Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kitap yakımı ve bilginlerin gömülmesi (geleneksel Çin yazısı: Geleneksel Çince: 焚書坑儒, basitleştirilmiş Çin yazısı: Basitleştirilmiş Çince: 焚书坑儒; pinyin: Fénshū Kēngrú), Çin'de Qin Hânedanlığı döneminde M.Ö 213 - M.Ö 206 târihleri arasında yapılmış olan ve birkaç kitap tür hâriç bütün kitapların alenen yakılarak tahrîbiyle sonuçlanıp bugüne kadar unutulamayan, târihe çizgisini koymuş eski bir sansür uygulanmasıdır.
Kitapların yakılması
ndan ilk Çin imparatoru Qin Shi Huang, MÖ 221'de Çin'i birleştirdikten sonra veziri Li Si'nin sınırlamayı teklif ederek bütün düşünceleri ve politik görüşleri kontrol altına almak istemesiyle başlamıştır. Gerekçe olarak entelektüellerin devlet aleyhine iftirâ ettikleri ve insanları böldükleri suçlamasıydı.
MÖ 213'te başlamak üzeri Li Si'nin kendi legalist eserleri hâriç Yüz Düşünce Okulu'nun eserleri yakılmaya başlandı.
Kendi tebaası öğrenme aşkıyla yanmasına rağmen , korkudan bütün kitapları yaktı ve kendi târih kitaplarını ele aldı. Ondan sonra Li Si yerine geçti.
Li Si, Qin târihçilerinin yazmış olduğu eserler hâriç imparatorluk arşivinde bulunan bütün târihi kayıtlarının imhâsını emretti. ve yöresel yöneticilere yok edilmek üzere teslîm edilecek, bu kitapları tartışanlar öldürülecek, eski zamânın örnekleriyle zamânın politikasını tenkîd edenler aileleriyle berâber îdam edileceklerdi. Ayrıca böyle olayları haber vermeyen yöneticiler de aynı derecede suçluydu. Bu emrin yayınlanmasından sonra 30 gün içinde yerine getirmeyenler, Çin Seddi'nin inşâsı için kuzeye sürülecekti. Ancak tıp, tarım ve kehânetle ilgili eserler bu tahrîbattan muaftı.
Bilginlerin gömülmesi
Bâzı simyâgerlerce ebedî hayat konusunda aldatıldıktan sonra ilk Çin imparatoru Qi Shi Huang, yasaklamanın ikinci yılında 460, 'un 2. yüzyıldaki bir kaydına göre 700 bilginin başkentte canlı olarak gömülmesini emretti. Veliaht Fusu, yeni birleşen devlette düşmanların da daha susturulamadığı bu zamanda Konfüçyüs'ü saygıyla anan bilginlere karşı bu şekilde sert çıkış yapılmasının devletin istikrârını bozacağını öne sürdü. Fakat babasının karârını değiştirmeyip fiîlî bir sürgün olarak sınırları korumakla görevlendirildi.
Qin Hânedanlığı'nın hızlı düşüşünün sebebi olarak bu yasaklama görülmüştür. Konfüçyüsçülük, arkasından gelen Han Hânedanlığı sırasında yeniden canlanmış ve Çin İmparatorluğu'nun resmî ideolojisi hâline gelmiştir. Fakat imhâ edilen düşünce okullarının birçoğu yok olmuştur.
Olayın edebiyatta anılması
ndan târihçi Sima Qian, elindeki tek kitabın 'nin kitapları olduğunu ve kitap yakımının işini çok zorlaştırdığını yazar. Elindeki kitaplarsa bu konudaki târihleri esaslı kaydetmemiş ve kıt ifâdeler kullanmıştır.
Olaylar, zamanla entelektüel kişilere karşı davranışları ifâde eden bilinmeye başlandı. Tang Hânedanlığı zamânında bir şâir olan Zhang Jie (章碣), bu politikayla ilgili şöyle bir şiir yazmıştır:
- Çincesi:
- Çince: 坑灰未冷山東亂; pinyin: kēng huī wèi lěng Shāndōng luàn
- Çince: 劉項原來不讀書; pinyin: Liú Xiàng yuánlái bù dúshū
- Tercümesi:
Kaynakça
- ^ Çince Shijinin 6. bölümünden: "丞相李斯曰：「臣請史官非秦記皆燒之。非博士官所職，天下敢有藏詩、書、百家語者，悉詣守、尉雜燒之。有敢偶語詩書者棄市。以古非今者族。吏見知不舉者與同罪。令下三十日不燒，黥為城旦。所不去者，醫藥卜筮種樹之書。若欲有学法令，以吏为师」". Türkçesi: Vezir Li Si dedi ki: "Hizmetçiniz olan bendeniz, Qin kayıtları hâriç bütün târihî kayıtların yakılmasını öneririm. Kitap bulundurmakla yükümlü akademisyenler hâriç semâ altında her kim , veyâ Yüz Düşünce Okulu'ndan eserler bulundurursa, onları yönetici ya da kumandanlarına yakılmak üzere teslim etmelidirler. Shi Jing veyâ Târih Klâsikleri'ni tartışmaya cesâret eden her kim, alenen îdam edilmelidir. Her kim târihi şimdiyi tenkit etmek için kullanırsa onun ailesi îdam edilmelidir. Herhangi bir görevli, bu kânuna uyulmadığını gördüğü hâlde bunu ihbâr etmezse aynı şekilde suçludur. Otuz gün içinde kitapları imhâ etmeyene dövme yapılacak ve Çin Seddi'ni yapmaya sürülecektir. İmhâ hükmünün dışında olan kitaplar tıpla, kehânetle, tarım ve ormancılıkla ilgili olan kitaplardır. Kânunları merâk edenler, bugünün hükümlerini incelemelidir.
- ^ Shijinin 6. bölümünden Çince olarak: "於是使御史悉案問諸生，諸生傳相告引，乃自除犯禁者四百六十餘人，皆阬之咸陽，使天下知之，以懲後。益發謫徙邊。始皇長子扶蘇諫曰：「天下初定，遠方黔首未集，諸生皆誦法孔子，今上皆重法繩之，臣恐天下不安。唯上察之。」". Türkçesi: Bu yüzden imparator bütün bilginlere karşı tahkîkât açılmasını emretti. Bilginler de beraat edebilme umuduyla birbirlerini suçladılar. Bilginlerin 460'tan fazlası Xianyang'da suçlu bulundu ve gömülerek îdam edildiler. Bu olay, semâ altındaki herkese bilginlerin müritlerine ihtar mâhiyetinde herkese îlân edildi. Daha çok kişi içte sınırlara sürüldü. İmparatorun en büyük oğlu Fusu, "İmparatorluk yeni barışa kavuştu. Uzak bölgelerdeki barbalar hâlâ teslîm olmadılar. Bilginlerin hepsi Konfüçyüs'e büyük saygı duyar ve onu örnek bilirler. Hizmetçiniz, eğer Siz Majesteleri böyle sert cezâlandırırsanız imparatorlukta karışıklığa sebep olmasından korkar. Lütfen buna dikkat ediniz, Majestem."
- ^ Shiji 15'ten: "惜哉！惜哉！獨有《秦記》，又不載日月，其文略不具。"
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kitap yakimi ve bilginlerin gomulmesi geleneksel Cin yazisi Geleneksel Cince 焚書坑儒 basitlestirilmis Cin yazisi Basitlestirilmis Cince 焚书坑儒 pinyin Fenshu Kengru Cin de Qin Hanedanligi doneminde M O 213 M O 206 tarihleri arasinda yapilmis olan ve birkac kitap tur haric butun kitaplarin alenen yakilarak tahribiyle sonuclanip bugune kadar unutulamayan tarihe cizgisini koymus eski bir sansur uygulanmasidir Kitaplarin yakilmasindan ilk Cin imparatoru Qin Shi Huang MO 221 de Cin i birlestirdikten sonra veziri Li Si nin sinirlamayi teklif ederek butun dusunceleri ve politik gorusleri kontrol altina almak istemesiyle baslamistir Gerekce olarak entelektuellerin devlet aleyhine iftira ettikleri ve insanlari boldukleri suclamasiydi MO 213 te baslamak uzeri Li Si nin kendi legalist eserleri haric Yuz Dusunce Okulu nun eserleri yakilmaya baslandi Kendi tebaasi ogrenme askiyla yanmasina ragmen korkudan butun kitaplari yakti ve kendi tarih kitaplarini ele aldi Ondan sonra Li Si yerine gecti Li Si Qin tarihcilerinin yazmis oldugu eserler haric imparatorluk arsivinde bulunan butun tarihi kayitlarinin imhasini emretti ve yoresel yoneticilere yok edilmek uzere teslim edilecek bu kitaplari tartisanlar oldurulecek eski zamanin ornekleriyle zamanin politikasini tenkid edenler aileleriyle beraber idam edileceklerdi Ayrica boyle olaylari haber vermeyen yoneticiler de ayni derecede sucluydu Bu emrin yayinlanmasindan sonra 30 gun icinde yerine getirmeyenler Cin Seddi nin insasi icin kuzeye surulecekti Ancak tip tarim ve kehanetle ilgili eserler bu tahribattan muafti Bilginlerin gomulmesiBazi simyagerlerce ebedi hayat konusunda aldatildiktan sonra ilk Cin imparatoru Qi Shi Huang yasaklamanin ikinci yilinda 460 un 2 yuzyildaki bir kaydina gore 700 bilginin baskentte canli olarak gomulmesini emretti Veliaht Fusu yeni birlesen devlette dusmanlarin da daha susturulamadigi bu zamanda Konfucyus u saygiyla anan bilginlere karsi bu sekilde sert cikis yapilmasinin devletin istikrarini bozacagini one surdu Fakat babasinin kararini degistirmeyip fiili bir surgun olarak sinirlari korumakla gorevlendirildi Qin Hanedanligi nin hizli dususunun sebebi olarak bu yasaklama gorulmustur Konfucyusculuk arkasindan gelen Han Hanedanligi sirasinda yeniden canlanmis ve Cin Imparatorlugu nun resmi ideolojisi haline gelmistir Fakat imha edilen dusunce okullarinin bircogu yok olmustur Olayin edebiyatta anilmasindan tarihci Sima Qian elindeki tek kitabin nin kitaplari oldugunu ve kitap yakiminin isini cok zorlastirdigini yazar Elindeki kitaplarsa bu konudaki tarihleri esasli kaydetmemis ve kit ifadeler kullanmistir Olaylar zamanla entelektuel kisilere karsi davranislari ifade eden bilinmeye baslandi Tang Hanedanligi zamaninda bir sair olan Zhang Jie 章碣 bu politikayla ilgili soyle bir siir yazmistir Cincesi Cince 坑灰未冷山東亂 pinyin keng hui wei leng Shandōng luan Cince 劉項原來不讀書 pinyin Liu Xiang yuanlai bu dushuTercumesi Yanan cukurlardaki kuller sogumadan da ayaklanma cikti Liu Bang ve Xiang Yu nun egitimsizligi ortaya cikti Kaynakca Cince Shijinin 6 bolumunden 丞相李斯曰 臣請史官非秦記皆燒之 非博士官所職 天下敢有藏詩 書 百家語者 悉詣守 尉雜燒之 有敢偶語詩書者棄市 以古非今者族 吏見知不舉者與同罪 令下三十日不燒 黥為城旦 所不去者 醫藥卜筮種樹之書 若欲有学法令 以吏为师 Turkcesi Vezir Li Si dedi ki Hizmetciniz olan bendeniz Qin kayitlari haric butun tarihi kayitlarin yakilmasini oneririm Kitap bulundurmakla yukumlu akademisyenler haric sema altinda her kim veya Yuz Dusunce Okulu ndan eserler bulundurursa onlari yonetici ya da kumandanlarina yakilmak uzere teslim etmelidirler Shi Jing veya Tarih Klasikleri ni tartismaya cesaret eden her kim alenen idam edilmelidir Her kim tarihi simdiyi tenkit etmek icin kullanirsa onun ailesi idam edilmelidir Herhangi bir gorevli bu kanuna uyulmadigini gordugu halde bunu ihbar etmezse ayni sekilde sucludur Otuz gun icinde kitaplari imha etmeyene dovme yapilacak ve Cin Seddi ni yapmaya surulecektir Imha hukmunun disinda olan kitaplar tipla kehanetle tarim ve ormancilikla ilgili olan kitaplardir Kanunlari merak edenler bugunun hukumlerini incelemelidir Shijinin 6 bolumunden Cince olarak 於是使御史悉案問諸生 諸生傳相告引 乃自除犯禁者四百六十餘人 皆阬之咸陽 使天下知之 以懲後 益發謫徙邊 始皇長子扶蘇諫曰 天下初定 遠方黔首未集 諸生皆誦法孔子 今上皆重法繩之 臣恐天下不安 唯上察之 Turkcesi Bu yuzden imparator butun bilginlere karsi tahkikat acilmasini emretti Bilginler de beraat edebilme umuduyla birbirlerini sucladilar Bilginlerin 460 tan fazlasi Xianyang da suclu bulundu ve gomulerek idam edildiler Bu olay sema altindaki herkese bilginlerin muritlerine ihtar mahiyetinde herkese ilan edildi Daha cok kisi icte sinirlara suruldu Imparatorun en buyuk oglu Fusu Imparatorluk yeni barisa kavustu Uzak bolgelerdeki barbalar hala teslim olmadilar Bilginlerin hepsi Konfucyus e buyuk saygi duyar ve onu ornek bilirler Hizmetciniz eger Siz Majesteleri boyle sert cezalandirirsaniz imparatorlukta karisikliga sebep olmasindan korkar Lutfen buna dikkat ediniz Majestem Shiji 15 ten 惜哉 惜哉 獨有 秦記 又不載日月 其文略不具