Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kadı Burhaneddin (8 Ocak 1345; Kayseri - Temmuz 1398; Sivas), Türk devlet adamı, alim ve Azerbaycan edebiyatı ve Divan edebiyatı şairi.
Kadı Burhaneddin | |
|---|---|
| Doğum | Burhaneddin Ahmed 8 Ocak 1345 Kayseri |
| Ölüm | Temmuz 1398 Sivas |
| Meslek | Alim, devlet adamı, hükümdar, Azerbaycan ve Divan edebiyatı şâiri |
| Ebeveyn(ler) | Şemseddin Mehmed |
Hayatı
Asıl ismi Burhaneddin Ahmed'dir. 8 Ocak 1345 (Hicri 3 Ramazan 745) tarihinde Kayseri'de dünyaya geldi. XIII. yüzyıl başlarında Harezm'den Anadolu'ya göç edip önce Kastamonu'ya, sonra Kayseri'ye yerleşen Oğuzlar'ın Salur boyuna mensup bir aileden gelmektedir. Kadı Burhaneddin'in yaşadığı dönemde ona yakın olan ve onun Farsça "Bezm u Rezm" adlı biyografisini ve hükümdarlık döneminin tarihini yazan "Aziz bin Erdeşir-i Esterabadi", isimleri bilinen tüm cetlerinin alim-kadı olduklarını bildirmektedir.
Babası Kayseri Kadısı görevinde bulunan Şemseddin Mehmed idi. Annesi, Anadolu Selçuklular devletinde ileri gelen bir devlet adamı olan "Celâleddin Mahmud Müstevfî"nin oğlu "Abdullah Çelebi"’nin kızı olup "Anadolu Selçuklu Devleti" Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev’in akrabası idi.
Kadı Burhaneddin eğitimine 4 yaşında iken babasının yanında başlamış; kısa sürede Arapça ve Farsçayı öğrenmiş olup devrin orta eğitim kurumlarında okunan lûgat, sarf, nahif, maânî, beyan, arûz, hesap, mantık ve hikmet gibi bilimleri bilir duruma gelmiş ve hatta öğretmenlik yapmaya başlamıştır. 1358 yılında 14 yaşında iken babası ile birlikte Mısır'a gitmiştir. Orada öğrenimine devamla fıkıh, usûl-i fıkıh, ferâiz, hadis, tefsir, heyet ve tıp gibi bilim derslerini takip ederek dört mezhep (Hanefî, Şâfiî, Mâlikî, Hanbelî) hakkında bilgi edinmiştir. 1362 yılında Şam'a geçip; orada 1,5 yıl Mevlânâ Kutbedin Râzi'nin derslerine devam etmiştir. Oradan babası ile hacca gitmiş; Hicaz'dan dönerken babasını kaybetmiştir. Sonra Burhaneddin 1 yıl Halep'te kalıp orada öğrenimini sürdürmüştür.
Burhaneddin 1364 yılında Kayseri'ye dönmüştür. Kayseri o zaman Selçuklu Devleti'nin yıkılmasından sonra kurulan ufak beyliklerden biri olan Sivas ve çevresinde kurulmuş olan Eretna Beyliği idaresi altındaydı ve hükümdar Giyasettin Mehmed Bey'di. Burhaneddin babasının eski görevine tayin edilmede önce güçlük çekmiştir. Ama 1365 hükümdar Eretnaoğullarından Giyasettin Mehmed Bey tarafından Kayseri Kadısı olarak göreve atanmıştır. Kadı Burhaneddin bu hükümdarın yakın danışmanlığını yapıp ve hatta kızı ile evlenip damadı olmuştur. Kısa süre sonra Giyasettin Mehmed öldürülmesiyle Eretna Beyliği hükümdarlığına oğlu Alâeddin Ali Bey geçmişti. Kadı Burhaneddin, başında olan eniştesi Alâeddin Ali Bey hükümdarlığı zamanında da giderek politik güç kazanarak kadılık görevine devam etmiş ve 1378'de vezirlik görevini yüklenmiştir. Kadı olarak ve vezir olarak çok haksever tutumu, başarılı hükümleri ve adaletli idaresi ile halka kendini sevdirmiştir.
1381'de Alâeddin Ali Bey vebadan vefat etmiş ve Eretna Beyliği hükümdarlık tahtı 7 yaşındaki oğluna kalmıştır. Önce emirlerden Kılıç Aslan devlet naipliğine getirilmiştir ama emirler arasındaki siyasi güç rekabeti sürekli karışıklıklar ortaya çıkartmıştır. Kadı Burhaneddin, halkın da isteği ve ısrarı üzerine, beyliğin bu zayıflığından istifade edip 1381'de naip Kılıç Aslan'ı öldürüp onun yerine beylik naibi olmuştur.
Hemen sonra, aynı yıl 1381'de Sivas'ta istiklalini ilan ederek kendi adına hutbe okutup Sultanlık makamına geçip Kadı Burhaneddin Devleti adını taşıyan bir devlet kurmuştur. Bu devletin hükümdarlık makamında 18 yıl hüküm sürmüştür. Bir yandan kendi devletinin iç bütünlüğünü sağlayıcı politikalarla uğraşırken diğer taraftan komşu beylik ve devletler olan Akkoyunlular, Osmanlılar ve Memlûklular Devleti ile uğraşmak zorunda kalmıştır.
1392'de Kastamonu seferine çıkan Osmanlı Padişahı I. Bayezid'in eyalet askerinden kurulu öncü ordusu I. Bayezid'in büyük oğlu olan Şehzade Ertuğrul komutası altında, Kadı Burhaneddin'in askerî güçleri ile Çorum yakınlarında Kırkdilim mevkiinde savaşa girişmiş; bu öncü Osmanlı ordusu yenik düşmüş ve Şehzade Ertuğrul bu savaşta ölmüştür. Bu galibiyetten sonra Kadı Burhaneddin'in Moğol asıllı akıncı kuvvetleri Osmanlı topraklarını talana başlamıştır. Yıldırım Bayezid Macar saldırıları önlemek maksadıyla Rumeli'ye gitmek zorunda kaldığı için, 1393 baharında Anadolu geniş bir savaş ortamına dönmüştür. Türkmen Beyleri ve kent hakimleri ya Yıldırım ya da Kadı Burhaneddin odaklı bağlaşmalar kurmuşlar ve yer yer savaş haline geçmişlerdir. 1393'te Yıldırım'ın Amasya, Merzifon, Turhal ve Tokat kalelerini fethi ve bu bölgeye büyük yetkilerle oğlu Mehmed Çelebi'yi vali tayin etmesi sonucu bir barış dengesi sağlanabilmiştir.
Kadı Burhaneddin, kendisine isyan eden yeğeni Şeyh Müeyyed’i, Akkoyunlu hükümdarı Kara Yülük Osman Bey’le yapmış olduğu anlaşmaya uymayarak öldürmesi üzerine, 1398 yılında Akkoyunlu hükümdarı Kara Yülük Osman Bey ile savaşa girişmiş; bu savaşı kaybedip esir düşüp Temmuz 1398'de öldürülmüştür. Kadı Burhaneddin Devleti de onun öldürülmesiyle birlikte son bulmuştur.
Mezarı
Kadı Burhaneddin türbesi Sivas merkezde Kadıburhaneddin Mahallesi'nde bir park içerisinde bulunmaktadır. 1965 yılında dönemin valisi olan Ahmet Vefik Kitapçıgil tarafından yaptırılmıştır. Kesme taştan dört sütun üzerinde tek kubbesi bulunan bir yapıdır. Baldaken tarzında inşa edilmiştir. Mahalle sakinlerince huzursuz evliliklerde eşlerin ayrılmadan önce bu türbeye ayrı ayrı gelip (veya bir yakınlarınca getirilip) dua ettikleri anlatılmaktadır. Türbenin dört tarafının duvarla örülerek kapalı bir mekana dönüştürüldüğü ama çeştli belirtilerle bunun mezardaki veli kişi tarafından istenmediğinin anlaşılması üzerine tekrar duvarların kaldırıldığı da söylenmektedir. Bazı mahalle sakinlerinin yanından geçerken türbeye selam verdiklerine tanık olunur. Türbenin hemen yanında yine aynı adı taşıyan Kadıburhaneddin İlköğretim okulu yer alır. (Bu okulun adı 2018 yılında değiştirilmiş olsa da mahallede ve hatta daha geniş bir çevrede bu isimle bilinmektedir.) Yine aynı parkın içerisinde şebeke suyuna bağlı olmayan, bu nedenle de Sivas ahalisi tarafından "Tatlısu" olarak adlandırılan çeşmelerden birisi bulunmaktadır. Çeşme daha önceleri parkın bulunduğu çukurluk alanın içerisinde iken sonradan yeri birkaç metre kadar değiştirilerek biraz yukarıya yol kenarındaki kaldırıma taşınmıştır. Söylenenlere göre bu su kaynağı çok eski dönemlerden beri burada bir pınar halinde mevcuttur.
Edebi Kişiliği
Kadı Burhaneddin bu siyasal uğraşları yanında edebiyat ve özellikle şiir ile yakından meşgul olmuş ve özellikle gazel, tuyuğ ve rubailerle dolu büyük bir Divan ortaya çıkarmıştır. Türk edebiyatında aruz veznini Türkçeye uygulayıp Divan şiirinin ortaya çıkması sürecine öncülük eden büyük bir Anadolu şairi olarak anılması gerekmektedir.
600 sayfa tutan bir divanı dolduracak kadar şiir yazmıştır. Bu divanında 1500 gazel, 119 tuyuğ ve 20 rubai bulunmaktadır ama hiç kasidesi bulunmamaktadır. Kadı Burhaneddin gazelleri ve tuyuğları ile ün kazanmıştır. Tuyuğ şeklini Divan edebiyatına getiren Kadı Burhaneddin olmuştur. Gazellerinin gayet içten ve aşıkane oldukları görülür. Lirik şiirlerinde cesaret göze çarpar ve bu yönüyle de klâsik şiirden ayrılır. Aşk şiirlerinin yanı sıra din ve tasavvuf ile ilgili şiirleri de vardır. Şiirlerinde ne mahlası ne de adı bulunmaktadır.
İran şiirini çok iyi bilen Kadı Burhaneddin divan şiirinin öğelerini Türkçeye mal etmede emeği geçen baş Türk şairlerdendir. Divan şiirinin ilk Türkçe örneklerini veren bir şair olarak Türkçeyi aruza uydurmakta güçlük çektiği görülür. Bu aruz vezin eksikliği o kadar önemlidir ki Kadı Burhaneddin'in şiirlerinin çoğunda kullanılan vezni tayin etmek güç ve hatta bazılarında imkânsız olur. Ancak bu eksiklik XIV. yüzyıl Türk divan edebiyatına katkısı bulunan şairlerin nerede ise hepsinde görülmektedir. Kadı Burhaneddin bu müşkülatını, canlı ve samimi edası ile giderir. Günlük konuşma dilini de şiirlerinde kullanması onun şiirlerine ayrı bir özellik verir. Edebi sanatlara, özellikle cinasa, düşkündür. Bazı şiirlerinde tasavvuf izleri gayet açıkça görülmekle beraber Kadı Burhaneddin'i bir sûfî ve mutasavvıf bir şair olarak dünya işlerinden el etek çekmiş bir kişi saymak doğru olmaz. Kadı Burhaneddin'in gerçek yaşamında zevk ve safa alemleri düzenlediği bilinmektedir. Kadı Burhaneddin esas itibarıyla beşeri, maddi aşkı işlemiş ve maceracı, dövüşçü, savaşçı hayatının ve ruhunun izleri çok bariz olarak şiirlerinde yansımıştır. Doğayla ilgili tasvirleri çok güzel yapmıştır. Genellikle hayatını anlatmıştır.
Seçilmiş örnek eserleri
Özün eş-şeyh bilen serdar boler Enel-Hak diyen berdar boler Yiğit oldur ger Hakk için baş oynaya Döşekde ölen murdar boler.
Tuyuğ
Hakka şükür koçlarun devrânıdur.
Cümle âlem bu demün hayrânıdur.
Gün batardan gün toğan yire değün.
Işk erinün bir nefes seyrânidur.Gazel
Gönülüme ben didüm ki kandesin,
Gamzesinün oklarıyla kandesin
Gisusiyle bende düşdüm dir gönül,
Didüm ana nola çünkü bendesin
N'ola öpdüm gözüme sürdüm seni,
Sen dahi âlemde bir turvendesin
Bendesin sen bendeyim ben tapuna,
Bendeyim ben nice ki sen bendesin
Gözlerüm giryan ü biryândur gönül,
Leblerüm şekker özün pür-handesin
Kaynakça
- ^ "Azeri Literature in Iran (İran'da Azeri Edebiyatı)". Encyclopædia Iranica. 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2015.
14. yüzyılda Azerbaycan Türkçesi edebiyatında şiirin gelişmesinde iki şair (Doğu Anadolulu) "Kadi Burhaneddin" ve Hurufi misyoner-propagandacısı demagog Nesimi gayet önemli roller oynamışlardır.
- ^ Esterabadi'nin eserinin ilk Türkçeye çevirisi önce Kilisli Rifat ve sonra 1928'de Fuat Köprülü tarafından hazırlanıp Osmanlıca basılmıştır. Yeni Türkçe basımı: Aziz bin Erdeşir-i Esterâbâdî (Tr. çev.: Mürsel Öztürk) (1990) Bezm ü Rezm Ankara: Kültür Bakanlığı
- ^ a b c d e * Özaydın, Abdülkerim (2001) "Kadı Burhaneddin:" Türkiye Diyanet Vakfi İslâm Ansiklopedisi C.24 say.74-75 Online:[1] 18 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Sivas Efsaneleri, Kutlu Özen, 2001, Dilek Matbaası (Sayfa:183)
- ^ Songül Mısırlıoğlu (54), Habertürk: "Evliliğinde Mutlu Olmak İsteyenler..." 28 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 22 Mayıs 2018 Salı, 11:32
- ^ Güleryüz Sevim (58), Habertürk: "Evliliğinde Mutlu Olmak İsteyenler..." 28 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 22 Mayıs 2018 Salı, 11:32
- ^ "Kadı Burhanettin Türbesi İlgi Bekliyor" 6 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . başlıklı haber, Sivas İrade Gazetesi, Yayın Tarihi: 08/01/2017 (Tıpkı türbe gibi çeşmenin de bakımsızlığından bahsedilmektedir).
Kadı Burhaneddin Divanı Yeni Tıpkıbasım (2019) Hazırlayan: Hatice Özdil, Bitlis Eren Üniversitesi Yayınları, Ankara. (British Library’de bulunun yegane nüsha aslına uygun ölçüde ve kalitede tıpkıbasım olarak hazırlanmıştır.)
Dıș kaynaklar
- Cengiz, Halil Erdoğan (1972), Divan Şiiri Antolojisi, Ankara : Bilgi Yayınevi.
- Soysal, M. Orhan: (2002) Eski Türk Edebiyatı Metinleri, Ankara: Millî Eğitim Basımevi,.
- Yücel, Yaşar (1989) Anadolu Beylikleri Hakkında Araştırmalar. Cilt:2 say. 36-230 Ankara
- Hakkı Devrim (15 Mayıs 2008) Köşe yazısı ("Bir Mısra" başlığı için). Radikal Gazetesi,
- Alpaslan, Ali (1977), Kadı Burhaneddin Divanı’ndan Seçmeler, Kültür Bakanlığı, Ankara s. 49-51;
Dıș bağlantılar
Vikikaynak'ta kişi:Kadı Burhaneddin ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
- Özaydın, Abdülkerim (2001) "Kadı Burhaneddin: " Türkiye Diyanet Vakfi İslâm Ansiklopedisi. c.24 say.74-75 Online: [2] 18 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kadı Burhaneddin (Haz.: Ergin, Muharrem) (1980) Kadı Burhaneddin Divanı İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul. Online: [3] 19 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kazi Burhaneddin (Az. haz.: Aliyar Seferli ve Samet Alizade) (2005) Divan, Önder Neşriyat, Baku. Online: (Azerbaycanca)
- Sivas Kültür Envanteri, Kadı Burhaneddin Türbesi, 11 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . TESCİL TARİHİ: 21.01.1983 TESCİL KARARI: A-4053
- Türkiye Kültür Portalı, Kültür Envanteri Kadı Burhaneddin Türbesi - Sivas Envanter No: 58.01.30
- Aziz Nesin - Kadı Burhaneddin Türbesi'nde (Türbenin eski durumu görünmekte)
- Fotoğraf: Kadıburhaneddin Türbesi ve arkada Kadıburhaneddin İlkokulu (Yüksek Çözünürlüklü)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kadi Burhaneddin 8 Ocak 1345 Kayseri Temmuz 1398 Sivas Turk devlet adami alim ve Azerbaycan edebiyati ve Divan edebiyati sairi Kadi BurhaneddinDogumBurhaneddin Ahmed 8 Ocak 1345 KayseriOlumTemmuz 1398 SivasMeslekAlim devlet adami hukumdar Azerbaycan ve Divan edebiyati sairiEbeveyn ler Semseddin MehmedHayatiAsil ismi Burhaneddin Ahmed dir 8 Ocak 1345 Hicri 3 Ramazan 745 tarihinde Kayseri de dunyaya geldi XIII yuzyil baslarinda Harezm den Anadolu ya goc edip once Kastamonu ya sonra Kayseri ye yerlesen Oguzlar in Salur boyuna mensup bir aileden gelmektedir Kadi Burhaneddin in yasadigi donemde ona yakin olan ve onun Farsca Bezm u Rezm adli biyografisini ve hukumdarlik doneminin tarihini yazan Aziz bin Erdesir i Esterabadi isimleri bilinen tum cetlerinin alim kadi olduklarini bildirmektedir Babasi Kayseri Kadisi gorevinde bulunan Semseddin Mehmed idi Annesi Anadolu Selcuklular devletinde ileri gelen bir devlet adami olan Celaleddin Mahmud Mustevfi nin oglu Abdullah Celebi nin kizi olup Anadolu Selcuklu Devleti Sultani II Giyaseddin Keyhusrev in akrabasi idi Kadi Burhaneddin egitimine 4 yasinda iken babasinin yaninda baslamis kisa surede Arapca ve Farscayi ogrenmis olup devrin orta egitim kurumlarinda okunan lugat sarf nahif maani beyan aruz hesap mantik ve hikmet gibi bilimleri bilir duruma gelmis ve hatta ogretmenlik yapmaya baslamistir 1358 yilinda 14 yasinda iken babasi ile birlikte Misir a gitmistir Orada ogrenimine devamla fikih usul i fikih feraiz hadis tefsir heyet ve tip gibi bilim derslerini takip ederek dort mezhep Hanefi Safii Maliki Hanbeli hakkinda bilgi edinmistir 1362 yilinda Sam a gecip orada 1 5 yil Mevlana Kutbedin Razi nin derslerine devam etmistir Oradan babasi ile hacca gitmis Hicaz dan donerken babasini kaybetmistir Sonra Burhaneddin 1 yil Halep te kalip orada ogrenimini surdurmustur Burhaneddin 1364 yilinda Kayseri ye donmustur Kayseri o zaman Selcuklu Devleti nin yikilmasindan sonra kurulan ufak beyliklerden biri olan Sivas ve cevresinde kurulmus olan Eretna Beyligi idaresi altindaydi ve hukumdar Giyasettin Mehmed Bey di Burhaneddin babasinin eski gorevine tayin edilmede once gucluk cekmistir Ama 1365 hukumdar Eretnaogullarindan Giyasettin Mehmed Bey tarafindan Kayseri Kadisi olarak goreve atanmistir Kadi Burhaneddin bu hukumdarin yakin danismanligini yapip ve hatta kizi ile evlenip damadi olmustur Kisa sure sonra Giyasettin Mehmed oldurulmesiyle Eretna Beyligi hukumdarligina oglu Alaeddin Ali Bey gecmisti Kadi Burhaneddin basinda olan enistesi Alaeddin Ali Bey hukumdarligi zamaninda da giderek politik guc kazanarak kadilik gorevine devam etmis ve 1378 de vezirlik gorevini yuklenmistir Kadi olarak ve vezir olarak cok haksever tutumu basarili hukumleri ve adaletli idaresi ile halka kendini sevdirmistir 1381 de Alaeddin Ali Bey vebadan vefat etmis ve Eretna Beyligi hukumdarlik tahti 7 yasindaki ogluna kalmistir Once emirlerden Kilic Aslan devlet naipligine getirilmistir ama emirler arasindaki siyasi guc rekabeti surekli karisikliklar ortaya cikartmistir Kadi Burhaneddin halkin da istegi ve israri uzerine beyligin bu zayifligindan istifade edip 1381 de naip Kilic Aslan i oldurup onun yerine beylik naibi olmustur Hemen sonra ayni yil 1381 de Sivas ta istiklalini ilan ederek kendi adina hutbe okutup Sultanlik makamina gecip Kadi Burhaneddin Devleti adini tasiyan bir devlet kurmustur Bu devletin hukumdarlik makaminda 18 yil hukum surmustur Bir yandan kendi devletinin ic butunlugunu saglayici politikalarla ugrasirken diger taraftan komsu beylik ve devletler olan Akkoyunlular Osmanlilar ve Memluklular Devleti ile ugrasmak zorunda kalmistir 1392 de Kastamonu seferine cikan Osmanli Padisahi I Bayezid in eyalet askerinden kurulu oncu ordusu I Bayezid in buyuk oglu olan Sehzade Ertugrul komutasi altinda Kadi Burhaneddin in askeri gucleri ile Corum yakinlarinda Kirkdilim mevkiinde savasa girismis bu oncu Osmanli ordusu yenik dusmus ve Sehzade Ertugrul bu savasta olmustur Bu galibiyetten sonra Kadi Burhaneddin in Mogol asilli akinci kuvvetleri Osmanli topraklarini talana baslamistir Yildirim Bayezid Macar saldirilari onlemek maksadiyla Rumeli ye gitmek zorunda kaldigi icin 1393 baharinda Anadolu genis bir savas ortamina donmustur Turkmen Beyleri ve kent hakimleri ya Yildirim ya da Kadi Burhaneddin odakli baglasmalar kurmuslar ve yer yer savas haline gecmislerdir 1393 te Yildirim in Amasya Merzifon Turhal ve Tokat kalelerini fethi ve bu bolgeye buyuk yetkilerle oglu Mehmed Celebi yi vali tayin etmesi sonucu bir baris dengesi saglanabilmistir Kadi Burhaneddin kendisine isyan eden yegeni Seyh Mueyyed i Akkoyunlu hukumdari Kara Yuluk Osman Bey le yapmis oldugu anlasmaya uymayarak oldurmesi uzerine 1398 yilinda Akkoyunlu hukumdari Kara Yuluk Osman Bey ile savasa girismis bu savasi kaybedip esir dusup Temmuz 1398 de oldurulmustur Kadi Burhaneddin Devleti de onun oldurulmesiyle birlikte son bulmustur Mezari Kadiburhaneddin Turbesi Sivas Kadi Burhaneddin turbesi Sivas merkezde Kadiburhaneddin Mahallesi nde bir park icerisinde bulunmaktadir 1965 yilinda donemin valisi olan Ahmet Vefik Kitapcigil tarafindan yaptirilmistir Kesme tastan dort sutun uzerinde tek kubbesi bulunan bir yapidir Baldaken tarzinda insa edilmistir Mahalle sakinlerince huzursuz evliliklerde eslerin ayrilmadan once bu turbeye ayri ayri gelip veya bir yakinlarinca getirilip dua ettikleri anlatilmaktadir Turbenin dort tarafinin duvarla orulerek kapali bir mekana donusturuldugu ama cestli belirtilerle bunun mezardaki veli kisi tarafindan istenmediginin anlasilmasi uzerine tekrar duvarlarin kaldirildigi da soylenmektedir Bazi mahalle sakinlerinin yanindan gecerken turbeye selam verdiklerine tanik olunur Turbenin hemen yaninda yine ayni adi tasiyan Kadiburhaneddin Ilkogretim okulu yer alir Bu okulun adi 2018 yilinda degistirilmis olsa da mahallede ve hatta daha genis bir cevrede bu isimle bilinmektedir Yine ayni parkin icerisinde sebeke suyuna bagli olmayan bu nedenle de Sivas ahalisi tarafindan Tatlisu olarak adlandirilan cesmelerden birisi bulunmaktadir Cesme daha onceleri parkin bulundugu cukurluk alanin icerisinde iken sonradan yeri birkac metre kadar degistirilerek biraz yukariya yol kenarindaki kaldirima tasinmistir Soylenenlere gore bu su kaynagi cok eski donemlerden beri burada bir pinar halinde mevcuttur Edebi KisiligiKadi Burhaneddin bu siyasal ugraslari yaninda edebiyat ve ozellikle siir ile yakindan mesgul olmus ve ozellikle gazel tuyug ve rubailerle dolu buyuk bir Divan ortaya cikarmistir Turk edebiyatinda aruz veznini Turkceye uygulayip Divan siirinin ortaya cikmasi surecine onculuk eden buyuk bir Anadolu sairi olarak anilmasi gerekmektedir 600 sayfa tutan bir divani dolduracak kadar siir yazmistir Bu divaninda 1500 gazel 119 tuyug ve 20 rubai bulunmaktadir ama hic kasidesi bulunmamaktadir Kadi Burhaneddin gazelleri ve tuyuglari ile un kazanmistir Tuyug seklini Divan edebiyatina getiren Kadi Burhaneddin olmustur Gazellerinin gayet icten ve asikane olduklari gorulur Lirik siirlerinde cesaret goze carpar ve bu yonuyle de klasik siirden ayrilir Ask siirlerinin yani sira din ve tasavvuf ile ilgili siirleri de vardir Siirlerinde ne mahlasi ne de adi bulunmaktadir Iran siirini cok iyi bilen Kadi Burhaneddin divan siirinin ogelerini Turkceye mal etmede emegi gecen bas Turk sairlerdendir Divan siirinin ilk Turkce orneklerini veren bir sair olarak Turkceyi aruza uydurmakta gucluk cektigi gorulur Bu aruz vezin eksikligi o kadar onemlidir ki Kadi Burhaneddin in siirlerinin cogunda kullanilan vezni tayin etmek guc ve hatta bazilarinda imkansiz olur Ancak bu eksiklik XIV yuzyil Turk divan edebiyatina katkisi bulunan sairlerin nerede ise hepsinde gorulmektedir Kadi Burhaneddin bu muskulatini canli ve samimi edasi ile giderir Gunluk konusma dilini de siirlerinde kullanmasi onun siirlerine ayri bir ozellik verir Edebi sanatlara ozellikle cinasa duskundur Bazi siirlerinde tasavvuf izleri gayet acikca gorulmekle beraber Kadi Burhaneddin i bir sufi ve mutasavvif bir sair olarak dunya islerinden el etek cekmis bir kisi saymak dogru olmaz Kadi Burhaneddin in gercek yasaminda zevk ve safa alemleri duzenledigi bilinmektedir Kadi Burhaneddin esas itibariyla beseri maddi aski islemis ve maceraci dovuscu savasci hayatinin ve ruhunun izleri cok bariz olarak siirlerinde yansimistir Dogayla ilgili tasvirleri cok guzel yapmistir Genellikle hayatini anlatmistir Secilmis ornek eserleriOzun es seyh bilen serdar boler Enel Hak diyen berdar boler Yigit oldur ger Hakk icin bas oynaya Dosekde olen murdar boler Tuyug Hakka sukur koclarun devranidur Cumle alem bu demun hayranidur Gun batardan gun togan yire degun Isk erinun bir nefes seyranidur Gazel Gonulume ben didum ki kandesin Gamzesinun oklariyla kandesin Gisusiyle bende dusdum dir gonul Didum ana nola cunku bendesin N ola opdum gozume surdum seni Sen dahi alemde bir turvendesin Bendesin sen bendeyim ben tapuna Bendeyim ben nice ki sen bendesin Gozlerum giryan u biryandur gonul Leblerum sekker ozun pur handesinKaynakca Azeri Literature in Iran Iran da Azeri Edebiyati Encyclopaedia Iranica 28 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Nisan 2015 14 yuzyilda Azerbaycan Turkcesi edebiyatinda siirin gelismesinde iki sair Dogu Anadolulu Kadi Burhaneddin ve Hurufi misyoner propagandacisi demagog Nesimi gayet onemli roller oynamislardir Esterabadi nin eserinin ilk Turkceye cevirisi once Kilisli Rifat ve sonra 1928 de Fuat Koprulu tarafindan hazirlanip Osmanlica basilmistir Yeni Turkce basimi Aziz bin Erdesir i Esterabadi Tr cev Mursel Ozturk 1990 Bezm u Rezm Ankara Kultur Bakanligi a b c d e Ozaydin Abdulkerim 2001 Kadi Burhaneddin Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi C 24 say 74 75 Online 1 18 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Sivas Efsaneleri Kutlu Ozen 2001 Dilek Matbaasi Sayfa 183 Songul Misirlioglu 54 Haberturk Evliliginde Mutlu Olmak Isteyenler 28 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde 22 Mayis 2018 Sali 11 32 Guleryuz Sevim 58 Haberturk Evliliginde Mutlu Olmak Isteyenler 28 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde 22 Mayis 2018 Sali 11 32 Kadi Burhanettin Turbesi Ilgi Bekliyor 6 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde baslikli haber Sivas Irade Gazetesi Yayin Tarihi 08 01 2017 Tipki turbe gibi cesmenin de bakimsizligindan bahsedilmektedir Kadi Burhaneddin Divani Yeni Tipkibasim 2019 Hazirlayan Hatice Ozdil Bitlis Eren Universitesi Yayinlari Ankara British Library de bulunun yegane nusha aslina uygun olcude ve kalitede tipkibasim olarak hazirlanmistir Diș kaynaklarCengiz Halil Erdogan 1972 Divan Siiri Antolojisi Ankara Bilgi Yayinevi Soysal M Orhan 2002 Eski Turk Edebiyati Metinleri Ankara Milli Egitim Basimevi Yucel Yasar 1989 Anadolu Beylikleri Hakkinda Arastirmalar Cilt 2 say 36 230 Ankara Hakki Devrim 15 Mayis 2008 Kose yazisi Bir Misra basligi icin Radikal Gazetesi Alpaslan Ali 1977 Kadi Burhaneddin Divani ndan Secmeler Kultur Bakanligi Ankara s 49 51 Diș baglantilarVikikaynak ta kisi Kadi Burhaneddin ile ilgili metin bulabilirsiniz Ozaydin Abdulkerim 2001 Kadi Burhaneddin Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi c 24 say 74 75 Online 2 18 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kadi Burhaneddin Haz Ergin Muharrem 1980 Kadi Burhaneddin Divani Istanbul Universitesi Edebiyat Fakultesi Yayinlari Istanbul Online 3 19 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kazi Burhaneddin Az haz Aliyar Seferli ve Samet Alizade 2005 Divan Onder Nesriyat Baku Online Azerbaycanca Sivas Kultur Envanteri Kadi Burhaneddin Turbesi 11 Eylul 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde TESCIL TARIHI 21 01 1983 TESCIL KARARI A 4053 Turkiye Kultur Portali Kultur Envanteri Kadi Burhaneddin Turbesi Sivas Envanter No 58 01 30 Aziz Nesin Kadi Burhaneddin Turbesi nde Turbenin eski durumu gorunmekte Fotograf Kadiburhaneddin Turbesi ve arkada Kadiburhaneddin Ilkokulu Yuksek Cozunurluklu