Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pervâne Muineddin Süleyman, (Pervâne Mu‘in el-Din Suleyman, Farsça: معین الدین سلیمان پروانه), Anadolu Selçuklu dönemi devlet adamı.
II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in vezirlerinden Mühezzebüddin Ali ed-Deylemî'nin oğludur. Kösedağ Muharebesi sonrasında Mugan'daki Moğol komutanı Baycu Noyan ile barış görüşmelerine giden babasının yanında bulundu.
Tokat emîri ve sonrasında Baycu Noyan'ın desteğiyle Erzincan serleşkerliği (subaşılık) görevinde bulundu. 1254 yılında IV. Kılıç Arslan'ın elçisi olarak II. İzzeddin Keykavus ile görüşmeye giden heyette yer aldı. IV. Kılıç Arslan'ın ağabeyine yenilmesi üzerine II. İzzeddin Keykavus'un hizmetine geçti. II. İzzeddin Keykavus'un 1256 yılında Baycu Noyan komutasındaki Moğol güçlerine yenilmesi üzerine yeniden sultan ilan edilen IV. Kılıç Arslan'ın hizmetine girdi. Bu dönemde lakabını aldığı "Pervanelik" görevine getirildi. Aynı yıl saltanat naibi Nizâmeddin Hurşid’in öldürülmesi üzerine Selçuklu idaresinde önemli rol oynamaya başladı. 1265 yılında Kılıç Arslan'la birlikte İlhanlı tahtına çıkan Abaka Han'ın cülusuna katıldı. Buradan ayrıldıktan sonra Sinop ve çevresini Trabzon İmparatorluğu'ndan geri aldı. Sinop'un denetimini İlhanlı hakanının desteğiyle kendi üzerine aldı. Pervâne Muineddin, Selçuklu idaresindeki etkisinin iyice artması üzerine arasının açıldığı IV. Kılıç Arslan'ın yerine tahta III. Gıyaseddin Keyhüsrev'i geçirmeyi planladı. Abaka Han’ı Kılıçarslan’ın Memlük sultanı ile birlikte hareket ettiğine inandırarak ondan Kılıçrslan’ın öldürülmesi için izin aldı. Kısa bir süre sonra da IV. Kılıçarslan 1266 yılında öldürülerek yerine oğlu III. Gıyaseddin Keyhüsrev'i tahta çıkarıldı.
Sultanın öldürülmesinden sonra Selçuklu devletini arka planda yöneten Pervane, IV. Kılıç Arslan'ın üvey annesi Gürcü Hatun'la evlenirken kızını da yeni sultan III. Gıyaseddin Keyhüsrev ile evlendirdi. Devlet yönetimine kendi adamlarını iyice yerleştirdi. Bu dönemde kendi yerine vezirlik görevine getirilmesine yardımcı olduğu Sahib Ata ile güç mücadelesine girmeye başladı. Sahib Ata'yı II. İzzeddin Keykavus ile iş birliği yapmakla suçlayıp İlhanlıların gözünde düşürmeye çalışsa da amacına ulaşamadığı gibi Sahib Ata'nın konumu güçlenirken, kendisinin de İlhanlı idarecilerle arası açılmaya başladı. Konumunun tehlikede olması nedeniyle adamları vasıtasıyla Memlük sultanı Baybars'ı Anadolu'ya sefere çıkmaya ikna etti. 15 Nisan 1277'de meydana gelen Elbistan Muharebesi'nde Pervâne Muineddin Moğol ordusunda yer almakla birlikte Selçuklu birliklerinin bir kısmı taraf değiştirmiş, kalan bölümü de ciddi şekilde savaşa katılmadığı gibi teslim olmuştur. Baybars savaştan sonra Kayseri'ye gelmiş ve Pervâne Muineddin'i huzuruna çağırdı. Ancak Moğollardan çekinen Pervâne Muineddin sultanın çağrısına uymadı.
Baybars, ordusunun erzak sıkıntısı yaşaması, Anadolu'da da yeterli desteği bulamamasının yanı sıra Abaka han'ın da büyük bir orduyla Anadolu'ya hareket ettiği haberi üzerine Suriye'ye dönmüş, Abaka Han'da savaşın yaşandığı Elbistan'a gelmiştir. Savaş alanında Selçuklu ordusu askerlerine ait ölülerin bulunmamasına sinirlenen Abaka Han Pervâne Muineddin'i ihanetle suçlamış, Emîr İzzeddin Aybeg'inde Pervâne Muineddin'in Memlük sultanını Anadolu'ya davet ettiğini söylemesi üzerine Abaka Han, Pervâne Muineddin ile Sahib Ata'yı yanına alarak Azerbaycan'a dönmüştür. Van civarındaki Aladağ'da yargılanan ve işkence gören Pervâne Muineddin, 2 Ağustos 1277'de öldürüldü.
Pervâne Muineddin, tarafından yaptırılan birkaç mimari eser bulunur. Sinop'ta eski Kilise yerine Alaeddin Camii 1214 yılında bir camiye çevrilmiştir. Şimdiki yapı yine Pervâne tarafından yeniden yapıldı. (Hicrî 999, Milâdi 1267-68) Yakınındaki Alâiye Medrese de (Pervâne Medrese de denir) aynı yıl içinde yapıldı.
Konya’da Muînüddîn Pervâne’nin eşi Gürcü Hatun, Mevlânâ’nın has müritlerindendi. Daima Mevlânâ’nın verdiği sohbetlere katılır, derslerde hâkim manevi atmosferin tesirinde kalır, Allah’a duyduğu iştiyakla yanıp tutuşurdu. Yaşadığı manevi neşe ve duygularla sükûnet bulurdu. Ancak Muînüddîn Pervâne, Mevlana'nın Moğollar ile yardımlaşmasından rahatsızlık duydu ve ''Kâfirler putları öperler putlara secde ederlerdi. Biz de şu aynısını Moğollara yapıyoruz'' diyerek tepkisini belli etti.
Pervâne Medresesi’ne ait çok fazla kaynak bulunmamakla birlikte, Ahmed Nazif’in “Mirat-ı Kayseriyye” adlı eserinde de belirtildiği üzere medresenin Anadolu Selçuklu Devleti vezirlerinden Pervâne Muineddin Süleyman tarafından XIII. yüzyılın ikinci yarısında yaptırıldığı belirtilmektedir.’ın “Kayseri Tarihi Araştırmaları” adlı kitabında ise Ahmet Eflaki’nin “Menakibûlarifin” adlı eserinden medreseye ilişkin şöyle bir alıntı yapılmıştır: “….. Ediplerin Sultanı Fahrettin Divdest rivayet etti ki: Muineddin Pervâne, Kayseri’de büyük bir medrese yapmıştı…..”
Kaynakça
- ^ Pervâne, Anadolu Selçuklu Devlet teşkilatında mülk, iktâ gibi arazi işleri ile uğraşan, bunlarla ilgili tayin, tevcih, tahrir, vb. işleri yapan, menşur ve beratları hazırlayan ve defterleri tutan görevlidir.
- ^ a b "MUÎNÜDDİN SÜLEYMAN PERVÂNE" İslam Ansiklopedisi, Cilt: 31, Sayfa: 91-93, Yıl:2006
- ^ ""Kayseri'de Pervane Bey Medresesi" Mehmet Çayırdağ" (PDF). 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 26 Nisan 2016.
- ^ Anthony Bryer and Richard Winfield, The Byzantine Monuments and Topography of the Pontos, vol. 1, (Washington D.C.: Dumbarton Oaks, 1985) 75.
- ^ ibid. 72.
- ^ Bir tarikat şeyhine bağlanarak ondan tasavvufun yollarını öğrenen, onun doğrultusunda ilerleyen kimse.
- ^ Eflâkî, a.g.e., Cilt I, sayfa 648-649.
- ^ Madran, E., Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Kültür Varlıklarının Korunmasına İlişkin Tutumlar ve Düzenlemeleri 1800 – 1950, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları, Ankara, 2002, s.118.
- ^ Çayırdağ, M., Kayseri Tarihi Araştırmaları, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Yayını, Kayseri,, 2001, s.111.
- ^ Çayırdağ, M., Kayseri Tarihi Araştırmaları, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Yayını, Kayseri,, 2001.
Açıklamalar
Pervâne, divanın yaptığı atamalara ve dirliklerin (iktaların) dağıtım işlerine bakardı. Yazışmaları tuğracı yürütür, hukuk işlerine emir-î dâd bakar ve askerlik işleriyle beylerbeyi ilgilenirdi. Askeri davalara ise Kadı-î leşker bakardı.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pervane Muineddin Suleyman Pervane Mu in el Din Suleyman Farsca معین الدین سلیمان پروانه Anadolu Selcuklu donemi devlet adami Tokat ta Pervane Muineddin in 1270 yilinda yaptirdigi medrese II Giyaseddin Keyhusrev in vezirlerinden Muhezzebuddin Ali ed Deylemi nin ogludur Kosedag Muharebesi sonrasinda Mugan daki Mogol komutani Baycu Noyan ile baris gorusmelerine giden babasinin yaninda bulundu Tokat emiri ve sonrasinda Baycu Noyan in destegiyle Erzincan serleskerligi subasilik gorevinde bulundu 1254 yilinda IV Kilic Arslan in elcisi olarak II Izzeddin Keykavus ile gorusmeye giden heyette yer aldi IV Kilic Arslan in agabeyine yenilmesi uzerine II Izzeddin Keykavus un hizmetine gecti II Izzeddin Keykavus un 1256 yilinda Baycu Noyan komutasindaki Mogol guclerine yenilmesi uzerine yeniden sultan ilan edilen IV Kilic Arslan in hizmetine girdi Bu donemde lakabini aldigi Pervanelik gorevine getirildi Ayni yil saltanat naibi Nizameddin Hursid in oldurulmesi uzerine Selcuklu idaresinde onemli rol oynamaya basladi 1265 yilinda Kilic Arslan la birlikte Ilhanli tahtina cikan Abaka Han in culusuna katildi Buradan ayrildiktan sonra Sinop ve cevresini Trabzon Imparatorlugu ndan geri aldi Sinop un denetimini Ilhanli hakaninin destegiyle kendi uzerine aldi Pervane Muineddin Selcuklu idaresindeki etkisinin iyice artmasi uzerine arasinin acildigi IV Kilic Arslan in yerine tahta III Giyaseddin Keyhusrev i gecirmeyi planladi Abaka Han i Kilicarslan in Memluk sultani ile birlikte hareket ettigine inandirarak ondan Kilicrslan in oldurulmesi icin izin aldi Kisa bir sure sonra da IV Kilicarslan 1266 yilinda oldurulerek yerine oglu III Giyaseddin Keyhusrev i tahta cikarildi Sultanin oldurulmesinden sonra Selcuklu devletini arka planda yoneten Pervane IV Kilic Arslan in uvey annesi Gurcu Hatun la evlenirken kizini da yeni sultan III Giyaseddin Keyhusrev ile evlendirdi Devlet yonetimine kendi adamlarini iyice yerlestirdi Bu donemde kendi yerine vezirlik gorevine getirilmesine yardimci oldugu Sahib Ata ile guc mucadelesine girmeye basladi Sahib Ata yi II Izzeddin Keykavus ile is birligi yapmakla suclayip Ilhanlilarin gozunde dusurmeye calissa da amacina ulasamadigi gibi Sahib Ata nin konumu guclenirken kendisinin de Ilhanli idarecilerle arasi acilmaya basladi Konumunun tehlikede olmasi nedeniyle adamlari vasitasiyla Memluk sultani Baybars i Anadolu ya sefere cikmaya ikna etti 15 Nisan 1277 de meydana gelen Elbistan Muharebesi nde Pervane Muineddin Mogol ordusunda yer almakla birlikte Selcuklu birliklerinin bir kismi taraf degistirmis kalan bolumu de ciddi sekilde savasa katilmadigi gibi teslim olmustur Baybars savastan sonra Kayseri ye gelmis ve Pervane Muineddin i huzuruna cagirdi Ancak Mogollardan cekinen Pervane Muineddin sultanin cagrisina uymadi Baybars ordusunun erzak sikintisi yasamasi Anadolu da da yeterli destegi bulamamasinin yani sira Abaka han in da buyuk bir orduyla Anadolu ya hareket ettigi haberi uzerine Suriye ye donmus Abaka Han da savasin yasandigi Elbistan a gelmistir Savas alaninda Selcuklu ordusu askerlerine ait olulerin bulunmamasina sinirlenen Abaka Han Pervane Muineddin i ihanetle suclamis Emir Izzeddin Aybeg inde Pervane Muineddin in Memluk sultanini Anadolu ya davet ettigini soylemesi uzerine Abaka Han Pervane Muineddin ile Sahib Ata yi yanina alarak Azerbaycan a donmustur Van civarindaki Aladag da yargilanan ve iskence goren Pervane Muineddin 2 Agustos 1277 de olduruldu Pervane Muineddin tarafindan yaptirilan birkac mimari eser bulunur Sinop ta eski Kilise yerine Alaeddin Camii 1214 yilinda bir camiye cevrilmistir Simdiki yapi yine Pervane tarafindan yeniden yapildi Hicri 999 Miladi 1267 68 Yakinindaki Alaiye Medrese de Pervane Medrese de denir ayni yil icinde yapildi Konya da Muinuddin Pervane nin esi Gurcu Hatun Mevlana nin has muritlerindendi Daima Mevlana nin verdigi sohbetlere katilir derslerde hakim manevi atmosferin tesirinde kalir Allah a duydugu istiyakla yanip tutusurdu Yasadigi manevi nese ve duygularla sukunet bulurdu Ancak Muinuddin Pervane Mevlana nin Mogollar ile yardimlasmasindan rahatsizlik duydu ve Kafirler putlari operler putlara secde ederlerdi Biz de su aynisini Mogollara yapiyoruz diyerek tepkisini belli etti Pervane Medresesi ne ait cok fazla kaynak bulunmamakla birlikte Ahmed Nazif in Mirat i Kayseriyye adli eserinde de belirtildigi uzere medresenin Anadolu Selcuklu Devleti vezirlerinden Pervane Muineddin Suleyman tarafindan XIII yuzyilin ikinci yarisinda yaptirildigi belirtilmektedir in Kayseri Tarihi Arastirmalari adli kitabinda ise Ahmet Eflaki nin Menakibularifin adli eserinden medreseye iliskin soyle bir alinti yapilmistir Ediplerin Sultani Fahrettin Divdest rivayet etti ki Muineddin Pervane Kayseri de buyuk bir medrese yapmisti Kaynakca Pervane Anadolu Selcuklu Devlet teskilatinda mulk ikta gibi arazi isleri ile ugrasan bunlarla ilgili tayin tevcih tahrir vb isleri yapan mensur ve beratlari hazirlayan ve defterleri tutan gorevlidir a b MUINUDDIN SULEYMAN PERVANE Islam Ansiklopedisi Cilt 31 Sayfa 91 93 Yil 2006 Kayseri de Pervane Bey Medresesi Mehmet Cayirdag PDF 13 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 26 Nisan 2016 Anthony Bryer and Richard Winfield The Byzantine Monuments and Topography of the Pontos vol 1 Washington D C Dumbarton Oaks 1985 75 ibid 72 Bir tarikat seyhine baglanarak ondan tasavvufun yollarini ogrenen onun dogrultusunda ilerleyen kimse Eflaki a g e Cilt I sayfa 648 649 Madran E Tanzimat tan Cumhuriyet e Kultur Varliklarinin Korunmasina Iliskin Tutumlar ve Duzenlemeleri 1800 1950 ODTU Mimarlik Fakultesi Yayinlari Ankara 2002 s 118 Cayirdag M Kayseri Tarihi Arastirmalari Kayseri Buyuksehir Belediyesi Yayini Kayseri 2001 s 111 Cayirdag M Kayseri Tarihi Arastirmalari Kayseri Buyuksehir Belediyesi Yayini Kayseri 2001 AciklamalarPervane divanin yaptigi atamalara ve dirliklerin iktalarin dagitim islerine bakardi Yazismalari tugraci yurutur hukuk islerine emir i dad bakar ve askerlik isleriyle beylerbeyi ilgilenirdi Askeri davalara ise Kadi i lesker bakardi