Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kadeş Antlaşması, MÖ 13. yüzyılın başında, Kadeş Savaşı'nı sonlandıran, Mısır Firavunu II. Ramses ile Hitit Kralı III. Hattuşili arasında, bazı kaynaklara göre MÖ 1285, bazı kaynaklara göre MÖ 1280, bazı kaynaklara göre ise MÖ 1286 yılında imzalanan ve Suriye topraklarının paylaşılması ile neticelenen barış antlaşmasıdır.
Yakın Doğu’da imzalanmış ilk antlaşma olma niteliğini taşır. Şu güne kadar kaydedilmiş-bulunmuş en eski uluslararası antlaşma olmasına karşın daha eski antlaşmaların varlığı kanıtlanmıştır. Orijinal olarak Akad dilinde yazılmış Mısır dili ve Hititçe'ye de kopyalanmış eşit koşullar altında imzalanmış olan antlaşmanın kil tabletten kopyası Hitit İmparatorluğu'nun başkenti Hattuşa (Boğazköy) antik kentinde yapılan kazılar sonucu 1906 yılında bulunmuştur.
Öncesi
Mısır'da II. Ramses tahta geçmiş ve genel olarak mimari yönden ülkesini güzelleştirmiştir. Ayrıca düzeni kurmak ve ülkesinin gücünü göstermek için bazı askeri seferlere çıkmıştır. Bununla beraber tahta çıktığı dönemde ülkesinin Hitit Devleti ile olan siyasi ve ekonomik sorunlarını da sırtlamıştır. Kadeş Savaşı hükümdarlığının en önemli olaylarından biridir. Savaşın nedeni M.Ö. 13. yüzyıl başlarında Mısır ve Hitit devletlerinin birbirine eşit kuvvetler haline gelmesi, Kral 'nin ülke sınırlarına yeniden şekil vermek istemesi, I. Şuppiluliuma döneminde Hitit Prensi Zannanza’nın kraliçe Ankesenamon ile evlenmek üzere Mısır'a giderken Mısırlılar tarafından öldürülmesi ve bu iki büyük devletin ekonomik çıkarlarının Kuzey Suriye toprakları üzerinde birleşmesidir. Bir diğer neden ise Hitit egemenliğindeki şehir devletinin Mısır safına geçmesidir. İki büyük ordu Kadeş yakınlarında karşılaşmış ve savaş burada yapılmıştır.
Christian Jacq'ın "Ramses Kadeş Savaşı" isimli kitabında; II. Ramses'in büyük bir başarı kazandığından, Hititleri darmadağın ettiğinden ve o zamanki Hitit kralı II. Muvatalli’in barış için yalvardığından bahseder. Aslında ne Mısır ne de Hitit Devleti'nin Kadeş Savaşı'nın gerçek galibi olduğu söylenemez. Ancak sadece Mısır kaynaklarına bakılmayıp objektif bir yaklaşım ele alınırsa askeri açıdan Hititlerin daha başarılı olduğunu söylemek mümkündür. Savaşın ardından III. Hattuşili döneminde II. Ramses ile Kadeş Antlaşması imzalanmıştır. Anlaşmanın Doğu'daki Asur tehdidine karşı da yapıldığı savunulabilir.
İçeriği
Antlaşma metninde "Mısır ülkesi kralı, büyük kral, kahraman Mısır ülkesi kralı, büyük kral, kahraman Re-masesa-mai Amana'nın (II. Ramses), Hatti ülkesinin büyük kralı Hattuşili ile dostluklarının, kardeşliklerinin ve büyük krallıklarının devamı için yaptıkları antlaşmadır." denmektedir.
Antlaşmanın içeriği iki önemli kararı barındırmaktadır.
Sonuçları ve önemi
Şu güne kadar kaydedilmiş-bulunmuş en eski uluslararası antlaşmadır. Boğazköy (Hattuşaş) kazılarında bulunan kil tablet örneği, İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir.Antlaşma metninin büyütülmüş bir kopyası ise New York'taki Birleşmiş Milletler Binası'nda bulunmaktadır.
Ayrıca bakınız
Vikikaynak'ta Kadeş Antlaşması ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
Kaynakça
- Başvuru Kitapları Dünya Tarihi, NTV Yayınları, İstanbul, 2010
Notlar
- ^ a b Dünya Tarihi, 2010, s.34.
- ^ Arab, Sameh M. "Ramses and the first Peace Treaty in History". Arab World Books. 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Nisan 2017.
- ^ a b c d e f g Eğilmez, Mahfi. "Kadeş savaşını kim kazandı?". ntvmsnbc.com. 21 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Nisan 2017.
- ^ "Peace Treaty between Ramses II and Hattusili III". reshafim.org. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Nisan 2017.
- ^ a b c d e f "Şark Eserleri Müzesi Eserler - Kadeş Antlaşması". İstanbul Arkeoloji Müzeleri Resmi Sitesi. 13 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Nisan 2017.
- ^ a b c "Ancientanatolia.com sitesi Hitit Dönemi Sayfası Büyük Hitit Devleti veya Emperyal Dönem sayfası Erişim tarihi:28.06.2011". 3 Ocak 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2011.
Dış bağlantılar
- Ramses-Hattusili Treaty 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kades Antlasmasi MO 13 yuzyilin basinda Kades Savasi ni sonlandiran Misir Firavunu II Ramses ile Hitit Krali III Hattusili arasinda bazi kaynaklara gore MO 1285 bazi kaynaklara gore MO 1280 bazi kaynaklara gore ise MO 1286 yilinda imzalanan ve Suriye topraklarinin paylasilmasi ile neticelenen baris antlasmasidir Istanbul Arkeoloji Muzesinde bulunan antlasmanin asil metni Yakin Dogu da imzalanmis ilk antlasma olma niteligini tasir Su gune kadar kaydedilmis bulunmus en eski uluslararasi antlasma olmasina karsin daha eski antlasmalarin varligi kanitlanmistir Orijinal olarak Akad dilinde yazilmis Misir dili ve Hititce ye de kopyalanmis esit kosullar altinda imzalanmis olan antlasmanin kil tabletten kopyasi Hitit Imparatorlugu nun baskenti Hattusa Bogazkoy antik kentinde yapilan kazilar sonucu 1906 yilinda bulunmustur OncesiMisir da II Ramses tahta gecmis ve genel olarak mimari yonden ulkesini guzellestirmistir Ayrica duzeni kurmak ve ulkesinin gucunu gostermek icin bazi askeri seferlere cikmistir Bununla beraber tahta ciktigi donemde ulkesinin Hitit Devleti ile olan siyasi ve ekonomik sorunlarini da sirtlamistir Kades Savasi hukumdarliginin en onemli olaylarindan biridir Savasin nedeni M O 13 yuzyil baslarinda Misir ve Hitit devletlerinin birbirine esit kuvvetler haline gelmesi Kral nin ulke sinirlarina yeniden sekil vermek istemesi I Suppiluliuma doneminde Hitit Prensi Zannanza nin kralice Ankesenamon ile evlenmek uzere Misir a giderken Misirlilar tarafindan oldurulmesi ve bu iki buyuk devletin ekonomik cikarlarinin Kuzey Suriye topraklari uzerinde birlesmesidir Bir diger neden ise Hitit egemenligindeki sehir devletinin Misir safina gecmesidir Iki buyuk ordu Kades yakinlarinda karsilasmis ve savas burada yapilmistir Christian Jacq in Ramses Kades Savasi isimli kitabinda II Ramses in buyuk bir basari kazandigindan Hititleri darmadagin ettiginden ve o zamanki Hitit krali II Muvatalli in baris icin yalvardigindan bahseder Aslinda ne Misir ne de Hitit Devleti nin Kades Savasi nin gercek galibi oldugu soylenemez Ancak sadece Misir kaynaklarina bakilmayip objektif bir yaklasim ele alinirsa askeri acidan Hititlerin daha basarili oldugunu soylemek mumkundur Savasin ardindan III Hattusili doneminde II Ramses ile Kades Antlasmasi imzalanmistir Anlasmanin Dogu daki Asur tehdidine karsi da yapildigi savunulabilir IcerigiAntlasma metninde Misir ulkesi krali buyuk kral kahraman Misir ulkesi krali buyuk kral kahraman Re masesa mai Amana nin II Ramses Hatti ulkesinin buyuk krali Hattusili ile dostluklarinin kardesliklerinin ve buyuk kralliklarinin devami icin yaptiklari antlasmadir denmektedir Antlasmanin icerigi iki onemli karari barindirmaktadir Iki ulkeden birine ic veya dis yapilacak her turlu saldirida ulkeler birbirlerine yardim gondereceklerdir Misir dan Hatti ulkesine veya Hatti ulkesinden Misir a kacan siginan kisiler kendi ulkelerine iade edilecek ancak bu kisiler siddetle cezalandirilmayacaktir Sonuclari ve onemiSu gune kadar kaydedilmis bulunmus en eski uluslararasi antlasmadir Bogazkoy Hattusas kazilarinda bulunan kil tablet ornegi Istanbul Arkeoloji Muzesi nde sergilenmektedir Antlasma metninin buyutulmus bir kopyasi ise New York taki Birlesmis Milletler Binasi nda bulunmaktadir Ayrica bakinizVikikaynak ta Kades Antlasmasi ile ilgili metin bulabilirsiniz II Ramses III Hattusili Hititler Antik MisirKaynakcaBasvuru Kitaplari Dunya Tarihi NTV Yayinlari Istanbul 2010 ISBN 978 605 5813 13 0Notlar a b Dunya Tarihi 2010 s 34 Arab Sameh M Ramses and the first Peace Treaty in History Arab World Books 23 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2017 a b c d e f g Egilmez Mahfi Kades savasini kim kazandi ntvmsnbc com 21 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2017 Peace Treaty between Ramses II and Hattusili III reshafim org 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2017 a b c d e f Sark Eserleri Muzesi Eserler Kades Antlasmasi Istanbul Arkeoloji Muzeleri Resmi Sitesi 13 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2017 a b c Ancientanatolia com sitesi Hitit Donemi Sayfasi Buyuk Hitit Devleti veya Emperyal Donem sayfasi Erisim tarihi 28 06 2011 3 Ocak 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Haziran 2011 Dis baglantilarRamses Hattusili Treaty 24 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce