Kaplumbağa Terbiyecisi, Osman Hamdi Bey'in 1906 ve 1907 yıllarında iki farklı versiyonunu çizdiği tablosudur. Osmanlı Ressamlar Cemiyeti tarafından çıkartılan gazetenin on yedinci sayısında tablonun adı Kaplumbağalar ve Adam olarak geçer, ancak tabloya daha sonra yaygın olarak bilinen Kaplumbağa Terbiyecisi adı verilmiştir.
| ||||||||||||||||
|
Belinde sıkı bir kemerle bağlanmış kırmızı uzun bir giysi giyen sakallı bir adam, mavi çinilerle kaplı eşyasız ve bakımsız bir odada, izleyiciye arkası yarı dönük biçimde dikilmektedir. Başına, etrafına gelişigüzel bir yemeni sarılmış arakiye takmıştır. Adamın ayaklarının dibinde, yerdeki yaprakları yemekte olan kaplumbağalar vardır. Bursa'daki Yeşil Camii'nin üst katındaki odanın duvarlarındaki sıvalar ve çiniler yer yer dökülmüştür. Tablonun tek ışık kaynağı adamın önündeki alçak penceredir.
Ellerini arkasında kavuşturmuş olan adam bir ney tutmaktadır. Sırtında bir nakkare asılıdır ve buna bağlı bir mızrap boynundan aşağıya sarkar. Bazılarına göre adamın sırtında asılı olan şey, eskiden dervişler ve dilenciler tarafından kullanılan, hindistan cevizinden ya da abanozdan yapılma dilenci çanağı olan keşkülüfukaradır.
Yorumlar ve ilham
Osman Hamdi Bey'in bu tablosu, özellikle ilham kaynağına dair net bilgilerin olmadığı dönemde, geri kalmış bir toplumu çağdaşlaştırmaya çalışan bir aydının yorgun hâlini anlattığı şeklinde yorumlanmıştır. Kaplumbağaların esin kaynağının, Lale Devri'ndeki Sadabad eğlenceleri sırasında, hava karardıktan sonra sırtlarına mum dikilerek serbest bırakılan kaplumbağalar olduğu öne sürülmüştür. Bu yoruma göre, Sanayi-i Nefise, , Düyûn-ı Umûmiye gibi birçok kurumu kurmak ve yönetmek görevini üstlenen Osman Hamdi Bey, tabloda kendini terbiyeci, kendi iş yapış biçimine uyum gösteremeyen astlarını ise yemeğe ulaşmaya çalışan kaplumbağalar olarak göstererek, onları hicvetmektedir.
Başka yorumlara göre, düşünceli biçimde dikilen adam, sabır gerektiren zor bir iş olan kaplumbağaları terbiye etme işini, elindeki ney ve sırtındaki nakkareyi çalarak başarmayı ummaktadır. Bu yoruma göre de terbiyeci Osman Hamdi Bey'in kendisidir. Terbiyecinin zorlu işi elindeki müzik aletleriyle halletmeye çalışması, Osman Hamdi Bey'in de değişime direnen bir toplumu sanat yoluyla çağdaş seviyeye getirmeye çalıştığını, bu yüzden sanat okulu ve müze açma girişiminde bulunduğunu vurgular.
Terbiyecinin, kaplumbağaları eğitmekte kullanacağı neyi üfleyemeyip arkasında tutması, Osman Hamdi Bey’in neyi üfleme, yani kaplumbağalar ile temsil edilen halkı eğitme kaygısından artık vazgeçtiği, çünkü derviş sabrının bile bir sonu olduğu şeklinde de yorumlanmıştır. Ayrıca tablodaki kablumbağaların ilham kaynağının, Osman Hamdi Bey'in Paris'teyken sokaklarda dolaştıklarını gördüğü, Charles Baudelaire'in Modern Hayatın Ressamı kitabında da bahsi geçen kaplumbağalar olduğu da öne sürülmüştür.
Tablonun ikinci versiyonunun, 2009 yılında Sakıp Sabancı Müzesindeki bir sergide sergilenmesi sırasında, tablonun ilham kaynağına dair yeni bir iddia öne sürülmüştür. Buna göre Osman Hamdi Bey, Tour du Monde isimli Fransızca bir derginin 1869 tarihli sayılarından birinde gördüğü bir gravürden esinlenerek bu tabloyu çizmiştir. L. Crépon tarafından, Japon millî gravüründen esinle çizilmiş olan bu resim, dergide Charmeur de tortues (Kaplumbağa Terbiyecisi) adıyla basılmıştır. Resimde, Osman Hamdi Bey'in tablosundaki terbiyeciye benzer şekilde giyinmiş yaşlı bir terbiyeci, elindeki ufak davulu çalarak bir grup kaplumbağanın bir masanın üzerine çıkmasını sağlamaya çalışmaktadır. Osman Hamdi Bey, 13 Temmuz 1869'da Bağdat'tan babasına gönderdiği mektupta, "bana yollamış olduğunuz Tour du Monde'u okudum" demektedir. Osman Hamdi Bey muhtemelen 1869 yılının ilk cildini okumuştur ve Kaplumbağa Terbiyecisi'ni çizerken bu gravürden etkilenmiş olabilir.
Versiyonlar
1906 versiyonu
İş adamı Erol Aksoy'un 1 milyon dolar karşılığında satın alarak İktisat Bankası koleksiyonuna dahil ettiği tablo uzun süre bu koleksiyonda kaldı. Erol Aksoy'un varlıklarına İktisat Bankası kaynaklı borçları sebebiyle TMSF'nin el koymasıyla geçici süre devlete geçti. Eser Aralık 2004'te 1,95 trilyon lira muhammen bedelle açık arttırmaya çıkarıldı.Pera Müzesi ile İstanbul Modern'in rekabeti ile geçen açık artırma sonucunda Pera Müzesi resmi, Türk resim sanatında bir esere verilen en yüksek fiyat olan 5 trilyon lira (yaklaşık 3,5 milyon dolar, sıfır atılmış lira ile 5 milyon TL) karşılığında satın aldı. Tablo halen Pera Müzesi'nde sergilenmektedir. Nisan 2009 itibarıyla tablonun değerinin yaklaşık 10 - 15 milyon TL (6,2 - 9,3 milyon dolar) olduğu tahmin edilmektedir.
1907 versiyonu
Daha önce İstanbullu Levanten bir aileye ait olan tablonun 1907 versiyonu, 1984 - 1986 yılları arasındaLondra'daki bir müzayedede Erol Simavi tarafından 100 bin dolar karşılığında satın alındı. Halen Belma Simavi koleksiyonunda bulunan tablo, Sakıp Sabancı Müzesinde 2009'da düzenlenen Batıya Yolculuk - Türk Resminin 70 Yıllık Serüveni isimli sergide halka açık biçimde sergilendi. Nisan 2009 itibarıyla tablonun değerinin yaklaşık 4 - 6 milyon TL (1,5 - 2 milyon dolar) olduğu tahmin edilmektedir.
Farklar
Diğer oryantalist ressamlar gibi Osman Hamdi Bey'in de herhangi bir tablosunu birden fazla defa çizmiş olması normal görülmektedir. Bir yıl arayla çizilen tabloların genel kompozisyonu oldukça benzerdir. İkinci versiyonda ilkinden farklı olarak beş yerine altı kaplumbağa bulunur. Ayrıca terbiyecinin sağındaki duvarda çerçeveli bir hat ile cam kenarında bir testi durmaktadır. Bu versiyonda ayrıca, resmin Ahmed Muhtar Paşa'ya ithaf edildiğine dair, ressamın el yazısıyla yazılmış bir not da vardır.
Dipnot
Osman Hamdi Bey'in kardeşi İsmail Galib’in 4. kuşaktan torunuBoğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Edhem Eldem'in "Making Sense of Osman Hamdi Bey and his Paintings, in: Muqarnas: An Annual on the Visual Culture of the Islamic World" adlı eserini inceleyebilirsiniz.
Mustafa Cezar'ın "Sanatta Batı'ya Açılış ve Osman Hamdi" adlı kitabını inceleyebilirsiniz.
Kaynakça
- ^ a b . Eczacıbaşı Sanal Müzesi. 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009.
- ^ a b c d e Germaner, Semra ve İnankur, Zeynep. Oryantalistlerin İstanbulu (2002 bas.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. s. 308.
- ^ a b c d Gürel, Haşim Nur. Eczacıbaşı Sanal Müzesi. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2016.
- ^ a b ""Kaplumbağa Terbiyecisi" satılsın mı?". Zaman. 1 Aralık 2001. 10 Kasım 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2009.
- ^ . Eczacıbaşı Sanal Müzesi. 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009.
- ^ a b c Eldem, Edhem. "Bir Ressam Doğuyor: Osman Hamdi Bey'in Sanat Hayatının İlk Aşamaları". Ferit Edgü (Ed.). Batıya Yolculuk - Türk Resminin 70 Yıllık Serüveni (2009 bas.). İstanbul: Sakıp Sabancı Müzesi. s. 29. .
- ^ "Erol Aksoy'un tabloları satışta". NTVMSNBC. 26 Ağustos 2004. 22 Mart 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2009.
- ^ a b c "Koç rekor". Sabah. 13 Aralık 2004. 27 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2009.
- ^ 13 Aralık 2003 tarihli TCMB döviz kuruna göre (http://www.tcmb.gov.tr 28 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
- ^ a b 20 Nisan 2009 tarihli TCMB döviz kuruna göre (http://www.tcmb.gov.tr 28 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
- ^ a b c d "Bütün kaplumbağalar çok terbiyeli". Milliyet. 19 Nisan 2009. 10 Kasım 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2009.
- ^ a b "Kaplumbağa Terbiyecisi". Hürriyet. 20 Nisan 2009. 10 Kasım 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2009.
- ^ a b Ferit Edgü ((Ed.)). Batıya Yolculuk - Türk Resminin 70 Yıllık Serüveni (2009 bas.). İstanbul: Sakıp Sabancı Müzesi. .
- ^ . 1 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kaplumbaga Terbiyecisi Osman Hamdi Bey in 1906 ve 1907 yillarinda iki farkli versiyonunu cizdigi tablosudur Osmanli Ressamlar Cemiyeti tarafindan cikartilan gazetenin on yedinci sayisinda tablonun adi Kaplumbagalar ve Adam olarak gecer ancak tabloya daha sonra yaygin olarak bilinen Kaplumbaga Terbiyecisi adi verilmistir Kaplumbaga Terbiyecisi 1 versiyon Sanatci Osman Hamdi BeyYil 1906Tur Tuval uzerine yagli boyaBoyutlar 222 cm 122 cm 87 in 48 in Konum Pera Muzesi IstanbulKoleksiyon Suna ve Inan Kirac Vakfi Oryantalist Resim Koleksiyonu2 versiyon Sanatci Osman Hamdi BeyYil 1907Tur Tuval uzerine yagli boyaBoyutlar 136 cm 87 cm 54 in 34 in Konum Belma Simavi Koleksiyonu Belinde siki bir kemerle baglanmis kirmizi uzun bir giysi giyen sakalli bir adam mavi cinilerle kapli esyasiz ve bakimsiz bir odada izleyiciye arkasi yari donuk bicimde dikilmektedir Basina etrafina gelisiguzel bir yemeni sarilmis arakiye takmistir Adamin ayaklarinin dibinde yerdeki yapraklari yemekte olan kaplumbagalar vardir Bursa daki Yesil Camii nin ust katindaki odanin duvarlarindaki sivalar ve ciniler yer yer dokulmustur Tablonun tek isik kaynagi adamin onundeki alcak penceredir Ellerini arkasinda kavusturmus olan adam bir ney tutmaktadir Sirtinda bir nakkare asilidir ve buna bagli bir mizrap boynundan asagiya sarkar Bazilarina gore adamin sirtinda asili olan sey eskiden dervisler ve dilenciler tarafindan kullanilan hindistan cevizinden ya da abanozdan yapilma dilenci canagi olan keskulufukaradir Yorumlar ve ilhamOsman Hamdi Bey in bu tablosu ozellikle ilham kaynagina dair net bilgilerin olmadigi donemde geri kalmis bir toplumu cagdaslastirmaya calisan bir aydinin yorgun halini anlattigi seklinde yorumlanmistir Kaplumbagalarin esin kaynaginin Lale Devri ndeki Sadabad eglenceleri sirasinda hava karardiktan sonra sirtlarina mum dikilerek serbest birakilan kaplumbagalar oldugu one surulmustur Bu yoruma gore Sanayi i Nefise Duyun i Umumiye gibi bircok kurumu kurmak ve yonetmek gorevini ustlenen Osman Hamdi Bey tabloda kendini terbiyeci kendi is yapis bicimine uyum gosteremeyen astlarini ise yemege ulasmaya calisan kaplumbagalar olarak gostererek onlari hicvetmektedir 1869 da Tour du Monde isimli dergide yayinlanan Charmeur de tortues isimli gravur Kaplumbaga Terbiyecisi nin esin kaynagi olabilir Baska yorumlara gore dusunceli bicimde dikilen adam sabir gerektiren zor bir is olan kaplumbagalari terbiye etme isini elindeki ney ve sirtindaki nakkareyi calarak basarmayi ummaktadir Bu yoruma gore de terbiyeci Osman Hamdi Bey in kendisidir Terbiyecinin zorlu isi elindeki muzik aletleriyle halletmeye calismasi Osman Hamdi Bey in de degisime direnen bir toplumu sanat yoluyla cagdas seviyeye getirmeye calistigini bu yuzden sanat okulu ve muze acma girisiminde bulundugunu vurgular Terbiyecinin kaplumbagalari egitmekte kullanacagi neyi ufleyemeyip arkasinda tutmasi Osman Hamdi Bey in neyi ufleme yani kaplumbagalar ile temsil edilen halki egitme kaygisindan artik vazgectigi cunku dervis sabrinin bile bir sonu oldugu seklinde de yorumlanmistir Ayrica tablodaki kablumbagalarin ilham kaynaginin Osman Hamdi Bey in Paris teyken sokaklarda dolastiklarini gordugu Charles Baudelaire in Modern Hayatin Ressami kitabinda da bahsi gecen kaplumbagalar oldugu da one surulmustur Tablonun ikinci versiyonunun 2009 yilinda Sakip Sabanci Muzesindeki bir sergide sergilenmesi sirasinda tablonun ilham kaynagina dair yeni bir iddia one surulmustur Buna gore Osman Hamdi Bey Tour du Monde isimli Fransizca bir derginin 1869 tarihli sayilarindan birinde gordugu bir gravurden esinlenerek bu tabloyu cizmistir L Crepon tarafindan Japon milli gravurunden esinle cizilmis olan bu resim dergide Charmeur de tortues Kaplumbaga Terbiyecisi adiyla basilmistir Resimde Osman Hamdi Bey in tablosundaki terbiyeciye benzer sekilde giyinmis yasli bir terbiyeci elindeki ufak davulu calarak bir grup kaplumbaganin bir masanin uzerine cikmasini saglamaya calismaktadir Osman Hamdi Bey 13 Temmuz 1869 da Bagdat tan babasina gonderdigi mektupta bana yollamis oldugunuz Tour du Monde u okudum demektedir Osman Hamdi Bey muhtemelen 1869 yilinin ilk cildini okumustur ve Kaplumbaga Terbiyecisi ni cizerken bu gravurden etkilenmis olabilir Versiyonlar1906 versiyonu Is adami Erol Aksoy un 1 milyon dolar karsiliginda satin alarak Iktisat Bankasi koleksiyonuna dahil ettigi tablo uzun sure bu koleksiyonda kaldi Erol Aksoy un varliklarina Iktisat Bankasi kaynakli borclari sebebiyle TMSF nin el koymasiyla gecici sure devlete gecti Eser Aralik 2004 te 1 95 trilyon lira muhammen bedelle acik arttirmaya cikarildi Pera Muzesi ile Istanbul Modern in rekabeti ile gecen acik artirma sonucunda Pera Muzesi resmi Turk resim sanatinda bir esere verilen en yuksek fiyat olan 5 trilyon lira yaklasik 3 5 milyon dolar sifir atilmis lira ile 5 milyon TL karsiliginda satin aldi Tablo halen Pera Muzesi nde sergilenmektedir Nisan 2009 itibariyla tablonun degerinin yaklasik 10 15 milyon TL 6 2 9 3 milyon dolar oldugu tahmin edilmektedir 1907 versiyonu Daha once Istanbullu Levanten bir aileye ait olan tablonun 1907 versiyonu 1984 1986 yillari arasindaLondra daki bir muzayedede Erol Simavi tarafindan 100 bin dolar karsiliginda satin alindi Halen Belma Simavi koleksiyonunda bulunan tablo Sakip Sabanci Muzesinde 2009 da duzenlenen Batiya Yolculuk Turk Resminin 70 Yillik Seruveni isimli sergide halka acik bicimde sergilendi Nisan 2009 itibariyla tablonun degerinin yaklasik 4 6 milyon TL 1 5 2 milyon dolar oldugu tahmin edilmektedir Farklar Diger oryantalist ressamlar gibi Osman Hamdi Bey in de herhangi bir tablosunu birden fazla defa cizmis olmasi normal gorulmektedir Bir yil arayla cizilen tablolarin genel kompozisyonu oldukca benzerdir Ikinci versiyonda ilkinden farkli olarak bes yerine alti kaplumbaga bulunur Ayrica terbiyecinin sagindaki duvarda cerceveli bir hat ile cam kenarinda bir testi durmaktadir Bu versiyonda ayrica resmin Ahmed Muhtar Pasa ya ithaf edildigine dair ressamin el yazisiyla yazilmis bir not da vardir DipnotOsman Hamdi Bey in kardesi Ismail Galib in 4 kusaktan torunuBogazici Universitesi Tarih Bolumu ogretim uyesi Prof Dr Edhem Eldem in Making Sense of Osman Hamdi Bey and his Paintings in Muqarnas An Annual on the Visual Culture of the Islamic World adli eserini inceleyebilirsiniz Mustafa Cezar in Sanatta Bati ya Acilis ve Osman Hamdi adli kitabini inceleyebilirsiniz Kaynakca a b Eczacibasi Sanal Muzesi 3 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2009 a b c d e Germaner Semra ve Inankur Zeynep Oryantalistlerin Istanbulu 2002 bas Istanbul Turkiye Is Bankasi Kultur Yayinlari s 308 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b c d Gurel Hasim Nur Eczacibasi Sanal Muzesi 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2016 a b Kaplumbaga Terbiyecisi satilsin mi Zaman 1 Aralik 2001 10 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2009 Eczacibasi Sanal Muzesi 3 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2009 a b c Eldem Edhem Bir Ressam Doguyor Osman Hamdi Bey in Sanat Hayatinin Ilk Asamalari Ferit Edgu Ed Batiya Yolculuk Turk Resminin 70 Yillik Seruveni 2009 bas Istanbul Sakip Sabanci Muzesi s 29 ISBN 975 8362 94 1 Erol Aksoy un tablolari satista NTVMSNBC 26 Agustos 2004 22 Mart 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2009 a b c Koc rekor Sabah 13 Aralik 2004 27 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2009 13 Aralik 2003 tarihli TCMB doviz kuruna gore http www tcmb gov tr 28 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b 20 Nisan 2009 tarihli TCMB doviz kuruna gore http www tcmb gov tr 28 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c d Butun kaplumbagalar cok terbiyeli Milliyet 19 Nisan 2009 10 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2009 a b Kaplumbaga Terbiyecisi Hurriyet 20 Nisan 2009 10 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2009 a b Ferit Edgu Ed Batiya Yolculuk Turk Resminin 70 Yillik Seruveni 2009 bas Istanbul Sakip Sabanci Muzesi ISBN 975 8362 94 1 1 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Agustos 2016