Karamanoğlu Mehmed, Şemseddin Mehmed Bey ya da Karamanoğlu Mehmed Bey, (d. ? - ö. 20 Haziran 1277), Karamanoğulları Beyliği'nin kurucusu Kamerüddin-ili'nin (Ermenek merkezli Mut, Silifke, Gülnar ve Anamur yöreleri) subaşısı Kerimüddin Karaman Bey'in en büyük oğludur.
Karamanoğlu Mehmed | |
---|---|
Bey | |
Karamanoğlu Mehmed Bey | |
Karaman Beyi | |
Hüküm süresi | 1261-1277 |
Önce gelen | Kerimüddin Karaman Bey |
Sonra gelen | Güneri Bey |
Doğum | 1240 Larende |
Ölüm | 1277 Konya |
Hanedan | Karamanoğulları Hanedanı |
Babası | Kerimüddin Karaman Bey |
Dini | Sünni İslam |
Babası Karaman Bey'in 1263 yılı gibi öldürülmesiyle birlikte IV. Kılıç Arslan tarafından kardeşleriyle birlikte Gevele Kalesine hapsedilmiştir. IV. Kılıçarslan'ın 1266 yılında öldürülmesinden sonra devlet yönetiminde etkin olan Muînüddin Süleyman tarafından kardeşi Ali rehin kalırken, kendisi de diğer kardeşleriyle birlikte serbest bırakılmıştır. Hatîroğlu Şerefeddin’in 1276 yılında Anadolu'da Moğollar'a karşı başlattığı isyana kardeşleriyle birlikte katılmış ve Hatîroğlu tarafından Kamerüddin-ili subaşılığına tayin edilmiştir. Anadolu Selçuklularını yöneten Moğollar’a karşı daha çok baskınlar şekilde saldırılarda bulunmuştur. Hatîroğlu Şerefeddin'in 1276 yılında Moğollar tarafından yakalanıp öldürülmesinden sonra üzerine yürüyen Kamerüddin-ili'nin eski subaşısı Bedreddin İbrâhim'in başındaki kuvvetleri Göksu Geçidi’nde yenilgiye uğratmış ve bu başarıları sayesinde itibarı ve gücü giderek artmaya başlamıştır. Bunlar yaşanırken Memlük Hükümdarı I. Baybars, Moğol ordusunu Elbistan Ovasında yenerek Nisan 1277'de Kayseri'ye gelmiş ve burada rehin tutulan Ali Bey, sultanın huzuruna çıkarak ağabeyleri ve kendisi için beylik topraklarını ve sancakları alarak abisi Mehmed'in yanına gönderilmiştir.
Karamanoğlu Mehmed bundan sonra Moğollar’a karşı harekete geçmiş ve onlara tabi Anadolu Selçuklu hükümdarlığının başşehri Konya üzerine yürümüştür. Moğol ve Selçuklu yönetimi taraftarı olan dönem tarihçileri ve kaynaklarda Karamanoğlu Mehmed tarafından II. İzzeddin Keykâvus’un oğlu olduğunu iddia ettiği Siyavuş’u () ortaya çıkarıldığı dile getirilmiştir. Karamanoğlu Mehmed Konya’yı kuşattığında Baybars’ın kendisine verdiği sancakları açmasına rağmen şehrin kendisine teslim olmaması üzerine II. İzzeddin Keykâvus’un oğlu olduğunu iddia ettiği Siyavuş’un ortaya çıkarılmasıyla Konya halkı fazla direnç göstermeden şehir ele geçirilmiştir. Siyavuş, 15 Mayıs 1277’de tahta oturtulduktan sonra adına hutbe okutulup para bastırılırken, Karamanoğlu Mehmed’de vezir olmuştur. Konya’ya girildikten sonra Karamanoğlu Mehmed tarafından o zamana kadar sarayda ve resmi yazışmalarda Arapça ve Farsça kullanılırken çıkarılan bir fermanla saray dilinin Türkçe olmasının yanı sıra Selçuklu topraklarındaki kamuya açık tüm yerlerde Türkçe’den başka bir dil konuşulmaması kararı alınmıştır.
Şimden gerü hiç gimesne divanda, dergâhda, bergâhda, mecliste, meydanda ve dahi her yerde Türk dilinden özge söz söylemeye. (13 Mayıs 1277)
Karamanoğlu Mehmed, Siyavuş’u da yanına alarak, üzerlerine harekete geçen Selçuklu veziri Sahib Ata’nın oğulları Nusreddin Hasan ve Tacüddin Hüseyin’in başında bulunan kuvvetleri Akşehir’de Değirmençayı mevkisinde yenerken Sahib Ata’nın her iki oğlu da muharebede öldürülmüştür. Bu başarılarının akabinde Afyonkarahisar’ı ele geçirmek isteseler de amaçlarına ulaşamayıp 3 Haziran’da Konya’ya geri dönmüşlerdir.
Karamanoğlu Mehmed konumunu iyice sağlamlaştırmakla birlikte, Memlüklü Sultanı I. Baybars’ın geri dönmesi akabinde Abaka Han’ın başındaki Moğol ordusu Anadolu’ya gelmiş ve savaşta ölen Moğollar’ın çokluğunu gören Abaka Han, Selçukluların kendisine ihanet ettiğini düşünmesi nedeniyle Anadolu’da kitlesel katliamlar gerçekleştirmiştir. Abaka Han memleketine dönüşte Anadolu’nun idaresini kardeşi Kongurtay Noyan’a bırakıp Karamanoğullarını itaat altına aldırmakla görevlendirmiştir. Karamanoğlu Mehmed, Moğollarla Erzurum tarafında çatışmayı hedeflemekle birlikte Türkmenler’in çoğu Moğollardan korkarak kendisine katılmamıştır. Kongurtay Noyan, Sultan ve Sâhib Ata’nın yer aldığı Moğol-Selçuklu kuvvetlerinin yaklaşması üzerine Haziran ayında İçil’e (Mut dolayları) çekilmiştir. Karamanoğlu Mehmed az kişiyle hareket ederken Kurbağahisarı mevkisinde küçük bir Moğol-Selçuklu birliğinin baskınına uğramış ve iki kardeşiyle (Tanu ve Zekeriya) birlikte öldürülmüştür. İbn Bîbî öldürülmesini 20 Haziran 1277 olarak belirtirken, Tevârih-i Âl-i Selçuk’ta 30 Mayıs 1279 olarak belirtilmiştir. Ancak İbn Bîbî'nin Karamanoğlu Mehmed zamanında Anadolu'da bulunduğu ve diğer tarihi bulgular neticesinde 1277 yılında öldüğü genel kabul görmektedir. Karamanoğlu Mehmed ve iki kardeşinin kesilen başları Konya’da bulunan Sultan III. Gıyâseddin Keyhusrev’e götürülerek teşhir edilmiştir.
Karaman ilinin Ermenek ilçesi Balkusan köyünde bulunan türbede gömülüdür. Karaman'da, 28 Mayıs 2007 tarihinde kurulan Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi'ne adı verilmiştir.
Vikisöz'de Karamanoğlu Mehmet Bey ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu Devletleri, T.T.K.. Basımevi, Ankara, 1969
- ^ a b c d e Sümer, Faruk (2003). . Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt 28. Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 445,446. 9 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2024.
- ^ a b Sevim, Ali (1961). "Cimri Olayı Hakkında Bir Kaç Not". Belleten. 25 (97). belleten.gov.tr. ss. 63-74. 29 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Haziran 2024.
Resmî unvanlar | ||
---|---|---|
Önce gelen: Kerimüddin Karaman Bey | Karamanoğulları Beyi 1261-1277 | Sonra gelen: Güneri Bey |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karamanoglu Mehmed Semseddin Mehmed Bey ya da Karamanoglu Mehmed Bey d o 20 Haziran 1277 Karamanogullari Beyligi nin kurucusu Kameruddin ili nin Ermenek merkezli Mut Silifke Gulnar ve Anamur yoreleri subasisi Kerimuddin Karaman Bey in en buyuk ogludur Karamanoglu MehmedBeyKaramanoglu Mehmed BeyKaraman BeyiHukum suresi1261 1277Once gelenKerimuddin Karaman BeySonra gelenGuneri BeyDogum1240 LarendeOlum1277 KonyaHanedanKaramanogullari HanedaniBabasiKerimuddin Karaman BeyDiniSunni Islam Babasi Karaman Bey in 1263 yili gibi oldurulmesiyle birlikte IV Kilic Arslan tarafindan kardesleriyle birlikte Gevele Kalesine hapsedilmistir IV Kilicarslan in 1266 yilinda oldurulmesinden sonra devlet yonetiminde etkin olan Muinuddin Suleyman tarafindan kardesi Ali rehin kalirken kendisi de diger kardesleriyle birlikte serbest birakilmistir Hatiroglu Serefeddin in 1276 yilinda Anadolu da Mogollar a karsi baslattigi isyana kardesleriyle birlikte katilmis ve Hatiroglu tarafindan Kameruddin ili subasiligina tayin edilmistir Anadolu Selcuklularini yoneten Mogollar a karsi daha cok baskinlar sekilde saldirilarda bulunmustur Hatiroglu Serefeddin in 1276 yilinda Mogollar tarafindan yakalanip oldurulmesinden sonra uzerine yuruyen Kameruddin ili nin eski subasisi Bedreddin Ibrahim in basindaki kuvvetleri Goksu Gecidi nde yenilgiye ugratmis ve bu basarilari sayesinde itibari ve gucu giderek artmaya baslamistir Bunlar yasanirken Memluk Hukumdari I Baybars Mogol ordusunu Elbistan Ovasinda yenerek Nisan 1277 de Kayseri ye gelmis ve burada rehin tutulan Ali Bey sultanin huzuruna cikarak agabeyleri ve kendisi icin beylik topraklarini ve sancaklari alarak abisi Mehmed in yanina gonderilmistir Karamanoglu Mehmed bundan sonra Mogollar a karsi harekete gecmis ve onlara tabi Anadolu Selcuklu hukumdarliginin bassehri Konya uzerine yurumustur Mogol ve Selcuklu yonetimi taraftari olan donem tarihcileri ve kaynaklarda Karamanoglu Mehmed tarafindan II Izzeddin Keykavus un oglu oldugunu iddia ettigi Siyavus u ortaya cikarildigi dile getirilmistir Karamanoglu Mehmed Konya yi kusattiginda Baybars in kendisine verdigi sancaklari acmasina ragmen sehrin kendisine teslim olmamasi uzerine II Izzeddin Keykavus un oglu oldugunu iddia ettigi Siyavus un ortaya cikarilmasiyla Konya halki fazla direnc gostermeden sehir ele gecirilmistir Siyavus 15 Mayis 1277 de tahta oturtulduktan sonra adina hutbe okutulup para bastirilirken Karamanoglu Mehmed de vezir olmustur Konya ya girildikten sonra Karamanoglu Mehmed tarafindan o zamana kadar sarayda ve resmi yazismalarda Arapca ve Farsca kullanilirken cikarilan bir fermanla saray dilinin Turkce olmasinin yani sira Selcuklu topraklarindaki kamuya acik tum yerlerde Turkce den baska bir dil konusulmamasi karari alinmistir Simden geru hic gimesne divanda dergahda bergahda mecliste meydanda ve dahi her yerde Turk dilinden ozge soz soylemeye 13 Mayis 1277 Karamanoglu Mehmed Siyavus u da yanina alarak uzerlerine harekete gecen Selcuklu veziri Sahib Ata nin ogullari Nusreddin Hasan ve Tacuddin Huseyin in basinda bulunan kuvvetleri Aksehir de Degirmencayi mevkisinde yenerken Sahib Ata nin her iki oglu da muharebede oldurulmustur Bu basarilarinin akabinde Afyonkarahisar i ele gecirmek isteseler de amaclarina ulasamayip 3 Haziran da Konya ya geri donmuslerdir Karamanoglu Mehmed konumunu iyice saglamlastirmakla birlikte Memluklu Sultani I Baybars in geri donmesi akabinde Abaka Han in basindaki Mogol ordusu Anadolu ya gelmis ve savasta olen Mogollar in coklugunu goren Abaka Han Selcuklularin kendisine ihanet ettigini dusunmesi nedeniyle Anadolu da kitlesel katliamlar gerceklestirmistir Abaka Han memleketine donuste Anadolu nun idaresini kardesi Kongurtay Noyan a birakip Karamanogullarini itaat altina aldirmakla gorevlendirmistir Karamanoglu Mehmed Mogollarla Erzurum tarafinda catismayi hedeflemekle birlikte Turkmenler in cogu Mogollardan korkarak kendisine katilmamistir Kongurtay Noyan Sultan ve Sahib Ata nin yer aldigi Mogol Selcuklu kuvvetlerinin yaklasmasi uzerine Haziran ayinda Icil e Mut dolaylari cekilmistir Karamanoglu Mehmed az kisiyle hareket ederken Kurbagahisari mevkisinde kucuk bir Mogol Selcuklu birliginin baskinina ugramis ve iki kardesiyle Tanu ve Zekeriya birlikte oldurulmustur Ibn Bibi oldurulmesini 20 Haziran 1277 olarak belirtirken Tevarih i Al i Selcuk ta 30 Mayis 1279 olarak belirtilmistir Ancak Ibn Bibi nin Karamanoglu Mehmed zamaninda Anadolu da bulundugu ve diger tarihi bulgular neticesinde 1277 yilinda oldugu genel kabul gormektedir Karamanoglu Mehmed ve iki kardesinin kesilen baslari Konya da bulunan Sultan III Giyaseddin Keyhusrev e goturulerek teshir edilmistir Karaman ilinin Ermenek ilcesi Balkusan koyunde bulunan turbede gomuludur Karaman da 28 Mayis 2007 tarihinde kurulan Karamanoglu Mehmetbey Universitesi ne adi verilmistir Vikisoz de Karamanoglu Mehmet Bey ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Kaynakca Ismail Hakki Uzuncarsili Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu Karakoyunlu Devletleri T T K Basimevi Ankara 1969 a b c d e Sumer Faruk 2003 Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt 28 Turkiye Diyanet Vakfi ss 445 446 9 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Haziran 2024 a b Sevim Ali 1961 Cimri Olayi Hakkinda Bir Kac Not Belleten 25 97 belleten gov tr ss 63 74 29 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Haziran 2024 Resmi unvanlarOnce gelen Kerimuddin Karaman Bey Karamanogullari Beyi 1261 1277 Sonra gelen Guneri Bey