Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Konfüçyüs (Çince: 孔夫子; pinyin: Kǒng Fūzǐ yani "Üstad Kong"; Latince: Confucius) ya da Kongzi (Çince: 孔子; pinyin: Kǒng Zǐ; Wade–Giles: K’ung-tzǔ), (M.Ö. 28 Eylül 551 - M.Ö. 479), Çinli filozof, eğitimci ve yazar.
| Konfüçyüs | |
|---|---|
 Konfüçyüs'ün 18. yüzyıla ait bir tasviri | |
| Tam adı | Konfüçyüs |
| Doğumu | Kǒng Qiū M.Ö. 28 Eylül 551 Lu devleti, Çin |
| Ölümü | M.Ö. 479 (71-72 yaşında) Lu devleti, Çin |
| Çağı | Antik Çağ felsefesi |
| Bölgesi | Çin felsefesi |
| Okulu | Konfüçyüsçülük |
| İlgi alanları | Etik, Eğitim, Müzik,Şiir,Siyaset felsefesi, Toplum felsefesi |
| Önemli fikirleri | Konfüçyüsçülük, Altın Kural |
M.Ö. 551 - M.Ö. 479 tarihleri arasında, Doğu Zhou Hanedanlığı döneminde yaşadığı sanılmaktadır.Kong Qiu (Wade-Giles: K’ung Ch’iu) adı altında, Lu devletinin (günümüzde Shandong eyaleti olan) Qufu şehrinde doğmuş ve aynı şehirde ölmüştür.
Çin uygarlığının en önemli temsilcilerinden biri kabul edilir. Kongzi (Konfüçyüs), Çin geleneklerini derleyip yeni kuşaklara aktarmıştır. Öğretmenliği bir uğraş haline getirmiş ve kendine özgü eğitim yöntemlerini halka yaymayı başarmış bir düşünürdür. Hala da Çin ve çevresindeki kimi ülkelerde sosyal yapışkan niteliği taşıyan hakim ahlaki değerler Kongzi tarafından ortaya konmuş değerlerdir.
Kongzi (Konfüçyüs), kendinden önceki Çin klâsik metinlerinin içerdiği dao evren anlayışı ilkelerinin toplum ve devlet için uyarlanabileceğini görüşünü ortaya koymuştur. Temel görüşü erdemli insan ve uyum içinde yaşayan toplum olmuştur. Bu ideale ulaşabilmek için ise, erdemli insanı tanımlamak ve onun ortaya çıkmasına yardımcı olmak gerekiyordu. Öğretisinde öteki dünya, tanrı, ruhlar, tabiatüstü varlıklar ve benzeri kavramlara ve olgular yer bulmaz. Bu bakımdan ele alındığında 'nde Sokrates de benzer yaklaşımlar sergilemiştir. Fikirleri, kendisi tarafından yazılı hâle getirilmemiş, çoğunluğu birer düşünür ve bilim insanı olarak yetişen öğrencileri tarafından kâğıda dökülmüştür. Kongzi ’nin düşüncelerini ve konuşmalarını derleyen “” adlı kitap, öğretiler kitabı olarak kabul görmüştür.
Avrupa ve Ortadoğu kaynakları Çin'de ortaya çıkan düşünürlerin görüşlerini sıklıkla dinî terimlerle anlatmışlardır. Bunun temel sebebinin Çin ile ilgili ilk araştırmaları yapanların misyoner din insanları olmaları ve çevirilerinde kendi inançlarına uygun terimleri tercih etmiş olmaları yatmaktadır. Bu yüzden uzun süre Çin öğretilerinin din gibi ele alınma yanlışına düşülmüştür. Yeni çağdaş çevirilerin artmasıyla ne eski Çin hanedanlıklarında, ne de günümüzde Çin'de yaratıcı ve hükmeden bir tanrı anlayışı veya peygamberlik kurumunun olmadığı görüşü hâkim olmuştur. Çin'de ortaya çıkan Dao anlayışı, Yer ve Gök anlayışı tarım öncesi toplumlarda başlamıştır. Kongzi (Konfüçyüs) de bu gelenekten gelen bir kişi olarak görüşlerinde dayanak olarak Dao anlayışını temel almış ve kendi yorumunu katmıştır. Çin düşünürleri arasında Laozi ile birlikte insanlık tarihine katkısı olmuş en etkili şahıstır.
İsminin tarihçesi
Asıl adı Qui, soyadı Kong, lakabı ise Zhonngni’dir. Çin’de Kong-Fuzi (孔夫子, Kǒng Fū Zǐ) veya Kung-Fu-Tzu adıyla tanındı. Fuzi, “üstat, bilge, öğretmen, filozof” anlamlarına gelir. İsminin anlamı “Bilge-Filozof Kong”’dur.
Konfüçyüs isminin Batı dillerindeki karşılığı olan “Confucius”, Kong-Fuzi’nin Latince şeklidir. İsmin sonundaki “-us” parçasının kaynağı, yazıtlarının ilk başta Cizvitler tarafından Latinceye çevrilmesiyle ilgilidir. Böylece "Kǒng Fū Zǐ", "Konfüçyüs"'e dönüşmüştür.[]
Kong ailesi günümüzde hâlâ çınar ailesi olmakta ve dünyanın tarihçe kanıtlanmış en eski ailelerinden biri sayılmaktadır. Kong ailesinin 75. nesil üyesi bugün Tayvan'da oturan çınar olarak yaşamaktadır.[]Qufu şehrinde yaşayan diğer bir ailenin de yine Konfüçyüs soyağacına dayandığı bilinmektedir. Soyağacının çok eskiye dayanmasından ötürü, binlerce ailenin çınar ailesine bağlı olması mümkün sayılır.
Hayatı
MÖ 28 Eylül 551 tarihinde, Kuzey Çin’in şimdiki Shandong eyaletinin Lu şehrinde, Kong ailesinden Shu-Liang He’nin oğlu olarak dünyaya geldiği düşünülür. Kaynaklarda soyu ve gençliği ile ilgili çeşitli rivayetler ve anlatımlar bulunmaktadır. Bir rivayete göre fakir fakat saygın bir aristokrat aileden gelmekteydi. Babasını henüz üç yaşında iken kaybetti.
Bilge bir aileye mensup olan annesinden yazı yazmayı öğrendi. On üç yaşına geldiğinde dedesinin yanına gönderildi; altı yıl süreyle dedesinden özel eğitim alarak altı marifet (sanat-hüner) diye adlandırılan, töre (tarihî gelenek ve görenekler), müzik, ok ve yay kullanma, araba sürme, yazı yazma ve hesap yapmayı öğrendi. Altı yılın sonunda dedesi, MÖ 529 yılında ise annesi öldü. Konfüçyüs, yaşadığı beyliğin kuralları gereği üç yıl annesinin yasını tuttu.
MÖ 532–502 yılları arasında belli aralıklarla Lu derebeyliğinde çeşitli görevlerde bulundu. Başlangıçta küçük memuriyetlerde bulundu. 19 yaşında iken Song beyliği seyahati sırasında tanıştığı Jī Guān Shì (丌官氏) ile evlendi, bir yıl sonra bir oğlu dünyaya geldi. Daha sonra iki kız çocuğu olmuş, birisi çok küçükken ölmüştür.
MÖ 522’de bir okul açtı ve öğrenci yetiştirmeye başladı. Hedefi yeni görüşler ortaya koymak değil, eskilerin hikmetli sözlerini aktarmaktı. Çocukluk çağlarından itibaren önceki dönem hanedanlık tarihi, yönetim şekli, sosyal ve kültürel yaşam gibi konularda araştırma yapmış ve ideallerinde yer alan dönemi Batı Zhou Hanedanlığı olarak belirlemişti. Toplumsal düzenin yeniden sağlanması için siyasal ve sosyal anlamda reform gerçekleştirilmesi gerektiğini savunmaktaydı. Fikirlerini hayata geçirmek amacıyla, ülkedeki beyliklere mensup bir yöneticinin yanında görev almayı arzu etmekteydi.
MÖ 518’de günümüzde Henan eyaletinin Luo Yang kenti olan şehre gitti; tarih ve müzik üzerine çalıştı. Taoizmin kurucusu kabul edilen Laozi'nin düşünceleri ile buluştu. Bu buluşma onun düşünce dünyasına yön vermesi bakımından önemlidir. Laozi ile buluşmasından sonra Lu Beyliği’ne geri dönerek araştırma yapmaya ve öğrenci yetiştirmeye devam etti. İki sene sonra öğrencileri ile birlikte iç savaştan kaçarak komşu devlet 'ye sığındı. Qi halkı üzerinde etkili ve güçlü izler bıraktı ancak soylularla çatışma yaşadığı için iki sene sonra doğduğu topraklar olan Lu Beyliği’ne döndü. On beş yıl boyunca öğrencileri ile vakit geçirmeye devam etti.
51 yaşında iken beyliğin kuzeybatısında küçük bir yerleşim yeri olan Zhōng Dū (中都) bölgesi temsilcisi olarak görevlendirildi. Bu görevindeki başarıları nedeniyle MÖ 500 yılında Lu Beyi tarafından “vezir vekili” görevine terfi ettirildi. Fikirlerini hayata geçirmek üzere Lu Beyliği idari sistemi ve toplum yapısında önemli değişiklikler yaptı. Cinsiyet ve sınıf farkı gözetmeksizin herkesin eğitim almasının önünü açtı. Soyluların yetkilerini sınırladı.
Sürgün
Shiji, komşu Qi devletinin, Konfüçyüs Lu devletinin hükümetinde yer alırken Lu'nun çok güçlü hale gelmesinden endişe duyduğunu belirtti. Bu hesaba göre, Qi, Lu'nun reformlarını sabote etmeye karar verdi ve Lu düküne 100 iyi at ve 80 güzel dansçı kız gönderdi. Dük kendini eğlenceye kaptırdı ve üç gün boyunca resmi görevlerine katılmadı. Konfüçyüs hayal kırıklığına uğradı ve Lu'dan ayrılmaya ve daha iyi fırsatlar aramaya karar verdi, ancak hemen ayrılmak dükün kötü davranışlarını açığa çıkaracak ve bu nedenle Konfüçyüs'ün hizmet ettiği hükümdara kamuoyu önünde aşağılanma getirecekti. Bu nedenle Konfüçyüs, dükün daha küçük bir hata yapmasını bekledi. Kısa bir süre sonra, dük, geleneklere göre hakkı olan kurban etinin bir kısmını Konfüçyüs'e göndermeyi ihmal etti ve Konfüçyüs, hem görevinden hem de Lu devletinden ayrılmak için bu bahaneyi kullandı.
Konfüçyüs'ün istifasından sonra, Wey, Song, Zheng, Cao, Chu, Qi, Chen ve Cai (ve Jin'e gitmek için başarısız bir girişim) dahil olmak üzere kuzeydoğu ve orta Çin'in prenslik devletlerini dolaştı. Bu devletlerin mahkemelerinde, siyasi inançlarını açıkladı ancak bunların uygulandığını görmedi.
Hiçbir yerde düşüncelerini gerçekleştirmek için uygun konuma gelmeyi başaramadı ancak çok sayıda yeni öğrenci kazandı. Gezdiği toprakların tarihsel sürecini, yaşam koşullarını ve gelenek yapısını öğrenerek düşünce dünyasını zenginleştirdi.
Eve dönüş
Zuo Zhuan'a göre, Konfüçyüs, Lu'nun başbakanı Ji Kangzi tarafından davet edildikten sonra 68 yaşındayken memleketi Lu'ya geri döndü.Shih Chi, son yıllarını 3000 öğrenciye ders vererek geçirdiğini ve bunlardan 72 veya 77'sinin Altı Sanat'ta ustalaşmış müritleri olduğunu tasvir eder. Bu arada, Konfüçyüs Beş Klasik'i yazarak veya düzenleyerek eski bilgeliği aktarmaya kendini adadı.
Dönüşü sırasında, Konfüçyüs bazen Lu'daki Ji Kangzi de dahil olmak üzere birkaç hükümet yetkilisine yönetim ve suç gibi konularda danışmanlık yaptı.
MÖ 484'te eşini kaybeden Kongzi, Lu'ya döndü. Peşpeşe oğlunu, en sevdiği öğrencilerinden ’yi ve Zǐ Lù’yu kaybetti. Bu arada Çin tarihinde İlkbahar ve Sonbahar Dönemi bitmiş, Muharip Devletler Dönemi başlamıştı. Kongzi, tek eseri olan Bahar ve Güz’ü yazdı.
Hem oğlunu hem de en sevdiği müritlerini kaybetmenin yükü altında ezilen Konfüçyüs, 71 veya 72 yaşında MÖ 479’da ağır bir hastalığa yakalanıp öldü. Naaşı Şantung Eyaletindeki Qufu'nun tarihi kesiminde yer alan kuzey yakasında yer alan Sa Shui Nehri kıyısına Kong Lin Mezarlığına gömüldü ve öğrencileri mezarı başında bir kulübe inşa ederek üç yıl boyunca yasını tutmuştur. Konfüçyüs anısına Sishui Nehri kıyısına dikilen orijinal mezar bir balta şeklindeydi. Ayrıca anıtın ön tarafında sandal ağacı tütsüsü ve meyve gibi sunular için yükseltilmiş bir tuğla platform bulunmaktadır.
Etkileri
Kongzi'nin etkisi, öğrencileri ve takipçileri sayesinde ölümünden kısa süre sonra görülmeye başlandı. Takipçilerinden Mensiyüs ile Hsun Zi, Kongzi düşüncesine kendi fikirlerini, kendi vurgularını da katarak, seçkinlerin eğiticisi oldular. Kısa ömürlü Ch’in hanedanlığı döneminde (MÖ 221-MÖ 205) Kongzi ve ekolü yok sayıldı. Fal, tıp ve tarım kitapları dışındaki kitapların yakıldığı bu dönemde Lun Yu da yakılan kitaplar arasındaydı. Ancak geçici bir unutuluştan sonra hükümdarlar Kongzi’nin kuramının, feodal toplumun istikrarı için çok yararlı olduğunun farkına vararak, Kongziciliği devletin yasal öğreti ideolojisi konumunu tanıdılar.
1906’da İngiliz sömürgeciliği dönemlerinde İmparatoriçe Dowager ile bir din yaratma girişimi olarak, Gök’e sunulan kurbanların aynısının Kongzi’ye de sunulacağına dair emir yayınladı; Kongzicilik Çin'in resmî ve millî dini hâline getirildi. 1912’ye kadar imparator onun şerefine, ilkbahar ve sonbaharda olmak üzere, yılda iki defa kurban sunmaya devam etti. Çin’de 1313'ten 1905'e kadar sürdürülen devlet görevliliği sınavları Kongzi'nin “Dört Kitap” diye bilinen yapıtlarını okumayı gerektirmiştir. Kongzi düşüncesi 1583'te Pekin'e yerleşen Cizvit misyonerleri tarafından taraflı olarak batıya aktarılmıştı. 1934'te Kongzi'nin doğum günü olan 27 Ağustos millî tatil günü olarak ilan edildi. 1949 komünist devrimin ardından kurulan Çin Halk Cumhuriyeti ilk yıllarında kadim bilgilerdeki dini, efsanevi, bilimsel zemini olmayan her türlü inanç ve ritüeli ayıklayıp tüm bu görüşler üzerinde bilimsel çalışmalar yapılmasını zorunlu kıldı.
Eserler
Kongzi geleneğinin en önemli kitapları "Dört Kitap Beş Klasik" (Chinese: 四書五經; pinyin: Sìshū Wǔjīng) adıyla bilinir.
Dört Kitap: Yüce Öğreni, Ilımlılık Öğretisi, Seçmeler, Mengzi (Mencius)
Beş Klasik: Şiirler Klasiği, Belgeler Klasiği, Törenler Klasiği, Yi Jing (Değişimler Klasiği), Bahar ve Güz Yıllıkları
Bu yapıtlar takipçileri tarafından en önemli bilinmesi gereken eserler olarak kabul görmüştür.
Ayrıca Kongzi'nin düşüncesi ve konuşmaları “Lun Yu” (Konuşmalar) adlı kitapta derlenmiştir. Kitaba, Kongzi'nin kendi konuşmalarından alıntılar ve öğrencileriyle yaptığı konuşmalar alındı.
Öğretisi
Kongzi bütün eski Çin metinlerini gözden geçirmiş, daha önceki Çin filozof ve düşünürlerinin yazılarını derleyerek yorumlamıştır. Bunların arasında Yi Jing çok önemli yer tutar. Hatta yeniden doğsam hayatımı tümüyle Yi Jing'i anlamaya verirdim dediği, söylenir. Ona büyük bağlılık gösteren ve ondan edebiyat, tarih, felsefe-ahlak öğrenen öğrencileri, ölümünden sonra onun sözlerini ve görüşlerini toplamışlardır. Öğretisi, değişik zamanlarda farklı nitelikte felsefi ve inançsal bir kimlik kazanıp ahlaki-siyasi bir öğreti olarak öne çıkmıştır.
Kongzi öğretisinin ilgi alanı sadece insan ve insan-toplum ilişkilerini kapsar. Bu sistemin temelinde, insan doğasının iyi olduğuna itimat yatar. Kongzi'in kendi ve öğrencileriyle yaptığı konuşmaları toplayan Lun Yu (Çince 論語 / 论语, ), dört temel kavramı içerir:[]
- Anaya ve babaya saygı (孝, xiao),
- İnsancıllık / merhametlilik (仁, ren),
- Adalet (義, yi),
- Törenler (禮 / 礼, li).
Anaya ve babaya saygı, büyüklere hürmet, ahlak kurallarının başında gelen erdemlerdir. Her insan bu kurallara uygun yaşamayı amaçlamalı ve bunu çevresine dostça, sevecen, ılımlı, güvenilir, dürüst davranışlarla göstermelidir. Kongzi'ye göre, "Yüce" insan olmanın ilk şartı, bu dört erdeme ulaşılması asla mümkün olmasa da, yılmadan gayret göstermektir. Gerçeği görmek, çaba gösteren herkes için mümkündür. Bunun aracı da Kongzi'ye göre bilgidir. Bilgi sahibi olmak, insanların mevki durumuna göre ayrım yapmadan, herkese açık olmalıdır.
Kongzi'nin öğretisi din değil, eski Wu-geleneğine dayanan etik felsefedir. Öğretisinde kesin bir hiyerarşi söz konusudur. İnsan ilişkilerinde birbirine uyum gösterme silsilesi şöyledir:
- Yöneten: Yer ve Göğü izlemeli
- Vatandaş: Yönetene uymalı
- Genç: Yaşlıya uymalı
- Kadın: Kocasına uymalı
- Çocuklar: Ana-babaya uymalı
Bu erdemlere ulaşmanın yolu bilgiden geçer. İnsan, hayatı boyunca alçak gönüllülüğünü koruyarak, yeni şeyler öğrenmeye çaba göstermelidir.
Ayrıca bakınız
hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Commons'ta dosyalar |
 | Vikisöz'de alıntılar |
Kaynakça
- ^ Kirkendall, Jensen Armstrong (14 Aralık 2017). "The Well-Ordered Heart: Confucius on Harmony, Music, and Ritual" (PDF). 13 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Nisan 2021.
- ^ Cai, Zong-qi (July 1999). "In Quest of Harmony: Plato and Confucius on Poetry". Philosophy East and West. 49 (3): 317-345. doi:10.2307/1399898. JSTOR 1399898. 1 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Nisan 2021.
- ^ a b c Mitter, Rana (2016). Modern China : a very short introduction (2. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN .
- ^ a b Nylan & Wilson 2010, s. 17.
- ^ Nylan & Wilson 2010, s. 11-23.
- ^ a b Huang 2013, ss. 27–28.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;:0isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ "Temple and Cemetery of Confucius and the Kong Family Mansion in Qufu". UNESCO World Heritage Centre (İngilizce). 19 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Kasım 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Konfucyus Cince 孔夫子 pinyin Kǒng Fuzǐ yani Ustad Kong Latince Confucius ya da Kongzi Cince 孔子 pinyin Kǒng Zǐ Wade Giles K ung tzǔ M O 28 Eylul 551 M O 479 Cinli filozof egitimci ve yazar KonfucyusKonfucyus un 18 yuzyila ait bir tasviriTam adiKonfucyusDogumuKǒng Qiu M O 28 Eylul 551 Lu devleti CinOlumuM O 479 71 72 yasinda Lu devleti CinCagiAntik Cag felsefesiBolgesiCin felsefesiOkuluKonfucyusculukIlgi alanlariEtik Egitim Muzik Siir Siyaset felsefesi Toplum felsefesiOnemli fikirleriKonfucyusculuk Altin KuralEtkilendikleri Yi Cing Liji M O 551 M O 479 tarihleri arasinda Dogu Zhou Hanedanligi doneminde yasadigi sanilmaktadir Kong Qiu Wade Giles K ung Ch iu adi altinda Lu devletinin gunumuzde Shandong eyaleti olan Qufu sehrinde dogmus ve ayni sehirde olmustur Cin uygarliginin en onemli temsilcilerinden biri kabul edilir Kongzi Konfucyus Cin geleneklerini derleyip yeni kusaklara aktarmistir Ogretmenligi bir ugras haline getirmis ve kendine ozgu egitim yontemlerini halka yaymayi basarmis bir dusunurdur Hala da Cin ve cevresindeki kimi ulkelerde sosyal yapiskan niteligi tasiyan hakim ahlaki degerler Kongzi tarafindan ortaya konmus degerlerdir Kongzi Konfucyus kendinden onceki Cin klasik metinlerinin icerdigi dao evren anlayisi ilkelerinin toplum ve devlet icin uyarlanabilecegini gorusunu ortaya koymustur Temel gorusu erdemli insan ve uyum icinde yasayan toplum olmustur Bu ideale ulasabilmek icin ise erdemli insani tanimlamak ve onun ortaya cikmasina yardimci olmak gerekiyordu Ogretisinde oteki dunya tanri ruhlar tabiatustu varliklar ve benzeri kavramlara ve olgular yer bulmaz Bu bakimdan ele alindiginda nde Sokrates de benzer yaklasimlar sergilemistir Fikirleri kendisi tarafindan yazili hale getirilmemis cogunlugu birer dusunur ve bilim insani olarak yetisen ogrencileri tarafindan kagida dokulmustur Kongzi nin dusuncelerini ve konusmalarini derleyen adli kitap ogretiler kitabi olarak kabul gormustur Avrupa ve Ortadogu kaynaklari Cin de ortaya cikan dusunurlerin goruslerini siklikla dini terimlerle anlatmislardir Bunun temel sebebinin Cin ile ilgili ilk arastirmalari yapanlarin misyoner din insanlari olmalari ve cevirilerinde kendi inanclarina uygun terimleri tercih etmis olmalari yatmaktadir Bu yuzden uzun sure Cin ogretilerinin din gibi ele alinma yanlisina dusulmustur Yeni cagdas cevirilerin artmasiyla ne eski Cin hanedanliklarinda ne de gunumuzde Cin de yaratici ve hukmeden bir tanri anlayisi veya peygamberlik kurumunun olmadigi gorusu hakim olmustur Cin de ortaya cikan Dao anlayisi Yer ve Gok anlayisi tarim oncesi toplumlarda baslamistir Kongzi Konfucyus de bu gelenekten gelen bir kisi olarak goruslerinde dayanak olarak Dao anlayisini temel almis ve kendi yorumunu katmistir Cin dusunurleri arasinda Laozi ile birlikte insanlik tarihine katkisi olmus en etkili sahistir Isminin tarihcesiAsil adi Qui soyadi Kong lakabi ise Zhonngni dir Cin de Kong Fuzi 孔夫子 Kǒng Fu Zǐ veya Kung Fu Tzu adiyla tanindi Fuzi ustat bilge ogretmen filozof anlamlarina gelir Isminin anlami Bilge Filozof Kong dur Konfucyus isminin Bati dillerindeki karsiligi olan Confucius Kong Fuzi nin Latince seklidir Ismin sonundaki us parcasinin kaynagi yazitlarinin ilk basta Cizvitler tarafindan Latinceye cevrilmesiyle ilgilidir Boylece Kǒng Fu Zǐ Konfucyus e donusmustur kaynak belirtilmeli Kong ailesi gunumuzde hala cinar ailesi olmakta ve dunyanin tarihce kanitlanmis en eski ailelerinden biri sayilmaktadir Kong ailesinin 75 nesil uyesi bugun Tayvan da oturan cinar olarak yasamaktadir kaynak belirtilmeli Qufu sehrinde yasayan diger bir ailenin de yine Konfucyus soyagacina dayandigi bilinmektedir Soyagacinin cok eskiye dayanmasindan oturu binlerce ailenin cinar ailesine bagli olmasi mumkun sayilir HayatiLu Cin in kuzeydogusunda gorulebilir MO 28 Eylul 551 tarihinde Kuzey Cin in simdiki Shandong eyaletinin Lu sehrinde Kong ailesinden Shu Liang He nin oglu olarak dunyaya geldigi dusunulur Kaynaklarda soyu ve gencligi ile ilgili cesitli rivayetler ve anlatimlar bulunmaktadir Bir rivayete gore fakir fakat saygin bir aristokrat aileden gelmekteydi Babasini henuz uc yasinda iken kaybetti Bilge bir aileye mensup olan annesinden yazi yazmayi ogrendi On uc yasina geldiginde dedesinin yanina gonderildi alti yil sureyle dedesinden ozel egitim alarak alti marifet sanat huner diye adlandirilan tore tarihi gelenek ve gorenekler muzik ok ve yay kullanma araba surme yazi yazma ve hesap yapmayi ogrendi Alti yilin sonunda dedesi MO 529 yilinda ise annesi oldu Konfucyus yasadigi beyligin kurallari geregi uc yil annesinin yasini tuttu MO 532 502 yillari arasinda belli araliklarla Lu derebeyliginde cesitli gorevlerde bulundu Baslangicta kucuk memuriyetlerde bulundu 19 yasinda iken Song beyligi seyahati sirasinda tanistigi Ji Guan Shi 丌官氏 ile evlendi bir yil sonra bir oglu dunyaya geldi Daha sonra iki kiz cocugu olmus birisi cok kucukken olmustur Konfucyus un ana yurdunda olumunden hemen sonra insa edilen iki bin yillik Konfucyus Tapinagi MO 522 de bir okul acti ve ogrenci yetistirmeye basladi Hedefi yeni gorusler ortaya koymak degil eskilerin hikmetli sozlerini aktarmakti Cocukluk caglarindan itibaren onceki donem hanedanlik tarihi yonetim sekli sosyal ve kulturel yasam gibi konularda arastirma yapmis ve ideallerinde yer alan donemi Bati Zhou Hanedanligi olarak belirlemisti Toplumsal duzenin yeniden saglanmasi icin siyasal ve sosyal anlamda reform gerceklestirilmesi gerektigini savunmaktaydi Fikirlerini hayata gecirmek amaciyla ulkedeki beyliklere mensup bir yoneticinin yaninda gorev almayi arzu etmekteydi MO 518 de gunumuzde Henan eyaletinin Luo Yang kenti olan sehre gitti tarih ve muzik uzerine calisti Taoizmin kurucusu kabul edilen Laozi nin dusunceleri ile bulustu Bu bulusma onun dusunce dunyasina yon vermesi bakimindan onemlidir Laozi ile bulusmasindan sonra Lu Beyligi ne geri donerek arastirma yapmaya ve ogrenci yetistirmeye devam etti Iki sene sonra ogrencileri ile birlikte ic savastan kacarak komsu devlet ye sigindi Qi halki uzerinde etkili ve guclu izler birakti ancak soylularla catisma yasadigi icin iki sene sonra dogdugu topraklar olan Lu Beyligi ne dondu On bes yil boyunca ogrencileri ile vakit gecirmeye devam etti Mezari 51 yasinda iken beyligin kuzeybatisinda kucuk bir yerlesim yeri olan Zhōng Du 中都 bolgesi temsilcisi olarak gorevlendirildi Bu gorevindeki basarilari nedeniyle MO 500 yilinda Lu Beyi tarafindan vezir vekili gorevine terfi ettirildi Fikirlerini hayata gecirmek uzere Lu Beyligi idari sistemi ve toplum yapisinda onemli degisiklikler yapti Cinsiyet ve sinif farki gozetmeksizin herkesin egitim almasinin onunu acti Soylularin yetkilerini sinirladi Surgun Konfucyus un MO 497 ile MO 484 yillari arasinda cesitli eyaletlere yaptigi yolculugu gosteren harita Shiji komsu Qi devletinin Konfucyus Lu devletinin hukumetinde yer alirken Lu nun cok guclu hale gelmesinden endise duydugunu belirtti Bu hesaba gore Qi Lu nun reformlarini sabote etmeye karar verdi ve Lu dukune 100 iyi at ve 80 guzel dansci kiz gonderdi Duk kendini eglenceye kaptirdi ve uc gun boyunca resmi gorevlerine katilmadi Konfucyus hayal kirikligina ugradi ve Lu dan ayrilmaya ve daha iyi firsatlar aramaya karar verdi ancak hemen ayrilmak dukun kotu davranislarini aciga cikaracak ve bu nedenle Konfucyus un hizmet ettigi hukumdara kamuoyu onunde asagilanma getirecekti Bu nedenle Konfucyus dukun daha kucuk bir hata yapmasini bekledi Kisa bir sure sonra duk geleneklere gore hakki olan kurban etinin bir kismini Konfucyus e gondermeyi ihmal etti ve Konfucyus hem gorevinden hem de Lu devletinden ayrilmak icin bu bahaneyi kullandi Konfucyus un istifasindan sonra Wey Song Zheng Cao Chu Qi Chen ve Cai ve Jin e gitmek icin basarisiz bir girisim dahil olmak uzere kuzeydogu ve orta Cin in prenslik devletlerini dolasti Bu devletlerin mahkemelerinde siyasi inanclarini acikladi ancak bunlarin uygulandigini gormedi Hicbir yerde dusuncelerini gerceklestirmek icin uygun konuma gelmeyi basaramadi ancak cok sayida yeni ogrenci kazandi Gezdigi topraklarin tarihsel surecini yasam kosullarini ve gelenek yapisini ogrenerek dusunce dunyasini zenginlestirdi Eve donus Konfucyus un Mezari Kong Lin Mezarligi Qufu Santung Zuo Zhuan a gore Konfucyus Lu nun basbakani Ji Kangzi tarafindan davet edildikten sonra 68 yasindayken memleketi Lu ya geri dondu Shih Chi son yillarini 3000 ogrenciye ders vererek gecirdigini ve bunlardan 72 veya 77 sinin Alti Sanat ta ustalasmis muritleri oldugunu tasvir eder Bu arada Konfucyus Bes Klasik i yazarak veya duzenleyerek eski bilgeligi aktarmaya kendini adadi Donusu sirasinda Konfucyus bazen Lu daki Ji Kangzi de dahil olmak uzere birkac hukumet yetkilisine yonetim ve suc gibi konularda danismanlik yapti MO 484 te esini kaybeden Kongzi Lu ya dondu Pespese oglunu en sevdigi ogrencilerinden yi ve Zǐ Lu yu kaybetti Bu arada Cin tarihinde Ilkbahar ve Sonbahar Donemi bitmis Muharip Devletler Donemi baslamisti Kongzi tek eseri olan Bahar ve Guz u yazdi Hem oglunu hem de en sevdigi muritlerini kaybetmenin yuku altinda ezilen Konfucyus 71 veya 72 yasinda MO 479 da agir bir hastaliga yakalanip oldu Naasi Santung Eyaletindeki Qufu nun tarihi kesiminde yer alan kuzey yakasinda yer alan Sa Shui Nehri kiyisina Kong Lin Mezarligina gomuldu ve ogrencileri mezari basinda bir kulube insa ederek uc yil boyunca yasini tutmustur Konfucyus anisina Sishui Nehri kiyisina dikilen orijinal mezar bir balta seklindeydi Ayrica anitin on tarafinda sandal agaci tutsusu ve meyve gibi sunular icin yukseltilmis bir tugla platform bulunmaktadir EtkileriKongzi nin etkisi ogrencileri ve takipcileri sayesinde olumunden kisa sure sonra gorulmeye baslandi Takipcilerinden Mensiyus ile Hsun Zi Kongzi dusuncesine kendi fikirlerini kendi vurgularini da katarak seckinlerin egiticisi oldular Kisa omurlu Ch in hanedanligi doneminde MO 221 MO 205 Kongzi ve ekolu yok sayildi Fal tip ve tarim kitaplari disindaki kitaplarin yakildigi bu donemde Lun Yu da yakilan kitaplar arasindaydi Ancak gecici bir unutulustan sonra hukumdarlar Kongzi nin kuraminin feodal toplumun istikrari icin cok yararli oldugunun farkina vararak Kongziciligi devletin yasal ogreti ideolojisi konumunu tanidilar 1906 da Ingiliz somurgeciligi donemlerinde Imparatorice Dowager ile bir din yaratma girisimi olarak Gok e sunulan kurbanlarin aynisinin Kongzi ye de sunulacagina dair emir yayinladi Kongzicilik Cin in resmi ve milli dini haline getirildi 1912 ye kadar imparator onun serefine ilkbahar ve sonbaharda olmak uzere yilda iki defa kurban sunmaya devam etti Cin de 1313 ten 1905 e kadar surdurulen devlet gorevliligi sinavlari Kongzi nin Dort Kitap diye bilinen yapitlarini okumayi gerektirmistir Kongzi dusuncesi 1583 te Pekin e yerlesen Cizvit misyonerleri tarafindan tarafli olarak batiya aktarilmisti 1934 te Kongzi nin dogum gunu olan 27 Agustos milli tatil gunu olarak ilan edildi 1949 komunist devrimin ardindan kurulan Cin Halk Cumhuriyeti ilk yillarinda kadim bilgilerdeki dini efsanevi bilimsel zemini olmayan her turlu inanc ve ritueli ayiklayip tum bu gorusler uzerinde bilimsel calismalar yapilmasini zorunlu kildi EserlerKongzi geleneginin en onemli kitaplari Dort Kitap Bes Klasik Chinese 四書五經 pinyin Sishu Wǔjing adiyla bilinir Dort Kitap Yuce Ogreni Ilimlilik Ogretisi Secmeler Mengzi Mencius Bes Klasik Siirler Klasigi Belgeler Klasigi Torenler Klasigi Yi Jing Degisimler Klasigi Bahar ve Guz Yilliklari Bu yapitlar takipcileri tarafindan en onemli bilinmesi gereken eserler olarak kabul gormustur Ayrica Kongzi nin dusuncesi ve konusmalari Lun Yu Konusmalar adli kitapta derlenmistir Kitaba Kongzi nin kendi konusmalarindan alintilar ve ogrencileriyle yaptigi konusmalar alindi OgretisiKonfucyus Kongzi butun eski Cin metinlerini gozden gecirmis daha onceki Cin filozof ve dusunurlerinin yazilarini derleyerek yorumlamistir Bunlarin arasinda Yi Jing cok onemli yer tutar Hatta yeniden dogsam hayatimi tumuyle Yi Jing i anlamaya verirdim dedigi soylenir Ona buyuk baglilik gosteren ve ondan edebiyat tarih felsefe ahlak ogrenen ogrencileri olumunden sonra onun sozlerini ve goruslerini toplamislardir Ogretisi degisik zamanlarda farkli nitelikte felsefi ve inancsal bir kimlik kazanip ahlaki siyasi bir ogreti olarak one cikmistir Kongzi ogretisinin ilgi alani sadece insan ve insan toplum iliskilerini kapsar Bu sistemin temelinde insan dogasinin iyi olduguna itimat yatar Kongzi in kendi ve ogrencileriyle yaptigi konusmalari toplayan Lun Yu Cince 論語 论语 dort temel kavrami icerir kaynak belirtilmeli Anaya ve babaya saygi 孝 xiao Insancillik merhametlilik 仁 ren Adalet 義 yi Torenler 禮 礼 li Anaya ve babaya saygi buyuklere hurmet ahlak kurallarinin basinda gelen erdemlerdir Her insan bu kurallara uygun yasamayi amaclamali ve bunu cevresine dostca sevecen ilimli guvenilir durust davranislarla gostermelidir Kongzi ye gore Yuce insan olmanin ilk sarti bu dort erdeme ulasilmasi asla mumkun olmasa da yilmadan gayret gostermektir Gercegi gormek caba gosteren herkes icin mumkundur Bunun araci da Kongzi ye gore bilgidir Bilgi sahibi olmak insanlarin mevki durumuna gore ayrim yapmadan herkese acik olmalidir Kongzi nin ogretisi din degil eski Wu gelenegine dayanan etik felsefedir Ogretisinde kesin bir hiyerarsi soz konusudur Insan iliskilerinde birbirine uyum gosterme silsilesi soyledir Yoneten Yer ve Gogu izlemeli Vatandas Yonetene uymali Genc Yasliya uymali Kadin Kocasina uymali Cocuklar Ana babaya uymali Bu erdemlere ulasmanin yolu bilgiden gecer Insan hayati boyunca alcak gonullulugunu koruyarak yeni seyler ogrenmeye caba gostermelidir Ayrica bakinizVikipedi nin kardes projelerinden hakkinda daha fazla bilgi edininCommons ta dosyalarVikisoz de alintilarKonfucyus Baris Odulu Konfucyus EnstitusuKaynakca Kirkendall Jensen Armstrong 14 Aralik 2017 The Well Ordered Heart Confucius on Harmony Music and Ritual PDF 13 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Nisan 2021 Cai Zong qi July 1999 In Quest of Harmony Plato and Confucius on Poetry Philosophy East and West 49 3 317 345 doi 10 2307 1399898 JSTOR 1399898 1 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Nisan 2021 a b c Mitter Rana 2016 Modern China a very short introduction 2 bas Oxford Oxford University Press ISBN 978 0198753704 a b Nylan amp Wilson 2010 s 17 Nylan amp Wilson 2010 s 11 23 a b Huang 2013 ss 27 28 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 0 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Temple and Cemetery of Confucius and the Kong Family Mansion in Qufu UNESCO World Heritage Centre Ingilizce 19 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Kasim 2019