Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kanijeli Siyavuş Paşa (d. ? - ö. 1602) III. Murad saltanatı döneminde 1582-1584, 1586-1589 ve 1592-1593 yıllarında üç dönem sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.
| Kanijeli Siyavuş Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 24 Aralık 1582 - 25 Temmuz 1584 | |
| Hükümdar | III. Murad |
| Yerine geldiği | Koca Sinan Paşa |
| Yerine gelen | Özdemiroğlu Osman Paşa |
| Görev süresi 14 Nisan 1586 - 2 Nisan 1589 | |
| Hükümdar | III. Murad |
| Yerine geldiği | Hadim Mesih Mehmed Paşa |
| Yerine gelen | Koca Sinan Paşa |
| Görev süresi 4 Nisan 1592 - 28 Ocak 1593 | |
| Hükümdar | III. Murad |
| Yerine geldiği | Serdar Ferhat Paşa |
| Yerine gelen | Koca Sinan Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Kanije, Bosna Eyaleti |
| Ölüm | 1602 İstanbul |
Yaşamı
Aslının Hırvat ya da Macar olduğu sanılmaktadır.
Endurun'da saray eğitimi ile yetişmişti. Endurun'dan çıkma yaptığı zaman "hazine kethüdası" görevi verildi. 1567'de "büyük imrahor" görevine atandı. 1569'da ise "Yeniçeri Ağası" oldu. Daha sonra "Rumeli Beylerbeyliği"ne getirildi. Kubbealtı veziri olduktan sonra 1580'de II. Selim'in en küçük kızı olan Fatma Sultan ile evlendi.
24 Aralık 1582'de Koca Sinan Paşa yerine birinci defa sadrazam oldu. Kafkasya seferine serdar olarak atanmayı bu görevinin bir kısmının fazla olduğunu iddia ederek kabul etmedi. Bu yüzden, bu sefere serdar tayin edilen Özdemiroğlu Osman Paşa askeri disiplinde zorluk çekti. Ayrıca İstanbul'da kalan kapıkulları da bundan memnun olmadılar. Askerin bu hoşnutsuzluğu yanında kapıkulu sipahilerine verdiği birer akça terakkiyi de asker az bulup kabul etmedi. Şikayet için Divana çıkan kapıkulu sipahi askerleri divanda Sadrazam Sivayuş Paşa'yı tahkir ettiler. Bunu haber alan padişah III. Murat Sivayuş Paşa'yı sadaretten azletti ve yerine Özdemiroğlu Osman Paşa sadarete getirildi. Peçevi ayrıca Sivayuş Paşa'nın Özdemiroğlu'nun Kafkas seferinde başarısı ile Kırım hanı isyanını bastırması dolayısıyla kazandığı muvaffakiyetleri kıskandığını yazmaktadır.
Sadrazam Özdemiroğlu Osman Paşa Sadrazam olduktan sonra da 1584'te serdar olarak İran üzerine sefere çıktı ve Tebriz'i işgal etmeyi başardı. Ama 29 Ekim 1584'te bu seferde iken hastalanıp öldü. Yerine Aralık'ta ikinci vezir olan Hadim Mesih Mehmed Paşa sadrazam oldu. Ama Nisan 1584'te reisülkittap Hamza Efendi ile mücadeleye girişip istediği gibi reisülkitabı sultan görevden ayırmayı kabul etmeyince, Hadım Mesih Mehmed Paşa sedaretten istifa etti. Böylece Kanijeli Sivayuş Paşa ikinci defa sadrazamlığa getirildi.
İkinci sadrazamlığında da Sivayuş Paşa askerlerle çatışmaya girişti. Ülkenin devamlı savaşlar dolayısıyla malî durumu bozuktu ve beklenen vergi gelirleri harcamalara yetişmemekteydi. Bu nedenle Sivayuş Paşa metalik paranın ayarını bozarak gelir sağlamaya çalıştı. Fakat bu tahşiş edilmiş akçe askere verilince 1589'da ortaya bir kapıkulu sipahi isyanı çıktı. Bu isyan sırasında sipahiler Sultan müsahibi beylerbeyi Mehmed Paşa'yı öldürdüler. Bu hadiseyi önlemeyemediği için Sivayuş Paşa sadrazamlıktan azledildi.
1591'de Ferhat Paşa sadrazam iken Erzurum ahalisi orada bulunan yeniçerilerden şikayet etmiş ve sonra da oradaki yeniçeri kışlalarına hücum edip arbede çıkardılar. Bunun haber İstanbul'a gelince İstanbul'daki yeniçeriler çorbalarını içmeyip isyan ettiler. Bunun nedenini soran Sultan'a Ferhat Paşa durumun ciddiliğini küçümseyen yanlış bilgi verdi. Fakat gerçek 1592'de ortaya çıkınca sultan Ferhat Paşa'yı sedaretten ayırdı ve yerine üçüncü defa Sivayuş Paşa sadrazam olarak görevlendirildi.
Sivayuş Paşa'nın üçüncü sedareti sırasında da kapıkulu askeri ile arası açıldı. 1593'te kapıkulu süvari askerlerine maaş dağıtılması sırasında kapıkulu sipahileri yine isyan ettiler. Bu üçüncü başvezirlik döneminde üçüncü defa sipahi çıkması sadece bir idarecilik noksanlığı olarak görülmedi ve Sivayuş Paşa'nın "uğursuz" olduğu isnat ve ithamlarına yol açtı. Sivayuş Paşa sadaretten ve devlet idaresinden emekliye ayrıldı, yerine Sinan Paşa üçüncü defa sadrazam yapıldı.
Bundan sonra Siyavuş Paşa devlet hayatından çekilmiş şekilde İstanbul'da 10 yıl daha yaşadı. 1602 yılında İstanbul'da öldü. Eyüpsultan'daki Sokollu türbesinin karşısında bulunan kendi türbesine gömülmüştür.
Değerlendirme
Sivayuş Paşa'nın idare gücünün orta derecede olduğu kabul edilmektedir. Her üç sedareti sırasında kapıkulu askeri ile geçinememesi; onun uğursuzluğuna atıf olunarak ömrünün son 10 yılını devlet idaresinden uzak olarak geçirmesine neden olmuştur.
Uzunçarşılı onu değerlendirmekte iken zamanın tarihçileri Sivayuş Paşa'nın çok mutedil tabiatlı kolay kızmayan bir kişi olduğunu belirtmektedirler
Modern yaşam ve yapıtları ile Osmanlılar hakkındaki biyografi eserine göre
Osmanlı kaynakları... ılımlı, nazik ve dürüst bir kişi olarak söz et(mişlerdir).
Eserleri
Eyup'deki türbesi yanında açılma kitabesi 1602 olan bir hayrat çeşmesi vardır.
Ayrıca Edirne civarında (şimdi Bulgaristan'da bulunan) Harmanlı'da bir cami, mektep ve hamamdan oluşan bir külliye yaptırmıştır. Harmanlı'da Kanijeli Siyavuş Paşa'nın 1585'te "Harmanlı Çayı"'nın üzerinde yaptırmış olduğu (ama günümüzde sadece bir kuru dereyi geçen) "kambur" adı verilen taş köprü hala ayaktadır ve şehirde turist çeken bir özellik sayılmaktadır.
Kaynakça
- ^ a b c d Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVİ. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu say.342
- ^ Danışmend, İsmail Hâmi, (1961) Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul:Türkiye Yayınevi, say.22.
- ^ İbrahim Peçevi Efendi (haz. Bekir Sıtkı Baykal) (1999), Peçevi Tarihi (2 Cilt), İstanbul:Kültür ve Turizm Bakanlığı)
- ^ Atayı tarihi
- ^ Aslan, Adnan, "Sivayuş Paşa (Kanijeli)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, C.2 s.547, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-08-0071-01.
Dış bağlantılar
- Danişmend, İsmail Hâmi, (1961) Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul:Türkiye Yayınevi.
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010)
- Aslan, Adnan, "Sivayuş Paşa (Kanijeli)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, C.2 s.547, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-08-0071-01.
- Bosworth,C.E., van Donzel,E., W.P. Heinrichs,W.P. ve Lecomte,G. (ed) (1997] Encyclopedia of Islam 2.ed. Cilt.IX SAN-SZE, say.726 (İngilizce)
- Ak, Mahmut, "Sivayuş Paşa, Kanijeli " (2009) Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt:37 Sayfa:311-313, İstanbul:TDV Yayınları. Online:[1] 26 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Koca Sinan Paşa |  Osmanlı Sadrazamı 24 Aralık 1582 - 25 Temmuz 1584 | Sonra gelen: Özdemiroğlu Osman Paşa |
| Önce gelen: Hadim Mesih Mehmed Paşa | Osmanlı Sadrazamı 14 Nisan 1586 - 2 Nisan 1589 | Sonra gelen: Koca Sinan Paşa |
| Önce gelen: Serdar Ferhat Paşa | Osmanlı Sadrazamı 4 Nisan 1592 - 28 Ocak 1593 | Sonra gelen: Koca Sinan Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kanijeli Siyavus Pasa d o 1602 III Murad saltanati doneminde 1582 1584 1586 1589 ve 1592 1593 yillarinda uc donem sadrazamlik yapmis bir Osmanli devlet adamidir Kanijeli Siyavus PasaOsmanli SadrazamiGorev suresi 24 Aralik 1582 25 Temmuz 1584Hukumdar III MuradYerine geldigi Koca Sinan PasaYerine gelen Ozdemiroglu Osman PasaGorev suresi 14 Nisan 1586 2 Nisan 1589Hukumdar III MuradYerine geldigi Hadim Mesih Mehmed PasaYerine gelen Koca Sinan PasaGorev suresi 4 Nisan 1592 28 Ocak 1593Hukumdar III MuradYerine geldigi Serdar Ferhat PasaYerine gelen Koca Sinan PasaKisisel bilgilerDogum Kanije Bosna EyaletiOlum 1602 IstanbulYasamiAslinin Hirvat ya da Macar oldugu sanilmaktadir Endurun da saray egitimi ile yetismisti Endurun dan cikma yaptigi zaman hazine kethudasi gorevi verildi 1567 de buyuk imrahor gorevine atandi 1569 da ise Yeniceri Agasi oldu Daha sonra Rumeli Beylerbeyligi ne getirildi Kubbealti veziri olduktan sonra 1580 de II Selim in en kucuk kizi olan Fatma Sultan ile evlendi 24 Aralik 1582 de Koca Sinan Pasa yerine birinci defa sadrazam oldu Kafkasya seferine serdar olarak atanmayi bu gorevinin bir kisminin fazla oldugunu iddia ederek kabul etmedi Bu yuzden bu sefere serdar tayin edilen Ozdemiroglu Osman Pasa askeri disiplinde zorluk cekti Ayrica Istanbul da kalan kapikullari da bundan memnun olmadilar Askerin bu hosnutsuzlugu yaninda kapikulu sipahilerine verdigi birer akca terakkiyi de asker az bulup kabul etmedi Sikayet icin Divana cikan kapikulu sipahi askerleri divanda Sadrazam Sivayus Pasa yi tahkir ettiler Bunu haber alan padisah III Murat Sivayus Pasa yi sadaretten azletti ve yerine Ozdemiroglu Osman Pasa sadarete getirildi Pecevi ayrica Sivayus Pasa nin Ozdemiroglu nun Kafkas seferinde basarisi ile Kirim hani isyanini bastirmasi dolayisiyla kazandigi muvaffakiyetleri kiskandigini yazmaktadir Sadrazam Ozdemiroglu Osman Pasa Sadrazam olduktan sonra da 1584 te serdar olarak Iran uzerine sefere cikti ve Tebriz i isgal etmeyi basardi Ama 29 Ekim 1584 te bu seferde iken hastalanip oldu Yerine Aralik ta ikinci vezir olan Hadim Mesih Mehmed Pasa sadrazam oldu Ama Nisan 1584 te reisulkittap Hamza Efendi ile mucadeleye girisip istedigi gibi reisulkitabi sultan gorevden ayirmayi kabul etmeyince Hadim Mesih Mehmed Pasa sedaretten istifa etti Boylece Kanijeli Sivayus Pasa ikinci defa sadrazamliga getirildi Ikinci sadrazamliginda da Sivayus Pasa askerlerle catismaya giristi Ulkenin devamli savaslar dolayisiyla mali durumu bozuktu ve beklenen vergi gelirleri harcamalara yetismemekteydi Bu nedenle Sivayus Pasa metalik paranin ayarini bozarak gelir saglamaya calisti Fakat bu tahsis edilmis akce askere verilince 1589 da ortaya bir kapikulu sipahi isyani cikti Bu isyan sirasinda sipahiler Sultan musahibi beylerbeyi Mehmed Pasa yi oldurduler Bu hadiseyi onlemeyemedigi icin Sivayus Pasa sadrazamliktan azledildi 1591 de Ferhat Pasa sadrazam iken Erzurum ahalisi orada bulunan yenicerilerden sikayet etmis ve sonra da oradaki yeniceri kislalarina hucum edip arbede cikardilar Bunun haber Istanbul a gelince Istanbul daki yeniceriler corbalarini icmeyip isyan ettiler Bunun nedenini soran Sultan a Ferhat Pasa durumun ciddiligini kucumseyen yanlis bilgi verdi Fakat gercek 1592 de ortaya cikinca sultan Ferhat Pasa yi sedaretten ayirdi ve yerine ucuncu defa Sivayus Pasa sadrazam olarak gorevlendirildi Sivayus Pasa nin ucuncu sedareti sirasinda da kapikulu askeri ile arasi acildi 1593 te kapikulu suvari askerlerine maas dagitilmasi sirasinda kapikulu sipahileri yine isyan ettiler Bu ucuncu basvezirlik doneminde ucuncu defa sipahi cikmasi sadece bir idarecilik noksanligi olarak gorulmedi ve Sivayus Pasa nin ugursuz oldugu isnat ve ithamlarina yol acti Sivayus Pasa sadaretten ve devlet idaresinden emekliye ayrildi yerine Sinan Pasa ucuncu defa sadrazam yapildi Bundan sonra Siyavus Pasa devlet hayatindan cekilmis sekilde Istanbul da 10 yil daha yasadi 1602 yilinda Istanbul da oldu Eyupsultan daki Sokollu turbesinin karsisinda bulunan kendi turbesine gomulmustur Eyup Sultan Camii yakininda bulunan Siyavus Pasa Turbesi nden goruntuler Mart 2022 DegerlendirmeSivayus Pasa nin idare gucunun orta derecede oldugu kabul edilmektedir Her uc sedareti sirasinda kapikulu askeri ile gecinememesi onun ugursuzluguna atif olunarak omrunun son 10 yilini devlet idaresinden uzak olarak gecirmesine neden olmustur Uzuncarsili onu degerlendirmekte iken zamanin tarihcileri Sivayus Pasa nin cok mutedil tabiatli kolay kizmayan bir kisi oldugunu belirtmektedirler Modern yasam ve yapitlari ile Osmanlilar hakkindaki biyografi eserine gore Osmanli kaynaklari ilimli nazik ve durust bir kisi olarak soz et mislerdir EserleriHarmanli da Sivayus Pasa tarafindan yaptirilan kopru Eyup deki turbesi yaninda acilma kitabesi 1602 olan bir hayrat cesmesi vardir Ayrica Edirne civarinda simdi Bulgaristan da bulunan Harmanli da bir cami mektep ve hamamdan olusan bir kulliye yaptirmistir Harmanli da Kanijeli Siyavus Pasa nin 1585 te Harmanli Cayi nin uzerinde yaptirmis oldugu ama gunumuzde sadece bir kuru dereyi gecen kambur adi verilen tas kopru hala ayaktadir ve sehirde turist ceken bir ozellik sayilmaktadir Kaynakca a b c d Uzuncarsili Ismail Hakki 1954 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu say 342 Danismend Ismail Hami 1961 Osmanli Devlet Erkani Istanbul Turkiye Yayinevi say 22 Ibrahim Pecevi Efendi haz Bekir Sitki Baykal 1999 Pecevi Tarihi 2 Cilt Istanbul Kultur ve Turizm Bakanligi ISBN 975 17 1109 6 Atayi tarihi Aslan Adnan Sivayus Pasa Kanijeli 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi C 2 s 547 Istanbul Yapi Kredi Kultur Yayincilik A S ISBN 975 08 0071 01 Dis baglantilarDanismend Ismail Hami 1961 Osmanli Devlet Erkani Istanbul Turkiye Yayinevi Uzuncarsili Ismail Hakki 1954 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu Altinci Baski 2011 ISBN 978 975 16 0010 Aslan Adnan Sivayus Pasa Kanijeli 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi C 2 s 547 Istanbul Yapi Kredi Kultur Yayincilik A S ISBN 975 08 0071 01 Bosworth C E van Donzel E W P Heinrichs W P ve Lecomte G ed 1997 Encyclopedia of Islam 2 ed Cilt IX SAN SZE say 726 ISBN 90 04 10422 4 Ingilizce Ak Mahmut Sivayus Pasa Kanijeli 2009 Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt 37 Sayfa 311 313 Istanbul TDV Yayinlari Online 1 26 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Siyasi goreviOnce gelen Koca Sinan Pasa Osmanli Sadrazami 24 Aralik 1582 25 Temmuz 1584 Sonra gelen Ozdemiroglu Osman PasaOnce gelen Hadim Mesih Mehmed Pasa Osmanli Sadrazami 14 Nisan 1586 2 Nisan 1589 Sonra gelen Koca Sinan PasaOnce gelen Serdar Ferhat Pasa Osmanli Sadrazami 4 Nisan 1592 28 Ocak 1593 Sonra gelen Koca Sinan Pasa