Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Büyük Kargluhi Kilisesi (Gürcüce: ქარგლუხის ეკლესია), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı ve eski adı Kargluhi olan Yünören köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kilisesidir. Köyde bulunan iki kilise Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili tarafından "Büyük kilise" ve "Küçük kilise" şeklinde adlandırılmıştır.
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Yünören, Şenkaya |
| Koordinatlar | 40°37′56″K 42°17′31″D / 40.63222°K 42.29194°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Yıkıntılar |
| Mimari | |
| Tamamlanma | ? Orta Çağ |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Kaba yontu taş |
Tarihçe
Büyük Kargluhi Kilisesi'nin bulunduğu Kargluhi köyünün adı 10. yüzyıla tarihlenen elyazması Gürcüce Cruçi İncili'nin bir yaprağında geçer. Orta Çağ'da Gürcistan'ın bir parçası olan bu yerleşimi Osmanlılar 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre Kargluhi köyü 24 Hristiyan haneden oluşuyordu. Bu deftere yayıma hazırlayan Gürcü Türkolog Sergi Cikia Kargluhi (ქარგლუხი) Gürcüce bir yer adı olduğunu belirtmiştir. Osmanlı dönemi öncesinden kaldığı tahmin edilen Büyük Kargluhi Kilisesi, köyün Müslüman nüfusa sahip olmasından sonra işlevsiz hale gelmiştir. Nitekim Ekvtime Takaişvili'nin 1907 yılında gerçekleştirdiği araştırma gezisi sıradında köyde Müslümanlar yaşıyordu ve Büyük Kargluhi Kilisesi kullanılmıyordu.
Mimari
Büyük ölçüde yıkılmış olan Büyük Kargluhi Kilisesi, bugünkü Yünören köyünün 1 kilometre güneyinde inşa edilmiştir. Tek nefli kiliseden geriye yarı yıkık duvarlar kalmıştır. Dolgu duvar tekniğiyle inşa edilmiş olan bu duvarların kaplama taşlarının neredeyse tamamı sökülmüştür. Kilisenin güneyine bitik olarak inşa edilmiş bir şapel bulunmaktadır. Ekvtime Takaişvili'nin ziyareti sırasında söz konusu şapel tamamen sağlamdı. Penceresi, apsisi ve batıda bir kapısı vardı. Ana kilise ise, kırmızımsı küçük kaba yonu taşlarla inşa edilmişti ve bundan dolayı uzaktan tuğlayla inşa edilmiş gibi bir görünüme sahipti. Dikdörtgen planlı kilisenin duvarları, sunağı ve apsis duruyordu; ancak semer tipi çatısı çökmüştü. Büyük Kargluhi Kilisesi'nin kuzeyde ve güneyde olmak üzere iki giriş, dört cephesinde birer penceresi vardı.
Kaynakça
- ^ a b 2017 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის), Tiflis, 2018, s. 20. 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 45". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2023.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; III. cilt (1958): s. 570". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buyuk Kargluhi Kilisesi Gurcuce ქარგლუხის ეკლესია tarihsel Tao bolgesinde gunumuzde Erzurum ilinin Senkaya ilcesine bagli ve eski adi Kargluhi olan Yunoren koyunde Orta Cag dan kalma bir kilisesidir Koyde bulunan iki kilise Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili tarafindan Buyuk kilise ve Kucuk kilise seklinde adlandirilmistir Buyuk Kargluhi KilisesiTemel bilgilerKonumYunoren SenkayaKoordinatlar40 37 56 K 42 17 31 D 40 63222 K 42 29194 D 40 63222 42 29194InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumYikintilarMimariTamamlanma Orta CagOzelliklerMalzemelerKaba yontu tasTarihceBuyuk Kargluhi Kilisesi nin bulundugu Kargluhi koyunun adi 10 yuzyila tarihlenen elyazmasi Gurcuce Cruci Incili nin bir yapraginda gecer Orta Cag da Gurcistan in bir parcasi olan bu yerlesimi Osmanlilar 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir 1595 tarihli Osmanli mufassal defterine gore Kargluhi koyu 24 Hristiyan haneden olusuyordu Bu deftere yayima hazirlayan Gurcu Turkolog Sergi Cikia Kargluhi ქარგლუხი Gurcuce bir yer adi oldugunu belirtmistir Osmanli donemi oncesinden kaldigi tahmin edilen Buyuk Kargluhi Kilisesi koyun Musluman nufusa sahip olmasindan sonra islevsiz hale gelmistir Nitekim Ekvtime Takaisvili nin 1907 yilinda gerceklestirdigi arastirma gezisi siradinda koyde Muslumanlar yasiyordu ve Buyuk Kargluhi Kilisesi kullanilmiyordu MimariBuyuk olcude yikilmis olan Buyuk Kargluhi Kilisesi bugunku Yunoren koyunun 1 kilometre guneyinde insa edilmistir Tek nefli kiliseden geriye yari yikik duvarlar kalmistir Dolgu duvar teknigiyle insa edilmis olan bu duvarlarin kaplama taslarinin neredeyse tamami sokulmustur Kilisenin guneyine bitik olarak insa edilmis bir sapel bulunmaktadir Ekvtime Takaisvili nin ziyareti sirasinda soz konusu sapel tamamen saglamdi Penceresi apsisi ve batida bir kapisi vardi Ana kilise ise kirmizimsi kucuk kaba yonu taslarla insa edilmisti ve bundan dolayi uzaktan tuglayla insa edilmis gibi bir gorunume sahipti Dikdortgen planli kilisenin duvarlari sunagi ve apsis duruyordu ancak semer tipi catisi cokmustu Buyuk Kargluhi Kilisesi nin kuzeyde ve guneyde olmak uzere iki giris dort cephesinde birer penceresi vardi Kaynakca a b 2017 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის Tiflis 2018 s 20 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 9 4 a b c Ekvtime Takaisvili 1907 Yili Kola Oltisi ve Cangli de Arkeolojik Arastirmalar Gezisi არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს Paris 1938 s 45 29 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Agustos 2023 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt III cilt 1958 s 570 27 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Agustos 2023