için olgun sanatının bütün imkanlarını kullanarak yaptığı bu son gayrete bakılırsa bir drama olmalıydı.[] Ancak Aristophanes’in tükenmez komedi dehası sayesinde, Lysistrata bir komedya şaheseri olmuştur.
Oyunun kahramanları
Lysistrata hariç oyundaki karakterler sıradan kişilerden seçilmiştir. Genç kadınlar (özellikle Myrrhine) Aristophanes’in belden aşağı şakalarına maruz kalıyor. Genelde komedyalarda alaycı yolla yerildiği gibi burada da kadınlar uçarı, şehvet düşkünü, evin dışındaki gerçeklerden habersiz, güvenilmez ve kötü huylarından dolayı aptalca mazeretler uydurmaya eğimli birileri olarak tasvir edilmişlerdir. Fakat Spartalı Lampito, Atinalı kadınlara oranla daha cesur, güçlü ve zeki olduğu için bir istisnadır. Lampito’daki komiklik onun uçarılığından ziyade bir erkeği andıran fiziğinden kaynaklanmaktadır. Kadınların rakipleri, genç erkekler (Myrrhine’nin kocası gibi) ise kadınlara oranla biraz daha olumlu tasvir edilmişlerdir. Kadınlar gibi onların da zihinleri cinsellikle meşgul ve bu duruma daha az katlanabiliyorlar. Barış dolu bir hayata dönmek konusunda daha arzulular. Savaşın devam etmesini isteyenler ve kadınları aciz görenler genç savaşçılardan ziyade yaşlı ve yönetici erkek grubudur. Onların bu tutumları seyirciler üzerinde de olumlu bir etki bırakmamıştır. Yönetici Probulos, halk meclisinin yetkilerini kısıtlayan olağanüstü bir kurulun üyesi, emekli bir bürokrat; grubu oluşturan yaşlı erkekler ise şehrin zararına görev yapan ve sefil bir hayat süren huysuz, eski savaşçılardır. Hem yönetici, hem de erkek grubu kadınlara düşmanca ve açgözlü bir tutum izlemişler ve yenilgilerinin kadınların ellerinden olması, oları rezil etmek ve adaleti sağlamak için tasarlanmıştır.
Yaşlı kadın grubu ve Lysistrata’nın sahnedeki yaşlı destekçileri, cinsel ayartmalara karşı ilgisizler ve genç kadınlara oranla daha kararlı, bilge, gerçekçi ve gözü pek bir tavır takınmışlardır. Aristophanes yaşlı kadınları saygın, hatta Atina toplumunun yüksek tabakasından seçerek tasvir etmiştir ve onları şehrin en kutsal kültleriyle birleştirmiştir; yaşlı erkekleri ise alt tabakayı oluşturan hakimlerden ve siyasilerden seçmiştir.
Sadece Lysistrata sıra dışı bir karakterdir. Bazı yerlerde oldukça erkeksi, bazı yerlerde oldukça kadınsı tavırları ön plana çıkıyor. Bunda tabii ki, sahnede Lysistrata ve diğer bütün oyuncuların erkekler tarafından canlandırılmasının da etkileri vardır. Sahneye ilk gelişinden itibaren kendini diğer kadın karakterlerden ayırıyor. Diğer kadınların toplantıya gecikmeleri üzerine onları azarlaması bunu gösteriyor. Fakat hayal kurmada ve kadınları bir eylem için organize etmede oldukça başarılı. Toplantı düzenlenmesi, hırslı olması ve fiziksel saldırıdan çok düşünceler üretmesiyle erkeğe özgü bir rol üstleniyor.
Kalonike diğer kadınları savunurken kadının günlük işlerinden bahsediyor. Lysistrata’nın kadının günlük işlerinden sadece habersiz olmadığı, aynı zamanda bunlara karşı ilgisiz olduğu da görülüyor. Kocası ya da çocuklarından hiç bahsetmiyor; bu yüzden diğer kadınlardan oldukça değişik bir yaşam sürdüğü düşünülebilir. Probulos’un Lysistrata tarafından susturulma ve dişileştirilme sahnesinden sonra Lysistrata zafer kazanmış bir komutan gibi düşüncesini söylüyor: ‘Savaş kadınların işidir’ (538). Probulos ile rolleri değişmişler, Lysistrata erkeğin, Probulos kadının rolünü üstlenmiştir. Lysistrata’nın karışık cinsiyeti burada tekrar ortaya çıkıyor. Sahnedeki görünüşü kadın gibidir, fakat kişiliği hem konuşmalarıyla hem de hareketleriyle erkek gibidir. Lysistrata’nın kadın maskesi burada biraz kayar ve kadın görünümünün dışında konuşması, bilgisi, hal ve davranışları Lysistrata’nın bir erkek olduğunu gösterir. Cinsel grevin ilk ve tek olarak görüldüğü yer olan Kinesias ile Myrrhine arasındaki sahnede Lysistrata, oyun içindeki bu küçük oyunun tanıtımı için izleyiciler ve iki karakter arasında aracılık eden bir seyirci gibi davranır.
Çağdaş serbest uyarlamalar
Eser, 1983 yılında Türkiye'de başrolünü Şener Şen'in oynadığı Şalvar Davası adlı filmle sinemaya, 1987’de Alman çizer Ralf König tarafından çizgi romana, 2005’te Amerikalı besteci Mark Adamo tarafından operaya uyarlanmıştır.
Kaynakça
- Aristophanes, Lysistrata, Çev. Azra Erhat-Sabahattin Eyüboğlu, Yükselen matbaası, 1966, İstanbul.
- Erhat, Azra, Aristophanes, Varlık Yayınevi, Dünya klasikleri:15, İstanbul, 1958.
- Aristophanes, Eşekarıları, Lysistrata, Kuşlar, Kömürcüler, Barış, (çev. Azra Erhat, Sabahattin Eyüboğlu), Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2006, .
- Oxford Antikçağ Sözlüğü, Çev. Faruk Ersöz, Kitap Yayınevi, 2013 .
- Prof. Dr.Tansu Açık'ın Ders Notları.
- Aristophanes komedyaları, Lysistrata, İstos Yayın, 2014, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lysistrata Aristofanes tarafindan MO 411 yilinda yazilmis tek perdelik seyirlik bir oyundur Lysistrata1896 tarihli Aubrey Beardsley illustrasyonuIlk gosterimMO 411Ilk gosterildigi yerAtinaUlkeAntik Yunanistan1928 tarihli bir sahneleme Lysistrata dan bir sahne Oyun yazari Aristophanes Ilk defa MO 411 baharinda sahnelendigi dusunulen oyun tiyatro tarihinin ilk savas karsiti oyunlarindan birisi kabul edilir Erkeklerinin savastan donmelerini beklemekten usanan kadinlarin savasa son vermek icin savas bitene kadar erkeklerle yataklarini paylasmama karari almalari ile gelisen olaylari konu alir Aristophanes in ucuncu oyunudur Yazarin en iyi kurulmus en insani komedyasi olarak bilinen oyun dunyanin bircok ulkesinde yuzlerce tiyatro toplulugu tarafindan sahnelenmistir Oyunun konusuErkekler savasa son vermeyi basaramayinca Lysistrata nin aklina isi kadinlarin ele alip barisi zorlamalari gerektigi dusuncesi gelir Once erkeklerle sevismeyi reddedecekler sonra Akropolis i Parthenon da saklanan devlet yedek akcesini ele gecirecekler ve Atina nin savas gucunu cokerteceklerdir Lysistrata kadinlari bir araya toplar Spartali Lampito ile diger dusman devletlerden gelen kadinlar bunlar arasindadir Kadinlar once gonulsuz davransalar da Lysistrata nin planini benimser onu gerceklestirmeye ant icerler Yabanci kadinlar kendi yurtlarina donerler Lysistrata ise Atinali kadinlarla birlikte daha once yasli kadinlarin ele gecirdigi Akropolis i isgal eder Yasli adamlardan olusan bir grup Akropolis i geri almaya calisir ama yasli kadinlardan olusan ikinci bir grup uzerine kovalarla su atarak onlari geri puskurtur Parabasis yerine iki grup karsilikli birbirlerine soverler Sonra Lysistrata nin usulcacik sivismaya calisan kadinlari yureklendirmesi gerekir Karisi Myrrhine nin ozlemiyle dolu Kinesias adinda bir adam onu alip goturmeye gelir Myrrhine ise kocasinin cinselligini istahlandirir sonra Akropolis e donerek onu oyuna getirir Erkeklerin benzer sikintilar cektigi Sparta dan gelen bir ulak ulkesinin baris istedigini bildirir bunu iki taraf arasinda bir baris gorusmesi izler Lysistrata onlarin hepsini paylar uzlasmalari icin usteler Baris yapilir Atinalilar ve Spartalilar Akropolis e solen yapmaya giderler Zamanin siyasi olaylariIlk defa MO 411 baharinda buyuk olasilikla Dionysia degil Lenaia senliginde sahnelenmistir birincilik odulu alip almadigi belli degildir Atina ve Sparta MO 490 478 arasindaki Yunan Pers Savaslari ndan Yunanistan in iki buyuk gucu olarak cikmislardi Guclu bir donanmaya sahip Atina nin gerek siyasal gerekse ekonomik alanda fazla guclenmesi Yunanistan in en buyuk kara gucune sahip olan Sparta yi korkutmustu Atina ve muttefiki sehir devletleri ile Sparta ve Sparta muttefiki sehir devletleri arasinda artan gerilim MO 411 de savasa yol acti Her ne kadar Atinali devlet adami Perikles Atina ya kisa surede zafer vadettiyse de savas 27 yil surmus MO 404 yilinda Atina nin donanmasini devletini ve hatta bir sureligine de olsa demokrasisini kaybetmesiyle son bulmustur Sparta ve Atina arasindaki savas sirasinda MO 415 te Sicilya yi isgal etme umidiyle denize acilan buyuk Atina donanmasi MO 413 te buyuk bir bozguna ugramistir Atina onemli topraklarin kontrolunu kaybetmis ve bircok muttefigi tarafindan terk edilmistir Fakat MO 412 yilinin sonunda Atinalilar bir sekilde bazi onemli yerleri tekrar ele gecirerek ve etkili bir donanma kurarak yikimi onlemistir Radikal demokratlarin izledikleri politikanin iflasindan sonra Atina anayasinda bir degisiklik yapilmis meclislerde acele kararlar alinmamasi icin 10 kisilik danismanlar probulos lar kurulu meydana getirilmistir Sonsuz bir zaman icin secilen bu danismanlar sehir ve halk meclislerine getirilecek maddelerin on gorusmelerini yapacak ve bunlari olgunlastiracakti Bu nedenle meclisin yetkileri daraltilmis ve Atina oligarsiye dogru bir adim atmis oluyordu Oyunun yazilisi Atina nin tehlikenin esiginde bulundugu bir doneme rastlar Atinalilar tekrar Sparta ordusu tarafindan kusatilmislardi ve ekonomik bakimdan sikintidaydilar Ayni zamanda hatiplere ve demogoglara guvenleri kalmamisti Lysistrata yi izleyen seyirciler henuz en kotusunu bilmiyordu Sisam da bulunan Atinali subaylar surgun Atinali aristokrat Alkibiades le gorusmuslerdi Alkibiades onlara Atina da oligarsik bir hukumet kurduklari ve kendisini cagirdiklari takdirde Atinalilarla Persler arasinda bir ittifak saglayacagini bildirdi O zamana kadar surekli olarak demokratlari tutmus olan Alkibiades in bu gorusmesi kisa omurlu olacagini bildigi oligarsik hukumeti devirmek ve demokrasinin kurucusu olarak tekrar Atina ya donmek icindi Nitekim olaylar bu sekilde gelisecekti Aristophanes iste boyle bir zamanda vatandaslarini Akharnaililar ve Baris adli komedyalarindan sonra ucuncu kez barisa davet eder MO 411 de oynanan Lysistrata Atina nin acikli durumuna sairin ulkesine dogru yolu gostermek icin olgun sanatinin butun imkanlarini kullanarak yaptigi bu son gayrete bakilirsa bir drama olmaliydi kaynak belirtilmeli Ancak Aristophanes in tukenmez komedi dehasi sayesinde Lysistrata bir komedya saheseri olmustur Oyunun kahramanlariLysistrata haric oyundaki karakterler siradan kisilerden secilmistir Genc kadinlar ozellikle Myrrhine Aristophanes in belden asagi sakalarina maruz kaliyor Genelde komedyalarda alayci yolla yerildigi gibi burada da kadinlar ucari sehvet duskunu evin disindaki gerceklerden habersiz guvenilmez ve kotu huylarindan dolayi aptalca mazeretler uydurmaya egimli birileri olarak tasvir edilmislerdir Fakat Spartali Lampito Atinali kadinlara oranla daha cesur guclu ve zeki oldugu icin bir istisnadir Lampito daki komiklik onun ucariligindan ziyade bir erkegi andiran fiziginden kaynaklanmaktadir Kadinlarin rakipleri genc erkekler Myrrhine nin kocasi gibi ise kadinlara oranla biraz daha olumlu tasvir edilmislerdir Kadinlar gibi onlarin da zihinleri cinsellikle mesgul ve bu duruma daha az katlanabiliyorlar Baris dolu bir hayata donmek konusunda daha arzulular Savasin devam etmesini isteyenler ve kadinlari aciz gorenler genc savascilardan ziyade yasli ve yonetici erkek grubudur Onlarin bu tutumlari seyirciler uzerinde de olumlu bir etki birakmamistir Yonetici Probulos halk meclisinin yetkilerini kisitlayan olaganustu bir kurulun uyesi emekli bir burokrat grubu olusturan yasli erkekler ise sehrin zararina gorev yapan ve sefil bir hayat suren huysuz eski savascilardir Hem yonetici hem de erkek grubu kadinlara dusmanca ve acgozlu bir tutum izlemisler ve yenilgilerinin kadinlarin ellerinden olmasi olari rezil etmek ve adaleti saglamak icin tasarlanmistir Yasli kadin grubu ve Lysistrata nin sahnedeki yasli destekcileri cinsel ayartmalara karsi ilgisizler ve genc kadinlara oranla daha kararli bilge gercekci ve gozu pek bir tavir takinmislardir Aristophanes yasli kadinlari saygin hatta Atina toplumunun yuksek tabakasindan secerek tasvir etmistir ve onlari sehrin en kutsal kultleriyle birlestirmistir yasli erkekleri ise alt tabakayi olusturan hakimlerden ve siyasilerden secmistir Sadece Lysistrata sira disi bir karakterdir Bazi yerlerde oldukca erkeksi bazi yerlerde oldukca kadinsi tavirlari on plana cikiyor Bunda tabii ki sahnede Lysistrata ve diger butun oyuncularin erkekler tarafindan canlandirilmasinin da etkileri vardir Sahneye ilk gelisinden itibaren kendini diger kadin karakterlerden ayiriyor Diger kadinlarin toplantiya gecikmeleri uzerine onlari azarlamasi bunu gosteriyor Fakat hayal kurmada ve kadinlari bir eylem icin organize etmede oldukca basarili Toplanti duzenlenmesi hirsli olmasi ve fiziksel saldiridan cok dusunceler uretmesiyle erkege ozgu bir rol ustleniyor Kalonike diger kadinlari savunurken kadinin gunluk islerinden bahsediyor Lysistrata nin kadinin gunluk islerinden sadece habersiz olmadigi ayni zamanda bunlara karsi ilgisiz oldugu da goruluyor Kocasi ya da cocuklarindan hic bahsetmiyor bu yuzden diger kadinlardan oldukca degisik bir yasam surdugu dusunulebilir Probulos un Lysistrata tarafindan susturulma ve disilestirilme sahnesinden sonra Lysistrata zafer kazanmis bir komutan gibi dusuncesini soyluyor Savas kadinlarin isidir 538 Probulos ile rolleri degismisler Lysistrata erkegin Probulos kadinin rolunu ustlenmistir Lysistrata nin karisik cinsiyeti burada tekrar ortaya cikiyor Sahnedeki gorunusu kadin gibidir fakat kisiligi hem konusmalariyla hem de hareketleriyle erkek gibidir Lysistrata nin kadin maskesi burada biraz kayar ve kadin gorunumunun disinda konusmasi bilgisi hal ve davranislari Lysistrata nin bir erkek oldugunu gosterir Cinsel grevin ilk ve tek olarak goruldugu yer olan Kinesias ile Myrrhine arasindaki sahnede Lysistrata oyun icindeki bu kucuk oyunun tanitimi icin izleyiciler ve iki karakter arasinda aracilik eden bir seyirci gibi davranir Cagdas serbest uyarlamalarEser 1983 yilinda Turkiye de basrolunu Sener Sen in oynadigi Salvar Davasi adli filmle sinemaya 1987 de Alman cizer Ralf Konig tarafindan cizgi romana 2005 te Amerikali besteci Mark Adamo tarafindan operaya uyarlanmistir KaynakcaAristophanes Lysistrata Cev Azra Erhat Sabahattin Eyuboglu Yukselen matbaasi 1966 Istanbul Erhat Azra Aristophanes Varlik Yayinevi Dunya klasikleri 15 Istanbul 1958 Aristophanes Esekarilari Lysistrata Kuslar Komurculer Baris cev Azra Erhat Sabahattin Eyuboglu Turkiye Is Bankasi Yayinlari Istanbul 2006 ISBN 978 975 458 896 5 Oxford Antikcag Sozlugu Cev Faruk Ersoz Kitap Yayinevi 2013 ISBN 978 605 105 120 8 Prof Dr Tansu Acik in Ders Notlari Aristophanes komedyalari Lysistrata Istos Yayin 2014 ISBN 978 605 4640 30 0