Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Keçecizade İzzet Molla (1786, İstanbul - Ağustos 1829, Sivas), 18. ve 19. yüzyılın dîvan şairlerinden olup divan şiirinin XIX. yüzyıldaki son temsilcilerindendir.
| Keçecizade İzzet Molla | |
|---|---|
| Doğum | 1786 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | Ağustos 1829 Sivas, Rum Eyaleti, Osmanlı İmparatorluğu |
| Meslek | Ulema, kadı, devlet adami, Şair |
| Önemli eser | Dîvân-ı Bahâr-ı Efkâr: Gülşen-i Aşk Mihnetkeşân Lâyihalar |
| Çocuklar | Keçecizade Fuad Paşa ve 4 erkek çocuk |
| Akrabalar | Baba: Keçecizade Salih Efendi |
Asıl adı Mehmed İzzet olup, aslen Konyalı bir aileye mensuptur. Sultan I. Abdülhamid döneminde Rumeli kazaskerliği yapan ve Keçecizâde lakabıyla anılan Sâlih Efendi’nin oğludur. Tanzimat döneminin önde gelen üç siyasi liderinden biri olan Keçecizade Fuad Paşa'nın babası Keçecizade İzzet Molla'dır.
Hayatı
Keçecizade İzzet Molla İstanbul Samatya’da Canbaziye Mahallesinde doğdu. Asıl ismi Mehmed İzzet idi. Dedesi Keçecizâde Mustafa Efendi küçük yaşta Konya’dan İstanbul’a gelip ilmiye mesleğine girmiştir. Dedesi İstanbul’a geldikten sonra Pîrîzâde Mehmed Sâhib Efendi yanina intisap etmiş ve onun oğlu olan Osman Sâhib Efendi’ye hocalık yapmıştır. Yine Pîrîzâde Mehmed Sâhib Efendi vasıtası ile o günkü Dâvud Paşa Camii imamının kızıyla evlenmiştir. Bu evlilikten babası olan Keçecizade Sâlih Efendi dünyaya gelmiştir.
Babası Keçecizade Salih Efendi'de ilmiye mesleğine intisap etmiş ve bu meslekte hızla ilerlemiştir. Fakat ulema üyesi olan Keçecizade Salih Efendi hiç sözünü esirgemeyen bir kişi olarak tanındı; zamanla kendine düşmanlar edindi ve çok geçmeden bunların gazabını kendine çekti. Böylece önce Konya’ya, takiben de Gelibolu’ya sürgüne gönderildi. Sürgünde iken Keçecizade Salih efendi ve ailesi yokluk ve çile içinde yaşadılar. Ancak 1799'da (ölümünden kısa bir müddet önce) önü açıldı. Önce Anadolu Kazaskeri olarak atandı ve kısa bir müddet sonra Rumeli Kazaskeri olarak tayin edildi. Fakat Keçecizade Salih Efendi'nin ömrü bu görevde gayet kısa bir dönem kalmasına neden oldu ve bu görevde iken kısa bir süre sonra öldü. Keçecizade İzzet Molla babası öldüğünde daha 13 yaşında idi ve ilmiye sınıfına girmek hedefiyle medreseye devam etmeye başlamıştı. Keçecizade İzzet Molla babasının ölümü tarihini ebced hesabı ile tayin etmek için “Sâlih Efendi göçtü, olsun cinâna dâhil” mısraını tarih düşürmüştür.
Babasının ölümünde henüz on üç yaşlarında bulunan İzzet Molla, şiire meraklı olan enişteleri Mes‘alecizâde Esad Bey ile Kazasker Moralizâde Hâmid Efendi’nin himayesine girdi. Medrese eğitimini güç şartlar içinde geçirdiğini ve bu sırada sorumsuzca yaşayışa başlayıp ağır bir bunalıma girdiğini hatıralarında bildirmektedir. 1797'de bu güç şartlar altında medrese tahsilini tamamlayıp müderris rüûsu alarak ilmiye mesleğine girdi. Fakat yaşadığı sorumsuzca hayat ve içkiye, eğlenceye ve sefahate düşkünlüğü idareci ulemanın kulağına gidince rivayete göre hemen müderrislikten uzaklaştırıldı. İzzet Molla'nın büyük bir depresyona girdiği ve hatta intihar etmeyi bile düşündüğü belirtilmektedir. Bu büyük depresyondan lügat yazarı "Hançeri Bey"'in Rikâb-i Hümâyün Kethüdası ile tanıştırması sayesinde kendini kurtarabildi ve hayatına yeniden çekidüzen verdi.
Halet Efendi vasıtası ile Sultan II. Mahmud huzuruna çıkmaya başladı. 1809 yılında Şeyhülislâm Salihzade Ahmed Esad Efendi’nin aracılığıyla Bursa müfettişliğine tayin edildi. Bunu takiben, rikâb-i humâyün kethüdâlığına atandı. Hâlet Efendi ile olan dostluğu sonucu 1820’de Galata kadılığı görevinde yükseltildi. 1815'te Halet Efendi nişancı görevini alıp büyük bir nüfuz kazandı ve Sultan II. Mahmud üzerindeki bu özel nüfuzunu 1822'ye kadar devam ettirdi. Fakat Halet Efendi'nin Fenerli Rumları ve isyancı Yunanları koruduğu söylentileri yayılınca, Sultan II, Mahmut onu önce Konya'ya sürdü ve orada da idam ettirdi.
Bu durumda birçok devlet idarecisinin yaptığı gibi Keçecizade İzzet Molla, Halet Efendi aleyhine dönmedi. Ona yakınlığı bilinmekte idi. Ayrıca İzzet Molla, Halet Efendi lehinde düşüncelerinden vazgeçmeyip aksine bu övmeleri açıkça ifadeden kaçınmamaktaydı. Bunlardan o günkü devlet yöneticileri hoşlanmamaktaydılar. 27 Şubat 1823'te Keçecizade İzzet Molla'nın tüm ilim unvanları elinden alındı ve, mansibi kaldırılmadan, Keşan'a sürgüne gönderildi.
Keçecizade İzzet Molla'nın günün en yüksek otoriteleri ile ilişkisi kesilmedi. Sadrazam olan Mehmed Said Galip Paşa'ya yazdığı bir kasideyi sundu. Bundan çok memnun kalan sadrazam sayesinde İzzet Molla affedilerek Keşan'daki sürgününe 16 Şubat 1824'te son verildi ve İzzet Molla İstanbul'a döndü. Bundan bir yıl sonra 1825'te İzzet Molla'ya Mekke kadısı pâyesi verildi. 1826’da İstanbul kadısı pâyesi de verilerek Haremeyn müfettişliğine atandı. 1827de eyaletlerin harcamalarının tevzi defterleri ve halktan yapılan tahsilatın defterlere işlenmesinin kontrolü için müfettişlik görevine getirildi.
Ancak Mora Yunan İsyanında isyancı Yunanlara yardım sağlayan Rusya aleyhine savaş ilan edilip edilmemesi konusunun Meclis-i Umumi'de görüşülmesi sırasında İzzet Molla, daha önce Rusya ile savaş girmeye taraftar iken, savaşa girişmeye aleyhtar olduğunu açıkça ifade etti. Bu savaş olasılığının niçin aleyhinde olduğunu ayrıntılar ile açıklayan bir lâyihayı padişah Sultan II. Mahmud'a sundu. Keçecizade İzzet Molla'nın verdiği layiha devlet ricali tarafından isabetli görülmedi. Hatta birçok devlet mensubu tarafından bunun devlete ihanet olduğu kabul edilmişti. Bu nedenle yüksek devlet ricali arasında Keçecizade İzzet Molla idam edilmesi hakkında görüşler bulunduğu ortaya çıktı. Fakat yüksek ulemadan Yâşincizâde Abdülvehhâb Efendi’nin araya girmesiyle idamına karar verilmeden imtina edildi. Ama İzzet Molla'nın tüm payeleri alınarak 17 Kasım 1828’de Sivas’a sürgüne gönderilmesine karar verildi.
Sivas'taki sürgünün dokuzuncu ayının sonunda henüz 43 yaşına girmiş iken İzzet Molla Ağustos 1829'da Sivas’ta öldü.
Bazı siyasi gözlemciler ya zehirletilip ya bir şekilde katledildiği yolunda. rivayetler yaymaya başladılar. Bu rivayetleri İzzat Molla'nın "Hazân-i Âşâr" adlı divanında ifade edilen ölüm korkusu gösteren bazı beyitlerin varlığına dayandırmaya başladılar. Fakat bu iddialar tarihçilerin çoğu tarafından tartışmalı görülmekte bunların önemi küçümsenmekte ve bunlar dışında iddiaların detaylı ciddi bilgilere dayanmadıkları kabul edilmektedir.
Aleyhinde olduğu Rus savaşı ise vefatından kısa bir süre önce yenilgiyle sonuçlandı. Bundan dolayı İzzet Molla'nın haklı olduğu açıkça ortaya çıktı ve İstanbul'da onun affedilip sürgünden dönmesine karar verildi. Ancak bu hususta Sivas'a gönderilen ferman ancak onun ölümünden sonra Sivas'a ulaştı.
Cenazesi önce 1829'da Sivas’ta Garipler Mezarlığı’na defnedildi ve mezarı orada kaldı. 1919 yılında ise kemikleri Sivas'taki mezarından çıkartılıp İstanbul’a nakledildi. Bunlar İstanbul Canbaziye Mahallesinde Mustafa Ağa Mescidi’nin avlusunda bulunan babasının mezarı yanında mezara konuldu. Keçecizade İzzet Molla'nın vefat tarihini ebced hesabı ile tayin etmek için Sahaflar Şeyhizâde Esad Efendi, Vak‘anüvis Ahmed Lütfi Efendi ve Şeyhülişlâm Ârif Hikmet Bey vafat tarihini düşüren mısra ve beyitler yazmışlardır.
Keçecizade İzzet Molla Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın torunlarından olan İsmâil Mekkî Bey’in kızı Hibetullah Hanım’la evlilik yapmıştı. Bu evlilikten sonra sadrazam ve yüksek devlet adamı olan Fuat ile Reşad, Murad ve Sedad adlarında dört erkek çocukları dünyaya gelmiştir..
Eserleri
Manzum eserleri
- Dîvân-ı Bahâr-ı Efkâr:
- Gülşen-i Aşk:
- Mihnetkeşân:
Nesir eserleri
- Devhatü’l-mehâmid fî tercemeti’l-vâlid:
1811 (hic. 1226) yılında kaleme alınan bu hatira eserinde İzzet Molla babasının hayat hikâyesini anlatmaktadır. Tarihî bir belge niteliğindeki kitapta ele alınan konular yazarın ailesinin şeceresi, dedesinin Konya’dan İstanbul’a gelişi ve babasının tayin edildiği görevleri. Bu küçük eser gayet güzel bir nesir eseri evsafındadır ve yazarının nüktedanlığını açıkça gösteren satırlar da bulunmaktadır. Eser basılıp yayımlanmıştır.
- Şerh-i Elgāz-ı Râgıb Paşa:
Koca Râgıb Paşa’nın “ع” harfi üzerine söylemiş olduğu 147 lugaz ve bilmeceyi kısaca şerheden on varaklık bir eserdir. Dili seçili olan risâle, daha çok Arap asıllı Türk alfabesi üzerinde yapılan söz oyunlarına dayanmaktadır. Eserin tek nüshası yazma olup İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi’nde kayıtlıdır (TY, nr. 3566).
- Lâyihalar:
İzzet Molla’nın doğrudan doğruya devlet yönetimiyle ilgili gözlem ve analizlerin yer aldığı iki önemli lâyihası vardır.
- Bunların ilki II. Mahmud’un isteği üzerine kaleme alınmış olup eyalet defterlerinin tevzii müfettişliğine tayin edilmesi dolayısıyla Osmanlı eyaletlerinin gelir gider işleriyle ilgili bazı tespitlerini ve görüşlerini ihtiva eder. On iki bölümden meydana gelen lâyihada sırasıyla Meclis-i Şûrâ’nın tertibi, devlet hizmetinde bulunanlara aylık verilmesi, götürü usulü vergilendirme, ticarette narh uygulama, sefere çıkarken alınan mühimmatın düzenlenmesi, madenlerin ihracı, ticaretin teşviki, tasarruf tedbirlerinin uygulanması, vezirlerin gelirleriyle ilmiye sınıfının tanzimi ve tedrîsatın düzenlenmesi konusunda ileri sürülen fikirler yer almaktadır. Lâyihanın yazma nüshaları Türk Tarih Kurumu (Yazmalar, IV, nr. 556) ile İstanbul Üniversitesi (TY, nr. 9670) kütüphanelerinde bulunmaktadır.
- İkinci lâyiha 1828 yılında Rusya’ya savaş ilânı aleyhinde hazırlanmıştır. Burada İzzet Molla, Osmanlı Devleti’nin Batı karşısındaki durumuyla o günkü şartlar altında savaşa girmenin sakıncalarını anlatmaktadır. Onun Sivas’a sürülmesine sebep olan lâyiha, Âkif ve Mehmed Said Pertev paşaların reddetme beyanları ve Tayyarzâde Ahmed Atâ’nın görüşleri birlikte Atâ Bey tarafından bastırılıp yayımlanmıştır
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o Okcu, Naci (2001) “İzzet Molla, Keçecizade”, Turkiye Diyanet Vakfi İslâm Ansiklopedisi. c.23 say. 561-563 Online: [1] 2 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c d e f g h i j k l Koç, Mustafa (1999) "İzzet Molla (Keçecizade)" Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi Cilt:1 sayfa:689-690, İstanbul: Yapi Kredi Kültür Sanat Yayıncılık,
- ^ Tayyarzâde Atâ Bey, (1293) Târih, İstanbul, c.III, s.116-117, 255-294 (Osmanlıca)
Dış kaynaklar
- Koç, Mustafa (1999) "İzzet Molla (Keçecizade)" Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi Cilt:1 sayfa:689-690, İstanbul: yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık,
- Okçu, Naci (2001). "Keçecizâde İzzet Molla". TDV İslâm Ansiklopedisi. 23. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 561-563. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kececizade Izzet Molla 1786 Istanbul Agustos 1829 Sivas 18 ve 19 yuzyilin divan sairlerinden olup divan siirinin XIX yuzyildaki son temsilcilerindendir Kececizade Izzet MollaDogum1786 Istanbul Osmanli ImparatorluguOlumAgustos 1829 Sivas Rum Eyaleti Osmanli ImparatorluguMeslekUlema kadi devlet adami SairOnemli eserDivan i Bahar i Efkar Gulsen i Ask Mihnetkesan LayihalarCocuklarKececizade Fuad Pasa ve 4 erkek cocukAkrabalarBaba Kececizade Salih EfendiKececizade Izzet Molla nin Cambaziye Camii haziresindeki mezari Asil adi Mehmed Izzet olup aslen Konyali bir aileye mensuptur Sultan I Abdulhamid doneminde Rumeli kazaskerligi yapan ve Kececizade lakabiyla anilan Salih Efendi nin ogludur Tanzimat doneminin onde gelen uc siyasi liderinden biri olan Kececizade Fuad Pasa nin babasi Kececizade Izzet Molla dir HayatiKececizade Izzet Molla Istanbul Samatya da Canbaziye Mahallesinde dogdu Asil ismi Mehmed Izzet idi Dedesi Kececizade Mustafa Efendi kucuk yasta Konya dan Istanbul a gelip ilmiye meslegine girmistir Dedesi Istanbul a geldikten sonra Pirizade Mehmed Sahib Efendi yanina intisap etmis ve onun oglu olan Osman Sahib Efendi ye hocalik yapmistir Yine Pirizade Mehmed Sahib Efendi vasitasi ile o gunku Davud Pasa Camii imaminin kiziyla evlenmistir Bu evlilikten babasi olan Kececizade Salih Efendi dunyaya gelmistir Babasi Kececizade Salih Efendi de ilmiye meslegine intisap etmis ve bu meslekte hizla ilerlemistir Fakat ulema uyesi olan Kececizade Salih Efendi hic sozunu esirgemeyen bir kisi olarak tanindi zamanla kendine dusmanlar edindi ve cok gecmeden bunlarin gazabini kendine cekti Boylece once Konya ya takiben de Gelibolu ya surgune gonderildi Surgunde iken Kececizade Salih efendi ve ailesi yokluk ve cile icinde yasadilar Ancak 1799 da olumunden kisa bir muddet once onu acildi Once Anadolu Kazaskeri olarak atandi ve kisa bir muddet sonra Rumeli Kazaskeri olarak tayin edildi Fakat Kececizade Salih Efendi nin omru bu gorevde gayet kisa bir donem kalmasina neden oldu ve bu gorevde iken kisa bir sure sonra oldu Kececizade Izzet Molla babasi oldugunde daha 13 yasinda idi ve ilmiye sinifina girmek hedefiyle medreseye devam etmeye baslamisti Kececizade Izzet Molla babasinin olumu tarihini ebced hesabi ile tayin etmek icin Salih Efendi goctu olsun cinana dahil misraini tarih dusurmustur Babasinin olumunde henuz on uc yaslarinda bulunan Izzet Molla siire merakli olan enisteleri Mes alecizade Esad Bey ile Kazasker Moralizade Hamid Efendi nin himayesine girdi Medrese egitimini guc sartlar icinde gecirdigini ve bu sirada sorumsuzca yasayisa baslayip agir bir bunalima girdigini hatiralarinda bildirmektedir 1797 de bu guc sartlar altinda medrese tahsilini tamamlayip muderris ruusu alarak ilmiye meslegine girdi Fakat yasadigi sorumsuzca hayat ve ickiye eglenceye ve sefahate duskunlugu idareci ulemanin kulagina gidince rivayete gore hemen muderrislikten uzaklastirildi Izzet Molla nin buyuk bir depresyona girdigi ve hatta intihar etmeyi bile dusundugu belirtilmektedir Bu buyuk depresyondan lugat yazari Hanceri Bey in Rikab i Humayun Kethudasi ile tanistirmasi sayesinde kendini kurtarabildi ve hayatina yeniden cekiduzen verdi Halet Efendi vasitasi ile Sultan II Mahmud huzuruna cikmaya basladi 1809 yilinda Seyhulislam Salihzade Ahmed Esad Efendi nin araciligiyla Bursa mufettisligine tayin edildi Bunu takiben rikab i humayun kethudaligina atandi Halet Efendi ile olan dostlugu sonucu 1820 de Galata kadiligi gorevinde yukseltildi 1815 te Halet Efendi nisanci gorevini alip buyuk bir nufuz kazandi ve Sultan II Mahmud uzerindeki bu ozel nufuzunu 1822 ye kadar devam ettirdi Fakat Halet Efendi nin Fenerli Rumlari ve isyanci Yunanlari korudugu soylentileri yayilinca Sultan II Mahmut onu once Konya ya surdu ve orada da idam ettirdi Bu durumda bircok devlet idarecisinin yaptigi gibi Kececizade Izzet Molla Halet Efendi aleyhine donmedi Ona yakinligi bilinmekte idi Ayrica Izzet Molla Halet Efendi lehinde dusuncelerinden vazgecmeyip aksine bu ovmeleri acikca ifadeden kacinmamaktaydi Bunlardan o gunku devlet yoneticileri hoslanmamaktaydilar 27 Subat 1823 te Kececizade Izzet Molla nin tum ilim unvanlari elinden alindi ve mansibi kaldirilmadan Kesan a surgune gonderildi Kececizade Izzet Molla nin gunun en yuksek otoriteleri ile iliskisi kesilmedi Sadrazam olan Mehmed Said Galip Pasa ya yazdigi bir kasideyi sundu Bundan cok memnun kalan sadrazam sayesinde Izzet Molla affedilerek Kesan daki surgunune 16 Subat 1824 te son verildi ve Izzet Molla Istanbul a dondu Bundan bir yil sonra 1825 te Izzet Molla ya Mekke kadisi payesi verildi 1826 da Istanbul kadisi payesi de verilerek Haremeyn mufettisligine atandi 1827de eyaletlerin harcamalarinin tevzi defterleri ve halktan yapilan tahsilatin defterlere islenmesinin kontrolu icin mufettislik gorevine getirildi Ancak Mora Yunan Isyaninda isyanci Yunanlara yardim saglayan Rusya aleyhine savas ilan edilip edilmemesi konusunun Meclis i Umumi de gorusulmesi sirasinda Izzet Molla daha once Rusya ile savas girmeye taraftar iken savasa girismeye aleyhtar oldugunu acikca ifade etti Bu savas olasiliginin nicin aleyhinde oldugunu ayrintilar ile aciklayan bir layihayi padisah Sultan II Mahmud a sundu Kececizade Izzet Molla nin verdigi layiha devlet ricali tarafindan isabetli gorulmedi Hatta bircok devlet mensubu tarafindan bunun devlete ihanet oldugu kabul edilmisti Bu nedenle yuksek devlet ricali arasinda Kececizade Izzet Molla idam edilmesi hakkinda gorusler bulundugu ortaya cikti Fakat yuksek ulemadan Yasincizade Abdulvehhab Efendi nin araya girmesiyle idamina karar verilmeden imtina edildi Ama Izzet Molla nin tum payeleri alinarak 17 Kasim 1828 de Sivas a surgune gonderilmesine karar verildi Sivas taki surgunun dokuzuncu ayinin sonunda henuz 43 yasina girmis iken Izzet Molla Agustos 1829 da Sivas ta oldu Bazi siyasi gozlemciler ya zehirletilip ya bir sekilde katledildigi yolunda rivayetler yaymaya basladilar Bu rivayetleri Izzat Molla nin Hazan i Asar adli divaninda ifade edilen olum korkusu gosteren bazi beyitlerin varligina dayandirmaya basladilar Fakat bu iddialar tarihcilerin cogu tarafindan tartismali gorulmekte bunlarin onemi kucumsenmekte ve bunlar disinda iddialarin detayli ciddi bilgilere dayanmadiklari kabul edilmektedir Aleyhinde oldugu Rus savasi ise vefatindan kisa bir sure once yenilgiyle sonuclandi Bundan dolayi Izzet Molla nin hakli oldugu acikca ortaya cikti ve Istanbul da onun affedilip surgunden donmesine karar verildi Ancak bu hususta Sivas a gonderilen ferman ancak onun olumunden sonra Sivas a ulasti Cenazesi once 1829 da Sivas ta Garipler Mezarligi na defnedildi ve mezari orada kaldi 1919 yilinda ise kemikleri Sivas taki mezarindan cikartilip Istanbul a nakledildi Bunlar Istanbul Canbaziye Mahallesinde Mustafa Aga Mescidi nin avlusunda bulunan babasinin mezari yaninda mezara konuldu Kececizade Izzet Molla nin vefat tarihini ebced hesabi ile tayin etmek icin Sahaflar Seyhizade Esad Efendi Vak anuvis Ahmed Lutfi Efendi ve Seyhulislam Arif Hikmet Bey vafat tarihini dusuren misra ve beyitler yazmislardir Kececizade Izzet Molla Merzifonlu Kara Mustafa Pasa nin torunlarindan olan Ismail Mekki Bey in kizi Hibetullah Hanim la evlilik yapmisti Bu evlilikten sonra sadrazam ve yuksek devlet adami olan Fuat ile Resad Murad ve Sedad adlarinda dort erkek cocuklari dunyaya gelmistir EserleriManzum eserleri Divan i Bahar i Efkar Gulsen i Ask Mihnetkesan Nesir eserleri Devhatu l mehamid fi tercemeti l valid 1811 hic 1226 yilinda kaleme alinan bu hatira eserinde Izzet Molla babasinin hayat hikayesini anlatmaktadir Tarihi bir belge niteligindeki kitapta ele alinan konular yazarin ailesinin seceresi dedesinin Konya dan Istanbul a gelisi ve babasinin tayin edildigi gorevleri Bu kucuk eser gayet guzel bir nesir eseri evsafindadir ve yazarinin nuktedanligini acikca gosteren satirlar da bulunmaktadir Eser basilip yayimlanmistir Serh i Elgaz i Ragib Pasa Koca Ragib Pasa nin ع harfi uzerine soylemis oldugu 147 lugaz ve bilmeceyi kisaca serheden on varaklik bir eserdir Dili secili olan risale daha cok Arap asilli Turk alfabesi uzerinde yapilan soz oyunlarina dayanmaktadir Eserin tek nushasi yazma olup Istanbul Universitesi Kutuphanesi nde kayitlidir TY nr 3566 Layihalar Izzet Molla nin dogrudan dogruya devlet yonetimiyle ilgili gozlem ve analizlerin yer aldigi iki onemli layihasi vardir Bunlarin ilki II Mahmud un istegi uzerine kaleme alinmis olup eyalet defterlerinin tevzii mufettisligine tayin edilmesi dolayisiyla Osmanli eyaletlerinin gelir gider isleriyle ilgili bazi tespitlerini ve goruslerini ihtiva eder On iki bolumden meydana gelen layihada sirasiyla Meclis i Sura nin tertibi devlet hizmetinde bulunanlara aylik verilmesi goturu usulu vergilendirme ticarette narh uygulama sefere cikarken alinan muhimmatin duzenlenmesi madenlerin ihraci ticaretin tesviki tasarruf tedbirlerinin uygulanmasi vezirlerin gelirleriyle ilmiye sinifinin tanzimi ve tedrisatin duzenlenmesi konusunda ileri surulen fikirler yer almaktadir Layihanin yazma nushalari Turk Tarih Kurumu Yazmalar IV nr 556 ile Istanbul Universitesi TY nr 9670 kutuphanelerinde bulunmaktadir Ikinci layiha 1828 yilinda Rusya ya savas ilani aleyhinde hazirlanmistir Burada Izzet Molla Osmanli Devleti nin Bati karsisindaki durumuyla o gunku sartlar altinda savasa girmenin sakincalarini anlatmaktadir Onun Sivas a surulmesine sebep olan layiha Akif ve Mehmed Said Pertev pasalarin reddetme beyanlari ve Tayyarzade Ahmed Ata nin gorusleri birlikte Ata Bey tarafindan bastirilip yayimlanmistirKaynakca a b c d e f g h i j k l m n o Okcu Naci 2001 Izzet Molla Kececizade Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi c 23 say 561 563 Online 1 2 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c d e f g h i j k l Koc Mustafa 1999 Izzet Molla Kececizade Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Cilt 1 sayfa 689 690 Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik ISBN 975 08 0071 0 Tayyarzade Ata Bey 1293 Tarih Istanbul c III s 116 117 255 294 Osmanlica Dis kaynaklarKoc Mustafa 1999 Izzet Molla Kececizade Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Cilt 1 sayfa 689 690 Istanbul yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik ISBN 975 08 0071 0 Okcu Naci 2001 Kececizade Izzet Molla TDV Islam Ansiklopedisi 23 Istanbul Turkiye Diyanet Vakfi ss 561 563 Erisim tarihi 17 Mayis 2024