Kristal yapı, malzeme biliminde makroskopik olarak kristalli minerallerin yüzeyleri arasında, olarak ise çoğu katının atomları arasında görülen tekrarlı düzeni ifade eder. Mineraloji ve kristalografide kristaller, yüzey düzlemlerinin birbirlerine göre yerleşimi esas alınarak sınıflandırılırlar. Benzer bir örüntü, kristal yapılı katıların atomları ya da iyonları arasında da görülmekte ve yoğun madde fiziğinde yerleşik bir model olarak kullanılmaktadır.
Bir kristalin yüzey düzlem geometrisi kendi karakteristiğidir. Bu özelliğine göre kristalografideki 32 farklı birine dahil olur. Nokta grupları ise kristal sistemi adı verilen 7 başlık altında toplanır. Kristal sistemleri tekrarlı en basit geometrisinin gösterdiği simetrikliğe göre birbirlerinden ayrılırlar. Eğer örüntü kübik ise uzunlukları ve birleşim açıları eşit olacağı için yapı tamamen simetriktir. Bunun tam tersi durumda -hiçbir simetriye sahip değilse- kristal sistemi triklinik olarak adlandırılır.
Katılardaki atom yerleşimi de genellikle (örneğin cam bu sınıflandırmanın dışındadır) benzer bir örüntüyü içerir. Bu nedenle atomların dizilişleri bir olarak modellenebilir. Auguste Bravais'in ortaya koyduğu bu modelde atomlar merkezleri ile çakışan noktalar uzayında dizilidir. Bu örüntünün üç boyutta da tekrarlayan en temel elemanı olarak adlandırılır.
Mikroskobik kristal yapı
Kristal yapıya sahip katılarda atomların birbirlerine göre konumları tekrarlı bir düzen içerir. Atom merkezlerinin koordinatları uzayda işaretlendiğinde, tekrarlayan nokta kümelerinden oluşan bir kafes yapısı elde edilir. Bu yapı, olarak adlandırılır. tekrarlabilir olması, onları tanımlayabilecek olan birim hücre - ya da birim kafes - olarak adlandırılan basit geometrilere indirgenmelerine olanak sağlar. Yapının tekrarlayan en temel elemanı birim hücredir. Bir yapı için birden farklı geometriye sahip birim hücre bulunabilir. Bu hücreler arasından en fazla simetriye sahip olanı birim hücre olarak adlandırılır. Birim hücreler azami simetriye ve sahip olmalıdır.
Atomlar birim hücrede bulunurlar. Kafes noktalarının birbirlerine göre yerleşim geometrisi kafes parametreleri ile tanımlanır ve yapının karakteristiğidir. Bravais, doğadaki 7 kristal sistemine ait toplam 14 farklı tipte nokta kafesi (Bravais kafesi) bulunduğunu ortaya koymuştur.
Kristal sistemi (7 Adet) (En az simetrikten en çok simetriğe) | Bravais kafesi (14 Adet) | |||
1. Triklinik | ||||
2. | Basit | Basit, taban merkezli | ||
3. Ortorombik | Basit | Taban merkezli | Hacim merkezli | Yüzey merkezli |
4. | ||||
5. Tetragonal | Basit | Hacim merkezli | ||
6. | ||||
7. | Basit kübik (BK) | (HMK) | (YMK) | |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Callister, Jr., Willam D. (2007). Material Science and Engineering: An Introduction (İngilizce). ABD: John Wiley & Sons, Inc. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kristal yapi malzeme biliminde makroskopik olarak kristalli minerallerin yuzeyleri arasinda olarak ise cogu katinin atomlari arasinda gorulen tekrarli duzeni ifade eder Mineraloji ve kristalografide kristaller yuzey duzlemlerinin birbirlerine gore yerlesimi esas alinarak siniflandirilirlar Benzer bir oruntu kristal yapili katilarin atomlari ya da iyonlari arasinda da gorulmekte ve yogun madde fiziginde yerlesik bir model olarak kullanilmaktadir monoklinik kristal sisteme sahip bir mineraldir Bir kristalin yuzey duzlem geometrisi kendi karakteristigidir Bu ozelligine gore kristalografideki 32 farkli birine dahil olur Nokta gruplari ise kristal sistemi adi verilen 7 baslik altinda toplanir Kristal sistemleri tekrarli en basit geometrisinin gosterdigi simetriklige gore birbirlerinden ayrilirlar Eger oruntu kubik ise uzunluklari ve birlesim acilari esit olacagi icin yapi tamamen simetriktir Bunun tam tersi durumda hicbir simetriye sahip degilse kristal sistemi triklinik olarak adlandirilir Katilardaki atom yerlesimi de genellikle ornegin cam bu siniflandirmanin disindadir benzer bir oruntuyu icerir Bu nedenle atomlarin dizilisleri bir olarak modellenebilir Auguste Bravais in ortaya koydugu bu modelde atomlar merkezleri ile cakisan noktalar uzayinda dizilidir Bu oruntunun uc boyutta da tekrarlayan en temel elemani olarak adlandirilir Mikroskobik kristal yapiKalsiyum sulfurun CaS kristal yapisi Kristal yapiya sahip katilarda atomlarin birbirlerine gore konumlari tekrarli bir duzen icerir Atom merkezlerinin koordinatlari uzayda isaretlendiginde tekrarlayan nokta kumelerinden olusan bir kafes yapisi elde edilir Bu yapi olarak adlandirilir tekrarlabilir olmasi onlari tanimlayabilecek olan birim hucre ya da birim kafes olarak adlandirilan basit geometrilere indirgenmelerine olanak saglar Yapinin tekrarlayan en temel elemani birim hucredir Bir yapi icin birden farkli geometriye sahip birim hucre bulunabilir Bu hucreler arasindan en fazla simetriye sahip olani birim hucre olarak adlandirilir Birim hucreler azami simetriye ve sahip olmalidir Atomlar birim hucrede bulunurlar Kafes noktalarinin birbirlerine gore yerlesim geometrisi kafes parametreleri ile tanimlanir ve yapinin karakteristigidir Bravais dogadaki 7 kristal sistemine ait toplam 14 farkli tipte nokta kafesi Bravais kafesi bulundugunu ortaya koymustur Kristal sistemi 7 Adet En az simetrikten en cok simetrige Bravais kafesi 14 Adet 1 Triklinik Triklinik2 Basit Basit taban merkezliMonoklinik basit Monoklinik taban merkezli3 Ortorombik Basit Taban merkezli Hacim merkezli Yuzey merkezliOrtorombik basit Ortorombik taban merkezli Ortorombik hacim merkezli Ortorombik yuzey merkezli4 Rombohedral5 Tetragonal Basit Hacim merkezliTetragonal basit Tetragonal hacim merkezli6 7 Basit kubik BK HMK YMK Kubik basit Kubik hacim merkezli Kubik yuzey merkezliAyrica bakinizKristal yapi kusurlari DislokasyonKaynakcaCallister Jr Willam D 2007 Material Science and Engineering An Introduction Ingilizce ABD John Wiley amp Sons Inc ISBN 978 0 471 73696 7 Callister Jr Material Science ss 39 41 Kimyasanal net 7 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Subat 2010 Veribaz 8 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Subat 2010