Kerala astronomi ve matematik okulu veya Kerala Okulu, tarafından , , Kerala, Hindistan'da kurulan ve üyeleri arasında , , , , ve 'ın da bulunduğu bir ve okuludur. Okul, 14. ve 16. yüzyıllar arasında gelişti ve orijinal keşifleri (1559-1632) ile sona ermiş gibi görünmektedir. Astronomi problemlerini çözmeye çalışan Kerala Okulu, bağımsız olarak bir dizi önemli matematiksel kavram da keşfetmiştir. En önemli sonuçları -trigonometrik fonksiyonlar için seri açılımı- Neelakanta'nın adlı kitabında Sanskritçe manzum olarak ve yine bu eser üzerine yazılmış, yazarı bilinmeyen Tantrasangraha-vakhya adlı bir şerhte açıklanmıştır. Teoremler ispatsız olarak ifade edilmiştir, ancak sinüs, kosinüs ve ters tanjant serileri için ispatlar bir yüzyıl sonra Jyesthadeva tarafından Malayalam dilinde yazılan (y. 1530) adlı eserde ve ayrıca Tantrasangraha üzerine bir yorumda verilmiştir.
Kerala Astronomi ve Matematik Okulu | |
---|---|
![]() | |
Türü | Astronomi, Matematik, Bilim |
Müdür | |
Adresi | Merkez ve Kuzey Kerala, Hindistan |
Avrupa'da kalkülüsün icadından iki yüzyıl önce tamamlanan çalışmaları, günümüzde kuvvet serisinin (geometrik seriler dışında) ilk örneği olarak kabul edilen şeyi sağlamıştır.
Arka plan
İslam bilginleri, MS 1000'lerde polinomların integrallerini bulmak için neredeyse genel bir formül geliştirmişlerdi ve belli ki ilgilendikleri herhangi bir polinom için böyle bir formül bulabilirlerdi. Ancak, öyle görünüyor ki, en azından bize ulaşan kaynakların hiçbirinde, dörtten yüksek dereceli hiçbir polinomla ilgilenmemiş gibi görünmektedirler. Öte yandan Hintli bilginler, 1600 yılı itibarıyla, ilgilendikleri fonksiyonlar için güç serilerini hesaplamada İbn el-Heysem'in keyfi integral güçler için toplam formülüne benzer bir formül kullanabiliyorlardı. Aynı zamanda, bu fonksiyonların diferansiyellerini nasıl hesaplayacaklarını da biliyorlardı. Yani kalkülüsün bazı temel fikirleri Newton'dan yüzyıllar önce Mısır ve Hindistan'da biliniyordu. Bununla birlikte, ne İslam ne de Hint matematikçileri bizim kalkülüs adı altında topladığımız bazı farklı fikirleri birbirine bağlama gerekliliğini görmemiş gibi görünüyor. Görünüşe göre sadece bu fikirlere ihtiyaç duyulan özel durumlarla ilgileniyorlardı.
Katkılar
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTlpTDJKakwxQmhaMlZ6WDJaeWIyMWZXWFZyZEdsaWFHRnpZUzVxY0djdk5ESXdjSGd0VUdGblpYTmZabkp2YlY5WmRXdDBhV0pvWVhOaExtcHdadz09LmpwZw==.jpg)
Sonsuz seriler ve kalkülüs
Kerala Okulu, sonsuz seriler ve kalkülüs alanlarına bir dizi katkıda bulunmuştur. Bunlar aşağıdaki sonsuz geometrik serileri içerir:
Kerala Okulu, (Tümevarım hipotezi) henüz formüle edilmemiş veya ispatlarda kullanılmamış olmasına rağmen, matematiksel tümevarımı sezgisel olarak kullanmıştır. Bunu, sonucun yarı titiz bir ispatını keşfetmek için kullanmışlardır:
büyük n değerleri için.
,
ve
için (Taylor-Maclaurin) sonsuz seriler elde etmek için diferansiyel ve integral kalkülüsten fikirler uyguladılar.Tantrasangraha-vakhya matematiksel notasyona çevrildiğinde şu şekilde yazılabilecek olan seriyi dize olarak verir:
Burada, için seriler, örneğin bu trigonometrik fonksiyonlar için standart kuvvet serilerine indirgenir:
(Kerala Okulu, "faktöriyel" sembolizmini kullanmamıştır).
Kerala Okulu, bu sonuçların kanıtını vermek için bir dairenin yayının rektifikasyonundan (uzunluğunun hesaplanmasından) yararlanmıştır. (Leibniz'in daha sonra kullandığı kareleme yöntemi (yani dairenin yayı altındaki alanın hesaplanması) henüz geliştirilmemişti.) Ayrıca için sonsuz bir seri ifadesi (daha sonra Gregory serisi olarak bilinir) elde etmek için
'in seri açılımını kullandılar:
Serilerinin sonlu toplamı için "hata" rasyonel yakınsamaları özellikle ilgi çekicidir. Örneğin, , (n tek ve i = 1, 2, 3 için) serisi için hata:
kısmi kesir açılımını kullanarak
için daha hızlı yakınsayan bir seri elde etmek için terimleri değiştirdiler:
Geliştirilmiş seriyi için dokuz ondalık basamağa kadar doğru olan
rasyonel ifadesini, yani
türetmek için kullandılar. Bu sonuçları hesaplamak için sezgisel bir limit kavramından yararlandılar. Kerala Okulu matematikçileri ayrıca bazı trigonometrik fonksiyonların türevi için yarı-titiz bir yöntem de verdiler, ancak fonksiyon kavramı ya da üstel veya logaritmik fonksiyonlar henüz formüle edilmemişti.
Tanınma
1825 yılında John Warren, Güney Hindistan'da zamanın bölünmesi üzerine Kala Sankalita adlı bir anı kitabı yayınladı ve bu kitapta Kerala astronomlarının sonsuz serileri keşfettiğinden kısaca bahsedildi.
Kerala Okulunun çalışmaları Batı dünyası için ilk kez 1835 yılında İngiliz tarafından kaleme alınmıştır. Whish'e göre, Kerala matematikçileri "tam bir akı sisteminin temelini atmışlardı" ve bu çalışmalar "yabancı ülkelerin hiçbir çalışmasında bulunmayan akı formları ve serileriyle" doluydu. Ancak Whish'in sonuçları, Kerala Okulunun keşiflerinin ve arkadaşları tarafından tekrar araştırıldığı bir asır sonrasına kadar neredeyse tamamen ihmal edilmiştir. Çalışmaları, iki makalede verilen Yuktibhasadaki arktan serisinin kanıtları üzerine yorumları ve arctan, sin ve kosinüs serileri için Tantrasangrahavakhya'nın Sanskritçe dizelerini sağlayan iki makaleyiYuktibhasa'nın sinüs ve kosinüs serileri ispatı üzerine bir yorum içermektedir (İngilizce çeviri ve yorumla birlikte).
1952 yılında Otto E. Neugebauer, Tamil astronomisi üzerine yazdı.
1972 yılında , (A History of the Kerala School of Hindu Astronomy) adlı eserini yayınlamış ve bu eserde okulun 13. yüzyıldan 17. yüzyıla kadar bilgi aktarımının sürekliliği gibi özellikleri tanımlanmıştır: 'den 'ya 'dan 'ye 'dan 'ye. Öğretmenden öğrenciye aktarım, "basılı kitapların ve devlet okullarının çoğalmadığı bir zamanda astronomi gibi pratik, gösterici bir disiplinde" bilgiyi korumuştur.
1994 yılında güneş merkezli modelin Kerala'da MS. 1500 yıllarında benimsendiği ileri sürülmüştür.
Kerala Okulu sonuçlarının Avrupa'ya olası aktarımı
A. K. Bag, 1979'da bu sonuçlara ilişkin bilginin tüccarlar ve Cizvit misyonerleri tarafından Kerala'dan ticaret yolu ile Avrupa'ya aktarılmış olabileceğini öne sürmüştür. Kerala, Çin ve Arabistan ve Avrupa ile sürekli temas halindeydi. Bazı bilim insanlarının bazı iletişim yolları ve kronoloji önermesi böyle bir aktarımı mümkün kılabilir; ancak böyle bir aktarımın gerçekleştiğine dair ilgili el yazmaları yoluyla doğrudan bir kanıt yoktur.
'a göre, "Hint dizi çalışmalarının on dokuzuncu yüzyıla kadar Hindistan dışında, hatta Kerala dışında bilindiğine dair hiçbir kanıt yoktur". V. J. Katz, Kerala okulunun bazı fikirlerinin 11. yüzyıl Iraklı bilgin İbn el-Heysem'in çalışmalarıyla benzerlikler taşıdığını belirtmektedir, bu da fikirlerin Orta Çağ İslam matematiğinden Kerala'ya aktarılmış olabileceğini düşündürmektedir.
Hem Hint hem de Arap bilginleri 17. yüzyıldan önce bugün kalkülüsün bir parçası olarak kabul edilen keşiflerde bulunmuşlardır. Katz'a göre, Newton ve Leibniz gibi, "birçok farklı fikri türev ve integral gibi iki birleştirici tema altında bir araya getiren, ikisi arasındaki bağlantıyı gösteren ve kalkülüsü bugün sahip olduğumuz büyük problem çözme aracına dönüştüren" henüz onlar değildi. Hem Newton hem de Leibniz'in entelektüel kariyerleri iyi belgelenmiştir ve çalışmalarının kendilerine ait olmadığına dair hiçbir belirti yoktur; ancak, Newton ve Leibniz'in yakın "seleflerinin", "özellikle Fermat ve Roberval dahil olmak üzere, İslam ve Hint matematikçilerinin bazı fikirlerini şu anda bilmediğimiz kaynaklar aracılığıyla öğrenip öğrenmedikleri" kesin olarak bilinmemektedir. Bu, özellikle İspanya ve Mağrip'in el yazması koleksiyonlarında, şu anda diğer yerlerin yanı sıra Paris'teki Centre national de la recherche scientifique'de sürdürülen aktif bir araştırma alanıdır.
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ a b c d e f g h Roy, Ranjan. 1990. "Discovery of the Series Formula for
by Leibniz, Gregory, and Nilakantha." Mathematics Magazine (Mathematical Association of America) 63(5):291–306.
- ^ Stillwell 2004, s. 173
- ^ Bressoud 2002, s. 12 Alıntı: "Seriler üzerine Hint çalışmalarının 19. yüzyıla kadar Hindistan dışında, hatta Kerala dışında bilindiğine dair hiçbir kanıt yoktur. Gold ve Pingree, [4] bu serilerin Avrupa'da yeniden keşfedildiğinde, Hindistan'da tamamen kaybolmuş olduğunu ileri sürmektedir. Sinüs, kosinüs ve yay tanjantının açılımları birkaç kuşaktan öğrenciye aktarılmıştı, ancak kimsenin pek kullanamadığı kısır gözlemler olarak kaldılar."
- ^ Plofker 2001, s. 293 Alıntı: "Hint matematiği tartışmalarında "türev kavramının Manjula'nın (... 10. yüzyılda) zamanından itibaren [Hindistan'da] anlaşıldığı" [Joseph 1991, 300] veya "Madhava'yı matematiksel analizin kurucusu olarak kabul edebiliriz" (Joseph 1991, 293) veya Bhaskara II'nin "diferansiyel hesap ilkesinin keşfinde Newton ve Leibniz'in öncüsü" (Bag 1979, 294) olduğu gibi iddialarla karşılaşmak alışılmadık bir durum değildir. ... Özellikle erken dönem Avrupa kalkülüsü ile Kerelilerin kuvvet serileri üzerine çalışmaları arasındaki benzerlik noktaları, matematiksel fikirlerin 15. yüzyılda veya sonrasında Malabar kıyılarından Latin bilim dünyasına olası bir aktarımına dair önerilere bile ilham vermiştir (örneğin, (Bag 1979, 285)). ... Bununla birlikte, Sanskrit (veya Malayalam) ve Latin matematiğinin benzerliğine yapılan bu tür bir vurgunun, ilkini tam olarak görme ve kavrama yeteneğimizi azaltma riski taşıdığı unutulmamalıdır. Hintlilerin "diferansiyel hesap ilkesini keşfinden" söz etmek, gördüğümüz örneklerde olduğu gibi, Sinüsteki değişiklikleri Kosinüs aracılığıyla ya da tam tersi şekilde ifade etmeye yönelik Hint tekniklerinin bu özel trigonometrik bağlam içinde kaldığı gerçeğini bir şekilde gizler. Diferansiyel "ilkesi" keyfi fonksiyonlara genelleştirilmemiştir - aslında, türevinden veya türev almak için bir algoritmadan bahsetmeksizin, keyfi bir fonksiyonun açık nosyonu burada konu dışıdır"
- ^ Pingree 1992, s. 562 Alıntı: "Size verebileceğim bir örnek, Hintli Mādhava'nın M.S. 1400'lerde geometrik ve cebirsel argümanlar kullanarak trigonometrik fonksiyonların sonsuz kuvvet serilerini göstermesiyle ilgilidir. Bu, 1830'larda Charles Whish tarafından İngilizce olarak ilk kez tanımlandığında, Hintlilerin kalkülüsü keşfi olarak müjdelendi. Bu iddia ve Mādhava'nın başarıları Batılı tarihçiler tarafından görmezden gelindi, muhtemelen ilk başta bir Hintlinin kalkülüsü keşfettiğini kabul edemedikleri için, ancak daha sonra Whish'in makalesinin yayınlandığı "Transactions of the Royal Asiatic Society "yi artık kimse okumadığı için. Konu 1950'lerde yeniden gündeme geldi ve şimdi elimizde Sanskritçe metinler düzgün bir şekilde düzenlenmiş durumda ve Mādhava'nın seriyi kalkülüs "olmadan" elde etmesinin zekice yolunu anlıyoruz; ancak birçok tarihçi hala problemi ve çözümünü kalkülüsten başka bir şey açısından düşünmeyi imkansız buluyor ve kalkülüsün Mādhava'nın bulduğu şey olduğunu ilan ediyor. Bu durumda Mādhava'nın matematiğinin zarafeti ve parlaklığı, onun alternatif ve güçlü bir çözüm keşfettiği bir sorunun mevcut matematiksel çözümünün altına gömüldüğü için çarpıtılmaktadır."
- ^ Katz 1995, ss. 173–174 Alıntı: "İslam ve Hint bilginleri kalkülüsü icat etmeye ne kadar yaklaştılar? İslam âlimleri M.S. 1000 yılında polinomların integrallerini bulmak için neredeyse genel bir formül geliştirmişlerdi -ve belli ki ilgilendikleri herhangi bir polinom için böyle bir formül bulabilirlerdi. Ancak, öyle görünüyor ki, en azından bize ulaşan materyallerin hiçbirinde, dörtten daha yüksek dereceli hiçbir polinomla ilgilenmemişlerdir. Öte yandan Hintli bilginler, 1600'lere gelindiğinde, ilgilendikleri fonksiyonlar için güç serilerini hesaplamada ibn el-Heysem'in keyfi integral güçleri için toplam formülünü kullanabiliyorlardı. Aynı zamanda, bu fonksiyonların diferansiyellerini nasıl hesaplayacaklarını da biliyorlardı. Yani kalkülüsün bazı temel fikirleri Newton'dan yüzyıllar önce Mısır ve Hindistan'da biliniyordu. Bununla birlikte, ne İslam ne de Hint matematikçileri bizim kalkülüs adı altında topladığımız bazı farklı fikirleri birbirine bağlama gerekliliğini görmüş gibi görünmüyor. Görünüşe göre sadece bu fikirlere ihtiyaç duyulan özel durumlarla ilgilenmişlerdir.
Bu nedenle, Newton ve Leibniz'in kalkülüsü icat ettiği ifadesini kaldırmak için tarih metinlerini yeniden yazmak zorunda kalmamız gibi bir tehlike yoktur. Pek çok farklı fikri türev ve integral gibi iki birleştirici tema altında bir araya getirebilen, aralarındaki bağlantıyı gösterebilen ve kalkülüsü bugün sahip olduğumuz büyük problem çözme aracına dönüştürebilenler kesinlikle onlardı." - ^ Singh, A. N. (1936). "On the Use of Series in Hindu Mathematics". Osiris. Cilt 1. ss. 606-628. doi:10.1086/368443.
- ^ a b Bressoud, David. 2002. "Was Calculus Invented in India?" The College Mathematics Journal (Mathematical Association of America). 33(1):2–13.
- ^ a b c d e f g Katz, V. J. 1995. "Ideas of Calculus in Islam and India." (pdf 8 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .) Mathematics Magazine (Mathematical Association of America), 68(3):163-174.
- ^ John Warren (1825) A Collection of Memoirs on Various Modes According to which Nations of the Southern Part of India Divide Time 28 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . from Google Books
- ^ Whish, Charles M. (1835). "XXXIII. On the Hindú Quadrature of the Circle, and the infinite Series of the proportion of the circumference to the diameter exhibited in the four S'ástras, the Tantra Sangraham, the Yucti Bháshá, Carana Padhati, and Sadratnamáka". Transactions of the Royal Asiatic Society. Cilt 3. ss. 509-523.
- ^ Rajagopal, C.; Rangachari, M. S. (1949). "A Neglected Chapter of Hindu Mathematics". Scripta Mathematica. Cilt 15. ss. 201-209.
- ^ Rajagopal, C.; Rangachari, M. S. (1951). "On the Hindu proof of Gregory's series". Scripta Mathematica. Cilt 17. ss. 65-74.
- ^ Rajagopal, C.; Venkataraman, A. (1949). "The sine and cosine power series in Hindu mathematics". Journal of the Royal Asiatic Society of Bengal (Science). Cilt 15. ss. 1-13.
- ^ Rajagopal, C.; Rangachari, M. S. (1977). "On an untapped source of medieval Keralese mathematics". Archive for History of Exact Sciences. 18 (2). ss. 89-102. doi:10.1007/BF00348142.
- ^ Rajagopal, C.; Rangachari, M. S. (1986). "On Medieval Kerala Mathematics". Archive for History of Exact Sciences. 35 (2). ss. 91-99. doi:10.1007/BF00357622.
- ^ Otto E. Neugebauer (1952) "Tamil Astronomy", Osiris 10: 252–76
- ^ K. Ramasubramanian, M. D. Srinivas & M. S. Sriram (1994) , 66 (10) 24 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .: 784–90
- ^ A. K. Bag (1979) Mathematics in ancient and medieval India. Varanasi/Delhi: Chaukhambha Orientalia. page 285.
- ^ (2001). "Computers, Mathematics Education, and the Alternative Epistemology of the Calculus in the Yuktibhasa". Philosophy East and West. 51 (3). ss. 325-362. doi:10.1353/pew.2001.0045.
- ^ a b Almeida, D. F.; John, J. K.; Zadorozhnyy, A. (2001). "Keralese Mathematics: Its Possible Transmission to Europe and the Consequential Educational Implications". Journal of Natural Geometry. Cilt 20. ss. 77-104.
- ^ Gold, D.; Pingree, D. (1991). "A hitherto unknown Sanskrit work concerning Madhava's derivation of the power series for sine and cosine". Historia Scientiarum. Cilt 42. ss. 49-65.
- ^ Katz 1995, s. 174.
Kaynakça
- Bressoud, David (2002), "Was Calculus Invented in India?", The College Mathematics Journal, 33 (1), ss. 2-13, doi:10.2307/1558972, JSTOR 1558972.
- (1969) "Second Order of Interpolation of Indian Mathematics", Indian Journal of History of Science 4: 92-94
- Hayashi, Takao (2003), "Indian Mathematics", Grattan-Guinness, Ivor (Ed.), Companion Encyclopedia of the History and Philosophy of the Mathematical Sciences, 1, pp. 118–130, Baltimore, MD: The Johns Hopkins University Press, 976 pages, ISBN .
- Joseph, G. G. (2000), The Crest of the Peacock: The Non-European Roots of Mathematics
, Princeton, NJ: Princeton University Press, ISBN .
- Katz, Victor J. (1995), "Ideas of Calculus in Islam and India", Mathematics Magazine, 68 (3), ss. 163-174, doi:10.2307/2691411, JSTOR 2691411.
- Parameswaran, S. (1992) "Whish's showroom revisited", 76, no. 475 pages 28–36
- (1992), "Hellenophilia versus the History of Science", Isis, 83 (4), ss. 554-563, Bibcode:1992Isis...83..554P, doi:10.1086/356288, JSTOR 234257
- Plofker, Kim (1996), "An Example of the Secant Method of Iterative Approximation in a Fifteenth-Century Sanskrit Text", Historia Mathematica, 23 (3), ss. 246-256, doi:10.1006/hmat.1996.0026
.
- Plofker, Kim (2001), "The "Error" in the Indian "Taylor Series Approximation" to the Sine", Historia Mathematica, 28 (4), ss. 283-295, doi:10.1006/hmat.2001.2331
.
- Plofker, K. (20 Temmuz 2007), "Mathematics of India", Katz, Victor J. (Ed.), The Mathematics of Egypt, Mesopotamia, China, India, and Islam: A Sourcebook, Princeton, NJ: Princeton University Press, 685 pages (2007 tarihinde yayınlandı), ss. 385-514, ISBN .
- C. K. Raju. 'Computers, mathematics education, and the alternative epistemology of the calculus in the Yuktibhâsâ', Philosophy East and West 51, University of Hawaii Press, 2001.
- Roy, Ranjan (1990), "Discovery of the Series Formula for
by Leibniz, Gregory, and Nilakantha", Mathematics Magazine, 63 (5), ss. 291-306, doi:10.2307/2690896, JSTOR 2690896.
- Sarma, K. V.; Hariharan, S. (1991). "Yuktibhasa of Jyesthadeva : a book of rationales in Indian mathematics and astronomy – an analytical appraisal". Indian J. Hist. Sci. 26 (2). ss. 185-207.
- Singh, A. N. (1936), "On the Use of Series in Hindu Mathematics", Osiris, cilt 1, ss. 606-628, doi:10.1086/368443, JSTOR 301627
- Stillwell, John (2004), Mathematics and its History, 2, Berlin and New York: Springer, 568 pages, ISBN .
- Tacchi Venturi. 'Letter by Matteo Ricci to Petri Maffei on 1 Dec 1581', Matteo Ricci S.I., Le Lettre Dalla Cina 1580–1610, vol. 2, Macerata, 1613.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Kerala astronomi ve matematik okulu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "An overview of Indian mathematics", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- Indian Mathematics: Redressing the balance, MacTutor History of Mathematics archive, 2002.
- Keralese mathematics, MacTutor History of Mathematics archive, 2002.
- Possible transmission of Keralese mathematics to Europe, MacTutor History of Mathematics archive, 2002.
- "Indians predated Newton 'discovery' by 250 years" phys.org, 2007
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kerala astronomi ve matematik okulu veya Kerala Okulu tarafindan Kerala Hindistan da kurulan ve uyeleri arasinda ve in da bulundugu bir ve okuludur Okul 14 ve 16 yuzyillar arasinda gelisti ve orijinal kesifleri 1559 1632 ile sona ermis gibi gorunmektedir Astronomi problemlerini cozmeye calisan Kerala Okulu bagimsiz olarak bir dizi onemli matematiksel kavram da kesfetmistir En onemli sonuclari trigonometrik fonksiyonlar icin seri acilimi Neelakanta nin adli kitabinda Sanskritce manzum olarak ve yine bu eser uzerine yazilmis yazari bilinmeyen Tantrasangraha vakhya adli bir serhte aciklanmistir Teoremler ispatsiz olarak ifade edilmistir ancak sinus kosinus ve ters tanjant serileri icin ispatlar bir yuzyil sonra Jyesthadeva tarafindan Malayalam dilinde yazilan y 1530 adli eserde ve ayrica Tantrasangraha uzerine bir yorumda verilmistir Kerala Astronomi ve Matematik OkuluTuruAstronomi Matematik BilimMudurAdresiMerkez ve Kuzey Kerala Hindistan Avrupa da kalkulusun icadindan iki yuzyil once tamamlanan calismalari gunumuzde kuvvet serisinin geometrik seriler disinda ilk ornegi olarak kabul edilen seyi saglamistir Arka planIslam bilginleri MS 1000 lerde polinomlarin integrallerini bulmak icin neredeyse genel bir formul gelistirmislerdi ve belli ki ilgilendikleri herhangi bir polinom icin boyle bir formul bulabilirlerdi Ancak oyle gorunuyor ki en azindan bize ulasan kaynaklarin hicbirinde dortten yuksek dereceli hicbir polinomla ilgilenmemis gibi gorunmektedirler Ote yandan Hintli bilginler 1600 yili itibariyla ilgilendikleri fonksiyonlar icin guc serilerini hesaplamada Ibn el Heysem in keyfi integral gucler icin toplam formulune benzer bir formul kullanabiliyorlardi Ayni zamanda bu fonksiyonlarin diferansiyellerini nasil hesaplayacaklarini da biliyorlardi Yani kalkulusun bazi temel fikirleri Newton dan yuzyillar once Misir ve Hindistan da biliniyordu Bununla birlikte ne Islam ne de Hint matematikcileri bizim kalkulus adi altinda topladigimiz bazi farkli fikirleri birbirine baglama gerekliligini gormemis gibi gorunuyor Gorunuse gore sadece bu fikirlere ihtiyac duyulan ozel durumlarla ilgileniyorlardi Katkilaradli eserden sayfalar y 1530Sonsuz seriler ve kalkulus Kerala Okulu sonsuz seriler ve kalkulus alanlarina bir dizi katkida bulunmustur Bunlar asagidaki sonsuz geometrik serileri icerir 11 x 1 x x2 x3 for x lt 1 displaystyle frac 1 1 x 1 x x 2 x 3 cdots text for x lt 1 Kerala Okulu Tumevarim hipotezi henuz formule edilmemis veya ispatlarda kullanilmamis olmasina ragmen matematiksel tumevarimi sezgisel olarak kullanmistir Bunu sonucun yari titiz bir ispatini kesfetmek icin kullanmislardir 1p 2p np np 1p 1 displaystyle 1 p 2 p cdots n p approx frac n p 1 p 1 buyuk n degerleri icin sin x displaystyle sin x cos x displaystyle cos x ve arctan x displaystyle arctan x icin Taylor Maclaurin sonsuz seriler elde etmek icin diferansiyel ve integral kalkulusten fikirler uyguladilar Tantrasangraha vakhya matematiksel notasyona cevrildiginde su sekilde yazilabilecek olan seriyi dize olarak verir rarctan yx 11 ryx 13 ry3x3 15 ry5x5 burada yx 1 displaystyle r arctan left frac y x right frac 1 1 cdot frac ry x frac 1 3 cdot frac ry 3 x 3 frac 1 5 cdot frac ry 5 x 5 cdots text burada frac y x leq 1 rsin xr x x x2 22 2 r2 x x2 22 2 r2 x2 42 4 r2 displaystyle r sin frac x r x x cdot frac x 2 2 2 2 r 2 x cdot frac x 2 2 2 2 r 2 cdot frac x 2 4 2 4 r 2 cdots r 1 cos xr rx2 22 2 r2 rx2 22 2 r2 x2 42 4 r2 displaystyle r left 1 cos frac x r right r frac x 2 2 2 2 r 2 r frac x 2 2 2 2 r 2 cdot frac x 2 4 2 4 r 2 cdots Burada r 1 displaystyle r 1 icin seriler ornegin bu trigonometrik fonksiyonlar icin standart kuvvet serilerine indirgenir sin x x x33 x55 x77 displaystyle sin x x frac x 3 3 frac x 5 5 frac x 7 7 cdots ve cos x 1 x22 x44 x66 displaystyle cos x 1 frac x 2 2 frac x 4 4 frac x 6 6 cdots Kerala Okulu faktoriyel sembolizmini kullanmamistir Kerala Okulu bu sonuclarin kanitini vermek icin bir dairenin yayinin rektifikasyonundan uzunlugunun hesaplanmasindan yararlanmistir Leibniz in daha sonra kullandigi kareleme yontemi yani dairenin yayi altindaki alanin hesaplanmasi henuz gelistirilmemisti Ayrica p displaystyle pi icin sonsuz bir seri ifadesi daha sonra Gregory serisi olarak bilinir elde etmek icin arctan x displaystyle arctan x in seri acilimini kullandilar p4 1 13 15 17 displaystyle frac pi 4 1 frac 1 3 frac 1 5 frac 1 7 cdots Serilerinin sonlu toplami icin hata rasyonel yakinsamalari ozellikle ilgi cekicidir Ornegin fi n 1 displaystyle f i n 1 n tek ve i 1 2 3 icin serisi icin hata p4 1 13 15 1 n 1 21n 1 n 1 2fi n 1 displaystyle frac pi 4 approx 1 frac 1 3 frac 1 5 cdots 1 n 1 2 frac 1 n 1 n 1 2 f i n 1 burada f1 n 12n f2 n n 2n2 1 f3 n n 2 2 1 n2 5 n 2 displaystyle f 1 n frac 1 2n f 2 n frac n 2 n 2 1 f 3 n frac n 2 2 1 n 2 5 n 2 1n3 n displaystyle frac 1 n 3 n kismi kesir acilimini kullanarak p displaystyle pi icin daha hizli yakinsayan bir seri elde etmek icin terimleri degistirdiler p4 34 133 3 153 5 173 7 displaystyle frac pi 4 frac 3 4 frac 1 3 3 3 frac 1 5 3 5 frac 1 7 3 7 cdots Gelistirilmis seriyip displaystyle pi icin dokuz ondalik basamaga kadar dogru olan 10434833215 displaystyle frac 104348 33215 rasyonel ifadesini yani 3 141592653 displaystyle 3 141592653 turetmek icin kullandilar Bu sonuclari hesaplamak icin sezgisel bir limit kavramindan yararlandilar Kerala Okulu matematikcileri ayrica bazi trigonometrik fonksiyonlarin turevi icin yari titiz bir yontem de verdiler ancak fonksiyon kavrami ya da ustel veya logaritmik fonksiyonlar henuz formule edilmemisti Taninma 1825 yilinda John Warren Guney Hindistan da zamanin bolunmesi uzerine Kala Sankalita adli bir ani kitabi yayinladi ve bu kitapta Kerala astronomlarinin sonsuz serileri kesfettiginden kisaca bahsedildi Kerala Okulunun calismalari Bati dunyasi icin ilk kez 1835 yilinda Ingiliz tarafindan kaleme alinmistir Whish e gore Kerala matematikcileri tam bir aki sisteminin temelini atmislardi ve bu calismalar yabanci ulkelerin hicbir calismasinda bulunmayan aki formlari ve serileriyle doluydu Ancak Whish in sonuclari Kerala Okulunun kesiflerinin ve arkadaslari tarafindan tekrar arastirildigi bir asir sonrasina kadar neredeyse tamamen ihmal edilmistir Calismalari iki makalede verilen Yuktibhasadaki arktan serisinin kanitlari uzerine yorumlari ve arctan sin ve kosinus serileri icin Tantrasangrahavakhya nin Sanskritce dizelerini saglayan iki makaleyiYuktibhasa nin sinus ve kosinus serileri ispati uzerine bir yorum icermektedir Ingilizce ceviri ve yorumla birlikte 1952 yilinda Otto E Neugebauer Tamil astronomisi uzerine yazdi 1972 yilinda A History of the Kerala School of Hindu Astronomy adli eserini yayinlamis ve bu eserde okulun 13 yuzyildan 17 yuzyila kadar bilgi aktariminin surekliligi gibi ozellikleri tanimlanmistir den ya dan ye dan ye Ogretmenden ogrenciye aktarim basili kitaplarin ve devlet okullarinin cogalmadigi bir zamanda astronomi gibi pratik gosterici bir disiplinde bilgiyi korumustur 1994 yilinda gunes merkezli modelin Kerala da MS 1500 yillarinda benimsendigi ileri surulmustur Kerala Okulu sonuclarinin Avrupa ya olasi aktarimiA K Bag 1979 da bu sonuclara iliskin bilginin tuccarlar ve Cizvit misyonerleri tarafindan Kerala dan ticaret yolu ile Avrupa ya aktarilmis olabilecegini one surmustur Kerala Cin ve Arabistan ve Avrupa ile surekli temas halindeydi Bazi bilim insanlarinin bazi iletisim yollari ve kronoloji onermesi boyle bir aktarimi mumkun kilabilir ancak boyle bir aktarimin gerceklestigine dair ilgili el yazmalari yoluyla dogrudan bir kanit yoktur a gore Hint dizi calismalarinin on dokuzuncu yuzyila kadar Hindistan disinda hatta Kerala disinda bilindigine dair hicbir kanit yoktur V J Katz Kerala okulunun bazi fikirlerinin 11 yuzyil Irakli bilgin Ibn el Heysem in calismalariyla benzerlikler tasidigini belirtmektedir bu da fikirlerin Orta Cag Islam matematiginden Kerala ya aktarilmis olabilecegini dusundurmektedir Hem Hint hem de Arap bilginleri 17 yuzyildan once bugun kalkulusun bir parcasi olarak kabul edilen kesiflerde bulunmuslardir Katz a gore Newton ve Leibniz gibi bircok farkli fikri turev ve integral gibi iki birlestirici tema altinda bir araya getiren ikisi arasindaki baglantiyi gosteren ve kalkulusu bugun sahip oldugumuz buyuk problem cozme aracina donusturen henuz onlar degildi Hem Newton hem de Leibniz in entelektuel kariyerleri iyi belgelenmistir ve calismalarinin kendilerine ait olmadigina dair hicbir belirti yoktur ancak Newton ve Leibniz in yakin seleflerinin ozellikle Fermat ve Roberval dahil olmak uzere Islam ve Hint matematikcilerinin bazi fikirlerini su anda bilmedigimiz kaynaklar araciligiyla ogrenip ogrenmedikleri kesin olarak bilinmemektedir Bu ozellikle Ispanya ve Magrip in el yazmasi koleksiyonlarinda su anda diger yerlerin yani sira Paris teki Centre national de la recherche scientifique de surdurulen aktif bir arastirma alanidir Ayrica bakinizHint matematikciler listesi Matematik tarihiNotlar a b c d e f g h Roy Ranjan 1990 Discovery of the Series Formula for p displaystyle pi by Leibniz Gregory and Nilakantha Mathematics Magazine Mathematical Association of America 63 5 291 306 Stillwell 2004 s 173 Bressoud 2002 s 12 Alinti Seriler uzerine Hint calismalarinin 19 yuzyila kadar Hindistan disinda hatta Kerala disinda bilindigine dair hicbir kanit yoktur Gold ve Pingree 4 bu serilerin Avrupa da yeniden kesfedildiginde Hindistan da tamamen kaybolmus oldugunu ileri surmektedir Sinus kosinus ve yay tanjantinin acilimlari birkac kusaktan ogrenciye aktarilmisti ancak kimsenin pek kullanamadigi kisir gozlemler olarak kaldilar Plofker 2001 s 293 Alinti Hint matematigi tartismalarinda turev kavraminin Manjula nin 10 yuzyilda zamanindan itibaren Hindistan da anlasildigi Joseph 1991 300 veya Madhava yi matematiksel analizin kurucusu olarak kabul edebiliriz Joseph 1991 293 veya Bhaskara II nin diferansiyel hesap ilkesinin kesfinde Newton ve Leibniz in oncusu Bag 1979 294 oldugu gibi iddialarla karsilasmak alisilmadik bir durum degildir Ozellikle erken donem Avrupa kalkulusu ile Kerelilerin kuvvet serileri uzerine calismalari arasindaki benzerlik noktalari matematiksel fikirlerin 15 yuzyilda veya sonrasinda Malabar kiyilarindan Latin bilim dunyasina olasi bir aktarimina dair onerilere bile ilham vermistir ornegin Bag 1979 285 Bununla birlikte Sanskrit veya Malayalam ve Latin matematiginin benzerligine yapilan bu tur bir vurgunun ilkini tam olarak gorme ve kavrama yetenegimizi azaltma riski tasidigi unutulmamalidir Hintlilerin diferansiyel hesap ilkesini kesfinden soz etmek gordugumuz orneklerde oldugu gibi Sinusteki degisiklikleri Kosinus araciligiyla ya da tam tersi sekilde ifade etmeye yonelik Hint tekniklerinin bu ozel trigonometrik baglam icinde kaldigi gercegini bir sekilde gizler Diferansiyel ilkesi keyfi fonksiyonlara genellestirilmemistir aslinda turevinden veya turev almak icin bir algoritmadan bahsetmeksizin keyfi bir fonksiyonun acik nosyonu burada konu disidir Pingree 1992 s 562 Alinti Size verebilecegim bir ornek Hintli Madhava nin M S 1400 lerde geometrik ve cebirsel argumanlar kullanarak trigonometrik fonksiyonlarin sonsuz kuvvet serilerini gostermesiyle ilgilidir Bu 1830 larda Charles Whish tarafindan Ingilizce olarak ilk kez tanimlandiginda Hintlilerin kalkulusu kesfi olarak mujdelendi Bu iddia ve Madhava nin basarilari Batili tarihciler tarafindan gormezden gelindi muhtemelen ilk basta bir Hintlinin kalkulusu kesfettigini kabul edemedikleri icin ancak daha sonra Whish in makalesinin yayinlandigi Transactions of the Royal Asiatic Society yi artik kimse okumadigi icin Konu 1950 lerde yeniden gundeme geldi ve simdi elimizde Sanskritce metinler duzgun bir sekilde duzenlenmis durumda ve Madhava nin seriyi kalkulus olmadan elde etmesinin zekice yolunu anliyoruz ancak bircok tarihci hala problemi ve cozumunu kalkulusten baska bir sey acisindan dusunmeyi imkansiz buluyor ve kalkulusun Madhava nin buldugu sey oldugunu ilan ediyor Bu durumda Madhava nin matematiginin zarafeti ve parlakligi onun alternatif ve guclu bir cozum kesfettigi bir sorunun mevcut matematiksel cozumunun altina gomuldugu icin carpitilmaktadir Katz 1995 ss 173 174 Alinti Islam ve Hint bilginleri kalkulusu icat etmeye ne kadar yaklastilar Islam alimleri M S 1000 yilinda polinomlarin integrallerini bulmak icin neredeyse genel bir formul gelistirmislerdi ve belli ki ilgilendikleri herhangi bir polinom icin boyle bir formul bulabilirlerdi Ancak oyle gorunuyor ki en azindan bize ulasan materyallerin hicbirinde dortten daha yuksek dereceli hicbir polinomla ilgilenmemislerdir Ote yandan Hintli bilginler 1600 lere gelindiginde ilgilendikleri fonksiyonlar icin guc serilerini hesaplamada ibn el Heysem in keyfi integral gucleri icin toplam formulunu kullanabiliyorlardi Ayni zamanda bu fonksiyonlarin diferansiyellerini nasil hesaplayacaklarini da biliyorlardi Yani kalkulusun bazi temel fikirleri Newton dan yuzyillar once Misir ve Hindistan da biliniyordu Bununla birlikte ne Islam ne de Hint matematikcileri bizim kalkulus adi altinda topladigimiz bazi farkli fikirleri birbirine baglama gerekliligini gormus gibi gorunmuyor Gorunuse gore sadece bu fikirlere ihtiyac duyulan ozel durumlarla ilgilenmislerdir Bu nedenle Newton ve Leibniz in kalkulusu icat ettigi ifadesini kaldirmak icin tarih metinlerini yeniden yazmak zorunda kalmamiz gibi bir tehlike yoktur Pek cok farkli fikri turev ve integral gibi iki birlestirici tema altinda bir araya getirebilen aralarindaki baglantiyi gosterebilen ve kalkulusu bugun sahip oldugumuz buyuk problem cozme aracina donusturebilenler kesinlikle onlardi Singh A N 1936 On the Use of Series in Hindu Mathematics Osiris Cilt 1 ss 606 628 doi 10 1086 368443 a b Bressoud David 2002 Was Calculus Invented in India The College Mathematics Journal Mathematical Association of America 33 1 2 13 a b c d e f g Katz V J 1995 Ideas of Calculus in Islam and India pdf 8 Aralik 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mathematics Magazine Mathematical Association of America 68 3 163 174 John Warren 1825 A Collection of Memoirs on Various Modes According to which Nations of the Southern Part of India Divide Time 28 Mayis 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde from Google Books Whish Charles M 1835 XXXIII On the Hindu Quadrature of the Circle and the infinite Series of the proportion of the circumference to the diameter exhibited in the four S astras the Tantra Sangraham the Yucti Bhasha Carana Padhati and Sadratnamaka Transactions of the Royal Asiatic Society Cilt 3 ss 509 523 Rajagopal C Rangachari M S 1949 A Neglected Chapter of Hindu Mathematics Scripta Mathematica Cilt 15 ss 201 209 Rajagopal C Rangachari M S 1951 On the Hindu proof of Gregory s series Scripta Mathematica Cilt 17 ss 65 74 Rajagopal C Venkataraman A 1949 The sine and cosine power series in Hindu mathematics Journal of the Royal Asiatic Society of Bengal Science Cilt 15 ss 1 13 Rajagopal C Rangachari M S 1977 On an untapped source of medieval Keralese mathematics Archive for History of Exact Sciences 18 2 ss 89 102 doi 10 1007 BF00348142 Rajagopal C Rangachari M S 1986 On Medieval Kerala Mathematics Archive for History of Exact Sciences 35 2 ss 91 99 doi 10 1007 BF00357622 Otto E Neugebauer 1952 Tamil Astronomy Osiris 10 252 76 K Ramasubramanian M D Srinivas amp M S Sriram 1994 66 10 24 Agustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde 784 90 A K Bag 1979 Mathematics in ancient and medieval India Varanasi Delhi Chaukhambha Orientalia page 285 2001 Computers Mathematics Education and the Alternative Epistemology of the Calculus in the Yuktibhasa Philosophy East and West 51 3 ss 325 362 doi 10 1353 pew 2001 0045 a b Almeida D F John J K Zadorozhnyy A 2001 Keralese Mathematics Its Possible Transmission to Europe and the Consequential Educational Implications Journal of Natural Geometry Cilt 20 ss 77 104 Gold D Pingree D 1991 A hitherto unknown Sanskrit work concerning Madhava s derivation of the power series for sine and cosine Historia Scientiarum Cilt 42 ss 49 65 Katz 1995 s 174 KaynakcaBressoud David 2002 Was Calculus Invented in India The College Mathematics Journal 33 1 ss 2 13 doi 10 2307 1558972 JSTOR 1558972 1969 Second Order of Interpolation of Indian Mathematics Indian Journal of History of Science 4 92 94 Hayashi Takao 2003 Indian Mathematics Grattan Guinness Ivor Ed Companion Encyclopedia of the History and Philosophy of the Mathematical Sciences 1 pp 118 130 Baltimore MD The Johns Hopkins University Press 976 pages ISBN 0 8018 7396 7 Joseph G G 2000 The Crest of the Peacock The Non European Roots of Mathematics Princeton NJ Princeton University Press ISBN 0 691 00659 8 Katz Victor J 1995 Ideas of Calculus in Islam and India Mathematics Magazine 68 3 ss 163 174 doi 10 2307 2691411 JSTOR 2691411 Parameswaran S 1992 Whish s showroom revisited 76 no 475 pages 28 36 1992 Hellenophilia versus the History of Science Isis 83 4 ss 554 563 Bibcode 1992Isis 83 554P doi 10 1086 356288 JSTOR 234257 Plofker Kim 1996 An Example of the Secant Method of Iterative Approximation in a Fifteenth Century Sanskrit Text Historia Mathematica 23 3 ss 246 256 doi 10 1006 hmat 1996 0026 Plofker Kim 2001 The Error in the Indian Taylor Series Approximation to the Sine Historia Mathematica 28 4 ss 283 295 doi 10 1006 hmat 2001 2331 Plofker K 20 Temmuz 2007 Mathematics of India Katz Victor J Ed The Mathematics of Egypt Mesopotamia China India and Islam A Sourcebook Princeton NJ Princeton University Press 685 pages 2007 tarihinde yayinlandi ss 385 514 ISBN 978 0 691 11485 9 C K Raju Computers mathematics education and the alternative epistemology of the calculus in the Yuktibhasa Philosophy East and West 51 University of Hawaii Press 2001 Roy Ranjan 1990 Discovery of the Series Formula for p displaystyle pi by Leibniz Gregory and Nilakantha Mathematics Magazine 63 5 ss 291 306 doi 10 2307 2690896 JSTOR 2690896 Sarma K V Hariharan S 1991 Yuktibhasa of Jyesthadeva a book of rationales in Indian mathematics and astronomy an analytical appraisal Indian J Hist Sci 26 2 ss 185 207 Singh A N 1936 On the Use of Series in Hindu Mathematics Osiris cilt 1 ss 606 628 doi 10 1086 368443 JSTOR 301627 Stillwell John 2004 Mathematics and its History 2 Berlin and New York Springer 568 pages ISBN 0 387 95336 1 Tacchi Venturi Letter by Matteo Ricci to Petri Maffei on 1 Dec 1581 Matteo Ricci S I Le Lettre Dalla Cina 1580 1610 vol 2 Macerata 1613 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Kerala astronomi ve matematik okulu ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir O Connor John J Robertson Edmund F An overview of Indian mathematics MacTutor Matematik Tarihi arsivi Indian Mathematics Redressing the balance MacTutor History of Mathematics archive 2002 Keralese mathematics MacTutor History of Mathematics archive 2002 Possible transmission of Keralese mathematics to Europe MacTutor History of Mathematics archive 2002 Indians predated Newton discovery by 250 years phys org 2007