Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Mayıs 2021) () |
Kaplumbağa (ya da tosbağa), Testudines takımını oluşturan çok sert ve kemiksi bir kabuk içinde yaşayan, ağır yürüyüşlü, dört ayaklı, sürüngenler için kullanılan terim.
| Kaplumbağalar | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Ernst Haeckel'in Kunstformen der Natur (1904) adlı kitabında kaplumbağa çizimleri. | |||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||
| |||||||||
| Alt takımlar | |||||||||
Hareketleri yönünden ne kadar telaşsız ve ağır hayvanlarsa onların tarih boyunca gelişimi de o kadar yavaş olmuştur. Kaplumbağalar, öteki sürüngenlerle birlikte Mezozoik'in ilk dönemi olan Trias Çağı'nda ortaya çıktılar. 200 milyon yıldan beri kaplumbağaların vücut yapıları önemli hiçbir değişikliğe uğramamıştır. Hâlbuki kaplumbağalar, dünyada soyu henüz tükenmemiş en eski hayvanlardandır.
Açlığa pek dayanıklıdırlar. Çok uzun ömürlüdürler. Yüz, yüz elli yıl kadar yaşarlar.
Kaplumbağalar çeşitlerine ve yaşadıkları iklim kuşağına göre kış uykusuna yatarlar. Deniz kaplumbağaları kış uykusuna yatmazlar çünkü onlar göç eden hayvanlardır. Bu iç güdünün ortaya çıkmasının nedeni İklim değişikliğidir. Bol Güneş ışığı alan kuru topraklarda kendine bir delik kazıp bütün kışı orada geçirmek üzere içine girer.
Günümüzde, soyunu sürdürmekte olan 250'ye yakın kaplumbağa türü bulunmaktadır.
Baş ve ayaklar
Kaplumbağaların başı vücutlarına oranla çok ufaktır. Ağızları bir kuşun gagasına benzer. Dişlerin yerini sert kemiksi bir damak almıştır. Kaplumbağalar, bununla besinlerini yakalar ve ezerek mekanik sindirim yapar. Dil kafasına oranla büyük ve yumuşaktır.
Ayaklarına gelince, bunların uçlarında beşer parmak vardır, karada ve bataklıklarda yaşayan kaplumbağalarda bunlar hareketlidir. Uçlarındaki tırnaklar kıvrık ve serttir. Bataklıklarda yaşayan kaplumbağalarda birbirleriyle bir zar aracılığıyla birleşmiş küreğe benzer bir durum almıştır. Bunların arka ayak parmaklarının sayısı dörttür. Deniz kaplumbağalarında ise parmaklar bitişiktir. Aralarında perdeler vardır. bunları suyun içinde yüzmek ve dengede kalmak için kullanırlar.
Türkiye'de bulunan bazı kaplumbağa türleri
- Mahmuzlu Akdeniz kaplumbağası (Testudo graeca)
- Hermann kaplumbağası (Testudo hermanni)
- Benekli kaplumbağa (Emys orbicularis)
- Çizgili kaplumbağa (Mauremys caspica)
- Fırat kaplumbağası (Rafetus euphraticus)
- Yeşil kaplumbağa (Chelonia mydas)
- Nil kaplumbağası (Trionyx triunguis)
- Sini kaplumbağası (Caretta caretta)
Alt takım ve familyalar
Testudines (kaplumbağalar) takımının, soyu tükenmiş (kısa: † st) olanlar da dahil olmak üzere, alt takım ve familyalarına ait sınıflandırma aşağıda verilmiştir:
Takım Testudinata Klein 1760
- Cins † Schoch & Sues 2015
- Familya † Baur 1887
- Familya † Gaffney & Kitching 1994 sensu Lee 1997
- Familya † Nopcsa 1928
- Klad †
- Klad †
- Familya † Warren 1969
- Familya † Tong et al. 2012
- Familya † de Lapparent de Broin & Murelaga 1996
- Klad †
- Familya † Lydekker 1887
- Familya † Gaffney et al. 1998
- Cins † Sterli, de la Fuente & Cerda 2013
- Cins † Gaffney et al. 2007
- Cins † Sterli & de la Fuente 2012
- Klad †
- Familya † Nopcsa 1923
- Klad Testudines Linnaeus, 1758
- Alt takım Pleurodira(döner boyunlu kaplumbağalar) Cope 1864
- Familya † Kühne 1937
- Familya † Brän 1965 sensu Gaffney, Tong & Buffetaut 2006
- Familya † Lapparent de Broin & Murelaga 1996
- Familya † Fernandez & Fuente 1994
- Üst familya † Gray 1825 sensu Gaffney, Tong & Buffetaut 2006
- Familya Chelidae Gray 1825
- Üst familya † Cope 1868 sensu Broin 1988
- Familya † Price 1973
- Familya Pelomedusidae
- Familya † Gaffney, Tong & Buffetaut 2006
- Familya † Baur 1891
- Familya Podocnemididae Cope 1868
- Alt takım Cryptodira Duméril & Bibron 1835 (gizli boyunlu kaplumbağalar)
- Infraorder
- Familya † Cope 1868
- Familya †
- Familya † Cope 1882
- Infraorder Gaffney 1975a sensu Gaffney 1984
- Familya † Sukhanov 1964
- Familya † Dollo 1886
- Familya † Baur 1888
- Familya † Nesov 1990
- Klad
- Familya † Zangerl 1953
- Familya † Yeh 1963
- Klad Gaffney 1988
- Klad
- Familya †
- Superfamilya Trionychoidea Gray 1870
- Familya Carettochelyidae
- Familya Trionychidae
- Superfamilya Testudinoidea Baur 1893
- Familya † Sukhanov & Narmandakh 2006
- Familya † Chkhikvadze 1970
- Familya † Chkhikvadze 1970
- Familya Emydidae
- Familya Geoemydidae
- Familya Testudinidae
- Familya Geoemydidae
- Klad
- Family Chelydridae
- Superfamily
- Family Dermatemydidae
- Family Kinosternidae
- Superfamily Chelonioidea (deniz kaplumbağaları)
![image]()
- Family † Baur 1895
- Family Cheloniidae (yeşil kaplumbağa ve akrabaları)
- Family †
- Family Dermochelyidae (deri sırtlı kaplumbağalar)
- Family † Cope, 1872
- Klad
- Infraorder
- Alt takım Pleurodira(döner boyunlu kaplumbağalar) Cope 1864
Eskiden
- Alt takım : Cryptodira Duméril & Bibron 1835 (gizli boyunlu kaplumbağalar)
- Familya : Chelydridae
- Familya : st
- Üst familya : Chelonioidea (deniz kaplumbağaları)
- Familya : Cheloniidae (yeşil kaplumbağa ve akrabaları)st
- Familya : Dermochelyidae (deri sırtlı kaplumbağalar)
- Familya : st
- Familya : st
- Familya :
- Üst familya :
- Familya : Dermatemydidae
- Familya : Kinosternidae
- Familya : Platysternidae
- Üst familya :
- Familya : Emydidae
- Familya : Geoemydidae
- Familya : st
- Familya : st
- Familya : st
- Familya : Testudinidae
- Üst familya :
- Familya : st
- Familya : Carettochelyidae
- Familya : Trionychidae
- Alt takım : st
- Alt takım : Pleurodira (döner boyunlu kaplumbağalar)
- Familya : st
- Familya : Chelidae
- Familya : st
- Üst familya:
- Familya : Pelomedusidae
- Familya : st
- Familya : Podocnemididae
Kaynakça
- ^ Joyce, W. (2017). "A Review of the Fossil Record of Basal Mesozoic Turtles". Bulletin of the Peabody Museum of Natural History. doi:10.3374/014.058.0105. 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Nisan 2021.
- ^ "PBDB". paleobiodb.org. 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021.
- ^ [1] 22 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Haaramo, Mikko (2007). "Testudinata – turtles, tortoises and terrapins". 7 Ocak 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Kaplumbaga haber gazete kitap akademik JSTOR Mayis 2021 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Kaplumbaga ya da tosbaga Testudines takimini olusturan cok sert ve kemiksi bir kabuk icinde yasayan agir yuruyuslu dort ayakli surungenler icin kullanilan terim Kaplumbagalar Yasadigi donem araligi 221 0 myo Gunumuz PreYeYeOSDCPTJKPgNErnst Haeckel in Kunstformen der Natur 1904 adli kitabinda kaplumbaga cizimleri Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif ReptiliaTakim Testudines Linnaeus 1758Alt takimlarCryptodira PleurodiraBir kaplumbaga Terrapene carolina bauri Matamata Chelus fimbriatus Hareketleri yonunden ne kadar telassiz ve agir hayvanlarsa onlarin tarih boyunca gelisimi de o kadar yavas olmustur Kaplumbagalar oteki surungenlerle birlikte Mezozoik in ilk donemi olan Trias Cagi nda ortaya ciktilar 200 milyon yildan beri kaplumbagalarin vucut yapilari onemli hicbir degisiklige ugramamistir Halbuki kaplumbagalar dunyada soyu henuz tukenmemis en eski hayvanlardandir Acliga pek dayaniklidirlar Cok uzun omurludurler Yuz yuz elli yil kadar yasarlar Kaplumbagalar cesitlerine ve yasadiklari iklim kusagina gore kis uykusuna yatarlar Deniz kaplumbagalari kis uykusuna yatmazlar cunku onlar goc eden hayvanlardir Bu ic gudunun ortaya cikmasinin nedeni Iklim degisikligidir Bol Gunes isigi alan kuru topraklarda kendine bir delik kazip butun kisi orada gecirmek uzere icine girer Gunumuzde soyunu surdurmekte olan 250 ye yakin kaplumbaga turu bulunmaktadir Bas ve ayaklarKaplumbagalarin basi vucutlarina oranla cok ufaktir Agizlari bir kusun gagasina benzer Dislerin yerini sert kemiksi bir damak almistir Kaplumbagalar bununla besinlerini yakalar ve ezerek mekanik sindirim yapar Dil kafasina oranla buyuk ve yumusaktir Ayaklarina gelince bunlarin uclarinda beser parmak vardir karada ve batakliklarda yasayan kaplumbagalarda bunlar hareketlidir Uclarindaki tirnaklar kivrik ve serttir Batakliklarda yasayan kaplumbagalarda birbirleriyle bir zar araciligiyla birlesmis kurege benzer bir durum almistir Bunlarin arka ayak parmaklarinin sayisi dorttur Deniz kaplumbagalarinda ise parmaklar bitisiktir Aralarinda perdeler vardir bunlari suyun icinde yuzmek ve dengede kalmak icin kullanirlar Turkiye de bulunan bazi kaplumbaga turleriYesil kaplumbaga Hawaii ABD Mahmuzlu Akdeniz kaplumbagasi Testudo graeca Hermann kaplumbagasi Testudo hermanni Benekli kaplumbaga Emys orbicularis Cizgili kaplumbaga Mauremys caspica Firat kaplumbagasi Rafetus euphraticus Yesil kaplumbaga Chelonia mydas Nil kaplumbagasi Trionyx triunguis Sini kaplumbagasi Caretta caretta Alt takim ve familyalarTestudines kaplumbagalar takiminin soyu tukenmis kisa st olanlar da dahil olmak uzere alt takim ve familyalarina ait siniflandirma asagida verilmistir Takim Testudinata Klein 1760 Cins Schoch amp Sues 2015 Familya Baur 1887 Familya Gaffney amp Kitching 1994 sensu Lee 1997 Familya Nopcsa 1928 Klad Familya Datta Manna Ghosh amp Das 2000 Familya Sukhanov 2006 Klad Familya Warren 1969 Familya Tong et al 2012 Familya de Lapparent de Broin amp Murelaga 1996 Klad Familya Lydekker 1887 Familya Gaffney et al 1998 Cins Sterli de la Fuente amp Cerda 2013 Cins Gaffney et al 2007 Cins Sterli amp de la Fuente 2012 Familya Nopcsa 1923 Klad Testudines Linnaeus 1758 Alt takim Pleurodira doner boyunlu kaplumbagalar Cope 1864 Familya Kuhne 1937 Familya Bran 1965 sensu Gaffney Tong amp Buffetaut 2006 Familya Lapparent de Broin amp Murelaga 1996 Familya Fernandez amp Fuente 1994 Ust familya Gray 1825 sensu Gaffney Tong amp Buffetaut 2006 Familya Chelidae Gray 1825 Ust familya Cope 1868 sensu Broin 1988 Familya Price 1973 Familya Pelomedusidae Familya Gaffney Tong amp Buffetaut 2006 Familya Baur 1891 Familya Podocnemididae Cope 1868 Alt takim Cryptodira Dumeril amp Bibron 1835 gizli boyunlu kaplumbagalar Infraorder Familya Cope 1868 Familya Familya Cope 1882 Infraorder Gaffney 1975a sensu Gaffney 1984 Familya Sukhanov 1964 Familya Dollo 1886 Familya Baur 1888 Familya Nesov 1990 Klad Familya Zangerl 1953 Familya Yeh 1963 Klad Gaffney 1988 Klad Familya Superfamilya Trionychoidea Gray 1870 Familya Carettochelyidae Familya Trionychidae Superfamilya Testudinoidea Baur 1893 Familya Sukhanov amp Narmandakh 2006 Familya Chkhikvadze 1970 Familya Chkhikvadze 1970 Familya Emydidae Familya Geoemydidae Familya Testudinidae Familya Geoemydidae Klad Family Chelydridae Superfamily Family Dermatemydidae Family Kinosternidae Superfamily Chelonioidea deniz kaplumbagalari Family Baur 1895 Family Cheloniidae yesil kaplumbaga ve akrabalari Family Family Dermochelyidae deri sirtli kaplumbagalar Family Cope 1872Eskiden Alt takim Cryptodira Dumeril amp Bibron 1835 gizli boyunlu kaplumbagalar Familya Chelydridae Familya stUst familya Chelonioidea deniz kaplumbagalari Familya Cheloniidae yesil kaplumbaga ve akrabalari st Familya Dermochelyidae deri sirtli kaplumbagalar Familya st Familya st Familya Ust familya Familya Dermatemydidae Familya Kinosternidae Familya PlatysternidaeUst familya Familya Emydidae Familya Geoemydidae Familya st Familya st Familya st Familya TestudinidaeUst familya Familya st Familya Carettochelyidae Familya TrionychidaeAlt takim st Alt takim Pleurodira doner boyunlu kaplumbagalar Familya st Familya Chelidae Familya stUst familya Familya Pelomedusidae Familya st Familya PodocnemididaeKaynakca Joyce W 2017 A Review of the Fossil Record of Basal Mesozoic Turtles Bulletin of the Peabody Museum of Natural History doi 10 3374 014 058 0105 11 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2021 PBDB paleobiodb org 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Temmuz 2021 1 22 Mayis 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Haaramo Mikko 2007 Testudinata turtles tortoises and terrapins 7 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2015