Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Colorado (İngilizce telaffuz: (
| Colorado | |
|---|---|
 Bayrak  Mühür | |
 | |
| Ülke |  Amerika Birleşik Devletleri |
| Başkent | Denver |
| İdare | |
| • Vali | Jared Polis (D) |
| • Vali vekili | Dianne Primavera (D) |
| • Üst meclis | |
| • Alt meclis | |
| • | (D) (D) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 269,837 km² |
| • Kara | 268,875 km² (103,813 mil²) |
| • Su | 962 km² (371 mil²) |
| Rakım | 2,070 m |
| En yüksek nokta | 4,401,2 m (14.439,6 ft) |
| En alçak nokta | 1,011 m (3,316 ft) |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 5,773,714 |
| • Yoğunluk | 21,40/km² |
| Zaman dilimi | UTC-07.00 |
| • Yaz (YSU) | UTC-06.00 |
| ISO 3166 kodu | US-CO |
Resmî site colorado.gov | |
Çizburger Denver'da ortaya çıkmıştır. Dünya'nın ilk rodeosu 1869'da 'de gerçekleştirilmiştir. Tim Allen (aktör), M. Scott Carpenter (astronot) ve (yazar) Colorado Eyaleti'nin ünlülerindendir. Ayrıca South Park dizisinin kurucuları ve OneRepublic isimli Rock-Pop müzik grubu buradan çıkmıştır.
Etimoloji
İspanyol kaşifler, bugünkü kaynağı bugün eyalet topraklarında olan nehre alüvyonlu rengi nedeniyle İspanyolca "kızıl" anlamına gelen "colorado" adını vermişlerdir. Daha sonra burada kurulan eyalet de adını Colorado Nehri'nden almıştır.
Tarihçe
Kolorado topraklarına insanların MÖ 14 ila 10. bin yılda yerleştiği düşünülmektedir. Bölgeye ilk gelen Avrupalı, muhtemelen 1541 yılında İspanyol kâşif Francisco Vázquez de Coronado oldu. 1682'de Fransız kâşif Robert de La Salle, Rocky Dağları'na kadar olan Kolorado topraklarına Fransa adına el koyduğunu ilan etti. 1803 yılında ABD hükûmeti, 68 milyon Frank karşılığında Kolorado'yu da kapsayan geniş bir bölgeyi Fransa'dan satın aldı. Bu sırada bölgede Amerikan yerlileri yaşadığı için satın alma ve ABD hakimiyeti sadece kâğıt üzerindeydi. Kolorado topraklarında yaşayan yerli halklardan önemlileri Utesler, Arapaholar ve Şayenler'di. 1806 yılında bölgeyi keşfetmek için ABD hükûmeti tarafından Teğmen Zebulon M. Pike görevlendirildi. Küçük bir birlikte bölgeye gelen Pike, 1807'de bölgede nüfuz kurmaya çalışan İspanyollar tarafından tutuklandı ama kısa sürede serbest bırakılıp geri gönderildi. 1820 yılında bu kez Binbaşı Stephen H. Long, ABD adına bölgede keşif yaptı. Bölgede kürk ticareti başladı. 1832'de ünlü kürk tüccarlarından Bent kardeşler, bugünkü La Junta şehri yakınlarında Bent Kalesi'ni inşa etti. Kolorado 1861 yılında resmen bir ABD toprağı (territory) haline geldi.
İç Savaş'ta Colorado
Amerikan İç Savaşı'nın başında Denver şehir merkezindeki bir binaya Konfederasyon bayrağı asan yaklaşık yüz kişilik Güney taraftarı grup Vali William Gilpin tarafından tutuklatıldı. Gilpin, Kuzey'in yanında yer alan Colorado'yu savunmak için Colorado Gönüllüleri adlı bir milis gücü kurdu. 1862'nin ilk aylarında Konfederasyon kuvvetleri Kolorado'daki altın madenlerini ele geçirmek için harekete geçti. Albay John Chivington komutasındaki gönüllüler işgali engellemek için Glorieta Geçidi'nde mevzilendi. 26 Mart'ta iki taraf arasında çatışma başladı. 28 Mart'ta Chivington'ın adamları Konfederasyon birliklerinin cephe gerisine sızarak düşmanın savunmasız bıraktığı ikmal kafilesini tahrip etti ve hayvanları saldı ya da öldürdü. Erzak ve malzemelerini kaybeden Konfederasyon kuvvetleri daha üstün konumda oldukları halde çekilmek zorunda kaldı.
Sand Creek Katliamı
Beyazların bölgeye yerleşmesi sonucu yerlilerin verimli toprakların dışına itilmesi bölgede yıllardır gerginliğe sebep oluyordu. 1864 yılında Albay John Chivington komutasındaki Kolorado Gönüllüleri'nden bir grup, Şayen köylerine saldırmaya başladı. Şayenler ilk başta misillemede bulunsalar da daha sonra Şayen şefleri barış istedi. Şayenlerden bir grup bu amaçla Kolorado'da Lyon Kalesi yakınlarında kendilerine güvende olacakları söylenen Sand Creek mevkiinde kamp kurdu ve kendilerine söylendiği gibi kampa ABD bayrağı dikti. Barış sağlandığına inanan Şayen erkekleri kampı bırakarak avlanmaya gittiği sırada, 29 Kasım 1864 günü Albay John Chivington, 700 silahlı adamıyla kadınlar, çocuklar ve yaşlı erkeklerin bulunduğu kampa saldırarak yüzlerce yerliyi öldürdü. Chivington'un adamları teslim olanları da katletti, cesetleri parçaladı ve kafa derilerini yüzdü. Olay, tarihe Sand Creek Katliamı olarak geçti. Katliamdan sonra beyazların yanına dönen Chivington ve adamları ilk önce kendilerini savaş kazanmış kahraman gibi gösterdilerse de hayatta kalan yerlilerin ve Chivington'un adamlarından bazılarının anlattıkları katliamı ortaya çıkardı. Yine de Chivington ve adamları yargılanmadı.
Başlıca şehirleri
Kaynakça
- ^ [[wiktionary:Colorado|https://en.wiktionary.org/wiki/Colorado 13 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.]]
- ^ "Colorado History Chronology" (PDF). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Temmuz 2016.
- ^ "Colorado and the Civil War - Colorado Central Magazine". 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Temmuz 2016.
- ^ "Sand Creek Massacre - HistoryNet". 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Temmuz 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Colorado Ingilizce telaffuz ˌkɑleˈɹɑːdoʊ dinle veya ˌkɑleˈɹaedoʊ dinle veya Turkcelestirilmis ismi ile Kolorado orta bati ABD de bulunan en yuksek rakima sahip eyaletlerden biri Doguda Buyuk Ovalar merkezde Rocky Daglari batida ve kuzeybatida olmak uzere dort ana bolgeye ayrilmistir Yazlari serin ve kuru kislari ise soguk ve karli olur Yazin ortalama sicaklik 15 C kisin ise 6 C dir Amerika Birlesik Devletleri Hava Kuvvetleri Colorado Springs de bulunmaktadir Colorado nun baskenti Denver yuzolcumu 269 619 km nufusu 2000 yili 4 301 260 kisidir ColoradoEyaletBayrakMuhurUlkeAmerika Birlesik DevletleriBaskentDenverIdare ValiJared Polis D Vali vekiliDianne Primavera D Ust meclis Alt meclis D D Yuzolcumu Toplam269 837 km Kara268 875 km 103 813 mil Su962 km 371 mil Rakim2 070 mEn yuksek nokta4 401 2 m 14 439 6 ft En alcak nokta1 011 m 3 316 ft Nufus 2020 Toplam5 773 714 Yogunluk21 40 km Zaman dilimiUTC 07 00 Yaz YSU UTC 06 00ISO 3166 koduUS COResmi site colorado gov Cizburger Denver da ortaya cikmistir Dunya nin ilk rodeosu 1869 da de gerceklestirilmistir Tim Allen aktor M Scott Carpenter astronot ve yazar Colorado Eyaleti nin unlulerindendir Ayrica South Park dizisinin kuruculari ve OneRepublic isimli Rock Pop muzik grubu buradan cikmistir EtimolojiIspanyol kasifler bugunku kaynagi bugun eyalet topraklarinda olan nehre aluvyonlu rengi nedeniyle Ispanyolca kizil anlamina gelen colorado adini vermislerdir Daha sonra burada kurulan eyalet de adini Colorado Nehri nden almistir TarihceKolorado topraklarina insanlarin MO 14 ila 10 bin yilda yerlestigi dusunulmektedir Bolgeye ilk gelen Avrupali muhtemelen 1541 yilinda Ispanyol kasif Francisco Vazquez de Coronado oldu 1682 de Fransiz kasif Robert de La Salle Rocky Daglari na kadar olan Kolorado topraklarina Fransa adina el koydugunu ilan etti 1803 yilinda ABD hukumeti 68 milyon Frank karsiliginda Kolorado yu da kapsayan genis bir bolgeyi Fransa dan satin aldi Bu sirada bolgede Amerikan yerlileri yasadigi icin satin alma ve ABD hakimiyeti sadece kagit uzerindeydi Kolorado topraklarinda yasayan yerli halklardan onemlileri Utesler Arapaholar ve Sayenler di 1806 yilinda bolgeyi kesfetmek icin ABD hukumeti tarafindan Tegmen Zebulon M Pike gorevlendirildi Kucuk bir birlikte bolgeye gelen Pike 1807 de bolgede nufuz kurmaya calisan Ispanyollar tarafindan tutuklandi ama kisa surede serbest birakilip geri gonderildi 1820 yilinda bu kez Binbasi Stephen H Long ABD adina bolgede kesif yapti Bolgede kurk ticareti basladi 1832 de unlu kurk tuccarlarindan Bent kardesler bugunku La Junta sehri yakinlarinda Bent Kalesi ni insa etti Kolorado 1861 yilinda resmen bir ABD topragi territory haline geldi Ic Savas ta Colorado Amerikan Ic Savasi nin basinda Denver sehir merkezindeki bir binaya Konfederasyon bayragi asan yaklasik yuz kisilik Guney taraftari grup Vali William Gilpin tarafindan tutuklatildi Gilpin Kuzey in yaninda yer alan Colorado yu savunmak icin Colorado Gonulluleri adli bir milis gucu kurdu 1862 nin ilk aylarinda Konfederasyon kuvvetleri Kolorado daki altin madenlerini ele gecirmek icin harekete gecti Albay John Chivington komutasindaki gonulluler isgali engellemek icin Glorieta Gecidi nde mevzilendi 26 Mart ta iki taraf arasinda catisma basladi 28 Mart ta Chivington in adamlari Konfederasyon birliklerinin cephe gerisine sizarak dusmanin savunmasiz biraktigi ikmal kafilesini tahrip etti ve hayvanlari saldi ya da oldurdu Erzak ve malzemelerini kaybeden Konfederasyon kuvvetleri daha ustun konumda olduklari halde cekilmek zorunda kaldi Sand Creek Katliami Beyazlarin bolgeye yerlesmesi sonucu yerlilerin verimli topraklarin disina itilmesi bolgede yillardir gerginlige sebep oluyordu 1864 yilinda Albay John Chivington komutasindaki Kolorado Gonulluleri nden bir grup Sayen koylerine saldirmaya basladi Sayenler ilk basta misillemede bulunsalar da daha sonra Sayen sefleri baris istedi Sayenlerden bir grup bu amacla Kolorado da Lyon Kalesi yakinlarinda kendilerine guvende olacaklari soylenen Sand Creek mevkiinde kamp kurdu ve kendilerine soylendigi gibi kampa ABD bayragi dikti Baris saglandigina inanan Sayen erkekleri kampi birakarak avlanmaya gittigi sirada 29 Kasim 1864 gunu Albay John Chivington 700 silahli adamiyla kadinlar cocuklar ve yasli erkeklerin bulundugu kampa saldirarak yuzlerce yerliyi oldurdu Chivington un adamlari teslim olanlari da katletti cesetleri parcaladi ve kafa derilerini yuzdu Olay tarihe Sand Creek Katliami olarak gecti Katliamdan sonra beyazlarin yanina donen Chivington ve adamlari ilk once kendilerini savas kazanmis kahraman gibi gosterdilerse de hayatta kalan yerlilerin ve Chivington un adamlarindan bazilarinin anlattiklari katliami ortaya cikardi Yine de Chivington ve adamlari yargilanmadi Baslica sehirleriAurora CO Boulder Colorado Springs Denver Fort Collins Lakewood Grand JunctionKaynakca wiktionary Colorado https en wiktionary org wiki Colorado 13 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Colorado History Chronology PDF 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Temmuz 2016 Colorado and the Civil War Colorado Central Magazine 17 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Temmuz 2016 Sand Creek Massacre HistoryNet 1 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Temmuz 2016