Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kelağayı, Azerbaycan'da kadınlar için dört köşeli ipek iplikten yapılan baş örtüsüdür. Azerbaycan'ın batı bölgesinde kelağayıya bazen çargat da denir.19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında Azerbaycan'ın geleneksel kelağayıcılık merkezleri, özellikle Rusya'dan ithal edilen düşük maliyetli fabrika mallarının yaygınlaşması sonucunda ve çeşitli siyasi ve sosyo-ekonomik nedenlerden dolayı üretim yerlerini değiştirdi ve kelağayının üretimi sadece iki merkezde (Baskal ve Gence) yoğunlaştı.
2014'te kelağayı UNESCO'nun Somut olmayan kültürel miras listesine dahil edilmiştir.
Tarihi
Erken dönem
Azerbaycan'da kelağayının üretimi eski zamanlardan beri bilinmektedir. Bazı kaynaklar, kadınların modern kelağayılara benzer başörtüsü kullanımının MÖ V-VI yüzyıllarda İran Kralı I. Darius dönemindeki saray kadınları arasında yaygın olduğu belirtmektedir.10. yüzyılda yazılan Hudûd el-âlem adlı eserdeki coğrafi inceleme sonucunda, kelağayının Barzand'da üretildiğini kayıt edilmiştir.
XVIII. yüzyıl
Orta Çağ'da Azerbaycan'da kelağayı üreten küçük işletmeler mevcuttu. Tarihçi Mais Jafarov'a göre kelağayı başta bireysel olarak imal edilse de sonradan kelağayı üreten özel işletmeler ortaya çıktı.
George Forster'ın 1784 raporuna göre Şirvan'dan Astrahan'a 400 ton kadar ipek gönderildi. Doğa koşulları göz önünde bulundurulduğunda kullanılan ipeğin önemli bir kısmının Baskal'a ait olduğu ve kelağayının üretiminde önemli bir rol oynadığı kanıtlanmaktadır. O dönemde Gence, Şuşa ve Şeki ile birlikte Baskal, Azerbaycan'ın en büyük ipek merkezlerinden biriydi.
18. yüzyıldan beri dünya pazarında yer alan Baskal kelağayıları, Kafkasya'ya gelen gezginlerin seyahatnamelerinde yer aldı. 1862 yılında Azerbaycan'da bulunmuş Rus gezgini "Kafkazskiy vestnik" gazetesinde "Baskal eyaletinde bir sarraf titizliğiyle dokunan kumaşlardan üretilen kelağayılar kendi sanatsal niteliklerine göre dönemin tekstil endüstrisi örneklerinin yanında hiç de geride kalmıyordu." demiştir.
XIX yüzyıl
1862'de Azerbaycan Londra'daki dünya sergisine ilk defa katıldı ve burada Baskallı dokumacı Nasir Abdulaziz oğlu tarafından yapılan kelağayı gümüş madalya ve özel bir diploma ile ödüllendirildi.
19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında Azerbaycan'ın geleneksel kelağayıcılık merkezleri, özellikle Rusya'dan ithal edilen düşük maliyetli fabrika mallarının yaygınlaşması sonucunda ve çeşitli siyasi ve sosyo-ekonomik nedenlerden dolayı üretim yerlerini değiştirdi ve kelağayının üretimi sadece iki merkezde (Baskal ve Gence) yoğunlaştı. Ordubad'da iskelet esas olarak 19. ve 20. yüzyılların ortalarında kullanıldı.
Galeri
-
![image]()
Azerbaycan ipeğininden kelağayılar -
![image]()
Azerbaycan ipeğininden kelağayılar -
![image]()
Kelağayının hazırlanışı
Kaynakça
- ^ a b c www.anl.az. www.anl.az. 17 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2016.
- ^ "Certificate confirming Kalagayi art as UNESCO's heritage presented to Azerbaijani First Lady". report.az. report.az. 9 Kasım 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2016.
- ^ a b c "Kəlağayılar". www.anl.az. www.anl.az. 26 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2016.
- ^ . 8 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2016.
- ^ a b "Azərbaycan kəlağayısı haqqında bir neçə söz". www.anl.az. www.anl.az. 8 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2016.
- ^ "Sahib olduğumuz dəyərli incilərimizi qorumalı, onları öz məişətimizdə yaşatmalıyıq". www.serqqapisi.az. www.serqqapisi.az. 7 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Haziran 2016.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Kelağayı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Ulusal kıyafetler16 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kelagayi Azerbaycan da kadinlar icin dort koseli ipek iplikten yapilan bas ortusudur Azerbaycan in bati bolgesinde kelagayiya bazen cargat da denir 19 yuzyilin sonlarinda ve 20 yuzyilin baslarinda Azerbaycan in geleneksel kelagayicilik merkezleri ozellikle Rusya dan ithal edilen dusuk maliyetli fabrika mallarinin yayginlasmasi sonucunda ve cesitli siyasi ve sosyo ekonomik nedenlerden dolayi uretim yerlerini degistirdi ve kelagayinin uretimi sadece iki merkezde Baskal ve Gence yogunlasti Kelagayili bir kiz 2014 te kelagayi UNESCO nun Somut olmayan kulturel miras listesine dahil edilmistir TarihiErken donem I Darius Azerbaycan da kelagayinin uretimi eski zamanlardan beri bilinmektedir Bazi kaynaklar kadinlarin modern kelagayilara benzer basortusu kullaniminin MO V VI yuzyillarda Iran Krali I Darius donemindeki saray kadinlari arasinda yaygin oldugu belirtmektedir 10 yuzyilda yazilan Hudud el alem adli eserdeki cografi inceleme sonucunda kelagayinin Barzand da uretildigini kayit edilmistir XVIII yuzyil Orta Cag da Azerbaycan da kelagayi ureten kucuk isletmeler mevcuttu Tarihci Mais Jafarov a gore kelagayi basta bireysel olarak imal edilse de sonradan kelagayi ureten ozel isletmeler ortaya cikti George Forster in 1784 raporuna gore Sirvan dan Astrahan a 400 ton kadar ipek gonderildi Doga kosullari goz onunde bulunduruldugunda kullanilan ipegin onemli bir kisminin Baskal a ait oldugu ve kelagayinin uretiminde onemli bir rol oynadigi kanitlanmaktadir O donemde Gence Susa ve Seki ile birlikte Baskal Azerbaycan in en buyuk ipek merkezlerinden biriydi 18 yuzyildan beri dunya pazarinda yer alan Baskal kelagayilari Kafkasya ya gelen gezginlerin seyahatnamelerinde yer aldi 1862 yilinda Azerbaycan da bulunmus Rus gezgini Kafkazskiy vestnik gazetesinde Baskal eyaletinde bir sarraf titizligiyle dokunan kumaslardan uretilen kelagayilar kendi sanatsal niteliklerine gore donemin tekstil endustrisi orneklerinin yaninda hic de geride kalmiyordu demistir XIX yuzyil 1862 de Azerbaycan Londra daki dunya sergisine ilk defa katildi ve burada Baskalli dokumaci Nasir Abdulaziz oglu tarafindan yapilan kelagayi gumus madalya ve ozel bir diploma ile odullendirildi 19 yuzyilin sonlarinda ve 20 yuzyilin baslarinda Azerbaycan in geleneksel kelagayicilik merkezleri ozellikle Rusya dan ithal edilen dusuk maliyetli fabrika mallarinin yayginlasmasi sonucunda ve cesitli siyasi ve sosyo ekonomik nedenlerden dolayi uretim yerlerini degistirdi ve kelagayinin uretimi sadece iki merkezde Baskal ve Gence yogunlasti Ordubad da iskelet esas olarak 19 ve 20 yuzyillarin ortalarinda kullanildi GaleriAzerbaycan ipegininden kelagayilar Azerbaycan ipegininden kelagayilar Kelagayinin hazirlanisiKaynakca a b c www anl az www anl az 17 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Haziran 2016 Certificate confirming Kalagayi art as UNESCO s heritage presented to Azerbaijani First Lady report az report az 9 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Haziran 2016 a b c Kelagayilar www anl az www anl az 26 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Haziran 2016 8 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Temmuz 2016 a b Azerbaycan kelagayisi haqqinda bir nece soz www anl az www anl az 8 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Haziran 2016 Sahib oldugumuz deyerli incilerimizi qorumali onlari oz meisetimizde yasatmaliyiq www serqqapisi az www serqqapisi az 7 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Haziran 2016 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Kelagayi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ulusal kiyafetler16 Kasim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde