Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Anadolu'nun yörelere göre farklılık gösteren, genellikle düğün ve bayramlarda yapılan, temel olarak yarma buğday ve etten oluşan geleneksel bir yemektir.
| Törensel keşkek geleneği | |
|---|---|
 Tokat yöresine ait bir keşkek yemeği | |
| Ülke | Türkiye |
| Kaynak | 00388 |
| Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
| Tescil geçmişi | |
| Tescil | 2011 (6. oturum) |
2011 yılında Endonezya'nın Bali kentinde düzenlenen 6. oturum sonucunda UNESCO tarafından Türkiye'nin Somut Olmayan Kültürel Mirası Listesine dahil edildi. Ayrıca Merzifon Belediyesi Türk Patent ve Marka Kurumu'na yaptığı coğrafi tescil kaydı ile, 2015 yılında "coğrafi işaret belgesi" almıştır. Bu belge ile kendi yörelerindeki yemeğin adı Merzifon keşkeği olarak tescil edilmiştir.
Keşkek yemeği özellikle Hatay, Mersin, Sivas, Bolu, Çanakkale, Edirne, Tekirdağ, Balıkesir, Sinop, Tokat, Samsun, Ordu, Çankırı, Denizli, Uşak, Afyonkarahisar, Amasya, Aydın, Çorum, Karabük, Antalya ve Düzce, İzmir gibi şehirlerde bilinir ve tüketilir. Hatay'da Herise, Aşur ve Dövme ismiyle de bilinir. Anadolu'da keşkek daha çok düğün yemeği olarak bilinir.
Düğünden bir gün önce ıslatılan buğday, düğün günü sabahtan büyük kazanlar içinde kaynatılmaya başlanır. Kaynatılan buğdaylar ve etler büyük kazanlar içine alınıp tokmaklar yardımıyla kazanın içine vurarak malzemenin iyice erimesi sağlanır. Bu işleme keşkek dövmek denilir. Geleneksel olarak düğün aşçıları tarafından hep birlikte imece usulü ile yapılır. Yorucu bir iş olan keşkek dövme işlemi sonucu etler ve buğday eriyerek özdeşleşir. Et, tahıllarla iç içe geçmiş, neredeyse tamamen yemeğin içinde erimiş durumdadır. Ne kadar uzun süre ve kuvvetle dövülürse o kadar iyi olduğu söylenir. Çok iyi dövülmüş keşkeğe "sakız gibi keşkek" benzetmesi yapılır. Lifleri iyi ayrılmış etin buğday özüyle birleştiği, bulamaç gibi değil ama kaşıkla tabaktan çekince uzayan bir keşkek, gerçekten de sakız gibi uzar. Günümüzde sırf keşkek dövmek için tasarlanmış keşkek mikserleriyle dövülüyor olsa da geleneksel yöntemlerle dövüleni her zaman daha makbul sayılır. Bu yüzden köylerde genellikle geleneksel olarak tokmaklarla dövülmeye devam etmektedir. Güveç, tencere veya büyük kazanlarda odun ateşinde pişirilir. Yine yöreye göre değişmekle birlikte kırmızı biber, salça, soğan ve yağdan oluşan bir sosla servis yapılır.Genellikle dana etiyle yapılır ama tavuk etiyle de yapılabilir. Yöresine göre keşkek, yanında haşlanmış tavuk, salçalı nohut yemeği, pirinç pilavı, bulgur pilavı ve ayran ile servis edilir. Genellikle kemikli dana etinden yapılan keşkeğin üzerine, kırmızı biber ve tereyağından hazırlanmış sos dökülür. Bazı yörelerde etsiz pişirilir ve üzerine tereyağı sosu dökülür. Sinop Ayancık ve çevresinde kurutulmuş kırık mısır ve barbunyadan yapılan farklı bir keşkek türü de pişirilir. Kastamonu, Çanakkale ve Bafra'da yaygındır. Trakya’da Silistre köylerinde keşkeğe tavuk eti ile birlikte kuzu eti ve süt ilave edilir.
Yörelere Göre Çeşitleri
Şuhut keşkeği
Afyonkarahisar Şuhut keşkeği, diğer keşkeklerden yöresel hammadde temini, bileşenlerinin hazırlığı, pişirme ve sunum usulleri ile ayrılır. Buğdayın kabuğu soyulmuş ve yıkanmış hali göce olarak adlandırılır. Şuhut keşkeği geleneksel olarak yörede yetişen buğdaydan yapılmış göce ve yörede yetişen nohut ile yapılır. İlçede yürütülen ekonomik faaliyetlerden en önemlisi büyükbaş hayvan yetiştiriciliğidir. Şuhut keşkeğinde de yörede yetiştirilen büyükbaş hayvanların belirli bölümleri kullanılır. Bu kısım sırt kısmının kuyruğa yakın bölümüdür ki yöresel adıyla zıpkın olarak ifade edilir. Zıpkın eti hayvanın sırt kısmından kuyruğa yakın bölgesinden tercih edilir. Her sığırda 5 adet sakral omurun birleşmesinde oluşan os sacrum ‘zıpkın’ ilk kuyruk omuru ile eklemleşir. Bu bölgenin yağ dokusu ince ve sık bulunduğundan etin kalitesi yüksektir. Ayrıca zıpkının kemiği hayvanın en yoğun ilikli bölgesidir ve içerdiği yağ keşkeğin kıvamını almasını sağlar. İlaveten aynı miktarda kemiksiz kırmızı et eklenir. Bölge meralarında doğal beslenen büyükbaşların zıpkın eti ve kemiksiz eti Şuhut keşkeğine geleneksel tadını verir.
Şuhut Keşkeği Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Merzifon keşkeği
Merzifon Keşkeği genel olarak bayram sabahlarında, düğünlerde ve özel misafirlere ikram edilir. Özellikle büyükbaş hayvan eti, nohut, aşurelik bütün buğday ile taş çömleklerde yaklaşık on iki saat odun ateşinde (taş fırınlarda) pişirilmesi ve çömlek içinde ahşap kaşık (çömçe) yardımıyla çarpılarak (dövülerek) bütün ürünlerin ezilerek lapa haline getirilmesi ve üzerine tereyağlı salça sos ilave edilerek sıcak ikram edilmesi ayırt edici özellikleridir.
Merzifon Keşkeği Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Dedebağ keşkeği
Dedebağ Keşkeği / Karacasu Keşkeği; yüzyıllardır Dedebağ Yaylasında, yaylaya ismini veren tarihsel bir kişiliğe addedilerek yapılan bölgeye özgü bir yemektir. Kabri de aynı yerde bulunan Dedebağ adına hayır yemeği olarak yapılan bu keşkek aynı isim ile bilinir. Ürün, Horasan alperenlerinden asıl mesleği çobanlık olan Dedebağ ismindeki bir hayırseverin bölgeden geçen kervanlara, yoksul ve kimsesizlere kendi eliyle yapıp ikram etmesiyle başlayan, bölgesinin önemli değerlerinden birisidir. Kendisinin vefatından sonra yakınlarının ve bölge insanının imece usulüyle devam ettirdiği hayır yemeği günümüze kadar ulaşmış ve bölgenin bir âdeti haline gelmiştir. Yöre halkı malzeme temini ve keşkeğin yapımında birlikte çalışır.
Dedebağ Keşkeği / Karacasu Keşkeği; Dedebağ’ın kabrinin de bulunduğu yaylada yedi asırdır yapılagelmiştir. Yaylanın resmi kayıtlardaki ismi de Dedebağ’dır. “Dedebağ Keşkek Hayrı” olarak bilinen bir organizasyon şeklinde Karacasu ilçesi, Dedebağ Yaylasında her sene ağustos ayının son haftasında yapılır.
Üretimde genç erkek keçilerden (erkeç) elde edilen karkas eti kullanılır. Genellikle 20 kg ağırlığına ulaşmış erkeçler tercih edilir. Dedebağ Keşkeği / Karacasu Keşkeğinde kesinlikle başka et kullanılmaz. Kullanılan buğday aşurelik veya yarma buğday olabilir. Dedebağ Keşkeği Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Adapazarı dartılı keşkek
Adapazarı Dartılı Keşkek düğün, sünnet, bayram gibi özel günlerde pişirilen ve konuklara ikram edilen yöresel yemektir.
Ürünün ayırt edici özellikleri; tavuk eti ile yapılması ve Adapazarı yöresine özgü olarak hazırlanan “kızdırılmış tereyağında kırmızıbiber ve karabiber ile hazırlanan dartı” nın kullanılmasıdır. Adapazarı Dartılı Keşkek Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Amasya keşkeği
Amasya Keşkeği 28.07.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Aşur
Aşur, bir çeşit keşkektir. Malzemeleri buğday, et, kuyruk yağıdır. Hatay mutfağında yapılır.
Çarşamba keşkeği
Çarşamba keşkeği 14.11.2023 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Kaynakça
- ^ "Keşkek UNESCO korumasına girdi". Haberturk.com. 28 Kasım 2011. 7 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Mart 2015.
- ^ a b "Hatay (Arap) Alevilerinde Kutsal Bir Zaman Olarak Gadir-i Hum Bayramı ve Kutlama Gelenekleri". Dölek – Antakiyat/Hatay Mustafa Kemal University Journal, 5(2), 2022, 186-208. 16 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.
- ^ . 9 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2022.
- ^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38251[]
- ^ (PDF). 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2021.
- ^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38056[]
- ^ (PDF). 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2021.
- ^ https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/78c5e92f-af2a-40c6-b03e-7a03338e984d.pdf[]
- ^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/1004[]
- ^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38013[]
- ^ https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/cee4d8c0-60a1-4db4-81f6-64096c7e12c7.pdf[]
- ^ "Amasya Keşkeği". Türk Patent ve Marka Kurumu.
- ^ "Çarşamba Keşkeği". Türk Patent ve Marka Kurumu. 3 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Aralık 2023.
| Wikimedia Commons'ta Keşkek ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Anadolu nun yorelere gore farklilik gosteren genellikle dugun ve bayramlarda yapilan temel olarak yarma bugday ve etten olusan geleneksel bir yemektir Torensel keskek gelenegiUNESCO Somut Olmayan Kulturel MirasiTokat yoresine ait bir keskek yemegiUlkeTurkiyeKaynak00388BolgeAvrupa ve Kuzey AmerikaTescil gecmisiTescil2011 6 oturum 2011 yilinda Endonezya nin Bali kentinde duzenlenen 6 oturum sonucunda UNESCO tarafindan Turkiye nin Somut Olmayan Kulturel Mirasi Listesine dahil edildi Ayrica Merzifon Belediyesi Turk Patent ve Marka Kurumu na yaptigi cografi tescil kaydi ile 2015 yilinda cografi isaret belgesi almistir Bu belge ile kendi yorelerindeki yemegin adi Merzifon keskegi olarak tescil edilmistir Keskek yemegi ozellikle Hatay Mersin Sivas Bolu Canakkale Edirne Tekirdag Balikesir Sinop Tokat Samsun Ordu Cankiri Denizli Usak Afyonkarahisar Amasya Aydin Corum Karabuk Antalya ve Duzce Izmir gibi sehirlerde bilinir ve tuketilir Hatay da Herise Asur ve Dovme ismiyle de bilinir Anadolu da keskek daha cok dugun yemegi olarak bilinir Dugunden bir gun once islatilan bugday dugun gunu sabahtan buyuk kazanlar icinde kaynatilmaya baslanir Kaynatilan bugdaylar ve etler buyuk kazanlar icine alinip tokmaklar yardimiyla kazanin icine vurarak malzemenin iyice erimesi saglanir Bu isleme keskek dovmek denilir Geleneksel olarak dugun ascilari tarafindan hep birlikte imece usulu ile yapilir Yorucu bir is olan keskek dovme islemi sonucu etler ve bugday eriyerek ozdeslesir Et tahillarla ic ice gecmis neredeyse tamamen yemegin icinde erimis durumdadir Ne kadar uzun sure ve kuvvetle dovulurse o kadar iyi oldugu soylenir Cok iyi dovulmus keskege sakiz gibi keskek benzetmesi yapilir Lifleri iyi ayrilmis etin bugday ozuyle birlestigi bulamac gibi degil ama kasikla tabaktan cekince uzayan bir keskek gercekten de sakiz gibi uzar Gunumuzde sirf keskek dovmek icin tasarlanmis keskek mikserleriyle dovuluyor olsa da geleneksel yontemlerle dovuleni her zaman daha makbul sayilir Bu yuzden koylerde genellikle geleneksel olarak tokmaklarla dovulmeye devam etmektedir Guvec tencere veya buyuk kazanlarda odun atesinde pisirilir Yine yoreye gore degismekle birlikte kirmizi biber salca sogan ve yagdan olusan bir sosla servis yapilir Genellikle dana etiyle yapilir ama tavuk etiyle de yapilabilir Yoresine gore keskek yaninda haslanmis tavuk salcali nohut yemegi pirinc pilavi bulgur pilavi ve ayran ile servis edilir Genellikle kemikli dana etinden yapilan keskegin uzerine kirmizi biber ve tereyagindan hazirlanmis sos dokulur Bazi yorelerde etsiz pisirilir ve uzerine tereyagi sosu dokulur Sinop Ayancik ve cevresinde kurutulmus kirik misir ve barbunyadan yapilan farkli bir keskek turu de pisirilir Kastamonu Canakkale ve Bafra da yaygindir Trakya da Silistre koylerinde keskege tavuk eti ile birlikte kuzu eti ve sut ilave edilir Yorelere Gore CesitleriSuhut keskegi Afyonkarahisar Suhut keskegi diger keskeklerden yoresel hammadde temini bilesenlerinin hazirligi pisirme ve sunum usulleri ile ayrilir Bugdayin kabugu soyulmus ve yikanmis hali goce olarak adlandirilir Suhut keskegi geleneksel olarak yorede yetisen bugdaydan yapilmis goce ve yorede yetisen nohut ile yapilir Ilcede yurutulen ekonomik faaliyetlerden en onemlisi buyukbas hayvan yetistiriciligidir Suhut keskeginde de yorede yetistirilen buyukbas hayvanlarin belirli bolumleri kullanilir Bu kisim sirt kisminin kuyruga yakin bolumudur ki yoresel adiyla zipkin olarak ifade edilir Zipkin eti hayvanin sirt kismindan kuyruga yakin bolgesinden tercih edilir Her sigirda 5 adet sakral omurun birlesmesinde olusan os sacrum zipkin ilk kuyruk omuru ile eklemlesir Bu bolgenin yag dokusu ince ve sik bulundugundan etin kalitesi yuksektir Ayrica zipkinin kemigi hayvanin en yogun ilikli bolgesidir ve icerdigi yag keskegin kivamini almasini saglar Ilaveten ayni miktarda kemiksiz kirmizi et eklenir Bolge meralarinda dogal beslenen buyukbaslarin zipkin eti ve kemiksiz eti Suhut keskegine geleneksel tadini verir Suhut Keskegi Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Merzifon keskegi Merzifon Keskegi genel olarak bayram sabahlarinda dugunlerde ve ozel misafirlere ikram edilir Ozellikle buyukbas hayvan eti nohut asurelik butun bugday ile tas comleklerde yaklasik on iki saat odun atesinde tas firinlarda pisirilmesi ve comlek icinde ahsap kasik comce yardimiyla carpilarak dovulerek butun urunlerin ezilerek lapa haline getirilmesi ve uzerine tereyagli salca sos ilave edilerek sicak ikram edilmesi ayirt edici ozellikleridir Merzifon Keskegi Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Dedebag keskegi Dedebag Keskegi Karacasu Keskegi yuzyillardir Dedebag Yaylasinda yaylaya ismini veren tarihsel bir kisilige addedilerek yapilan bolgeye ozgu bir yemektir Kabri de ayni yerde bulunan Dedebag adina hayir yemegi olarak yapilan bu keskek ayni isim ile bilinir Urun Horasan alperenlerinden asil meslegi cobanlik olan Dedebag ismindeki bir hayirseverin bolgeden gecen kervanlara yoksul ve kimsesizlere kendi eliyle yapip ikram etmesiyle baslayan bolgesinin onemli degerlerinden birisidir Kendisinin vefatindan sonra yakinlarinin ve bolge insaninin imece usuluyle devam ettirdigi hayir yemegi gunumuze kadar ulasmis ve bolgenin bir adeti haline gelmistir Yore halki malzeme temini ve keskegin yapiminda birlikte calisir Dedebag Keskegi Karacasu Keskegi Dedebag in kabrinin de bulundugu yaylada yedi asirdir yapilagelmistir Yaylanin resmi kayitlardaki ismi de Dedebag dir Dedebag Keskek Hayri olarak bilinen bir organizasyon seklinde Karacasu ilcesi Dedebag Yaylasinda her sene agustos ayinin son haftasinda yapilir Uretimde genc erkek kecilerden erkec elde edilen karkas eti kullanilir Genellikle 20 kg agirligina ulasmis erkecler tercih edilir Dedebag Keskegi Karacasu Keskeginde kesinlikle baska et kullanilmaz Kullanilan bugday asurelik veya yarma bugday olabilir Dedebag Keskegi Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Adapazari dartili keskek Adapazari Dartili Keskek dugun sunnet bayram gibi ozel gunlerde pisirilen ve konuklara ikram edilen yoresel yemektir Urunun ayirt edici ozellikleri tavuk eti ile yapilmasi ve Adapazari yoresine ozgu olarak hazirlanan kizdirilmis tereyaginda kirmizibiber ve karabiber ile hazirlanan darti nin kullanilmasidir Adapazari Dartili Keskek Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Amasya keskegi Amasya Keskegi 28 07 2022 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Asur Asur Asur bir cesit keskektir Malzemeleri bugday et kuyruk yagidir Hatay mutfaginda yapilir Carsamba keskegi Carsamba keskegi 14 11 2023 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Kaynakca Keskek UNESCO korumasina girdi Haberturk com 28 Kasim 2011 7 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2018 Arsivlenmis kopya PDF 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Mart 2015 a b Hatay Arap Alevilerinde Kutsal Bir Zaman Olarak Gadir i Hum Bayrami ve Kutlama Gelenekleri Dolek Antakiyat Hatay Mustafa Kemal University Journal 5 2 2022 186 208 16 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2023 9 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Ekim 2022 https www ci gov tr cografi isaretler detay 38251 olu kirik baglanti PDF 21 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Mart 2021 https www ci gov tr cografi isaretler detay 38056 olu kirik baglanti PDF 26 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Mart 2021 https www ci gov tr Files GeographicalSigns 78c5e92f af2a 40c6 b03e 7a03338e984d pdf olu kirik baglanti https www ci gov tr cografi isaretler detay 1004 olu kirik baglanti https www ci gov tr cografi isaretler detay 38013 olu kirik baglanti https www ci gov tr Files GeographicalSigns cee4d8c0 60a1 4db4 81f6 64096c7e12c7 pdf olu kirik baglanti Amasya Keskegi Turk Patent ve Marka Kurumu Carsamba Keskegi Turk Patent ve Marka Kurumu 3 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Aralik 2023 Wikimedia Commons ta Keskek ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir