Kat'ı, düz bir kâğıt veya deri oyularak yapılır. Oyulan kısmın başka bir yere yapıştırılması 'erkek oyma', oyulan kısmın boş bırakılması 'dişi oyma'dır. Kâğıt oyma sanatının günümüze ulaşmış en erken örnekleri V. ve X. yüzyıllar arasına tarihlendirilir. Âlî Mustafa Efendi Menâkıb-ı Hünerverân’da XV. yüzyılda Herat’ta yaşamış, Hüseyin Baykara himayesinde çalışan Abdullah Kātı‘ın (Herevî) kâğıt oyma sanatının ilk ve en önemli temsilcisi olduğunu kaydeder. Şeyh Muhammed Dost, Sengî Alî-i Bedahşî, Muhammed Bâkır da İran sahasında yetişmiş katı‘ sanatının önde gelen üstatları arasında yer alır. Âşık Çelebi Meşâirü’ş-şuarâ’da, Fâtih Sultan Mehmed devrinin sonlarında adı duyulmaya başlanan Efşancı (Oymacı) Mehmed’in bu sanatta döneminin en büyük üstadı olduğunu, diğer oymacıların onu örnek aldığını kaydeder. Türk kitap sanatlarının önemli bir dalı olan katı' sanatı, geçmişten günümüze kitap kaplarında, levhalarda, murakka' ve kıt'alarda, albümlerde, yazı çekmecelerinde ve el yazması eserlerin bezemelerinde karşımıza çıkmaktadır. İncelikle kesilmiş hat örnekleri, çiçekler, buketler, tabiat manzaraları ve döneminin özelliklerini yansıtan desenleri ile kâğıt oyma eserler zengin bir uygulama çeşitliliğine sahiptir. Kat'ı sanatı en parlak dönemini Kanuni Sultan Süleyman devrinde yaşamıştır. Gerek deri gerek kâğıttan yapılan işlere mukatta' denildiği gibi, bunu yapanlara müfret (tekil) olarak katta' (kesmeci) ve cem'i çoğul olarak kattâân denir.
İlgili bağlantılar
- Kat'ı Sanatı 23 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Rıza GÖRÜŞ
Sanat ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ Filiz Çağman, Osmanlı Dünyasında Kâğıt Oyma Sanatı ve Sanatçıları, İstanbul: Aygaz Yayınları, s.17, 2014.
- ^ Filiz Çağman, Osmanlı Dünyasında Kâğıt Oyma Sanatı ve Sanatçıları, İstanbul: Aygaz Yayınları, s.33, 2014.
- ^ Ümmügülsüm Sevim Gencer, "Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'ndeki Murakka'ların Katı' Bezemeleri" Yüksek Lisans Tezi,s.6, www. tez.yok.gov.tr. Erişim Tarihi: 26.02.2020
- ^ Celal Esad Arseven, “Katı'”, Sanat Ansiklopedisi, c.2, s.980-981, İstanbul, 1947.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kat i duz bir kagit veya deri oyularak yapilir Oyulan kismin baska bir yere yapistirilmasi erkek oyma oyulan kismin bos birakilmasi disi oyma dir Kagit oyma sanatinin gunumuze ulasmis en erken ornekleri V ve X yuzyillar arasina tarihlendirilir Ali Mustafa Efendi Menakib i Hunerveran da XV yuzyilda Herat ta yasamis Huseyin Baykara himayesinde calisan Abdullah Kati in Herevi kagit oyma sanatinin ilk ve en onemli temsilcisi oldugunu kaydeder Seyh Muhammed Dost Sengi Ali i Bedahsi Muhammed Bakir da Iran sahasinda yetismis kati sanatinin onde gelen ustatlari arasinda yer alir Asik Celebi Mesairu s suara da Fatih Sultan Mehmed devrinin sonlarinda adi duyulmaya baslanan Efsanci Oymaci Mehmed in bu sanatta doneminin en buyuk ustadi oldugunu diger oymacilarin onu ornek aldigini kaydeder Turk kitap sanatlarinin onemli bir dali olan kati sanati gecmisten gunumuze kitap kaplarinda levhalarda murakka ve kit alarda albumlerde yazi cekmecelerinde ve el yazmasi eserlerin bezemelerinde karsimiza cikmaktadir Incelikle kesilmis hat ornekleri cicekler buketler tabiat manzaralari ve doneminin ozelliklerini yansitan desenleri ile kagit oyma eserler zengin bir uygulama cesitliligine sahiptir Kat i sanati en parlak donemini Kanuni Sultan Suleyman devrinde yasamistir Gerek deri gerek kagittan yapilan islere mukatta denildigi gibi bunu yapanlara mufret tekil olarak katta kesmeci ve cem i cogul olarak kattaan denir Kat i OrnegiKat i Tasarim AtolyesiIlgili baglantilarKat i Sanati 23 Subat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Riza GORUSSanat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Kaynakca Filiz Cagman Osmanli Dunyasinda Kagit Oyma Sanati ve Sanatcilari Istanbul Aygaz Yayinlari s 17 2014 Filiz Cagman Osmanli Dunyasinda Kagit Oyma Sanati ve Sanatcilari Istanbul Aygaz Yayinlari s 33 2014 Ummugulsum Sevim Gencer Topkapi Sarayi Muzesi Kutuphanesi ndeki Murakka larin Kati Bezemeleri Yuksek Lisans Tezi s 6 www tez yok gov tr Erisim Tarihi 26 02 2020 Celal Esad Arseven Kati Sanat Ansiklopedisi c 2 s 980 981 Istanbul 1947