Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Katı yakıtlı roket motoru yakıt ve oksitleyicisi katı fazda olan bir roket motoru türüdür. Askerî füze sistemlerinde, uydu fırlatma sistemlerinde ve hava yastıklarında kullanılmaktadır. Çinliler tarafından geliştirilmiştir ve 13. yüzyılın başlarından itibaren Çinliler, Persler, Moğollar ve Hintler tarafından savaşlarda kullanılmıştır.
20. yüzyıla kadar yapılan bütün roketler yakıt olarak yanıcı katı, barut ya da toz biçiminde yakıtlar kullanırlardı. Sıvı yakıtlı roketlerin ortaya çıkması, roketlerin daha verimli ve daha kontrol edilebilir olmasını sağladı. Ancak, bazı avantajlara sahip oldukları için katı yakıtlı roketler günümüzde hâlâ askeri alanda, model roketlerde ve ek itici (booster) olarak uzay roketlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Katı yakıtlı roketler uzun süre bozulmadan depolanabilirler ve istenildiği takdirde hemen hazırlanıp ateşlenebilirler. Bu sebeplerden dolayı askeri endüstride sık sık kullanılırlar. Basit yapıda oldukları için üretimlerinin kolay ve ucuz olması, sıvı yakıtlı roketlere kıyasla boyutlarına göre daha fazla itiş gücü üretmesi, daha güvenilir olması katı yakıtlı roketlerin avantajlarındandır. Bu avantajlar sebebiyle günümüz uzay roketlerinde de sıvı yakıtlı roketler ile birlikte kullanılırlar.
Çalışma Mantığı
Sıvı yakıtlı roketlerde yanıcı madde (yakıt) ve yakıcı madde (oksijen) ayrı tanklarda sıvılaştırılmış hâlde bulunur, bu iki sıvı yanma ondasında karıştırılır ve ateşlenir. Bir katı yakıtlı rokette ise adından da anlaşılacağı gibi yakıt ve oksijen katı hâlde bulunur. Bu iki madde birbiriyle çok iyi bir şekilde karıştırılır ve bu haliyle roketin içine yerleştirilir, eğer iyi karışmazsa yanma düzgün olmaz. Ateşleme yapıldığında açığa çıkan yüksek ısı aynı ortamda bulunan oksijen ve yakıtın tepkimeye girip yanmasına sebep olur. Bu yanma sonucu ortaya çıkan sıcak ve genleşmiş gaz egzozdan yüksek hızla dışarı çıkar ve Newton'un yasası (3. Yasa/Etki-Tepki) gereğince roketin ilerlemesini sağlar.
Basit bir katı yakıtlı rokette yanma başladıktan sonra yanma hızı kontrol edilemez ve yakıt bitene kadar yanma durdurulamaz. Bu katı yakıtlı roketin en büyük dezavantajıdır. Ancak daha gelişmiş bir katı yakıtlı rokette yanma hızı kontrol edilebilir ya da yanma durdurulup tekrar başlatılabilir. Ayrıca kademeler halinde yanan ve her kademesi istenildiğinde ateşlenen katı yakıtlı roketlerde mevcuttur.
Avantajları (Sıvı Yakıtlı Roketlere Kıyasla)
-Mekanik anlamda çok basit oldukları için üretimleri kolay ve ucuzdur.
-Çok fazla parça içermedikleri için boyutları daha küçüktür.
-Depolanmaları ve taşınmaları kolaydır, uzun süre bozulmadan bekleyebilirler.
-Ateşlemeye hızlı bir şekilde hazırlanabilirler.
-Her boyutta üretilmeleri mümkündür, elle rahatlıkla tutulabilecek boyutlarda bile kolay bir şekilde üretilebilirler.
-Boyutlarına göre ürettikleri itiş gücü yüksektir.
-Daha güvenlidirler, kaza ihtimalleri daha düşüktür.
Dezavantajları (Sıvı Yakıtlı Roketlere Kıyasla)
-Verimlilikleri düşüktür.
-Yanma hızlarının kontrol edilmesi çok zordur. Basit yapıda olanlarında hiçbir şekilde yanma hızı kontrol edilemez.
-Ateşleme yapıldıktan sonra yakıt bitene kadar yanma durdurulamaz. Eğer kademeli yakıtı olan bir roket ise yanma her kademedeki yakıt bittiğinde durur, yani her istenildiğinde yanma durdurulamaz. (Yanmayı durdurup tekrar başlatabilen katı yakıtlı roketler vardır. Ancak bunlar mekanik anlamda daha karmaşık olduğu için pek tercih edilmez, çünkü o noktadan sonra işe sıvı yakıtlı roketler dahil olur.)
 | Makine mühendisliği ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kati yakitli roket motoru yakit ve oksitleyicisi kati fazda olan bir roket motoru turudur Askeri fuze sistemlerinde uydu firlatma sistemlerinde ve hava yastiklarinda kullanilmaktadir Cinliler tarafindan gelistirilmistir ve 13 yuzyilin baslarindan itibaren Cinliler Persler Mogollar ve Hintler tarafindan savaslarda kullanilmistir Kati Yakitli Roket Motoruna ornek bir gorsel Amerika Birlesik Devletleri Hava Kuvvetleri Ulusal Muzesi ndeki restorasyon hangarinda bulunan Titan IVB uzay firlatma araci 20 yuzyila kadar yapilan butun roketler yakit olarak yanici kati barut ya da toz biciminde yakitlar kullanirlardi Sivi yakitli roketlerin ortaya cikmasi roketlerin daha verimli ve daha kontrol edilebilir olmasini sagladi Ancak bazi avantajlara sahip olduklari icin kati yakitli roketler gunumuzde hala askeri alanda model roketlerde ve ek itici booster olarak uzay roketlerinde yaygin olarak kullanilmaktadir Kati yakitli roketler uzun sure bozulmadan depolanabilirler ve istenildigi takdirde hemen hazirlanip ateslenebilirler Bu sebeplerden dolayi askeri endustride sik sik kullanilirlar Basit yapida olduklari icin uretimlerinin kolay ve ucuz olmasi sivi yakitli roketlere kiyasla boyutlarina gore daha fazla itis gucu uretmesi daha guvenilir olmasi kati yakitli roketlerin avantajlarindandir Bu avantajlar sebebiyle gunumuz uzay roketlerinde de sivi yakitli roketler ile birlikte kullanilirlar Calisma MantigiSivi yakitli roketlerde yanici madde yakit ve yakici madde oksijen ayri tanklarda sivilastirilmis halde bulunur bu iki sivi yanma ondasinda karistirilir ve ateslenir Bir kati yakitli rokette ise adindan da anlasilacagi gibi yakit ve oksijen kati halde bulunur Bu iki madde birbiriyle cok iyi bir sekilde karistirilir ve bu haliyle roketin icine yerlestirilir eger iyi karismazsa yanma duzgun olmaz Atesleme yapildiginda aciga cikan yuksek isi ayni ortamda bulunan oksijen ve yakitin tepkimeye girip yanmasina sebep olur Bu yanma sonucu ortaya cikan sicak ve genlesmis gaz egzozdan yuksek hizla disari cikar ve Newton un yasasi 3 Yasa Etki Tepki geregince roketin ilerlemesini saglar Basit bir kati yakitli rokette yanma basladiktan sonra yanma hizi kontrol edilemez ve yakit bitene kadar yanma durdurulamaz Bu kati yakitli roketin en buyuk dezavantajidir Ancak daha gelismis bir kati yakitli rokette yanma hizi kontrol edilebilir ya da yanma durdurulup tekrar baslatilabilir Ayrica kademeler halinde yanan ve her kademesi istenildiginde ateslenen kati yakitli roketlerde mevcuttur Avantajlari Sivi Yakitli Roketlere Kiyasla Mekanik anlamda cok basit olduklari icin uretimleri kolay ve ucuzdur Cok fazla parca icermedikleri icin boyutlari daha kucuktur Depolanmalari ve tasinmalari kolaydir uzun sure bozulmadan bekleyebilirler Ateslemeye hizli bir sekilde hazirlanabilirler Her boyutta uretilmeleri mumkundur elle rahatlikla tutulabilecek boyutlarda bile kolay bir sekilde uretilebilirler Boyutlarina gore urettikleri itis gucu yuksektir Daha guvenlidirler kaza ihtimalleri daha dusuktur Dezavantajlari Sivi Yakitli Roketlere Kiyasla Verimlilikleri dusuktur Yanma hizlarinin kontrol edilmesi cok zordur Basit yapida olanlarinda hicbir sekilde yanma hizi kontrol edilemez Atesleme yapildiktan sonra yakit bitene kadar yanma durdurulamaz Eger kademeli yakiti olan bir roket ise yanma her kademedeki yakit bittiginde durur yani her istenildiginde yanma durdurulamaz Yanmayi durdurup tekrar baslatabilen kati yakitli roketler vardir Ancak bunlar mekanik anlamda daha karmasik oldugu icin pek tercih edilmez cunku o noktadan sonra ise sivi yakitli roketler dahil olur Makine muhendisligi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz