Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kateşizm, Hristiyanlıkta vaftiz olup dine girmeden önce alınan din eğitimine verilen isimdir. Modern tarih bağlamında değerlendirildiğinde bu kavram Hristiyanlığın temel kurallarını açıklayan bir kitaba da işaret etmektedir.
Tarihi
Patristik Dönem (8. yüzyıla kadar) ve Orta Çağda (9. ve 15. yüzyıllar arası) Kateşizm
Patristik dönem boyunca Kateşizm, Latince (Batı Kilisesi’nde) ya da Grekçe (Doğu Kilisesi’nde) okuyabilenlere – genellikle rahiplere - yönelik yazılmış bir dizi tezlerden oluşmaktaydı. Hristiyanlık eğitimi almakta olan yetişkinler (Katekümenler) için rahipler tarafından kullanılmaktaydılar. En basit haliyle bu tezler Havarilerin İman Açıklaması, Göklerdeki Pederimiz duası ve kaçınılması gereken bir dizi kötü tutum ve davranışların (7 ölümcül günah) öğretimini içermekteydi.
Orta Çağ'da ise Kateşizm genel olarak, Hristiyan yaşamı hakkında yazılmış tezlere atıfta bulunmaktaydı. Bunlar, ebeveynler ya da destek olan kimseler (Vaftiz babası) tarafından, vaftiz edilmiş çocuğa yönelik sağlanan bir dizi temel öğretilerdi. Bu öğretilerin odaklandığı şeyler; hayır işlerinde bulunmak, günahların itiraf edilmesi ve On Emir’deki buyrukların saygıyla yerine getirilmesi gibi temel noktaların gerekliliğiydi. Bu dönemde Kilise’nin en çok meşgul olduğu konular; Hristiyanlara iyi tutum ve davranış sergilemeleri, dindar bir hayat sürdürmeleri ve tüm günahlardan arınmış bir biçimde ölmek için hazırlanmalarında yardımcı olunmasıydı.
Rönesans’tan (16. yüzyıl) Günümüze (19. yüzyıl) Kateşizm
Bu dönemde Kilise’nin en çok meşgul olduğu konu, Hristiyanları iman konusunda eğitmek olmuştur. Bu amaçla, ruhban sınıfından olmayan tüm eğitimsiz Hristiyanlara rehber olmak için bir araç olarak yeni Kateşizm metinleri yazılmıştır. Protestanlar ve Katolikler bu amaçla soru-cevap yöntemini geliştirmişlerdir.
Protestan Kateşizm
Günümüzde Protestanlar için hala bu konuda danışılan bir kaynak olan, Martin Luther tarafından yazılmış ve günümüze kadar gelebilmiş iki kateşizm metni bulunmaktadır. Luther’in ‘küçük’ kateşizm kitabında kateşizm için takip edilmiş olan sıra şu şekildedir: On Emir, İman Açıklaması, Göklerdeki Pederimiz Duası, Vaftiz, Günahların İtirafı, Efkaristya.
Katolik Kateşizm
Katolikler açısından ise, Trento Konsili’ni takip eden süreç ile birlikte 1566 senesinde büyük ve kapsayıcı bir kateşizm metni yayımlanmıştır. II. Vatikan Konsili’ne (1960) kadar birçok yerel kilisede bu kateşizm uygulanmaktaydı. Trento Konsili’nin Kateşizm için önerdiği sıra şu şekildeydi: İman Açıklaması, Yedi Sakrament, On Emir ve Göklerdeki Pederimiz duası.
Ayrıca, 16. yüzyılda Peter Canisius ve Roberto Bellarmino isimli iki Cizvit’in kaleme aldığı iki önemli kateşizm kitabı da bulunmaktadır. Bu kateşizm metinlerinin basımı 20. yüzyıla kadar devam etmiştir.
Peter Canisius’un kateşizm kitabında takip ettiği konu sırası şu şekildedir: İman, ümit ve tüm varlıklara yönelik sınırsız bir sevgi; Tanrı’nın ve Kilise’nin Emirleri, Sakramentler ve Hristiyan adaleti. Roberto Bellarmino’nın kateşizm metnindeki sıra ise şu şekildedir: İman, Göklerdeki Pederimiz duası, On Emir, Sakramentler.
20. yüzyılın Başından İtibaren Günümüze Kadar Kateşizm
Katolik Kateşizm
20. yüzyılın başında, eski bir metin olmasına rağmen hala Trento Konsili Kateşizm’i kullanılmakta ve Papa’lar tarafından önerilmekteydi.
1929 senesinde, Papa XI. Pius’un egemenliğinde, yeni bir kateşizm olan Catechismus Catholicus yayımlandı. Buna rağmen Papa, evrensel bir kateşizmin ilanı için konsil onayının gerekliliğine olan inancı dolayısıyla bu kateşizmi tüm kilise için zorunlu tutmayı reddetmiştir.
Katolik Kilisesi tarafından yeni bir evrensel kateşizmin yayımlanması, II. Vatikan Konsili’nin ilgili tavsiyesinden 30 yıl sonra mümkün olmuştur. Bu kateşizmin yazılması, bizzat Papa II. Ioannes Paulus’un emriyle 1985 senesinde başlamış olan uzun soluklu bir çalışma sonrasında gerçekleşmiştir. Asıl metnin dili Latincedir. Bu yeni kateşizm yeni bir sıralama düzenini takip etmiş ve dört temel sütun üzerine kurulmuştur. Bunlar: İman, Kutsal Litürji, Hristiyan bir yaşam ve Dua şeklinde sıralanmaktadır.
Ortodoks Kateşizm
Ortodoks Kilisesi’nde ise Katolik Kilisesi’nde olana benzer bir evrensel Ortodoks kateşizmi bulunmamaktadır. Ancak günümüzde danışılacak kaynak olarak, farklı dönemlerde yazılmış dört farklı kateşizm kitabı kullanılmaktadır.
1- Tüm Ortodoks Kiliseleri tarafından onaylanmış ve yazarı Aziz Şamlı Yuhanna (8. yüzyıl) olan:
“Ortodoks inancının tam anlatımı”
2- Yine tüm Ortodoks Kiliseleri tarafından onaylanmış ve Kiev Metropoliti (17. yüzyıl) Peter Moghila (Petru Movilă) tarafından yazılmış olan:
“Doğu Katolik ve Apostolik Kiliselerinde Ortodoks İtirafı”
3- Benzer şekilde tüm Ortodoks Kilisesi tarafından kabul gören ve 1723 yılında kaleme alınmış:
“Doğu Katolik Kilisesi Patriklerinin Ansiklopedisi”
4- Rus Kilisesi’nin Kutsal Sinod’u tarafından onaylanmış ve Moskovalı Aziz Filaret (1823) tarafından kaleme alınmış:
“Doğu Katolik Ortodoks Kilisesinin Ayrıntılı Kateşizmi”
Protestan Kateşizm
Protestanlıkta ise birleşik, evrensel bir kateşizm bulunmamaktadır.
Kaynakça
- ^ New Catholic Encyclopedia - Second Edition (İngilizce). Thomson and Gale. 2003. ss. 227-249 Cilt: 3 .
- ^ . 18 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ The Catholic Source Book (İngilizce). Harcourt Religion Publishers. 1999. s. 62 .
- ^ "Katolik Kilisesi Din ve Ahlak İlkeleri kitabı hikayesi". 29 Aralık 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ . 1 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
 | Hristiyanlık ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Katesizm Hristiyanlikta vaftiz olup dine girmeden once alinan din egitimine verilen isimdir Modern tarih baglaminda degerlendirildiginde bu kavram Hristiyanligin temel kurallarini aciklayan bir kitaba da isaret etmektedir TarihiPatristik Donem 8 yuzyila kadar ve Orta Cagda 9 ve 15 yuzyillar arasi Katesizm Patristik donem boyunca Katesizm Latince Bati Kilisesi nde ya da Grekce Dogu Kilisesi nde okuyabilenlere genellikle rahiplere yonelik yazilmis bir dizi tezlerden olusmaktaydi Hristiyanlik egitimi almakta olan yetiskinler Katekumenler icin rahipler tarafindan kullanilmaktaydilar En basit haliyle bu tezler Havarilerin Iman Aciklamasi Goklerdeki Pederimiz duasi ve kacinilmasi gereken bir dizi kotu tutum ve davranislarin 7 olumcul gunah ogretimini icermekteydi Orta Cag da ise Katesizm genel olarak Hristiyan yasami hakkinda yazilmis tezlere atifta bulunmaktaydi Bunlar ebeveynler ya da destek olan kimseler Vaftiz babasi tarafindan vaftiz edilmis cocuga yonelik saglanan bir dizi temel ogretilerdi Bu ogretilerin odaklandigi seyler hayir islerinde bulunmak gunahlarin itiraf edilmesi ve On Emir deki buyruklarin saygiyla yerine getirilmesi gibi temel noktalarin gerekliligiydi Bu donemde Kilise nin en cok mesgul oldugu konular Hristiyanlara iyi tutum ve davranis sergilemeleri dindar bir hayat surdurmeleri ve tum gunahlardan arinmis bir bicimde olmek icin hazirlanmalarinda yardimci olunmasiydi Ronesans tan 16 yuzyil Gunumuze 19 yuzyil Katesizm Luther in Katesizmi Bu donemde Kilise nin en cok mesgul oldugu konu Hristiyanlari iman konusunda egitmek olmustur Bu amacla ruhban sinifindan olmayan tum egitimsiz Hristiyanlara rehber olmak icin bir arac olarak yeni Katesizm metinleri yazilmistir Protestanlar ve Katolikler bu amacla soru cevap yontemini gelistirmislerdir Protestan Katesizm Gunumuzde Protestanlar icin hala bu konuda danisilan bir kaynak olan Martin Luther tarafindan yazilmis ve gunumuze kadar gelebilmis iki katesizm metni bulunmaktadir Luther in kucuk katesizm kitabinda katesizm icin takip edilmis olan sira su sekildedir On Emir Iman Aciklamasi Goklerdeki Pederimiz Duasi Vaftiz Gunahlarin Itirafi Efkaristya Katolik Katesizm Trento Konsili nin Katesizmi Katolikler acisindan ise Trento Konsili ni takip eden surec ile birlikte 1566 senesinde buyuk ve kapsayici bir katesizm metni yayimlanmistir II Vatikan Konsili ne 1960 kadar bircok yerel kilisede bu katesizm uygulanmaktaydi Trento Konsili nin Katesizm icin onerdigi sira su sekildeydi Iman Aciklamasi Yedi Sakrament On Emir ve Goklerdeki Pederimiz duasi Ayrica 16 yuzyilda Peter Canisius ve Roberto Bellarmino isimli iki Cizvit in kaleme aldigi iki onemli katesizm kitabi da bulunmaktadir Bu katesizm metinlerinin basimi 20 yuzyila kadar devam etmistir Peter Canisius un Katesizmi Peter Canisius un katesizm kitabinda takip ettigi konu sirasi su sekildedir Iman umit ve tum varliklara yonelik sinirsiz bir sevgi Tanri nin ve Kilise nin Emirleri Sakramentler ve Hristiyan adaleti Roberto Bellarmino nin katesizm metnindeki sira ise su sekildedir Iman Goklerdeki Pederimiz duasi On Emir Sakramentler 20 yuzyilin Basindan Itibaren Gunumuze Kadar Katesizm Katolik Katesizm 20 yuzyilin basinda eski bir metin olmasina ragmen hala Trento Konsili Katesizm i kullanilmakta ve Papa lar tarafindan onerilmekteydi 1929 senesinde Papa XI Pius un egemenliginde yeni bir katesizm olan Catechismus Catholicus yayimlandi Buna ragmen Papa evrensel bir katesizmin ilani icin konsil onayinin gerekliligine olan inanci dolayisiyla bu katesizmi tum kilise icin zorunlu tutmayi reddetmistir Katolik Kilisesi tarafindan yeni bir evrensel katesizmin yayimlanmasi II Vatikan Konsili nin ilgili tavsiyesinden 30 yil sonra mumkun olmustur Bu katesizmin yazilmasi bizzat Papa II Ioannes Paulus un emriyle 1985 senesinde baslamis olan uzun soluklu bir calisma sonrasinda gerceklesmistir Asil metnin dili Latincedir Bu yeni katesizm yeni bir siralama duzenini takip etmis ve dort temel sutun uzerine kurulmustur Bunlar Iman Kutsal Liturji Hristiyan bir yasam ve Dua seklinde siralanmaktadir Ortodoks Katesizm Ortodoks Kilisesi nde ise Katolik Kilisesi nde olana benzer bir evrensel Ortodoks katesizmi bulunmamaktadir Ancak gunumuzde danisilacak kaynak olarak farkli donemlerde yazilmis dort farkli katesizm kitabi kullanilmaktadir 1 Tum Ortodoks Kiliseleri tarafindan onaylanmis ve yazari Aziz Samli Yuhanna 8 yuzyil olan Ortodoks inancinin tam anlatimi 2 Yine tum Ortodoks Kiliseleri tarafindan onaylanmis ve Kiev Metropoliti 17 yuzyil Peter Moghila Petru Movilă tarafindan yazilmis olan Dogu Katolik ve Apostolik Kiliselerinde Ortodoks Itirafi 3 Benzer sekilde tum Ortodoks Kilisesi tarafindan kabul goren ve 1723 yilinda kaleme alinmis Dogu Katolik Kilisesi Patriklerinin Ansiklopedisi 4 Rus Kilisesi nin Kutsal Sinod u tarafindan onaylanmis ve Moskovali Aziz Filaret 1823 tarafindan kaleme alinmis Dogu Katolik Ortodoks Kilisesinin Ayrintili Katesizmi Protestan Katesizm Protestanlikta ise birlesik evrensel bir katesizm bulunmamaktadir Kaynakca New Catholic Encyclopedia Second Edition Ingilizce Thomson and Gale 2003 ss 227 249 Cilt 3 ISBN 0 7876 4007 7 18 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi The Catholic Source Book Ingilizce Harcourt Religion Publishers 1999 s 62 ISBN 0 15 950653 0 Katolik Kilisesi Din ve Ahlak Ilkeleri kitabi hikayesi 29 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan 1 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Hristiyanlik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz