Kretase-Tersiyer yok oluşu, K-T yok oluşu, Kretase-Paleojen yok oluşu veya K-Pg yok oluşu, günümüzden yaklaşık 66 milyon yıl önce yaşanan ve o zaman var olan birçok canlı türünü ortadan kaldıran, küresel bir yok oluş olayıdır. Bu yok oluş öyle olağanüstü boyutlardaydı ki, yerbilimsel devirlerden Mezozoyik zamanı bitmiş ve Senozoyik zamanı başlamıştır. Mezozoyik'in son dönemi Kretase, Senozoyik'in ilk dönemi Paleojen'dir.
Yok olan türler
Bu yıkım sonucunda yeryüzünün 150 milyon yıldır en baskın canlıları olan kuş olmayan dinozorlar ve diğer birçok sürüngen (örn. teruzorlar, ihtiyozorlar, plesiyozorlar) grubu yeryüzünden bütünüyle silinmiştir. Ayrıca ilkel kuşların ve memelilerin birçoğu, ammonit ve dahil olduğu birçok omurgasız deniz canlısı ve birçok plankton türü de ortadan kalkanlar arasındadır. Kara bitkilerinin %35'i ve tüm canlı türlerinin %60 ila %80'i yok oluştan sağ çıkamamıştır. Çiçekli bitkiler, iki yaşamlılar, kertenkele, yılan, timsah gibi sürüngenler, kuşlar ve bazı küçük ilkel memeliler bu yıkımdan sağ çıkmayı başaranlar arasındadır.
Felaketin nedenleri
Yeryüzünde meydana gelmiş bu felaketin nasıl olduğu tam olarak bilinmemektedir. En bilindik teori dünyaya bir kuyruklu yıldız ya da göktaşı düştüğüdür. Bu teorinin en büyük delili yerbilimsel katmanlardaki aşırı iridyum miktarıdır. Dünyada iridyum çok nadir bulunduğu için iridyumun kaynağının uzay olduğu bilinir. Meksika, Yucatan Yarımadasındaki Chicxulub krateri iridyumu getiren gökcisminin izidir. Ancak bazı bilim çevreleri bir göktaşı çarpmasının gezegende böyle devasa bir yıkıma sebep olamayacağını düşünmektedir. Felaketle aynı zamanlarda Hindistan'da harekete geçen bir yanardağın atmosfere pompaladığı gazların bu yıkıma katkıda bulunduğunu düşünülmektedir.
Kaynakça
- . web.archive.org. 28 Ağustos 2011. 28 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2021.
Afetler ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kretase Tersiyer yok olusu K T yok olusu Kretase Paleojen yok olusu veya K Pg yok olusu gunumuzden yaklasik 66 milyon yil once yasanan ve o zaman var olan bircok canli turunu ortadan kaldiran kuresel bir yok olus olayidir Bu yok olus oyle olaganustu boyutlardaydi ki yerbilimsel devirlerden Mezozoyik zamani bitmis ve Senozoyik zamani baslamistir Mezozoyik in son donemi Kretase Senozoyik in ilk donemi Paleojen dir Fanerozoyik boyunca deniz canlilarinin nesil tukenme yogunlugu Milyon yil once H K Pj Tr J P Tr Gec D O S Mavi grafik herhangi bir zaman araliginda nesli tukenmekte olan deniz canlisi cinslerinin gorunur yuzdesini gosterir mutlak sayiyi degil Tum deniz canlisi turlerini degil sadece hali hazirda fosillesmis olanlari gostermektedir Geleneksel Bes Buyuk yok olus ve daha yakin tarihte bilimsel acidan taninan tiklanabilir baglantilar seklinde verilmistir Daha fazla ayrinti icin yok olus sayfasina bakiniz kaynak ve resim bilgisi Bir sanatcinin Dunya ile carpisan birkac kilometre otedeki bir asteroidi betimlemesi Boyle bir carpisma ayni anda patlayan birkac milyon nukleer silaha esdeger bir gucu aciga cikarabilir Yok olan turlerBu yikim sonucunda yeryuzunun 150 milyon yildir en baskin canlilari olan kus olmayan dinozorlar ve diger bircok surungen orn teruzorlar ihtiyozorlar plesiyozorlar grubu yeryuzunden butunuyle silinmistir Ayrica ilkel kuslarin ve memelilerin bircogu ammonit ve dahil oldugu bircok omurgasiz deniz canlisi ve bircok plankton turu de ortadan kalkanlar arasindadir Kara bitkilerinin 35 i ve tum canli turlerinin 60 ila 80 i yok olustan sag cikamamistir Cicekli bitkiler iki yasamlilar kertenkele yilan timsah gibi surungenler kuslar ve bazi kucuk ilkel memeliler bu yikimdan sag cikmayi basaranlar arasindadir Felaketin nedenleriYeryuzunde meydana gelmis bu felaketin nasil oldugu tam olarak bilinmemektedir En bilindik teori dunyaya bir kuyruklu yildiz ya da goktasi dustugudur Bu teorinin en buyuk delili yerbilimsel katmanlardaki asiri iridyum miktaridir Dunyada iridyum cok nadir bulundugu icin iridyumun kaynaginin uzay oldugu bilinir Meksika Yucatan Yarimadasindaki Chicxulub krateri iridyumu getiren gokcisminin izidir Ancak bazi bilim cevreleri bir goktasi carpmasinin gezegende boyle devasa bir yikima sebep olamayacagini dusunmektedir Felaketle ayni zamanlarda Hindistan da harekete gecen bir yanardagin atmosfere pompaladigi gazlarin bu yikima katkida bulundugunu dusunulmektedir Kaynakca web archive org 28 Agustos 2011 28 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Ekim 2021 Afetler ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz