İslam'ın Altın Çağı'nda matematik, özellikle 9. ve 10. yüzyıllarda, Yunan matematiği (Öklid, Arşimet, Apollonius) ve (Aryabhata, Brahmagupta) üzerine inşa edilmiştir. Ondalık basamak-değer sisteminin ondalık kesirleri içerecek şekilde tam olarak geliştirilmesi, ilk sistematik cebir çalışması (Hârizmî tarafından yazılan Cebir ve Denklem Hesabı Üzerine Özet Kitap (Arapça: El'Kitab'ül-Muhtasar fi Hısab'il Cebri ve'l-Mukabele, İngilizce: The Compendious Book on Calculation by Completion and Balancing) adlı eser ve geometri ve trigonometride önemli ilerlemeler kaydedilmiştir.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTh5THpJekwwbHRZV2RsTFVGc0xVdHBkQ1ZETkNVNE1XSmZZV3d0YlhVbFJURWxRamdsUVVKMFlTVkZNU1ZDT1NWQk0yRnlYMllsUXpRbFFVSmZKVVV4SlVJNEpVRTFhWE1sUXpRbE9ERmlYMkZzTFNWRE5DVTVSbUZpY2w5M1lTMXNMVzExY1NWRE5DVTRNV0poYkdFdWFuQm5Mekl5TUhCNExVbHRZV2RsTFVGc0xVdHBkQ1ZETkNVNE1XSmZZV3d0YlhVbFJURWxRamdsUVVKMFlTVkZNU1ZDT1NWQk0yRnlYMllsUXpRbFFVSmZKVVV4SlVJNEpVRTFhWE1sUXpRbE9ERmlYMkZzTFNWRE5DVTVSbUZpY2w5M1lTMXNMVzExY1NWRE5DVTRNV0poYkdFdWFuQm4uanBn.jpg)
Arap eserleri, aynı zamanda matematiğin 10. yüzyıldan 12. yüzyıla kadar Avrupa'ya aktarılmasında önemli bir rol oynadı.
İslam bilim tarihçisi Dr. Sally P. Ragep, matematik bilimleri ve felsefe alanındaki "on binlerce" Arapça el yazmasının hala okunmadığını, "bireysel önyargıları yansıtan ve nispeten az sayıda metin ve bilim adamı ile sınırlı bir odaklanma" olduğunu tahmin ediyor.
Kavramlar
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTg1THpsbEwwdG9ZWGw1WVcwdGNHRndaWEl0TVhOMGNHRm5aUzV3Ym1jdk1qSXdjSGd0UzJoaGVYbGhiUzF3WVhCbGNpMHhjM1J3WVdkbExuQnVadz09LnBuZw==.png)
Cebir
Adı tamamlama veya "kırık parçaların yeniden birleşmesi" anlamına gelen Arapça kelimeden türetilen cebir ile ilgili çalışmalar, İslam'ın Altın Çağı'nda parladı ve gelişti. Bağdat'taki Beyt'ül Hikmet (House of Wisdom)'de bir alim olan Hârizmî, Yunan matematikçi Diophantus ile birlikte cebirin babası olarak bilinir. Harizmi, Cebir ve Denklem Hesabı Üzerine Özet Kitap (Arapça: El'Kitab'ül-Muhtasar fi Hısab'il Cebri ve'l-Mukabele, İngilizce: The Compendious Book on Calculation by Completion and Balancing) adlı kitabında, birinci ve ikinci derece (doğrusal ve ikinci dereceden) polinom denklemlerinin pozitif köklerini çözmenin yollarını ele alır. Ayrıca indirgeme yöntemini tanıtır ve Diophantus'un aksine, ilgilendiği denklemlere genel çözümler sunar.
Harizmi'nin cebiri retorikti, yani denklemler tam cümlelerle yazılmıştı. Bu, Diophantus'un aksak ritimli cebirsel çalışmasından farklıydı, yani bazı semboller kullanıldı. Yalnızca sembollerin kullanıldığı sembolik cebire geçiş, ve 'nın çalışmalarında görülebilir.
J. J. O'Connor ve Edmund F. Robertson el-Hârizmî'nin çalışmaları hakkında:
“ | "Arap matematiğinin belki de en önemli gelişmelerinden biri bu dönemde Harizmi'nin çalışmasıyla, yani cebirin başlangıcıyla başladı. Bu yeni fikrin ne kadar önemli olduğunu anlamak önemlidir. Bu, esasen geometri olan Yunan matematik kavramından uzaklaşmak için devrim niteliğinde bir hareketti. Cebir, rasyonel sayılar, irrasyonel sayıların, geometrik büyüklüklerin vb. Hepsinin "cebirsel nesneler" olarak değerlendirilmesine izin veren birleştirici bir teoriydi. Matematiğe, kavram olarak daha önce var olandan çok daha geniş yepyeni bir gelişim yolu verdi ve konunun gelecekteki gelişimi için bir araç sağladı. Cebirsel fikirlerin tanıtılmasının bir diğer önemli yönü, matematiğin daha önce olmadığı bir şekilde kendisine uygulanmasına izin vermesiydi." | „ |
şeklinde konuşmuşlardır.
Bu dönemde diğer birkaç matematikçi Harizmi'nin cebirini genişletti. , geometrik çizimler ve ispatlar eşliğinde bir cebir kitabı yazdı. Ayrıca bazı sorunlarının olası tüm çözümlerini de sıraladı. , Ömer Hayyam, Şerafeddin el-Tusî ile birlikte kübik denklemin birkaç çözümünü buldu. Ömer Hayyam, kübik bir denklemin genel geometrik çözümünü buldu.
Kübik denklemler
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgxTHpWbEwwOXRZWEpmUzJGNWVTVkRNeVZCTVcxZkxWOUhaVzl0WlhSeWFXTmZjMjlzZFhScGIyNWZkRzlmWTNWaWFXTmZaWEYxWVhScGIyNHVjM1puTHpJeU1IQjRMVTl0WVhKZlMyRjVlU1ZETXlWQk1XMWZMVjlIWlc5dFpYUnlhV05mYzI5c2RYUnBiMjVmZEc5ZlkzVmlhV05mWlhGMVlYUnBiMjR1YzNabkxuQnVadz09LnBuZw==.png)
Ömer Hayyam (yaklaşık 1038/48, İran - 1123/24) Hârizmî'nin cebirinin ötesine geçen kübik veya üçüncü mertebeden denklemlerin sistematik çözümünü içeren Cebir Problemlerinin Gösterilmesi Üzerine İnceleme (İngilizce: Treatise on Demonstration of Problems of Algebra) 'yi yazdı. Hayyam, iki konik kesitin kesişme noktalarını bularak bu denklemlerin çözümlerini elde etti. Bu yöntem Yunanlar tarafından kullanılmıştı ancak tüm denklemleri pozitif köklerle kapsayacak şekilde genelleştirmediler.
Hayyam, "geometrik" ve "aritmetik" çözümleri birbirinden ayırdı. Hayyam, hatalı olarak aritmetik çözümlerin yalnızca denklem kökleri pozitif ve rasyonel sayı olması durumunda var olduğuna inanıyordu. Hayyam, çözümlerin sayısal hesaplamalarıyla ilgilenmedi.
Şerafeddin el-Tusî (? Tus, İran - 1213/4) kübik denklemlerin incelenmesine, kübik bir polinomun maksimum değerini elde ettiği noktayı bulmayı gerektiren yeni bir yaklaşım geliştirdi. Örneğin, a ve b pozitif olan denklemini çözmek için,
eğrisinin maksimum noktasını
konumunda bulunur ve o noktadaki eğrinin yüksekliğinin a'dan küçük, eşit veya daha büyük olmasına bağlı olarak denklemin hiçbir çözümü olmayacağını, bir çözümü veya iki çözümü olacağını söylemek mümkündür. Günümüze ulaşan çalışmaları, bu eğrilerin maksimumları için formüllerini nasıl keşfettiğine dair hiçbir ipucu vermemektedir. Bunları keşfetmesine dair açıklama getirmek için çeşitli varsayımlar öne sürülmüştür.
Tümevarım
Matematiksel tümevarımın en eski örtük izleri Öklid'in asal sayıların sonsuz olduğunun kanıtı olarak geliştirdiği Öklid teoremi'nde bulunabilir (yaklaşık MÖ 300). Tümevarım ilkesinin ilk açık formülasyonu, Blaise Pascal tarafından 1665 yılında Aritmetik Üçgen üzerine inceleme (Fransızca: Traité du triangle arithmétique) adlı eserinde vermiştir.
Aritmetik diziler için tümevarım yoluyla örtük ispat ise Kerecî tarafından tanıtıldı (yaklaşık 1000) ve bunu binom teoreminin özel durumları ve Pascal üçgeninin özellikleri için kullanan tarafından devam ettirildi.
İrrasyonel sayılar
Yunanlar irrasyonel sayıları keşfetmişlerdi, ancak onlardan memnun değillerdi ve yalnızca "büyüklük" ve "sayı" arasında bir ayrım yaparak irrasyonel sayılarla başa çıkabildiler. Yunan görüşünde, "büyüklükler" sürekli olarak değişiyordu ve çizgi parçaları gibi varlıklar için kullanılabilirken, "sayılar" ayrık idi. Dolayısıyla irrasyoneller yalnızca geometrik olarak ele alınabilirdi ve gerçekten de Yunan matematiği esas olarak geometrikti. ve gibi İslami matematikçiler, büyüklük ve sayı arasındaki ayrımı yavaşça ortadan kaldırarak irrasyonel büyüklüklerin denklemlerde katsayılar olarak görünmesine ve cebirsel denklemlerin çözümleri olmasına izin verdi. Matematiksel nesneler olarak irrasyonellerle özgürce çalıştılar, ancak doğalarını yakından incelemediler.
12. yüzyılda, Harizmi'nin Hint rakamları üzerindeki Aritmetiğinin (Arapça: Kitab fi usul hisab al-hind, Hindu Hesaplamalarının İlkeleri adlı eseri) Latince tercümeleri, ondalık konumsal sayı sistemini Batı dünyasına tanıttı.Cebir ve Denklem Hesabı Üzerine Özet Kitap (Arapça: El'Kitab'ül-Muhtasar fi Hısab'il Cebri ve'l-Mukabele, İngilizce: The Compendious Book on Calculation by Completion and Balancing) adlı eseri, doğrusal ve ikinci dereceden denklemlerin ilk sistematik çözümlerini sundu. Rönesans Avrupa'sında, çalışmalarının eski Hint veya Yunan kaynaklarına dayandığı artık bilinmesine rağmen, cebrin orijinal mucidi olarak kabul edildi.Batlamyus'un Coğrafya (İngilizce: Geography) 'sını gözden geçirdi ve astronomi ile astroloji üzerine yazdı. Ancak, C.A. Nallino, Hârizmi'nin orijinal çalışmasının Batlamyus'a değil, muhtemelen Süryanice veya Arapça bir kaynaktan türetilmiş bir dünya haritasına dayandığını öne sürer.
Küresel trigonometri
Küresel sinüs yasası, 10. yüzyılda keşfedildi: çeşitli şekillerde Hucendî, Nasîrüddin Tûsî ve Ebu Nasr Mansur'a, katkıda bulunan kişi olarak Ebu'l-Vefâ el-Bûzcânî'ye atfedildi.'nin 11. yüzyılda bir kürenin bilinmeyen yayları kitabında genel sinüs yasasını tanıttı. Sinüslerin düzlem yasası 13. yüzyılda Nasîrüddin Tûsî tarafından tanımlanmıştır. On the Sector Figure adlı eserinde düzlem ve küresel üçgenler için sinüs yasasını belirtmiş ve bu yasaya kanıtlar sağlamıştır.
Negatif sayılar
9. yüzyılda İslami matematikçiler Hint matematikçilerin çalışmalarındaki negatif sayılara aşinaydı, ancak bu dönemde negatif sayıların tanınması ve kullanılması konusunda çekingen kalındı. Hârizmi, negatif sayılar veya negatif katsayılar kullanmadı. Ancak elli yıl içinde , çarpımını genişletmek için işaretlerin kurallarını açıkladı. El-Kerecî, al-Fakhrī adlı kitabında "negatif miktarların terim olarak sayılması gerektiğini" yazdı. 10. yüzyılda Ebu'l-Vefâ el-Bûzcânî, Aritmetik Biliminden Yazanlar ve İşadamları İçin Gerekli Olanlar Üzerine Bir Kitap (İngilizce: A Book on What Is Necessary from the Science of Arithmetic for Scribes and Businessmen) 'ta borçları negatif sayılar olarak kabul etti.
12. yüzyılda, El-Kerecî'nin halefleri işaretlerin genel kurallarını belirtecek ve bunları, polinom bölünmelerini çözmek için kullanacaklardı. Semev’el el-Mağribî'nin yazdığı gibi:
“ | negatif bir sayının - al-nāqiṣ - pozitif bir sayı ile - al-zāʾid - çarpımı negatiftir ve negatif bir sayı ile çarpımı pozitiftir. Negatif bir sayıyı daha yüksek bir negatif sayıdan çıkarırsak, geri kalan onların negatif farkıdır. Negatif bir sayıyı daha düşük bir negatif sayıdan çıkarırsak, fark pozitif kalır. Pozitif bir sayıdan negatif bir sayıyı çıkarırsak, geri kalan onların pozitif toplamıdır. Boş bir kuvvetten (martaba khāliyya) pozitif bir sayı çıkarırsak, geri kalan aynı negatiftir ve boş bir kuvvetten negatif bir sayı çıkarırsak, geri kalan aynı pozitif sayıdır. | „ |
Çift yanlış yöntemi
9. ve 10. yüzyıllar arasında Mısırlı matematikçi Ebu Kamil Şuca, İki Hatanın Kitabı (Arapça: Kitâbü’l-Ḫaṭaʾeyn) olarak bilinen çift yanlış yönteminin kullanımı üzerine şimdi kaybolmuş olan bir inceleme yazdı. Orta Doğu'dan çift yanlış yöntemi üzerine günümüze ulaşan en eski yazı, Lübnan'ın Baalbek şehrinden bir Arap matematikçi olan 'ya (10. yüzyıl) aittir. Tekniği, Öklidci tarzda muntazam bir geometrik ispat yöntemiyle doğruladı. Orta Çağ Müslüman matematiği geleneğinde, çift yanlış yöntemi, hesab'ül haṭaʾeyn ("iki hatayla hesaplaşma", "reckoning by two errors") olarak biliniyordu. Yüzyıllar boyunca ticari ve hukuki sorunlar (Kuran'daki miras kurallarına göre mülk paylaşımı) ve tamamen eğlence problemleri gibi pratik problemleri çözmek için kullanıldı. Algoritma genellikle, Fas kökenli matematikçiler olan 'ye atfedilen bir dize ve ile tarafından açıklanan denge-ölçekli diyagramlar gibi anımsatıcılar yardımıyla ezberlendi.
Diğer önemli şahıslar
- Abdülhamîd bin Vâsi bin Türk (830 dolayları) (kuadratikler)
- Sabit bin Kurra (826–901)
- (ö. 864 sonrası)
- Cezeri (1136–1206)
- Kuhi (yaklaşık 940–1000) (ağırlık merkezleri)
- (952–953) (aritmetik)
- (ö. 967)
- İbn-i Heysem (yaklaşık 965–1040)
- Birûni (973–1048) (trigonometri)
- (yaklaşık 1116–1196)
- Gıyaseddin Cemşid (yaklaşık 1380–1429) (ondalık sayılar ve daire sabitinin tahmini)
Galeri
- Konik kesitler çizmek için Kuhi'nin mükemmel pergelinin gravürü.
- .
- Tûsî çifti (Vatikan Kütüphanesi, Vatikan Arşivi, Arabic ms 319)
- Tûsî çiftinin animasyon modeli.
- Sabit bin Kurra'nın Apollonius'un Konikler adlı eserinin Arapça çevirisinden sayfalar
- Siczi'nin geometrik incelemesinden bir sayfa.
- Ömer Hayyam'ın
Kübik denklem için bir çözüm oluşturması. Daire ve hiperbol tarafından üretilen kesişme noktası istenen parçayı belirler.
Notlar
- ^ Katz (1993): "Orta Çağ İslamının tam bir matematik tarihi henüz yazılamaz, çünkü bu Arapça el yazmalarının pek çoğu incelenmemiş durumda ... Yine de, genel taslak ... biliniyor. Özellikle, İslami matematikçiler, ondalık kesirleri içerecek şekilde ondalık basamak-değer sayı sistemini tamamen geliştirdiler, cebir çalışmalarını sistematik hale getirdiler ve cebir ve geometri arasındaki ilişkiyi düşünmeye başladılar, Öklid, Arşimet ve Apollonius'un başlıca Yunan geometrik incelemeleri üzerinde çalıştılar, ilerlemeler kaydettiler ve düzlem ve küresel geometride önemli gelişmeler sağladılar." Smith (1958) Cilt. 1, Bölüm VII.4: "Genel olarak Arap matematiğinin Altın Çağı'nın büyük ölçüde 9. ve 10. yüzyıllarla sınırlı olduğu söylenebilir; Yunan matematiğinin klasiklerini korumak ve gelecek nesillere aktarmak için dünyanın Arap bilim adamlarına büyük bir borcu olduğunu ve cebirde hatırı sayılır bir özgünlük geliştirmelerine ve trigonometri çalışmalarında biraz deha göstermelerine rağmen, çalışmalarının esas olarak aktarım işi olduğunu söylemek mümkündür."
- ^ (1992), Golden age of the Moor, Volume 11, Transaction Publishers, s. 394, ISBN "İslâm matematikçileri, Avrupa'da bilimin gelişmesi üzerinde, Yunanlar, Hintler, Suriyeliler, Babilliler vb. tarafından miras aldıkları kadar, kendi keşifleriyle de zenginleştirerek verimli bir etki yaptılar."
- ^ . McGill University. 11 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "algebra". Online Etymology Dictionary. 14 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2020.
- ^ Boyer, Carl B. (1991). "The Arabic Hegemony". A History of Mathematics (2. bas.). John Wiley & Sons. s. 228. ISBN .
- ^ Swetz, Frank J. (1993). Learning Activities from the History of Mathematics. Walch Publishing. s. 26. ISBN . 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2020.
- ^ a b (1997). Mathematics: From the Birth of Numbers. W. W. Norton. s. 298. ISBN .
- ^ O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "al-Marrakushi ibn Al-Banna", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- ^ O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Arabic mathematics: forgotten brilliance?", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- ^ Struik 1987, s. 96.
- ^ a b c d Boyer 1991, ss. 241–242.
- ^ a b c d Struik 1987, s. 97.
- ^ Berggren, J. Lennart; Al-Tūsī, Sharaf Al-Dīn; Rashed, Roshdi (1990). "Innovation and Tradition in Sharaf al-Dīn al-Ṭūsī's al-Muʿādalāt". Journal of the American Oriental Society. 110 (2): 304–309. doi:10.2307/604533. JSTOR 604533.
- ^ a b Sesiano, Jacques (2000). Helaine, Selin; Ubiratan, D'Ambrosio (Ed.). Islamic mathematics. Mathematics Across Cultures: The History of Non-western Mathematics. Springer. ss. 137-157. ISBN .
- ^ O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Abu Mansur ibn Tahir Al-Baghdadi", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- ^ Allen, G. Donald (n.d.). (PDF). Texas A&M University. 30 Ağustos 2000 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2016.
- ^ Struik 1987, s. 93
- ^ Rosen 1831, s. v–vi; Toomer 1990
- ^ Nallino (1939).
- ^ O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Abu Abd Allah Muhammad ibn Muadh Al-Jayyani", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- ^ Berggren, J. Lennart (2007). "Mathematics in Medieval Islam". The Mathematics of Egypt, Mesopotamia, China, India, and Islam: A Sourcebook. Princeton University Press. s. 518. ISBN .
- ^ a b c d e Rashed, R. (30 Haziran 1994). The Development of Arabic Mathematics: Between Arithmetic and Algebra. Springer. ss. 36-37. ISBN .
- ^ a b Mat Rofa Bin Ismail (2008), (Ed.), "Algebra in Islamic Mathematics", Encyclopaedia of the History of Science, Technology, and Medicine in Non-Western Cultures, 2., Springer, 1, s. 115, ISBN
- ^ Schwartz, R. K. (2004). Issues in the Origin and Development of Hisab al-Khata’ayn (Calculation by Double False Position). Eighth North African Meeting on the History of Arab Mathematics. Radès, Tunisia. Available online at: . 15 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. and (PDF). 16 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012.
Dipnotlar
- ^ "Ömer Hayyam, 'Çadırcı' (yaklaşık 1050–1123), üçüncü dereceden denklemleri içerecek şekilde Harizmi'nin ötesine geçen bir "Cebir" yazdı. Selefleri gibi Ömer Hayyam, ikinci dereceden denklemler için hem aritmetik hem de geometrik çözümler sağladı; genel kübik denklemler için (yanlışlıkla, on altıncı yüzyılın daha sonra gösterdiği gibi) aritmetik çözümlerin imkansız olduğuna inandı; bu nedenle yalnızca geometrik çözümler verdi. Kübikleri çözmek için kesişen koniklerin kullanılması yöntemi, daha önce Menaechmus, Arşimet ve İbn-i Heysem tarafından kullanılmıştı, ancak Ömer Hayyam, (pozitif kökleri olan) üçüncü derece denklemleri kapsayacak şekilde genelleştirme yönteminde övgüye değer bir adım attı. [...] Üçten daha yüksek dereceli denklemler için, Ömer Hayyam görünüşe göre benzer geometrik yöntemler öngörmedi, çünkü uzay üç boyuttan fazlasını içermiyordu, [...]"
Kaynakça
- Boyer, Carl B. (1991), "Greek Trigonometry and Mensuration, and The Arabic Hegemony", A History of Mathematics, 2., New York City: John Wiley & Sons, ISBN
- Nallino, C.A. (1939), "Al-Ḥuwārismī e il suo rifacimento della Geografia di Tolomeo", Raccolta di scritti editi e inediti, V, Rome: Istituto per l'Oriente, ss. 458-532. (İtalyanca)
- (1987), A Concise History of Mathematics, 4., Dover Publications, ISBN
Konuyla ilgili yayınlar
- İslam matematiği üzerine kitaplar
- Berggren, J. Lennart (1986). Episodes in the Mathematics of Medieval Islam. New York: Springer-Verlag. ISBN .
- Review: Toomer, Gerald J.; Berggren, J. L. (1988). "Episodes in the Mathematics of Medieval Islam". . Mathematical Association of America. 95 (6): 567. doi:10.2307/2322777. JSTOR 2322777.
- Review: Hogendijk, Jan P.; Berggren, J. L. (1989). "Episodes in the Mathematics of Medieval Islam by J. Lennart Berggren". Journal of the American Oriental Society. American Oriental Society. 109 (4): 697-698. doi:10.2307/604119. JSTOR 604119.
- (1977). The Muslim contribution to mathematics. Londra: Croom Helm. ISBN .
- Katz, Victor J. (1993). A History of Mathematics: An Introduction. HarperCollins college publishers. ISBN .
- (1983). The Cambridge Illustrated History of the World's Science. Cambridge University Press. ISBN .
- Smith, David E. (1958). History of Mathematics. Dover Publications. ISBN .
- (2001). The Development of Arabic Mathematics: Between Arithmetic and Algebra. Translated by A. F. W. Armstrong. Springer. ISBN .
- Rosen, Fredrick (1831). The Algebra of Mohammed Ben Musa. Kessinger Publishing. ISBN .
- (1990). "Al-Khwārizmī, Abu Ja'far Muḥammad ibn Mūsā". Gillispie, Charles Coulston (Ed.). Dictionary of Scientific Biography. 7. New York: Charles Scribner's Sons. ISBN . 2 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2020.
- ; Rozenfeld, Boris A. (1960). Die Mathematik der Länder des Ostens im Mittelalter. Berlin. Sowjetische Beiträge zur Geschichte der Naturwissenschaft pp. 62–160.
- Youschkevitch, Adolf P. (1976). Les mathématiques arabes: VIIIe–XVe siècles. translated by M. Cazenave and K. Jaouiche. Paris: Vrin. ISBN .
- İslam matematiği üzerine kitap bölümleri
- Berggren, J. Lennart (2007). "Mathematics in Medieval Islam". Victor J. Katz (Ed.). The Mathematics of Egypt, Mesopotamia, China, India, and Islam: A Sourcebook (Second bas.). Princeton, New Jersey: Princeton University. ISBN .
- (1997). "Islamic Mathematics". The History of Mathematics: A Brief Course. Wiley-Interscience. ISBN .
- İslam bilimi üzerine kitaplar
- Daffa, Ali Abdullah al-; Stroyls, J.J. (1984). Studies in the exact sciences in medieval Islam. New York: Wiley. ISBN .
- (1984). Studies in the Islamic Exact Sciences. Syracuse Univ Press. ISBN .
- Matematik tarihi üzerine kitaplar
- Joseph, George Gheverghese (2000). The Crest of the Peacock: Non-European Roots of Mathematics (2. bas.). Princeton University Press. ISBN . (Reviewed: Katz, Victor J.; Joseph, George Gheverghese (1992). " by George Gheverghese Joseph". The College Mathematics Journal. Mathematical Association of America. 23 (1): 82-84. doi:10.2307/2686206. JSTOR 2686206.)
- Youschkevitch, Adolf P. (1964). Gesichte der Mathematik im Mittelalter. Leipzig: BG Teubner Verlagsgesellschaft.
- İslam matematiği üzerine dergi makaleleri
- Høyrup, Jens. “The Formation of «Islamic Mathematics»: Sources and Conditions” 19 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Filosofi og Videnskabsteori på Roskilde Universitetscenter. 3. Række: Preprints og Reprints 1987 Nr. 1.
- Bibliyografyalar ve biyografiler
- Brockelmann, Carl. Geschichte der Arabischen Litteratur. 1.–2. Band, 1.–3. Supplementband. Berlin: Emil Fischer, 1898, 1902; Leiden: Brill, 1937, 1938, 1942.
- (1921). Biografías de Matemáticos Árabes que florecieron en España. Madrid: Estanislao Maestre.
- Sezgin, Fuat (1997). Geschichte Des Arabischen Schrifttums (Almanca). Brill Academic Publishers. ISBN .
- (1900). Die Mathematiker und Astronomen der Araber und ihre Werke. Abhandlungen zur Geschichte der Mathematischen Wissenschaften Mit Einschluss Ihrer Anwendungen, X Heft. Leipzig.
- Televizyon belgeselleri
- (presenter) (2008). "The Genius of the East". . BBC.
- Jim Al-Khalili (presenter) (2010). . BBC.
Dış bağlantılar
- (Ocak 1999). "Bibliography of Mathematics in Medieval Islamic Civilization". 31 Ocak 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2020.
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Arabic mathematics: forgotten brilliance?", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- Richard Covington (2007). . Saudi Aramco World. 30 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- . 14 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Islam in Altin Cagi nda matematik ozellikle 9 ve 10 yuzyillarda Yunan matematigi Oklid Arsimet Apollonius ve Aryabhata Brahmagupta uzerine insa edilmistir Ondalik basamak deger sisteminin ondalik kesirleri icerecek sekilde tam olarak gelistirilmesi ilk sistematik cebir calismasi Harizmi tarafindan yazilan Cebir ve Denklem Hesabi Uzerine Ozet Kitap Arapca El Kitab ul Muhtasar fi Hisab il Cebri ve l Mukabele Ingilizce The Compendious Book on Calculation by Completion and Balancing adli eser ve geometri ve trigonometride onemli ilerlemeler kaydedilmistir Ebu Ca fer Muhammed bin Musa el Harizmi nin Cebir ve Denklem Hesabi Uzerine Ozet Kitap Arapca El Kitab ul Muhtasar fi Hisab il Cebri ve l Mukabele Ingilizce The Compendious Book on Calculation by Completion and Balancing adli eserinden bir sayfa Arap eserleri ayni zamanda matematigin 10 yuzyildan 12 yuzyila kadar Avrupa ya aktarilmasinda onemli bir rol oynadi Islam bilim tarihcisi Dr Sally P Ragep matematik bilimleri ve felsefe alanindaki on binlerce Arapca el yazmasinin hala okunmadigini bireysel onyargilari yansitan ve nispeten az sayida metin ve bilim adami ile sinirli bir odaklanma oldugunu tahmin ediyor KavramlarTahran Universitesi nde bulunan Omer Hayyam in Konik kesitlerin kubik denklemleri ve kesisimleri Ingilizce Cubic equations and intersections of conic sections adli eserinin iki bolumlu el yazmasinin ilk sayfasiCebir Adi tamamlama veya kirik parcalarin yeniden birlesmesi anlamina gelen Arapca kelimeden turetilen cebir ile ilgili calismalar Islam in Altin Cagi nda parladi ve gelisti Bagdat taki Beyt ul Hikmet House of Wisdom de bir alim olan Harizmi Yunan matematikci Diophantus ile birlikte cebirin babasi olarak bilinir Harizmi Cebir ve Denklem Hesabi Uzerine Ozet Kitap Arapca El Kitab ul Muhtasar fi Hisab il Cebri ve l Mukabele Ingilizce The Compendious Book on Calculation by Completion and Balancing adli kitabinda birinci ve ikinci derece dogrusal ve ikinci dereceden polinom denklemlerinin pozitif koklerini cozmenin yollarini ele alir Ayrica indirgeme yontemini tanitir ve Diophantus un aksine ilgilendigi denklemlere genel cozumler sunar Harizmi nin cebiri retorikti yani denklemler tam cumlelerle yazilmisti Bu Diophantus un aksak ritimli cebirsel calismasindan farkliydi yani bazi semboller kullanildi Yalnizca sembollerin kullanildigi sembolik cebire gecis ve nin calismalarinda gorulebilir J J O Connor ve Edmund F Robertson el Harizmi nin calismalari hakkinda Arap matematiginin belki de en onemli gelismelerinden biri bu donemde Harizmi nin calismasiyla yani cebirin baslangiciyla basladi Bu yeni fikrin ne kadar onemli oldugunu anlamak onemlidir Bu esasen geometri olan Yunan matematik kavramindan uzaklasmak icin devrim niteliginde bir hareketti Cebir rasyonel sayilar irrasyonel sayilarin geometrik buyukluklerin vb Hepsinin cebirsel nesneler olarak degerlendirilmesine izin veren birlestirici bir teoriydi Matematige kavram olarak daha once var olandan cok daha genis yepyeni bir gelisim yolu verdi ve konunun gelecekteki gelisimi icin bir arac sagladi Cebirsel fikirlerin tanitilmasinin bir diger onemli yonu matematigin daha once olmadigi bir sekilde kendisine uygulanmasina izin vermesiydi MacTutor History of Mathematics archive seklinde konusmuslardir Bu donemde diger birkac matematikci Harizmi nin cebirini genisletti geometrik cizimler ve ispatlar esliginde bir cebir kitabi yazdi Ayrica bazi sorunlarinin olasi tum cozumlerini de siraladi Omer Hayyam Serafeddin el Tusi ile birlikte kubik denklemin birkac cozumunu buldu Omer Hayyam kubik bir denklemin genel geometrik cozumunu buldu Kubik denklemler x3 a2x b displaystyle x 3 a 2 x b ucuncu derece denklemini cozmek icin Hayyam x2 ay displaystyle x 2 ay parabolunu ba2 displaystyle frac b a 2 capinda bir cember ve kesisme noktasindan gecen dikey bir cizgi cizdi Cozum baslangic noktasindan dikey cizgi ile x displaystyle x ekseninin kesisimine kadar olan yatay cizgi parcasinin uzunlugu ile bulunur Omer Hayyam yaklasik 1038 48 Iran 1123 24 Harizmi nin cebirinin otesine gecen kubik veya ucuncu mertebeden denklemlerin sistematik cozumunu iceren Cebir Problemlerinin Gosterilmesi Uzerine Inceleme Ingilizce Treatise on Demonstration of Problems of Algebra yi yazdi Hayyam iki konik kesitin kesisme noktalarini bularak bu denklemlerin cozumlerini elde etti Bu yontem Yunanlar tarafindan kullanilmisti ancak tum denklemleri pozitif koklerle kapsayacak sekilde genellestirmediler Hayyam geometrik ve aritmetik cozumleri birbirinden ayirdi Hayyam hatali olarak aritmetik cozumlerin yalnizca denklem kokleri pozitif ve rasyonel sayi olmasi durumunda var olduguna inaniyordu Hayyam cozumlerin sayisal hesaplamalariyla ilgilenmedi Serafeddin el Tusi Tus Iran 1213 4 kubik denklemlerin incelenmesine kubik bir polinomun maksimum degerini elde ettigi noktayi bulmayi gerektiren yeni bir yaklasim gelistirdi Ornegin a ve b pozitif olan x3 a bx displaystyle x 3 a bx denklemini cozmek icin y bx x3 displaystyle y bx x 3 egrisinin maksimum noktasini x b3 displaystyle x textstyle sqrt frac b 3 konumunda bulunur ve o noktadaki egrinin yuksekliginin a dan kucuk esit veya daha buyuk olmasina bagli olarak denklemin hicbir cozumu olmayacagini bir cozumu veya iki cozumu olacagini soylemek mumkundur Gunumuze ulasan calismalari bu egrilerin maksimumlari icin formullerini nasil kesfettigine dair hicbir ipucu vermemektedir Bunlari kesfetmesine dair aciklama getirmek icin cesitli varsayimlar one surulmustur Tumevarim Matematiksel tumevarimin en eski ortuk izleri Oklid in asal sayilarin sonsuz oldugunun kaniti olarak gelistirdigi Oklid teoremi nde bulunabilir yaklasik MO 300 Tumevarim ilkesinin ilk acik formulasyonu Blaise Pascal tarafindan 1665 yilinda Aritmetik Ucgen uzerine inceleme Fransizca Traite du triangle arithmetique adli eserinde vermistir Aritmetik diziler icin tumevarim yoluyla ortuk ispat ise Kereci tarafindan tanitildi yaklasik 1000 ve bunu binom teoreminin ozel durumlari ve Pascal ucgeninin ozellikleri icin kullanan tarafindan devam ettirildi Irrasyonel sayilar Yunanlar irrasyonel sayilari kesfetmislerdi ancak onlardan memnun degillerdi ve yalnizca buyukluk ve sayi arasinda bir ayrim yaparak irrasyonel sayilarla basa cikabildiler Yunan gorusunde buyuklukler surekli olarak degisiyordu ve cizgi parcalari gibi varliklar icin kullanilabilirken sayilar ayrik idi Dolayisiyla irrasyoneller yalnizca geometrik olarak ele alinabilirdi ve gercekten de Yunan matematigi esas olarak geometrikti ve gibi Islami matematikciler buyukluk ve sayi arasindaki ayrimi yavasca ortadan kaldirarak irrasyonel buyukluklerin denklemlerde katsayilar olarak gorunmesine ve cebirsel denklemlerin cozumleri olmasina izin verdi Matematiksel nesneler olarak irrasyonellerle ozgurce calistilar ancak dogalarini yakindan incelemediler 12 yuzyilda Harizmi nin Hint rakamlari uzerindeki Aritmetiginin Arapca Kitab fi usul hisab al hind Hindu Hesaplamalarinin Ilkeleri adli eseri Latince tercumeleri ondalik konumsal sayi sistemini Bati dunyasina tanitti Cebir ve Denklem Hesabi Uzerine Ozet Kitap Arapca El Kitab ul Muhtasar fi Hisab il Cebri ve l Mukabele Ingilizce The Compendious Book on Calculation by Completion and Balancing adli eseri dogrusal ve ikinci dereceden denklemlerin ilk sistematik cozumlerini sundu Ronesans Avrupa sinda calismalarinin eski Hint veya Yunan kaynaklarina dayandigi artik bilinmesine ragmen cebrin orijinal mucidi olarak kabul edildi Batlamyus un Cografya Ingilizce Geography sini gozden gecirdi ve astronomi ile astroloji uzerine yazdi Ancak C A Nallino Harizmi nin orijinal calismasinin Batlamyus a degil muhtemelen Suryanice veya Arapca bir kaynaktan turetilmis bir dunya haritasina dayandigini one surer Kuresel trigonometri Kuresel sinus yasasi 10 yuzyilda kesfedildi cesitli sekillerde Hucendi Nasiruddin Tusi ve Ebu Nasr Mansur a katkida bulunan kisi olarak Ebu l Vefa el Buzcani ye atfedildi nin 11 yuzyilda bir kurenin bilinmeyen yaylari kitabinda genel sinus yasasini tanitti Sinuslerin duzlem yasasi 13 yuzyilda Nasiruddin Tusi tarafindan tanimlanmistir On the Sector Figure adli eserinde duzlem ve kuresel ucgenler icin sinus yasasini belirtmis ve bu yasaya kanitlar saglamistir Negatif sayilar 9 yuzyilda Islami matematikciler Hint matematikcilerin calismalarindaki negatif sayilara asinaydi ancak bu donemde negatif sayilarin taninmasi ve kullanilmasi konusunda cekingen kalindi Harizmi negatif sayilar veya negatif katsayilar kullanmadi Ancak elli yil icinde a b c d displaystyle a pm b c pm d carpimini genisletmek icin isaretlerin kurallarini acikladi El Kereci al Fakhri adli kitabinda negatif miktarlarin terim olarak sayilmasi gerektigini yazdi 10 yuzyilda Ebu l Vefa el Buzcani Aritmetik Biliminden Yazanlar ve Isadamlari Icin Gerekli Olanlar Uzerine Bir Kitap Ingilizce A Book on What Is Necessary from the Science of Arithmetic for Scribes and Businessmen ta borclari negatif sayilar olarak kabul etti 12 yuzyilda El Kereci nin halefleri isaretlerin genel kurallarini belirtecek ve bunlari polinom bolunmelerini cozmek icin kullanacaklardi Semev el el Magribi nin yazdigi gibi negatif bir sayinin al naqiṣ pozitif bir sayi ile al zaʾid carpimi negatiftir ve negatif bir sayi ile carpimi pozitiftir Negatif bir sayiyi daha yuksek bir negatif sayidan cikarirsak geri kalan onlarin negatif farkidir Negatif bir sayiyi daha dusuk bir negatif sayidan cikarirsak fark pozitif kalir Pozitif bir sayidan negatif bir sayiyi cikarirsak geri kalan onlarin pozitif toplamidir Bos bir kuvvetten martaba khaliyya pozitif bir sayi cikarirsak geri kalan ayni negatiftir ve bos bir kuvvetten negatif bir sayi cikarirsak geri kalan ayni pozitif sayidir Cift yanlis yontemi 9 ve 10 yuzyillar arasinda Misirli matematikci Ebu Kamil Suca Iki Hatanin Kitabi Arapca Kitabu l Ḫaṭaʾeyn olarak bilinen cift yanlis yonteminin kullanimi uzerine simdi kaybolmus olan bir inceleme yazdi Orta Dogu dan cift yanlis yontemi uzerine gunumuze ulasan en eski yazi Lubnan in Baalbek sehrinden bir Arap matematikci olan ya 10 yuzyil aittir Teknigi Oklidci tarzda muntazam bir geometrik ispat yontemiyle dogruladi Orta Cag Musluman matematigi geleneginde cift yanlis yontemi hesab ul haṭaʾeyn iki hatayla hesaplasma reckoning by two errors olarak biliniyordu Yuzyillar boyunca ticari ve hukuki sorunlar Kuran daki miras kurallarina gore mulk paylasimi ve tamamen eglence problemleri gibi pratik problemleri cozmek icin kullanildi Algoritma genellikle Fas kokenli matematikciler olan ye atfedilen bir dize ve ile tarafindan aciklanan denge olcekli diyagramlar gibi animsaticilar yardimiyla ezberlendi Diger onemli sahislarAbdulhamid bin Vasi bin Turk 830 dolaylari kuadratikler Sabit bin Kurra 826 901 o 864 sonrasi Cezeri 1136 1206 Kuhi yaklasik 940 1000 agirlik merkezleri 952 953 aritmetik o 967 Ibn i Heysem yaklasik 965 1040 Biruni 973 1048 trigonometri yaklasik 1116 1196 Giyaseddin Cemsid yaklasik 1380 1429 ondalik sayilar ve daire sabitinin tahmini GaleriIslam in Altin Caginda MatematikKonik kesitler cizmek icin Kuhi nin mukemmel pergelinin gravuru Tusi cifti Vatikan Kutuphanesi Vatikan Arsivi Arabic ms 319 Tusi ciftinin animasyon modeli Sabit bin Kurra nin Apollonius un Konikler adli eserinin Arapca cevirisinden sayfalar Siczi nin geometrik incelemesinden bir sayfa Omer Hayyam in x3 2x 2x2 2 displaystyle x 3 2x 2x 2 2 Kubik denklem icin bir cozum olusturmasi Daire ve hiperbol tarafindan uretilen kesisme noktasi istenen parcayi belirler Notlar Katz 1993 Orta Cag Islaminin tam bir matematik tarihi henuz yazilamaz cunku bu Arapca el yazmalarinin pek cogu incelenmemis durumda Yine de genel taslak biliniyor Ozellikle Islami matematikciler ondalik kesirleri icerecek sekilde ondalik basamak deger sayi sistemini tamamen gelistirdiler cebir calismalarini sistematik hale getirdiler ve cebir ve geometri arasindaki iliskiyi dusunmeye basladilar Oklid Arsimet ve Apollonius un baslica Yunan geometrik incelemeleri uzerinde calistilar ilerlemeler kaydettiler ve duzlem ve kuresel geometride onemli gelismeler sagladilar Smith 1958 Cilt 1 Bolum VII 4 Genel olarak Arap matematiginin Altin Cagi nin buyuk olcude 9 ve 10 yuzyillarla sinirli oldugu soylenebilir Yunan matematiginin klasiklerini korumak ve gelecek nesillere aktarmak icin dunyanin Arap bilim adamlarina buyuk bir borcu oldugunu ve cebirde hatiri sayilir bir ozgunluk gelistirmelerine ve trigonometri calismalarinda biraz deha gostermelerine ragmen calismalarinin esas olarak aktarim isi oldugunu soylemek mumkundur 1992 Golden age of the Moor Volume 11 Transaction Publishers s 394 ISBN 1 56000 581 5 Islam matematikcileri Avrupa da bilimin gelismesi uzerinde Yunanlar Hintler Suriyeliler Babilliler vb tarafindan miras aldiklari kadar kendi kesifleriyle de zenginlestirerek verimli bir etki yaptilar McGill University 11 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi algebra Online Etymology Dictionary 14 Mayis 2005 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2020 Boyer Carl B 1991 The Arabic Hegemony A History of Mathematics 2 bas John Wiley amp Sons s 228 ISBN 0 471 54397 7 Swetz Frank J 1993 Learning Activities from the History of Mathematics Walch Publishing s 26 ISBN 978 0 8251 2264 4 24 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2020 a b 1997 Mathematics From the Birth of Numbers W W Norton s 298 ISBN 0 393 04002 X O Connor John J Robertson Edmund F al Marrakushi ibn Al Banna MacTutor Matematik Tarihi arsivi O Connor John J Robertson Edmund F Arabic mathematics forgotten brilliance MacTutor Matematik Tarihi arsivi Struik 1987 s 96 a b c d Boyer 1991 ss 241 242 a b c d Struik 1987 s 97 Berggren J Lennart Al Tusi Sharaf Al Din Rashed Roshdi 1990 Innovation and Tradition in Sharaf al Din al Ṭusi s al Muʿadalat Journal of the American Oriental Society 110 2 304 309 doi 10 2307 604533 JSTOR 604533 a b Sesiano Jacques 2000 Helaine Selin Ubiratan D Ambrosio Ed Islamic mathematics Mathematics Across Cultures The History of Non western Mathematics Springer ss 137 157 ISBN 1 4020 0260 2 O Connor John J Robertson Edmund F Abu Mansur ibn Tahir Al Baghdadi MacTutor Matematik Tarihi arsivi Allen G Donald n d PDF Texas A amp M University 30 Agustos 2000 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 7 Eylul 2016 Struik 1987 s 93 Rosen 1831 s v vi Toomer 1990 Nallino 1939 O Connor John J Robertson Edmund F Abu Abd Allah Muhammad ibn Muadh Al Jayyani MacTutor Matematik Tarihi arsivi Berggren J Lennart 2007 Mathematics in Medieval Islam The Mathematics of Egypt Mesopotamia China India and Islam A Sourcebook Princeton University Press s 518 ISBN 978 0 691 11485 9 a b c d e Rashed R 30 Haziran 1994 The Development of Arabic Mathematics Between Arithmetic and Algebra Springer ss 36 37 ISBN 9780792325659 a b Mat Rofa Bin Ismail 2008 Ed Algebra in Islamic Mathematics Encyclopaedia of the History of Science Technology and Medicine in Non Western Cultures 2 Springer 1 s 115 ISBN 9781402045592 Schwartz R K 2004 Issues in the Origin and Development of Hisab al Khata ayn Calculation by Double False Position Eighth North African Meeting on the History of Arab Mathematics Rades Tunisia Available online at 15 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi and PDF 16 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 8 Haziran 2012 Dipnotlar Omer Hayyam Cadirci yaklasik 1050 1123 ucuncu dereceden denklemleri icerecek sekilde Harizmi nin otesine gecen bir Cebir yazdi Selefleri gibi Omer Hayyam ikinci dereceden denklemler icin hem aritmetik hem de geometrik cozumler sagladi genel kubik denklemler icin yanlislikla on altinci yuzyilin daha sonra gosterdigi gibi aritmetik cozumlerin imkansiz olduguna inandi bu nedenle yalnizca geometrik cozumler verdi Kubikleri cozmek icin kesisen koniklerin kullanilmasi yontemi daha once Menaechmus Arsimet ve Ibn i Heysem tarafindan kullanilmisti ancak Omer Hayyam pozitif kokleri olan ucuncu derece denklemleri kapsayacak sekilde genellestirme yonteminde ovguye deger bir adim atti Ucten daha yuksek dereceli denklemler icin Omer Hayyam gorunuse gore benzer geometrik yontemler ongormedi cunku uzay uc boyuttan fazlasini icermiyordu KaynakcaBoyer Carl B 1991 Greek Trigonometry and Mensuration and The Arabic Hegemony A History of Mathematics 2 New York City John Wiley amp Sons ISBN 0 471 54397 7 Nallino C A 1939 Al Ḥuwarismi e il suo rifacimento della Geografia di Tolomeo Raccolta di scritti editi e inediti V Rome Istituto per l Oriente ss 458 532 Italyanca 1987 A Concise History of Mathematics 4 Dover Publications ISBN 0 486 60255 9 Konuyla ilgili yayinlarIslam matematigi uzerine kitaplarBerggren J Lennart 1986 Episodes in the Mathematics of Medieval Islam New York Springer Verlag ISBN 0 387 96318 9 Review Toomer Gerald J Berggren J L 1988 Episodes in the Mathematics of Medieval Islam Mathematical Association of America 95 6 567 doi 10 2307 2322777 JSTOR 2322777 Review Hogendijk Jan P Berggren J L 1989 Episodes in the Mathematics of Medieval Islam by J Lennart Berggren Journal of the American Oriental Society American Oriental Society 109 4 697 698 doi 10 2307 604119 JSTOR 604119 1977 The Muslim contribution to mathematics Londra Croom Helm ISBN 0 85664 464 1 Katz Victor J 1993 A History of Mathematics An Introduction HarperCollins college publishers ISBN 0 673 38039 4 1983 The Cambridge Illustrated History of the World s Science Cambridge University Press ISBN 0 521 25844 8 Smith David E 1958 History of Mathematics Dover Publications ISBN 0 486 20429 4 2001 The Development of Arabic Mathematics Between Arithmetic and Algebra Translated by A F W Armstrong Springer ISBN 0 7923 2565 6 Rosen Fredrick 1831 The Algebra of Mohammed Ben Musa Kessinger Publishing ISBN 1 4179 4914 7 1990 Al Khwarizmi Abu Ja far Muḥammad ibn Musa Gillispie Charles Coulston Ed Dictionary of Scientific Biography 7 New York Charles Scribner s Sons ISBN 0 684 16962 2 2 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2020 Rozenfeld Boris A 1960 Die Mathematik der Lander des Ostens im Mittelalter Berlin Sowjetische Beitrage zur Geschichte der Naturwissenschaft pp 62 160 Youschkevitch Adolf P 1976 Les mathematiques arabes VIIIe XVe siecles translated by M Cazenave and K Jaouiche Paris Vrin ISBN 978 2 7116 0734 1 Islam matematigi uzerine kitap bolumleriBerggren J Lennart 2007 Mathematics in Medieval Islam Victor J Katz Ed The Mathematics of Egypt Mesopotamia China India and Islam A Sourcebook Second bas Princeton New Jersey Princeton University ISBN 978 0 691 11485 9 1997 Islamic Mathematics The History of Mathematics A Brief Course Wiley Interscience ISBN 0 471 18082 3 Islam bilimi uzerine kitaplarDaffa Ali Abdullah al Stroyls J J 1984 Studies in the exact sciences in medieval Islam New York Wiley ISBN 0 471 90320 5 1984 Studies in the Islamic Exact Sciences Syracuse Univ Press ISBN 0 8156 6067 7 Matematik tarihi uzerine kitaplarJoseph George Gheverghese 2000 The Crest of the Peacock Non European Roots of Mathematics 2 bas Princeton University Press ISBN 0 691 00659 8 Reviewed Katz Victor J Joseph George Gheverghese 1992 by George Gheverghese Joseph The College Mathematics Journal Mathematical Association of America 23 1 82 84 doi 10 2307 2686206 JSTOR 2686206 Youschkevitch Adolf P 1964 Gesichte der Mathematik im Mittelalter Leipzig BG Teubner Verlagsgesellschaft Islam matematigi uzerine dergi makaleleriHoyrup Jens The Formation of Islamic Mathematics Sources and Conditions 19 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Filosofi og Videnskabsteori pa Roskilde Universitetscenter 3 Raekke Preprints og Reprints 1987 Nr 1 Bibliyografyalar ve biyografilerBrockelmann Carl Geschichte der Arabischen Litteratur 1 2 Band 1 3 Supplementband Berlin Emil Fischer 1898 1902 Leiden Brill 1937 1938 1942 1921 Biografias de Matematicos Arabes que florecieron en Espana Madrid Estanislao Maestre Sezgin Fuat 1997 Geschichte Des Arabischen Schrifttums Almanca Brill Academic Publishers ISBN 90 04 02007 1 1900 Die Mathematiker und Astronomen der Araber und ihre Werke Abhandlungen zur Geschichte der Mathematischen Wissenschaften Mit Einschluss Ihrer Anwendungen X Heft Leipzig Televizyon belgeselleri presenter 2008 The Genius of the East BBC Jim Al Khalili presenter 2010 BBC Dis baglantilar Ocak 1999 Bibliography of Mathematics in Medieval Islamic Civilization 31 Ocak 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2020 O Connor John J Robertson Edmund F Arabic mathematics forgotten brilliance MacTutor Matematik Tarihi arsivi Richard Covington 2007 Saudi Aramco World 30 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi 14 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi