Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli.Mayıs 2021) () ( |
Kaplumbağa (ya da tosbağa), Testudines takımını oluşturan çok sert ve kemiksi bir kabuk içinde yaşayan, ağır yürüyüşlü, dört ayaklı, sürüngenler için kullanılan terim.
Kaplumbağalar | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() Ernst Haeckel'in Kunstformen der Natur (1904) adlı kitabında kaplumbağa çizimleri. | |||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||
| |||||||||
Alt takımlar | |||||||||
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTltTDJZMEwwWnNiM0pwWkdGZlFtOTRYMVIxY25Sc1pWOUVhV2R2YmpOZmNtVXRaV1JwZEdWa0xtcHdaeTh5TmpCd2VDMUdiRzl5YVdSaFgwSnZlRjlVZFhKMGJHVmZSR2xuYjI0elgzSmxMV1ZrYVhSbFpDNXFjR2M9LmpwZw==.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTh3THpBekwwTm1hVzFpY21saGRIVnpMbXB3Wnk4eU5qQndlQzFEWm1sdFluSnBZWFIxY3k1cWNHYz0uanBn.jpg)
Hareketleri yönünden ne kadar telaşsız ve ağır hayvanlarsa onların tarih boyunca gelişimi de o kadar yavaş olmuştur. Kaplumbağalar, öteki sürüngenlerle birlikte Mezozoik'in ilk dönemi olan Trias Çağı'nda ortaya çıktılar. 200 milyon yıldan beri kaplumbağaların vücut yapıları önemli hiçbir değişikliğe uğramamıştır. Hâlbuki kaplumbağalar, dünyada soyu henüz tükenmemiş en eski hayvanlardandır.
Açlığa pek dayanıklıdırlar. Çok uzun ömürlüdürler. Yüz, yüz elli yıl kadar yaşarlar.
Kaplumbağalar çeşitlerine ve yaşadıkları iklim kuşağına göre kış uykusuna yatarlar. Deniz kaplumbağaları kış uykusuna yatmazlar çünkü onlar göç eden hayvanlardır. Bu iç güdünün ortaya çıkmasının nedeni İklim değişikliğidir. Bol Güneş ışığı alan kuru topraklarda kendine bir delik kazıp bütün kışı orada geçirmek üzere içine girer.
Günümüzde, soyunu sürdürmekte olan 250'ye yakın kaplumbağa türü bulunmaktadır.
Baş ve ayaklar
Kaplumbağaların başı vücutlarına oranla çok ufaktır. Ağızları bir kuşun gagasına benzer. Dişlerin yerini sert kemiksi bir damak almıştır. Kaplumbağalar, bununla besinlerini yakalar ve ezerek mekanik sindirim yapar. Dil kafasına oranla büyük ve yumuşaktır.
Ayaklarına gelince, bunların uçlarında beşer parmak vardır, karada ve bataklıklarda yaşayan kaplumbağalarda bunlar hareketlidir. Uçlarındaki tırnaklar kıvrık ve serttir. Bataklıklarda yaşayan kaplumbağalarda birbirleriyle bir zar aracılığıyla birleşmiş küreğe benzer bir durum almıştır. Bunların arka ayak parmaklarının sayısı dörttür. Deniz kaplumbağalarında ise parmaklar bitişiktir. Aralarında perdeler vardır. bunları suyun içinde yüzmek ve dengede kalmak için kullanırlar.
Türkiye'de bulunan bazı kaplumbağa türleri
- Mahmuzlu Akdeniz kaplumbağası (Testudo graeca)
- Hermann kaplumbağası (Testudo hermanni)
- Benekli kaplumbağa (Emys orbicularis)
- (Çizgili kaplumbağa) (Mauremys caspica)
- (Fırat kaplumbağası) (Rafetus euphraticus)
- Yeşil kaplumbağa (Chelonia mydas)
- Nil kaplumbağası (Trionyx triunguis)
- (Sini kaplumbağası) (Caretta caretta)
Alt takım ve familyalar
Testudines (kaplumbağalar) takımının, soyu tükenmiş (kısa: † st) olanlar da dahil olmak üzere, alt takım ve familyalarına ait sınıflandırma aşağıda verilmiştir:
Takım Testudinata Klein 1760
- Cins † Schoch & Sues 2015
- Familya † Baur 1887
- Familya † Gaffney & Kitching 1994 sensu Lee 1997
- Familya † Nopcsa 1928
- Klad †
- Klad †
- Familya † Warren 1969
- Familya † Tong et al. 2012
- Familya † de Lapparent de Broin & Murelaga 1996
- Klad †
- Familya † Lydekker 1887
- Familya † Gaffney et al. 1998
- Cins † Sterli, de la Fuente & Cerda 2013
- Cins † Gaffney et al. 2007
- Cins † Sterli & de la Fuente 2012
- Klad †
- Familya † Nopcsa 1923
- Klad Testudines Linnaeus, 1758
- Alt takım Pleurodira(döner boyunlu kaplumbağalar) Cope 1864
- Familya † Kühne 1937
- Familya † Brän 1965 sensu Gaffney, Tong & Buffetaut 2006
- Familya † Lapparent de Broin & Murelaga 1996
- Familya † Fernandez & Fuente 1994
- Üst familya † Gray 1825 sensu Gaffney, Tong & Buffetaut 2006
- Familya (Chelidae) Gray 1825
- Üst familya † Cope 1868 sensu Broin 1988
- Familya † Price 1973
- Familya (Pelomedusidae)
- Familya † Gaffney, Tong & Buffetaut 2006
- Familya † Baur 1891
- Familya (Podocnemididae) Cope 1868
- Alt takım Cryptodira Duméril & Bibron 1835 (gizli boyunlu kaplumbağalar)
- Infraorder
- Familya † Cope 1868
- Familya †
- Familya † Cope 1882
- Infraorder Gaffney 1975a sensu Gaffney 1984
- Familya † Sukhanov 1964
- Familya † Dollo 1886
- Familya † Baur 1888
- Familya † Nesov 1990
- Klad
- Familya † Zangerl 1953
- Familya † Yeh 1963
- Klad Gaffney 1988
- Klad
- Familya †
- Superfamilya (Trionychoidea) Gray 1870
- Familya (Carettochelyidae)
- Familya Trionychidae
- Superfamilya Testudinoidea Baur 1893
- Familya † Sukhanov & Narmandakh 2006
- Familya † Chkhikvadze 1970
- Familya † Chkhikvadze 1970
- Familya (Emydidae)
- Familya (Geoemydidae)
- Familya Testudinidae
- Familya (Geoemydidae)
- Klad
- Family (Chelydridae)
- Superfamily
- Family (Dermatemydidae)
- Family (Kinosternidae)
- Superfamily Chelonioidea (deniz kaplumbağaları)
- Family † Baur 1895
- Family Cheloniidae (yeşil kaplumbağa ve akrabaları)
- Family †
- Family (Dermochelyidae) (deri sırtlı kaplumbağalar)
- Family † Cope, 1872
- Klad
- Infraorder
- Alt takım Pleurodira(döner boyunlu kaplumbağalar) Cope 1864
Eskiden
- Alt takım : Cryptodira Duméril & Bibron 1835 (gizli boyunlu kaplumbağalar)
- Familya : (Chelydridae)
- Familya : st
- Üst familya : Chelonioidea (deniz kaplumbağaları)
- Familya : Cheloniidae (yeşil kaplumbağa ve akrabaları)st
- Familya : (Dermochelyidae) (deri sırtlı kaplumbağalar)
- Familya : st
- Familya : st
- Familya :
- Üst familya :
- Familya : (Dermatemydidae)
- Familya : (Kinosternidae)
- Familya : (Platysternidae)
- Üst familya :
- Familya : (Emydidae)
- Familya : (Geoemydidae)
- Familya : st
- Familya : st
- Familya : st
- Familya : Testudinidae
- Üst familya :
- Familya : st
- Familya : (Carettochelyidae)
- Familya : Trionychidae
- Alt takım : st
- Alt takım : Pleurodira (döner boyunlu kaplumbağalar)
- Familya : st
- Familya : (Chelidae)
- Familya : st
- Üst familya:
- Familya : (Pelomedusidae)
- Familya : st
- Familya : (Podocnemididae)
Kaynakça
- ^ Joyce, W. (2017). "A Review of the Fossil Record of Basal Mesozoic Turtles". Bulletin of the Peabody Museum of Natural History. doi:10.3374/014.058.0105. 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Nisan 2021.
- ^ "PBDB". paleobiodb.org. 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021.
- ^ [1] 22 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Haaramo, Mikko (2007). "Testudinata – turtles, tortoises and terrapins". 7 Ocak 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar